Verwachting voor week 8 Verwachtingen Komende week Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1
Power NL Power NL spot, lagere prijzen verwacht De APX prijzen kwamen afgelopen week meer dan 10 euro lager uit op een gemiddelde basisprijs van 40.24 /MWh. De week ervoor was het gemiddelde 50.74 /MWh. De gemiddelde basisprijs/piekprijs voor februari daarmee tot dusver: 45.61/52.52 /MWh en ligt lager dan de laatste future settlement: 46.75/57.50 /MWh. De wind was in de afgelopen week in Nederland redelijk gemiddeld, maar de temperaturen waren te hoog. In Duitsland was de wind onder het gemiddelde, maar zal deze week sterk boven het gemiddelde uitkomen. Een piek van 35 GW aan windenergie is deze week in Duitsland mogelijk. In Nederland ligt de piek mogelijk op 3.5 GW, wat al een substantieel deel is van de totale vraag in Nederland. Dit zal een flinke druk geven op de prijzen, waardoor de basis dagelijks onder de 40 /MWh zal komen te liggen. Dat de nucleaire beschikbaarheid in Frankrijk onder de 49 GW ligt (normaal boven de 53 GW) maakt door de bearishe weersomstandigheden niet meer uit. Onze verwachting is daarom een lager weekgemiddelde. De basis/piek prijzen worden door ons APX spot model ingeschat op 38.00/42.20. 2
Power NL Power NL forwards, hogere prijzen verwacht De Nederlandse power curve is verder afgekomen in de afgelopen week door de gedaalde gasprijzen. Te warm weer voor de tijd van het jaar bracht verlichting in de daarvoor nog krappe gasmarkt. Daarmee bracht het tevens verlichting op de power curve. Door de gestegen kolenprijzen (met een onveranderde euro/dollar koers) en gedaalde power prijzen werd de dark spread gedurende de afgelopen week slechter, maar de spark spread veranderde slechts licht. De slechtere dark spread en onze verwachting dat de kolenprijzen deze week zullen stijgen, zullen ervoor zorgen dat de power curve naar onze verwachting hoger zal sluiten, ondanks de druk vanuit de lagere spotprijzen. Power NL 17-02-2017 10-02-2017 mrt-17 40,05-2,50 42,55 apr-17 39,54-1,21 40,75 mei-17 37,50-0,61 38,11 Q2-17 37,60-1,07 38,67 Q3-17 36,07-0,38 36,45 Q4-17 39,05-0,51 39,56 Q1-18 38,36-0,88 39,24 Cal-18 34,16-0,44 34,60 Cal-19 31,53-0,06 31,59 Cal-20 30,38-0,33 30,71 3
Power BE Power BE spot, lagere prijzen verwacht In de afgelopen week zijn de Belgische spotprijzen veel lager uitgekomen op een gemiddelde van 46.65 /MWh. De week daarvoor kwam het gemiddelde voor de Belgische spotprijzen nog uit op 57.08 /MWh. De gemiddelde basisprijs/peakprijs voor februari is tot nu toe 51.18/65.70 /MWh en is daarmee lager dan de laatste future settlement voor de basis: 54.5 /MWh. Ook in België en Frankrijk wordt deze week behoorlijk wat wind verwacht. In België ligt de windpiek op bijna 2 GW en in Frankrijk komt de windpiek in de buurt van 9 GW. De temperaturen zullen gedurende de week ook steevast boven het gemiddelde blijven, zowel overdag als in de nacht. Ondanks minder aanbod van nucleaire capaciteit in Frankrijk (49 GW tegen 53+ GW normaal) zullen de prijzen naar onze verwachting dalen. We verwachten daarom een lager weekgemiddelde dan de week ervoor. 4
Power BE Power BE Forwards, hogere prijzen verwacht Ook in België maakte de power curve een soortgelijke beweging als in Nederland. De curve kwam hoofdzakelijk af op de lagere gasprijzen, zowel aan de voorkant als achterkant van de curve. Eerder zouden eind februari de twee kernreactoren van Tihange 1, samen goed voor 962 MW, weer opgestart worden. Echter is de terugkomst van beide reactoren wederom uitgesteld naar eind maart. Dit is bullish voor het maart contract. In combinatie met hogere kolenprijzen, verwachten we dat Power BE 17-02-2017 10-02-2017 mrt-17 43,50-2,25 45,75 apr-17 41,00-2,06 43,06 mei-17 31,87-0,73 32,60 Q2-17 35,01-1,07 36,08 Q3-17 33,18-0,62 33,80 Q4-17 41,00-0,48 41,48 Q1-18 43,10-0,23 43,33 Cal-18 35,33-0,27 35,60 Cal-19 32,13-0,12 32,25 de hogere elektriciteitsprijzen in de omringende landen een prijsopdrijvende invloed zullen hebben op de Belgische power prijzen. 5
