Diagnose, Pagina 1 van 6. Risicobeoordeling. Prikkelbaredarmsyndroom Depressie

Vergelijkbare documenten
Diagnose, Pagina 1 van 14. Gisten en schimmels

Microbioom diagnostiek 2.0. Nazan van Gelderen

Informatie voor patiënten Waarom een ontlastingonderzoek?

LABORATORIUMTESTEN. Aan de hand van de testuitslagen kunnen er specifieke behandelingen worden ingezet zoals: Bijnierstress profiel 129,43

FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER

Informatie voor patiënten. Ontlastingonderzoek ter beoordeling van de darmflora. RP-Vitamino BV Postbus 38 NL ZG Kamperland

Flora & darmtransit: een kwestie van evenwicht! Health in in harmony with Nature* *La Santé en harmonie avec la Nature

Het intestinale microbioom

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Mijn hond of kat heeft darmproblemen

Het wel en wee van onze darmflora. Cisca Wijmenga Universitair Medisch Centrum Groningen

CGM/ Advies classificatie van de darmbacteriën Akkermansia muciniphila en Faecalibacterium prausnitzii

ROL VAN DE DARMFLORA BIJ INFLAMMATOIR DARMLIJDEN GEVOLGEN VOOR HET IMMUUNSYSTEEM

Probiotica en vitamine D. Invloed op de gezondheid van moeder en kind

Patiëntenbrochure. basisscreening darm. En gezonde darm is de basis van het algehele welbevinden

Klaus-Dietrich Runow

Nederlandse samenvatting

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

University of Groningen. The microbiome in primary Sjögren s syndrome van der Meulen, Taco Arend

Nederlandse samenvatting

UvA-DARE (Digital Academic Repository) The role of gut microbiota in human metabolism Vrieze, A. Link to publication

SPIJSVERTERINGS- STELSEL

AUTISME IN DE HERSENEN

Centrum Bastiaan Bosch Singel AK Amsterdam Tel +31 (0)

Clostridium Difficile

Grad. Enterotyp. Extern Nr. Naam Voornaam. Muster Muster. Opdrachtnr. Ingangsdatum. Geboortedatum Geslacht mannelijk

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica

Darmbacteriën worden gelinkt aan allerlei ziekten

Mijn kat heeft darmproblemen wat nu?

Samenvatting In deel 2 onderzoeken we twee enzymen die betrokken zijn bij de afbraak van gluten in de darmholte.

Kennislacunes NHG-Standaard Buikpijn bij kinderen


SYMPOSIUM VAN ZATERDAG 15 OKTOBER 2011 DARMFLORA, VOEDING EN GEZONDHEID

Inleiding. Wat is osteopenie? Hoe ontstaat osteopenie?

PB ASSIST+ ProBiotic verdedigingsformule Ondersteund een gezonde spijsvertering en immuniteit

Voorbeeld van klinische implementatie: microbiotamanagement. transplantatie

Informatie over Clostridium difficile

Intestinale permeabiliteit

Het microbioom Nieuw indianenverhaal in de media? Marleen Finoulst Arts-journalist Centrum voor Evidence-Based Medicine

Webinar Autisme: darmflora en evolutie. Margo Peinemann 2018

Bacteriële Vaginose. NHG standaard Fluor vaginalis Ron Bosboom

Nieuws van TerraLife. TerraLife nieuwsbrief. Geachte klant,

Nederlandse samenvatting

Kruizemunt/ Spearmint

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

NEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)

Middagseminar Zit gezondheid in de genen? Houten, 25 september Verslag. Auteur: ir. Lisette de Jong

Incontinence Associated Dermatitis

Methotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar

Samenvatting. Chapter 8

Darmklachten? Patiëntenfolder

gezond voedingspatroon,

Voedingsadvies bij short bowel

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease

Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling

Nederlandse samenvatting

Samenvatting voor niet ingewijden

Galzouten, darmontsteking, leverkanker, ernstig overgewicht, nieuwe therapie

Darmbacteriën vormen de mens

Clostridium Difficile Associated Diarrhoea (CDAD)

