Evalueren van beleid onder huidige marktomstandigheden
Introductie Veel pensioenfondsen zullen in de eerste maanden van 2016 een significante daling in de dekkingsgraad hebben ondervonden, die te wijten is aan de sterke rentedaling en de daling op aandelenmarkten. De laatste weken zien we weer een licht herstel, veel pensioenfondsen willen desondanks nagaan welke impact de verslechterde financiële positie en actuele marktomstandigheden hebben op de pensioendoelstellingen en de risicohouding. Hoe worden die beïnvloed door de actuele marktomstandigheden? Moet naar aanleiding hiervan het beleid worden aangepast? Wij geven u enkele handvatten om deze vraag voor uw bestuur te beantwoorden. 2
Stappenplan pensioenfonds in huidige marktomstandigheden Pensioenfondsen kunnen een aantal invalshoeken kiezen om te bepalen of er actie nodig is, en zo ja welke. We gaan er hier kort op in. a) Passen de actuele resultaten nog bij de ambitie en risicohouding die horen bij de pensioendoelstellingen? Pensioenfondsen hebben in 2015 hun strategisch beleid herijkt naar aanleiding van het n-ftk. Inmiddels is de financiële positie bij de meeste fondsen verslechterd door de rentedaling en de daling op aandelenmarkten. Het is dan ook de vraag of de uitkomsten op de pensioendoelstellingen (bijvoorbeeld indexatieambitie) en de risicohouding (bijvoorbeeld de kans op korten) nog passen bij de beoogde ambitie en risicohouding. Is dit niet het geval, dan is het van belang om na te gaan of het huidige beleid nog steeds het meest wenselijke beleid is. Daarnaast kan het noodzakelijk zijn om de risicohouding of de ambitie aan te passen, omdat er geen beleid meer te vinden is dat voldoet aan de gestelde ambitie en risicohouding. In dit kader kunnen de volgende vragen nuttig zijn om te bepalen of het beleid al dan niet moet worden aangepast. Is er sprake van een crisissituatie? Een voorbeeld van een crisissituatie kan zijn dat de dekkingsgraad onder het kritische niveau daalt, zodat niet meer in 10 jaar kan worden hersteld naar het VEV en er een korting op de aanspraken dreigt. In een dergelijke situatie moeten vooraf vastgestelde stappen worden ondernomen. Geven de beleidsuitgangspunten van het pensioenfonds aanleiding om actie te ondernemen? Voorbeelden van beleidsuitgangspunten waarop actie kan worden gebaseerd zijn: Het pensioenfonds wil de kans op korten zo veel mogelijk beperken en is bereid daarvoor een deel van de ambitie op te geven. In dat geval zou het beleggingsrisico kunnen worden teruggebracht om de kans op korten te verlagen. Het pensioenfonds is een langetermijnbelegger en accepteert dat daarbij een hogere kans op korten hoort. In dat geval zou het beleggingsrisico niet automatisch teruggeschroefd hoeven worden, ook al worden dan kortetermijnrisicolimieten overschreden. Wellicht betekent dit wel dat de langetermijnambitie en de risicohouding moeten worden aangepast. Het pensioenfonds gelooft dat markten (of marktextremen) voorspelbaar zijn. Als de huidige rente bijvoorbeeld als extreem wordt gezien, dan zou de renteafdekking kunnen worden verminderd (en eventueel kunnen worden uitgeruild tegen een ander risico). Hierbij is het belangrijk om ook te onderzoeken wat de gevolgen zijn als de rentevisie niet uitkomt. 3
b) Is er aanleiding om de economische uitgangspunten voor het strategisch beleid te herzien? Als verwacht wordt dat de economische omgeving structureel is gewijzigd, dan kan dit aanleiding zijn om het strategische beleid te herevalueren. Als men immers van mening is dat de verwachte ontwikkeling van rente en of rendementen substantieel afwijkt van de eerder gebruikte aannames, dan dient ook bekeken te worden of het strategische beleid nog het gewenste beleid is bij deze gewijzigde economische vooruitzichten. c) Met welke partijen moet waarover worden gecommuniceerd? Als de kans op korten in 2017 substantieel is, dan zou hierover moeten worden gecommuniceerd met deelnemers, de Raad van Toezicht, het verantwoordingsorgaan en de sociale partners. Daarnaast zou bekeken kunnen worden of bij een actualisering van de haalbaarheidstoets de gedefinieerde grenzen wel of niet geraakt worden, zodat ook al communicatie met deze groepen kan plaatsvinden over de haalbaarheidstoets. d) Vastlegging en verantwoording Het is belangrijk om genomen besluiten helder vast te leggen. Hierdoor is het mogelijk om achteraf goed verantwoording af te leggen (bijvoorbeeld aan de deelnemers, de sociale partner en de toezichthouder) en tevens helder te maken op basis van welke argumenten het beleid wel of niet is aangepast. 4
Een analyse van een aanpassing van het beleggingsbeleid Als pensioenfondsen aanpassingen in het beleggingsbeleid overwegen is bijvoorbeeld de vraag van belang of de voorgestelde aanpassing past binnen de richtlijnen en bandbreedtes van het huidige beleid (en dus in feite een tijdelijke tactische afwijking is) of niet. Indien dit niet het geval is dan zal het strategisch beleid aangepast moeten worden. Op dat moment moet er ook een nieuwe haalbaarheidstoets worden uitgevoerd. De argumenten voor een aanpassing moeten ook helder zijn. Is de aanpassing bedoeld om de kans op korten te beperken, komt ze puur en alleen voort uit de marktvisie, of is de aanpassing wenselijk door een combinatie van deze factoren? En hoe goed kunt u een eventuele marktvisie onderbouwen? Is voldoende nagedacht over de impact als de marktvisie niet uitkomt? Ook eventuele restricties op het risicoprofiel en het vereist eigen vermogen zijn hierbij van belang. Ten slotte is het van belang om duidelijke afspraken te maken over de implementatie: welke termijn wilt u hiervoor nemen, en accepteert u de bijbehorende transactiekosten? Met deze vragen geven wij een indruk van de onderwerpen die de revue zouden moeten passeren bij het aanpassen van het beleggingsbeleid. Ongetwijfeld zijn hierop per pensioenfonds nog aanvullingen te geven. Tot slot Wij ondersteunen uw bestuur graag bij het evalueren van uw beleid naar aanleiding van de recente ontwikkelingen. U kunt hiervoor contact opnemen met uw aanspreekpunt bij Ortec Finance. 5
Evalueren van beleid onder huidige marktomstandigheden Rotterdam Ortec Finance bv Boompjes 40 3011 XB Rotterdam The Netherlands Tel. +31 (0)10 700 50 00 Amsterdam Ortec Finance bv Naritaweg 51 1043 BP Amsterdam The Netherlands Tel. +31 (0)20 700 97 00 London Ortec Finance Ltd Suite 9.10, City Tower 40 Basinghall Street London,EC2V 5DE United Kingdom Tel. +44 (0)20 3770 5780 Pfäffikon Ortec Finance AG Poststrasse 4 8808 Pfäffikon SZ Switzerland Tel. +41 (0)55 410 38 38 Toronto Ortec Finance Canada Inc 250 University Avenue Toronto, ON M5H 3E5 Canada Tel. +1 416 736 4955 www.ortec-finance.com 6