Gas TTF Gas TTF Spot, lagere prijzen verwacht Het TTF week gemiddelde heeft met een daling van 2.4 /MWh een behoorlijke beweging gemaakt. Het gemiddelde kwam uit op 19.028 /MWh, de week ervoor had een gemiddelde van 21.416 /MWh. Het gemiddelde voor februari is tot nu toe 20.64 /MWh. Daarmee is het huidige gemiddelde nog iets hoger dan de laatste settlement van het Feb-17 contract: 20.40 /MWh. Dat er warmer weer aan zat te komen was duidelijk, maar gedurende de week werd duidelijk dat dit warme weer langer zou aanhouden. Daarnaast zou er ook meer wind komen, waardoor de vraag naar gas vanuit de elektriciteitsmarkt minder wordt. Vooral in Groot-Brittannië, de grootste gasverbruiker van Europa, worden de temperaturen erg mild. Gas krijgt enige steun van de problemen bij Rough en de Bergermeer gasopslag. Echter is het in de Bergermeer gasopslag ook niet mogelijk te injecteren. Dit had juist interessant geweest doordat de TTF spot lager handelt dan de front maand. De lage TTF spotprijzen lijken dus van tijdelijke aard te zijn en Gas TTF (LEBA) End of day 7-feb 22,78 8-feb 22,20 9-feb 21,14 10-feb 20,85 11-feb 20,01 12-feb 20,01 13-feb 20,07 14-feb 19,64 15-feb 19,02 16-feb 18,80 17-feb 19,10 18-feb 18,28 19-feb 18,28 20-feb 18,30 Gemiddeld Feb: 20,64 worden verwacht te stijgen in maart, wanneer de opslagcapaciteit terugkomt en de vraag mogelijk hoger is, aangezien het nu veel te warm is voor de tijd van het jaar. Het huidige prijsniveau lijkt ons redelijk en daarom verwachten we een lager gemiddelde deze week, omdat de huidige spotprijs 70 cent onder het gemiddelde van afgelopen week ligt. 6
Gas TTF Gas TTF forwards, gelijke prijzen verwacht De verminderde krapte in de gasmarkt door een lange periode van zacht weer heeft de gasprijzen flink laten dalen. Voornamelijk de front maand werd het hardst geraakt. Ook de lange termijn daalde enigszins onder druk van de gedaalde olieprijzen. Op de korte termijn lijkt de krapte overgegaan te zijn in een overschot. Op dit moment is de TTF spotprijs lager dan de future prijs, wat erop lijkt dat gas nu gedumpt wordt. Normaal gezien zouden grote opslagen als Bergermeer en Rough dit gas kunnen inkopen om het op te slaan voor maart en de future-spot spread te verdienen, maar door onderhoud is dat niet mogelijk. De hoge spotprijzen van januari hebben ervoor gezorgd dat er meer LNG naar Europa komt. Een recordaantal LNG cargo s komt naar Portugal, Gas TTF 17-02-2017 10-02-2017 mrt-17 18,476-1,296 19,772 apr-17 17,877-0,870 18,747 mei-17 17,474-0,453 17,927 Q2-17 17,541-0,613 18,154 Q3-17 17,281-0,452 17,733 Q4-17 18,233-0,498 18,731 Q1-18 18,706-0,427 19,133 Cal-18 17,607-0,270 17,877 Cal-19 17,364-0,138 17,502 Cal-20 17,259-0,208 17,467 Cal-21 17,305-0,219 17,524 Cal-22 17,426-0,219 17,645 Spanje en Frankrijk (Fos terminal) en sinds een lange tijd komt er ook weer LNG naar Groot-Brittannië. Dit bij elkaar geeft druk op de TTF curve prijzen. Echter verwachten we door steun van het energiecomplex dat het gas stand houdt op het huidige niveau. 7
Overige producten Power DE (PHELIX) Het Duitse Cal-18 contract sloot de week licht lager af op 30.09 /MWh. (vorige week lag het slot op 29.96 /MWh). De forse Q2-17 spead tussen Nederland en Duistland is afgelopen week iets afgekomen van 6 euro naar 5.5 euro. Op de spotmarkt gaan we deze week wel weer grotere spreads zien tussen NL en DE, waarbij DE fors lager zal liggen. Dit zal te maken hebben met het winderige weer dat deze week ons staat te wachten. We verwachten dat de power curve deze week gesteund zal worden door hogere kolenprijzen. Coal Het Cal-18 API2 contract voor kolen sloot de week hoger af op een niveau van 67.15 $/Mt. De week ervoor sloten de kolen nog op 65.75 $/Mt. De aangetrokken kolenprijzen hebben gezorgd voor betere posities van de producenten. Indonesië bijvoorbeeld heeft een 13-maands high aan kolen geëxporteerd, namelijk 20.37 mt. Totale productie, een combinatie van export en binnenlands gebruik, ligt in Indonesië op 470 mt. De vraag naar kolen groeit ook nog steeds gestaag in Azië, vooral vanuit de power. Alleen al in 2016 werden in Zuid-Oost Azië meer dan 10 GW aan nieuwe kolencentrales geopend. Een tekort aan aanbod in de toekomst is hierdoor nog steeds mogelijk [bron]. Daarnaast werd deze week bekend dat China de import van kolen uit Noord-Korea in zijn geheel verboden heeft vanwege de rakettesten. De import lag vorig jaar op 22.5 miljoen Mt. Op korte termijn verwachten we dat dit steun geeft aan de kolenprijzen. 8
Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent Apr-17 contract is afgelopen week gedaald naar een sluiting van $55.81/bbl, tegen $56.70/bbl de week ervoor. De oliemarkten begonnen de week vrij zwak door op maandag al een dollar aan contractwaarde in te leveren. Uiteindelijk daalde de olieprijs nog iets verder naar 55.10 $/bbl door wederom bearishe oliecijfers. Door de wekenlange opbouw van de olievoorraden in de VS zit de totale commerciële olievoorraad nu op een all-time-high van 518 miljoen vaten. Hetzelfde geldt voor de benzinevoorraden, deze liggen nu op een all-time-high van 259 miljoen vaten. Dat is in schril contrast met de rest van de OESO landen. De voorraden van de OESO landen is juist weer onder het niveau van 3 miljard vaten gedoken, met steun van de OPEC deal. Voor de oliecrisis was de totale voorraad zo n 2.6-2.7 miljard vaten. De high ligt boven de 3.1 miljard vaten. Aan het eind van de week kreeg de olie steun door een uitspraak van bronnen binnen OPEC, die stelden dat OPEC de deal kan verlengen in juli, mochten de voorraden niet substantieel gedaald zijn. Intussen blijft de olieprijs nog steeds in de nauwe band handelen en we zien deze week ook geen reden voor een uitbraak. Daarom zijn we neutraal op de olieprijzen. Crude Oil, WTI Het WTI Apr-17 contract sloot de week lager af op een niveau van $53.40/bbl tegenover $53.86/bbl de week ervoor. Voor het Apr-17 contract ligt de Brent-WTI spread rond de 2.13 $/bbl. Het olievoorraden rapport liet afgelopen week wederom een flinke toename van de ruwe olie voorraden zien met 9.527 Mbbl. Daarnaast was er wel een kleine afname van distillaten met - 0.689 Mbbl en een toename van de benzinevoorraden met 2.846 Mbbl. Ondanks de toename van de gehele olievoorraden in de VS, namen de voorraden in Cushing af met -0.702 Mbbl. Met de voorraden op een all-time-high in de VS zouden de olieprijzen in de VS omlaag kunnen. In dat geval zou de Brent-WTI spread verder uit moeten lopen. Het aantal schalieolie platforms is afgelopen week wederom toegenomen met dit keer een aantal van 6 tot een niveau van 597 actieve olie platforms. Dit niveau is niet meer gezien sinds november 2015. Ondanks de bearishe oliecijfers, liet de CFTC voor dinsdag 14 februari een toename van de Long posities van de Money Managers (Fondsen etc.) zien met +/- 30k contracten. Er wordt gespeculeerd op een stijging. 9
Overige producten Emissierechten Het EUA Dec-17 contract eindigde de handelsweek 2.5 % lager op een niveau van 4.98 /Mt (vorige week 5.12 /Mt). De stemming van het Europees parlement op woensdag leek een belangrijke factor te zijn voor de prijs. De marktreactie was echter beperkt. Een lichte daling was het gevolg. Belangrijke onderdelen, zoals het afboeken van 800 miljoen rechten in 2021 en een market stability reserve van 24% i.p.v. 12% werden met een meerderheid aangenomen. Dit betekent dat er twee keer zoveel rechten uit de markt gehaald mogen worden om de prijs op te drijven. Echter kwam de bearishe druk uit het afwijzen van de lineaire reductie factor van 2.4%. Deze is gehouden op 2.2%. Dit betekent dat jaarlijks het aantal beschikbare emissierechten daalt met 2.2%, waardoor de markt met de jaren steeds krapper wordt. Daarnaast werd de cementindustrie weer op de carbon leakage lijst gezet, wat wil zeggen dat ze gratis emissierechten krijgen om hun concurrentiepositie in de wereld te verbeteren. Dit betekent dat er minder emissierechten op de veilingen gekocht zullen worden en dat is bearish. Niks is echter zeker. Er kan van alles veranderen in de loop naar de vierde fase, beginnend in het verre 2021. Ook de Europese unie heeft nog de mogelijkheid om aanpassingen te maken in het voorstel voor de vierde fase via nieuwe gesprekken, genaamd trialogues. Daarom is het misschien niet zo raar dat het effect zo klein is. Deze week zijn we neutraal op de EUA-prijzen. 10
Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) is een manier om de winstgevendheid van gas en kolen gestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forward-spreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is 0.187 en voor kolen is het 0.34. De calorische waarde van kolen is 25.12 MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = 0.942. De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse CAL18 power future (ICE-Endex en EEX), TTF en NCG gas (ICE-Endex), API2 coal forwards (EEX) en EUA s (ICE-ECX). De gas correctie factor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gas prijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11
Weersvooruitzicht Het zijn de lagedrukgebieden die de komende week het weerbeeld zullen bepalen. Het hogedrukgebied met de kern boven Frankrijk trekt zich langzaam maar zeker terug en dat opent de deur voor een ander weertype. Een paar stevige stormdepressies trekken tussen woensdag en vrijdag langs. Dit geeft het weer een herfstig karakter. Deze systemen zijn gevuld met zachte lucht, en dat betekent dat de temperatuur ook ruim boven het gemiddelde zal komen te liggen. Tegen het weekeinde volgt even een korte adempauze. In het weekeinde zelf trekt de wind waarschijnlijk opnieuw aan. Dit betekent dat wind en temperatuur deze week voor een bearish weeksignaal zorgen. Dat de zon deze week nauwelijks schijnt, brengt daar weinig verandering in aan. Temperatuur: Bearish De temperatuur ligt eind februari rond 7 graden overdag. Maandag en dinsdag is het overdag een graad of 9. Woensdag stijgt het kwik verder naar 10 tot 11 graden en ook donderdag wordt dit bereikt. Pas op vrijdag wordt het frisser met een graad of 7. Deze waarde wordt ook op zaterdag bereikt, en op zondag wordt het waarschijnlijk weer warmer met 9 graden. In de nachten zijn de verschillen met het gemiddelde waarschijnlijk nog groter. Normaal is een graad of 1. Maandag en dinsdag is het al een graad of 5 boven nul. Woensdag is het waarschijnlijk niet kouder dan 8 graden. Donderdag is het een graad of 6, en vrijdag een graad of 4. Zaterdag is het nog een stuk frisser met mogelijk een graadje vorst. Zondag is het waarschijnlijk rond 4 graden boven nul. De hele week verloopt, op zaterdagmorgen na, te warm en is daarmee bearish. Zon: Bullish De zon zal zich de komende week weinig laten zien. Maandag en dinsdag zijn de wolkenvelden al vrij uitgestrekt en hardnekkig van karakter en is de zonkans erg klein. Met een enkel streepje zon is het dan wel gedaan. Omdat van woensdag tot vrijdag het weertype dynamisch is, trekken wolken sneller voorbij. Met wat geluk is er dan een dagdeel met een iets grotere kans op zon. Veel stelt het overigens nog niet voor. Pas als vrijdag de laatste stormdepressie wegtrekt, kan het tijdelijk opklaren. Of dat vrijdag al gebeurt is onzeker; anders vindt dit plaats op zaterdag. Dat moment biedt de beste zonkans van de week. Op zondag betrekt de hemel opnieuw op nadering van een nieuw lagedrukgebied. Het zonbeeld is dus bullish. 12
Weersvooruitzicht Wind: Bearish Maandag en dinsdag is de wind al een factor van betekenis. Deze waait de hele dag vrij stevig, zonder echt uit te halen. De wind ligt deze dagen al licht bovengemiddeld. Op woensdagmorgen en donderdagavond laat passeren twee stormdepressies, en op deze dagen kan de wind echt toenemen. Met name donderdagavond en de nacht naar vrijdag biedt kans op een echte westerstorm. Daar tussenin zit er nauwelijks een echt rustige periode, zodat op deze dagen ruim wind voorzien kan worden. Pas in de loop van vrijdag en zaterdag wordt het weertype een stuk kalmer en zwakt de wind af naar gemiddeld, wellicht zelfs naar vrij rustig op zaterdag. Zondag trekt de wind weer aan. Het windbeeld voor deze week is dan ook duidelijk bearish. 13
Macro economische agenda Maandag 20 februari: VS - Amerikaanse beurs gesloten vanwege President s day Woensdag 22 februari: VS - API weekrapport olievoorraden Donderdag 23 februari: VS - EIA weekrapport olievoorraden VS - EIA weekrapport aardgas Vrijdag 24 februari: VS - Baker Hughes Oil Rig Count VS - CFTC Commitment of Traders Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 14