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Nederlandse samenvatting

NEOBACITRACINE 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 3. FARMACEUTISCHE VORM 4. KLINISCHE GEGEVENS

Lopende studies. Zaterdag 9 september 2017

Introductie Probiotica. Even voorstellen Welkom bij dit webinar! 12 december Stichting Educatie Atrium Innovations

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

smartdna Genomic Wellnest Test meer inzicht voor betere resultaten in gezondheid Get smart with your DNA HealthFrame

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Bijlage III. Wijzigingen in de desbetreffende rubrieken van de productinformatie

Samenvat ting en Conclusies

Diarreebacterie slaat toe door antibioticagebruik

Maag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa

TOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE

Immuunreactie tegen virussen

Appendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156

SAMENVATTING Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3.1 Hoofdstuk 3.2 Hoofdstuk 3.2 Hoofdstuk 3.3

INLEIDING Prof. dr. ir. Huub Savelkoul en drs. Anna Kruyswijk

density lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting

Kansen voor weerbaar telen

Informatie over Clostridium difficile

Osteopenie. Chirurgie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

De extractie van bacterieel en fungaal DNA uit verschillende lichaamsvloeistoffen

Gezondheid vwo 5-6. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen

Huidklachten en de rol van voeding. Yvonne van Stigt Master klinische psycho neuro immunologie

SPIJSVERTERINGSKLACHTEN

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)

Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer

Prikkelbare Darm Syndroom

Citation for published version (APA): Vliet, M. J. V. (2010). Mucosal barrier injury: new parameters and the role of microbiota Groningen: s.n.

Nederlandse. Samenvatting

Lokale antibiotische behandeling van infecties veroorzaakt door gevoelige kiemen. Behandeling van huidinfecties: - impetigo - furunkels

Immuun- en detoxmechanisme van het darmmicrobioom

Gezondheid havo 5. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Transcriptie:

Test, Dieter geb. 12.08.1977 m Barcode 42136671 laboratoriumnummer 1702023516 Monsterafname op 02.02.2017 Ontvangst op 02.02.2017 15:33 Uitslag op 02.02.2017 medivere GmbH - Hans-Böckler-Straße 109 - D-55128 Mainz Dieter Test Diagnose, Pagina 1 van 6 Benodigd Onderzoeksmateriaal: ontlasting Testuitslag - Darm microbioom Diversiteit Dysbiose De diversiteit komt overeen met de verscheidenheid van de bacteriële flora in de darm. De diversiteit vertegenwoordigt de stabiliteit en kolonisatieresistentie van het microbioom en het weerstand tegen ondervoeding en stress. Enterotype De dysbiose weerspiegelt de discrepantie tussen de rottingsflora, verzurende flora en histaminevormers. Die kan voor gastrointestinale klachten verantwoordelijk zijn. Stroomschema Het darm microbioom kan vanwege de heersende bacteriën in 3 enterotypes verdeeld worden. Deze indeling maakt het trekken van conclusies op basis van langetermijn eetgewoontes mogelijk. De frequentieverdeling vormt een overzicht van de verhoudingen onder de meest voorkomende bacteriënstammen en vergelijkt uw monster met de gemiddelde verdeling binnen de populatie. Adipositas Colorectaal carcinoom Cardiovasculair risico Inflammatoire darmziekten Risicobeoordeling Diabetes type 2 Nephrolithiasis Reumatoïde artritis Prikkelbaredarmsyndroom Depressie De weergegeven risico's resulteren uit de mogelijk werking van de bacteriële darmflora op de mens. Het optreden van risico's wordt door het ontbreken van beschermde flora of door kolonisatie met bepaalde potentieel pathogene bacteriën veroorzaakt. medivere GmbH Hans-Böckler-Straße 109-111 55128 Mainz T. +49 - (0)6131-7205 404 info@medivere.de www.medivere.de

