PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen

Vergelijkbare documenten
PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV )

Schadelijke wantsen in de glastuinbouw. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen

PPS Masterplan tripsbestrijding in bloemisterijgewassen (KV )

Kruip in de huid van trips: invloed van gewas en klimaat op gedrag en bestrijding

Verbetering inzet Macrolophus pygmaeus in tomaat

Nieuwe mogelijkheden voor de bestrijding van wittevlieg in de sierteelt onder glas

Bouwstenen voor een systeemaanpak voor tripsbestrijding

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Tips en tricks voor de bestrijding van trips

Consultancy project problematiek wittevlieg in de glastuinbouw

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

Vergelijking roofwantsen en roofmijten in aubergine

Nieuwe ontwikkelingen in de biologische bestrijding van bladluis in paprika

Banker plant systeem voor Delphastus catalinae tegen wittevlieg

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

PlantgezondheidEvent. 10 maart 2016

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Biologische plaagbestrijding in de glastuinbouw: wat werkt en wat niet?

PlantgezondheidEvent. 23 maart 2017

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff

Vriend of vijand. Hiervan wordt gebruik gemaakt bij

Nieuwe ontwikkelingen in de sierteelt

Onderzoek aan de tomatenmineermot Tuta absoluta in 2010

Green Challenges project

Bodempredatoren: watdoenzeen hoe zijnzetestimuleren?

BESTRIJDING VAN KASWITTEVLIEG (Trialeurodes vaporariorum) IN TOMAAT

WELKOM. Informatiebijeenkomsten ToCV. Venlo / Bleiswijk,

Biologische bestrijding van Echinothrips americanus in de sierteelt

Bestrijding van kaswittevlieg met roofmijten in komkommer. Gerben Messelink & Sebastiaan van Steenpaal

One predator - two prey systems: Individual behaviour and population dynamics van Maanen, R.

Geleid bezoek belichte teelt tomaat 03/03/2016

Generalist predators, food web complexities and biological pest control in greenhouse crops Messelink, G.J.

Pest Management tool for tomato and pepper in Europ

copyright Proeftuinnieuws

Glastuinbouw Waterproof. KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

Geïntegreerde bestrijding Fruitteelt. Vlamings studiemiddag Boekel 18 februari Vince van der Gaag

Voor een. gezonde groei. Sivanto, de nieuwe aanwinst in de insectenbestrijding in de glastuinbouw

Ketenbenadering voor verlaging milieu-impact sierteelt ( )

Nieuwe uitzet strategiën van bodemroofmijten. Amir Grosman, Gerben Messelink, Eric de Groot Wageningen UR Glastuinbouw

Spint in komkommer. Gerben Messelink, Renata van Holstein-Saj & Eric de Groot. Rapport 229

Schadelijke mijten in glastuinbouw

Schadelijke wantsen onder glas

Inwendig vruchtrot paprika

Healthy Plant Fundamentals: naar een innovatieve kasteelt met gezonde planten en een gezond milieu

Bestrijding van trips en kaswittevlieg met roofmijten in komkommer

MONITORING EN BIOLOGISCHE BESTRIJDING IN AARDBEI. Eline Braet Inagro 16 januari 2018

Mogelijkheden voor inzet van biologische bestrijders tegen Echinothrips americanus in de sierteelt

BIJLAGE I bij het besluit d.d. 4 juli 2014 tot herregistratie van de toelating van het middel BotaniGard WP, toelatingnummer N

Plagen en natuurlijke vijanden in de Glastuinbouw. Ellen Beerling WUR Glastuinbouw, Bleiswijk

BotaniGard. De biologische witte vliegenmepper

Problematiek Bemisia in de glasgroenteteelt

Ketenbenadering voor verlaging milieu-impact sierteelt Thema. Dhr. R. Paauwe LTO Glaskracht NL W. van Eck / M.P.

Tuta absoluta getemd?!

Product profiel. 75 g/l fluxapyroxad (Xemium ) 50 g/l difenoconazool. Actieve stof

Botanigard WP Toelatingsnummer: N W2 Formulering: Poeder Werkzame stof: Beauveria bassiana stam GHA Gehalte: 3,7 x 10^10 CFU/G Inhoud: 500 gram

Workshop plant: Plaagbeheersing in groenten en akkerbouw

Macrolophus en CO 2. Macrolophus caliginosus in tomaat. Invloed van CO 2. -dosering op vestiging van de roofwants. Pierre Ramakers & Laxmi Kok

Status Groeimodel Gerbera

Wettelijk Gebruiksvoorschrift

Een nieuwe roofmijt tegen trips in chrysant

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Workshop bodemplagen in de glastuinbouw en zomerbloemen

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector glastuinbouw

Invloed van licht op gewasgezondheid en bestuivers

Recente resultaten uit het onderzoek aan trips in de sierteelt onder glas

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Boomkwekerij en vaste planten Frupica waakt over uw gewas! Brede werking: o.a. echte meeldauw en Botrytis Ja, Ja, Ja,

Workshop Groene beheersing van meeldauw: utopie of werkelijkheid?