Ontlastingseigenschappen Kleur van de ontlasting braun ph-waarde van de ontlasting 6,0 5,5-6,5 Diversiteit Totale diversiteit** 945 > 950 Bacteriestammen (phyla) Firmicutes** 48,000 % 42,000-50,000 Bacteroidetes** 30,000 % 35,000-45,000 Proteobacteria** 2,700 % 2,900-6,100 Actinobacteria** 1,000 % 0,700-3,000 Verrucomicrobia** 2,000 % 0,150-3,900 Fusobacteria** 0.000 % < 0,010 Euryarchaeota** 1,000 % < 0,020 Tenericutes** 0,300 % 0,030-0,250 Firmicutes/Bacteroidetes-Ratio** 1,0 < 1,1 Bacteriestammen (phyla) met soorten en types Firmicutes Butyraatvormer Faecalibacterium prausnitzii** 1,300 % > 0,940 Eubacterium spp.** 0,200 % 0,010-0,300 Roseburia spp.** 2,200 % 0,560-2,600 Ruminococcus spp.** 1,700 % 1,800-5,100 Butyrivibrio crossotus** 0,200 % 0,030-0,300 Rottingsbacteriën / histaminevormer Clostridium spp.** 3,500 % < 3,200 Zuurflora Lactobacillus spp.** 0,040 % 0,030-0,080 Enterococcus spp.** 0,001 % > 0,002 Overige Anaerotruncus colihominis** 0,030 % > 0,020 Dorea spp.** 0,200 % < 0,250 Streptococcus thermophilus** 0,010 % > 0,001 Blautia hansenii** 0,200 % < 0,400 Oscillibacter spp.** 1,000 % < 1,100 Flavonifractor plautii** 0,060 % < 0,050 Dialister spp.** 0,020 % > 0,001 Bacteroidetes Bacteroides spp.** 28,000 % 19,000-31,000 Bacteroides thetaiotaomicron** 1,000 % < 1,100 Bacteroides uniformis** 0,300 % > 0,300 Bacteroides vulgatus** 8,000 % 1,200-8,500 Prevotella spp.** 1,800 % 0,010-2,700 2

Test, Dieter geb. 12.08.1977 m Barcode 42136671 laboratoriumnummer 1702023516 Monsterafname op 02.02.2017 Ontvangst op 02.02.2017 15:33 Uitslag op 02.02.2017 Diagnose, Pagina 3 van 6 Odoribacter spp.** 0,300 % > 0,200 Parabacteroides spp.** 1,000 % 1,000-2,900 Alistipes spp.** 5,000 % < 6,100 Prevotella spp./bacteroides spp.-ratio** 1,8 < 1,0 Proteobacteria Escherichia spp.** 0,400 % 0,01-0,50 Citrobacter spp.** 0,020 % < 0,010 Serratia spp.** 0,075 % < 0,070 Hafnia alveii** 0,080 % < 0,01 Klebsiella spp.** 0,005 % < 0,01 Providencia spp.** 0.000 % < 0,010 Pseudomonas spp.** 0.000 % < 0,010 Enterobacter spp.** 0,040 % < 0,060 Sulfaatreducerende bacteriën Desulfovibrio piger** 0.000 % < 0,003 Oxalaatafbrekende bacteriën Oxalobacter formigenes** 0,020 % > 0,001 Actinobacteria Zuurflora Bifidobacterium spp.** 0,300 % > 0,200 Bifidobacterium animalis** 0,002 % > 0,001 Bifidobacterium longum** 0.000 % 0,010-0,430 Overige Eggerthella spp.** 0,300 % < 0,100 Collinsella aerofaciens** 0,900 % < 0,800 Verrucomicrobia Mucinesplitsende bacteriën Akkermansia muciniphila** 4,000 % > 3,130 Fusobacteria Fusobacterium spp.** 0.000 % < 0,004 Fusobacterium nucleatum** 0.000 % < 0,001 Euryarchaeota Methanogene bacteriën Methanobrevibacter smithii** 0.000 % < 0,001 medivere GmbH Hans-Böckler-Straße 109-111 55128 Mainz T. +49 - (0)6131-7205 404 info@medivere.de www.medivere.de

Interpretatie van het testresultaat De menselijke darm als het centrale communicatieorgaan tussen omgevingsfactoren, stofwisseling en het immuunsysteem herbergt ca. 10 14 microben en ongeveer 3,3 miljoen verschillende microbiële genen. Het geheel van genen van alle microorganismen in de darm wordt als intestinaal microbioom aangeduid. Deze micro-organismen zijn feitelijk bacteriën, waarvan het grootste deel de stammen van bacteroidetes en firmicutes vormen. Talrijke studies wijzen op correlaties tussen het metabolisme van darmbacteriën en de fysiologie van de mens. Tot haar belangrijkste taken behoren: Vertering van voedsel doordat ze complexe stoffen spiltsen in resorbeerbare voedingsstoffen Vorming van van kortketenige vetzuren en vitaminen Vermindering van onzuiverheden en toxische substanties Stimulering van het mucosa-geassocieerde immuunsysteem Verdringing van de adhesie van pathogene verwekkers (kolonisatieresistentie) Neurologische beïnvloeding (Brain-Gut-Axis) Naast deze positieve eigenschappen hebben sommige bacteriesoorten ook bepaalde bijwerkingen, die fysiologische processen beïnvloeden. Ze worden met het ontstaan van de volgende ziektebeelden in verband gebracht: Metabole processen bij adipositas, diabetes mellitus, vetstofwisselingsstoornissenen cardiovasculaire ziektes Immunologische processen bij inflammatoire darmziekten en andere autoimmuunziekten Activering van carcinogenen uit voedselbestanddelen Verstoring van de neurologische functies en gedragspatronen Gevolgen van de antibioticatherapie Diversiteit In tegenstelling tot menselijke genomen, die 99,99% identiek zijn, vertoont het intestinaal microbioom een hoge genetische diversiteit. Met diversiteit wordt de soortenrijkdom bedoeld, die in een microbioom voorkomen. Bij gezonde mensen heeft het microbioom een hoge diversiteit, dus een groot aantal van verschillende species, bij een lage diversiteit is de mens zeer gevoelig voor verschillende ziektes. De belangrijkste en meest voorkomende oorzaak voor een verminderde verscheidenheid is het gebruik van antibiotica, waarvan het spectrum een directe invloed op de vermindering van de diversiteit heeft. Uw monster vertoont een gemiddelde diversiteit van het intestinale microbioom, wat een teken is voor een licht verstoord evenwicht van de darmflora. De daardoor verminderde kolonisatieresistentie leidt vaak tot overgroei met potentiële pathogene bacteriën of schimmels en maakt over het algemeen erg gevoelig voor ziektes. Een kolonisatie resp. infecties door toxinevormende clostridia, salmonella, yersinia of door schimmels zoals candida is vaak het gevolg. De kolonisatie kan aanvankelijk met weinig symptomen verlopen of niet-specifiele darmklachten veroorzaken. Verminderde immuniteit, andere infectieziekten resp. stresssituaties kan tot acute aandoeningen zoals buikpijn, winderigheid of meerdere keren per dag diarree leiden. Het gebruik van antibiotica kan tot een verergering van de symptomologie, een enteritis door bacteriële toxinen, of intestinale mycose leiden. Bovendien leidt een lage diversiteit van het microbioom tot een verminderde synthese van vitaminen en kortketenige vetzuren. Dit kan een tijdelijke insulineresistentie of negatieve invloeden van de vetstofwisseling tot gevolg hebben. Vaak gaat de verminderde diversiteit met het prikkelbaredarmsyndroom gepaard. Bepaling van het enterotype Het enterotype van uw ontlastingsmonster komt overeen met type 1. Het intestinale microbioom kan in drie zogenaamde enterotypes ingedeeld worden. Deze zijn onafhankelijk van leeftijd, geslacht, lichaamsgewicht en nationaliteit. Studies wijzen erop, dat jarenlange voedingsmonsters, bijvoorbeeld de consumptie van dierlijke vetten en proteïnen een verandering tussen enterotypes kunnen veroorzaken. Ook worden eerste verbanden tussen enterotype III en de ziekte atherosclerose beschreven (Karlsson FH et al, Symptomatic atherosclerosis is associated with an altered gut metagenome, Nat. Commun. 3:1245 (2012)). Enterotype I wordt gekenmerkt door de dominantie van de bacteriën van bacteroides spp.. Deze zijn betrokken bij het genereren van energie uit koolhydraten en proteïnen door fermentatie alsook aan de biotinesynthese. Dysbiose De analyse van de ontlasting vertoont een lichte tot een matige dysbiose als uiting van een storing van de intestinale homeostase. Het evenwicht tussen de histaminevormende bacteriën, alsook verzurende en rottende flora, is verstoord. 4