Geïntegreerde bestrijding in Kuip- en terrasplanten

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:

Roofwantsen en roofmijten in chrysant

LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist

Invloed van licht op gewasgezondheid

Terugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven

Workshop trips. PlantGezondheidEvent 23 maart 2017 Renata van Holstein-Saj, Ada Leman, Marjolein Kruidhof

Basiskennis roofmijten voor een betere plaagbestrijding

Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn

Bestrijding van trips in aubergine met roofmijten

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Energiebewust belichten: een hele kunst

1. Voorkomen 2. Signaleren 3. Ketenbescherming

Introductie Batavia. 7 juni 2018 World Horti Center, Naaldwijk

FAB2 Onderdeel Bovengronds

Microleven in de waterstromen op uw bedrijf. Jan Hardeman Accountmanager Horticulture

Onderwerp/titel Aanvragen projecten onderzoek binnen het programma Plantgezondheid, Fytosanitair en Water, bodem & bemesting (PFW).

Biologische bestrijding van bladluizen in paprika. Aphidoletes kan meer dan we denken.. Jeroen van Schelt. Koppert Biological Systems

Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector.

Plaagbestrijding als teamsport

Weerbaarheid in grondgebonden teelten

Alternatieven voor neonicotinoïden in de sierteelt onder glas

Microflora management. Water

Invloed van gewas, klimaat en licht op biologische bestrijding met roofmijten

Continuering geïntegreerde bestrijding insectenplagen over teeltwisselingen heen

TEELTWIJZEVAN KOMKOMMER ENHET OPTIMALISEREN VANDEBIOLOGISCHE BESTRIJDING

Nieuw, tegen rupsen. Fame, nieuw middel tegen rupsen. De werkzame stof. Het werkingmechanisme

Transcriptie:

PPS Plaagbestrijding met omnivore roofwantsen Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Algemene ledenvergadering GC tomaat 21-3-2016

Waarom dit project? 1) wittevlieg (Bemisia en kaswittevlieg) in tomaat, gerbera en roos 2) Tuta absoluta in tomaat 3) Echinothrips in gerbera en roos 4) Vruchtschade door Macrolophus en Nesidiocoris in tomaat 2

Het zoöphytophage spectrum van miride roofwantsen Plant feeding facultative prey feeding Obligatory prey feeding Plant quality, alternative food

Voor- en nadelen van omnivoren VOORDELEN Bestrijding van meerdere plagen tegelijk Effectief door preventieve inzet Gewasinoculaties zijn relatief goedkoop Bijvoermogelijkheden Lange levensduur Nadelen Meerdere voedselbronnen kunnen afleiden: onvoorspelbaar gedrag Gevoelig voor systemische middelen in het gewas Schade aan bloem en vrucht Geen vestiging in sommige gewassen effecten op andere natuurlijke vijanden Trage ontwikkeling 4

Collecting mirid predatory bugs in Italy

Macrolophus pygmaeus

Dicyphus tamaninii

Dicyphus errans

Dicyphus maroccanus

Dicyphus eckerleini

Plannen voor onderzoek tomaat Testen van waardplantgeschiktheid van tomaat voor 5 soorten roofwantsen (2016). Testen van de mate van bloem- en vruchtschade in relatie tot roofwantsdichtheid bij verschillende roofwantssoorten in biotoetsen (2016). Beoordeling van de mate van bestrijding van Tuta absoluta en kaswittevlieg bij 5 soorten roofwantsen ten opzichte van M. pygmaeus (2017) Beoordeling van lange termijn vestiging, habitatpreferentie, en mixen van roofwantsen in tomaat (2018). Mogelijkheden om schade door Nesidiocoris tenuis te beperken (2018) 11

Plannen voor verder onderzoek gerbera 2016: Is schade te verminderen door endofyten, biostimulaten of additioneel voedsel (suikercapsules)?: screening in planten: april-juni Kasproef langetermijn schade: effect van dichtheid en endofyten in 4 afdelingen: a) onbehandeld, b) Macrolophus pygmaeus, c) Dicyphus errans (toegelaten) d) Dicyphus maroccanus Start ontheffingsdossiers 2017: Praktijktesten 2018: integratie met andere maatregelen en bestrijders 12