Test, Dieter geb. 12.08.1977 m Barcode 42136671 laboratoriumnummer 1702023516 Monsterafname op 02.02.2017 Ontvangst op 02.02.2017 15:33 Uitslag op 02.02.2017 Diagnose, Pagina 5 van 6 Daardoor kan de ph-waarde aanzienlijk variëren en zich in een veranderde motilteit van de darm uiten. De dysbiose kan van tijdeijke aard zijn. In een chronische toestand, of wanneer er sprake is van buikklachten, zou een voortgezette ontlastingsdiagnostiek uitgevoerd moeten worden. De ontlastingsuitslag vertoont een duidelijk toegenomen rottingsflora, die natuurlijk in de menselijke darm aantoonbaar is, maar die alleen tot een een bepaald kiemgetal getolereerd zou moeten worden. Rottingsbacteriën metaboliseren versterkt eiwit en vet, wat leidt tot de vorming van gassen en toxisch werkende metabolieten. Dat kan op lange termijn leiden tot schade aan het darmslijmvlies. De in de darm ontstane alkaliserende stofwisselingsproducten worden voor het grootste deel door de lever ontgift, waardoor het orgaan toch door de endogene intoxicatie aanzienlijk belast wordt. Door deze endogene intoxicatie kan het komen tot een zo genaamde niet-alcoholische leververvetting (NASH resp. NAFLD) of tot een risico op maligne. De ontlastingsflora wordt grotendeels door sterk verhoogde kiemgetallen van histamine-vormende bacteriën gekenmerkt, die maar tot een een bepaald kiemgetal getolereerd zou moeten worden. Ze kunnen dus tot een aanzienlijke belasting van het organisme bijdragen. Histamine wordt door de dysbiotische darmflora via de decarboxylering van met de voeding opgenomen histidine gevormd. De oorzaken voor het woekeren van histaminevormers zijn divers, maar in principe door een verhoogd aanbod aan vet en eiwit of een onvoldoende antagoniserende werking van de fysiologischen darmbacteriën. Een modulatie van de microbiota in de darm door pro- of prebiotica kan in dit geval gunstig uitwerken op de intestinale homeostase en zou een therapeutische optie kunnen zijn. Firmicutes/bacteroidetes-verhouding De stammen van de firmicutes en de bacteroidetes zijn met meer dan 90% de beide dominerende bacteriegroepen in de menselijke darm. Daarbij kunnen darmbacteriën van de firmicuten-stammen door afbraak van onverteerde voedselbestanddelen het menselijk lichaam kortketenige koolhydraten en vetzuren als aanvullende energiebron ter beschikking stellen. In talrijke studies kon aangetoond worden, dat de verhouding van firmicutes tot bacteroidetes met het lichaamsgewicht van de mens samenhangt. Door een verhoogd aandeel van firmicutes wordt een verhoogde koolhydraathoeveelheid via het menselijke darmslijmvlies geresorbeerd. Mucosaprotectieve flora De mucosaprotectieve flora van uw monster ligt in het optimale bereik. Er is een adequate bescherming van de intestinale mucosa door Akkermansia muciniphila en Faecalibacterium prausnitzii. Akkermansia muciniphila is een gramnegatief obligaat anaeroob staafje. Het is een mucine splitsende kiem, die onder andere door metabole splijtproducten wezenlijk aan de het behoud van de faecalibacterium prausnitzii bijdraagt. Actuele studies toonden een positieve invloed van de bacterie op gezondheidsfactoren aan. Bovendien kon in studies een anti-inflammatoire werking en een positieve invloed van de Akkermansia muciniphila op het medivere GmbH Hans-Böckler-Straße 109-111 55128 Mainz T. +49 - (0)6131-7205 404 info@medivere.de www.medivere.de