Plannen voor onderzoek roos Testen van waardplantgeschiktheid van roos voor 6 soorten (2016). Selecteren van mogelijke companion/banker plants voor roofwantsen en beoordelen wat de bijdrage is aan de bestrijding van Echinothrips en wittevlieg (2017). Integratie van companion/trap plants met omnivore roofwantsen met andere gewasbeschermingsmaatregelen en analyse van mogelijke synergie of verstorende interacties (2018) 13

Financiering 50% bedrijfsleven Naam partner 2016 2017 2018 totaal gewascoöperatie gerbera U.A. 15 15 15 45 coöperatie roos U.A. 5 5 5 15 coöperatie tomaat U.A. 15 15 15 45 Stichting Programmafonds Glastuinbouw 25 25 25 75 Koppert Biological Systems 10 10 10 30 TOTAAL excl. BTW 70 70 70 210 14

Afspraken binnen project-overeenkomst: Voor 3 jaar toezegging: 2016-2018 met jaarlijks go/nogo Geheimhouding mogelijk tot 6 maanden na afronding project (juli 2019). Tot die tijd schriftelijk toestemming vragen voor publicaties. Daarna resultaten openbaar. Per financier/gc max 2 afgevaardigden voor de projectcommissie (voor tomaat Vincent van der Lans en Joost Zwinkels) Minstens 2x per jaar bij elkaar komen met projectcommissie, voortgang en beslissingen worden met de PC gedaan en niet afzonderlijk in GC s Projectbegeleiding door LTO Glaskracht (Helma Verberkt) Toetreding van nieuwe partijen moet iedereen goedkeuren.

Bedankt voor uw aandacht Vragen? Space for partner logo s (place a white shape behind the logo s to hide this text and border)

kasproef winter 2014-2015 op gerbera en Lantana Doel onderzoek: evalueren vestiging roofwantsen, gewasschade en plaagbestrijding

Opzet kasproef

Dicyphus maroccanus op Kimsey

Dicyphus eckerleini op Optima

Schade Kimsey en Optima Misvormde bloemen Grashart Korte stelen/kleine bloemen

Bloemschade (% van som) Schade Kimsey en Optima 60 50 40 Kimsey Optima 30 a 20 10 b b b b b 0

Greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum Zoophytophagous predatory bug Macrolophus pygmaeus Mycotoxins? Induced plant responses? Plant nutrients? Tomato plants Fungal endophytes non-pathogenic strain of Fusarium oxysporum Fo162 consumption Quality effects

Kasproef: afzonderlijke en gecombineerde effecten van Fo162 en M. pygmaeus op wittevlieg 20 cages, 4 treatments, 5 replicates

Tomato yield (number of fruits) Effects on yield 60 50 40 ab a b a 30 20 10 0 untreated endophyte Macrolophus pygmaeus endophyte + Macrolophus pygmaeus

Whitefly density population dynamics of whiteflies 10000 1000 untreated endophyte predator a A endophyte + predator 100 b 10 c 1 0 0 2 4 6 8 10 12 Time (weeks after whitefly releases)

Predator density Predator densities 30 25 20 predator endophyte + predator a a B 15 10 5 0 0 2 4 6 8 10 12 14 Time (weeks after predator introduction)

Hoe is dit te verklaren? De endofyt zorgt voor een feeding shift van plant naar prooi, waardoor er een betere plaagbestrijding is Greenhouse whitefly Trialeurodes vaporariorum Zoophytophagous predatory bug Macrolophus pygmaeus Mycotoxins? Induced plant responses? Plant nutrients? Tomato plants Fungal endophytes non-pathogenic strain of Fusarium oxysporum Fo162 consumption Quality effects

Predator adult survival(%) Overleving Macrolophus op planten zonder plaag met en zonder bijvoeren 70 a 60 a 50 b 40 30 b 20 10 0 untreated F0162 untreated + artemia F0162 + artemia

Predator density Results Macrolophus reproduction 160 140 120 n3 n2 n1 a a 100 80 60 b 40 c 20 0 untreated F0162 untreated + artemia F0162 + artemia

Whitefly consumption (L2) Consumption of second instars per female predator in 70 hours 80 70 60 50 40 30 20 10 0 without endophyte with endophyte

conclusie Mate van gewasvoeding door omnivore roofwantsen kan beïnvloed worden door alternatief voedsel en endofyten 33