behoud van een intacte darmbarrière aangetoond worden. Door veel recente studies kon een positieve correlatie van hoge kiemgetallen van de Akkermansia muciniphila en volgende toestanden aangetoond worden: Laag lichaamsgewicht Laag vetpercentage Lagere metabole endotoxemie door bacteriële lipopolysacchariden Verminderde adipose weefselontsteking Verminderde insulineresistentie (Diabetes type 2) Faecalibacterium prausnitzii is een gramnegatief obligaat anaeroob staafje, dat tot de stam van de firmicutes behoort. De bacterie behoort tot de drie meest voorkomende anaërobe bacteriën van de darmflora. Bij patiënten met inflammatoire darmziekten, prikkelbare darmsyndroom en coeliakie werden veranderingen bij specifieke bacteriënsoorten van de darmflora aangetoond. Een dergelijke verandering is de afname van het kiemgetal van faecalibacterium prausnitzii. In diverse studies konden belangrijke effecten van de bacterie op cellen van het immuunsysteem aangetoond worden. Bovendien is bekend, dat door de productie van boterzuur ontstekingsprocessen in de darm aanzienlijk gereduceerd kunnen worden. Faecalibacterium prausnitzii behoort aantoonbaar tot de grootste boterzuurvormende bacteriën in de dikke darm. Alles bij elkaar reduceert faecalibacterium prausnitzii intestinale onstekingsprocessen en heeft een gunstige invloed op inflammatoire darmziektes, zoals de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa. In verschillende studies zijn volgende immunologische effecten van de bacterie aangetoond: Remming van de transcriptiefactor NF-KB --> Remming van het pro-inflammatoire interleukins 8 (IL-8) Productie van boterzuur, die bovendien de factor NF-KB remt. F. prausnitzii hoort tot de grootste boterzuurvormnende bacteriën in de dikke darm Differentiatie van de regulatoire T-cellen (Treg) --> Toename van het anti-inflammatoire interleukins 10 (IL-10), afname van het proinflammatoire interleukins 12 (IL-12) Met microbioom geassocieerde risico's Door middel van de nucleïnezuur-sequentieanalyse van de darmflora werd(en) volgend(e) microbioom-geassocieerde risico/'s vastgesteld: Reumatoïde artritis Reumatoïde artritis is een veel voorkomende autoimmuunziekte, die door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren veroorzaakt wordt. Volgens een studie van een werkgroep uit verschillende centra, onder andere van de New York University, Weill Cornell Medical College, Harvard School of Public Health en de Oxford University, die met patiënten en gezonde mensen uitgevoerd werd, correleert het bewijs van een hoge relatieve frequentie van prevotella spp. sterk met het voorkomen van reumatoïde artritis. Het bewijs van een verhoogde prevotella/bacteroides-verhouding is dienovereenkomstig een potentiële risicofactor in de pathogenese van reumatoïde artritis. Hartelijk dank voor uw onderzoeksopdracht. Medisch gevalideerd door De met * gekenmerkte onderzoeken werden uitgevoerd door een van onze geaccrediteerde laboratoria partners. ** Accreditatie in voorbereiding 6