Vlaamse CITYnvest Workshop Lokale Energie Efficiëntie Investeringsmodellen

Vergelijkbare documenten
Energie Prestatie Contracten Standaardisatie proces en documentatie Lessen uit Europa

Lessen uit Europa. Een stimulans voor energieprestatiecontracten. Marijke Menkveld, ECN Beleidsstudies Utrecht. 12 Februari 2014

EPC ESCO VME. Sven Wuyts Factor4

Bewonerservaringen bij doorgedreven renovatie: input voor bedrijfsmodellen. Erwin Mlecnik, TU Delft i.s.m. PHP Ad Straub, TU Delft

Wilt u uw elektriciteitsfactuur te verminderen?

STEAM-UP Stand van Zaken

2 Februari. that may. 1 P a g e

De ESCO- markt in België en Vlaanderen. Financiële modellen, uitdagingen en aanbevelingen Ingmar Hermans Energinvest & BELESCO

Markt voor energiediensten in Vlaanderen/België

Consumentenvertrouwen door kwaliteitsborging

Online availability of training material on Energy Performance Contracting

Van een slim project naar een slimme financiering. Hasselt, Hayen Francis, Smart Cities & Sustainable Development

LOKALE KRACHTEN BUNDELEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

ENERGiE BOEKHOUDING. Empowered by KU Leuven, VITO, imec & UHasselt

De MKB Energy Check Up. VNO-NCW Midden & CCS Energieadvies

Derdepartijfinanciering in België

Procedure voor de selectie van adviseurs

nzeb markt Nederland

IEE/12/046/SI

ESCo s en EPC, Ook voor Openbare besturen en KMO s? ECONEXT, Antwerpen, 18 April 2013 Factor4, C-H Bourgois

Veelgestelde vragen in EPC-projecten

SPP TENDER MODEL. Inkoop groene elektriciteit. Afkomstig van additionele, lokale bronnen. kale bronnen

ESCOLIMBURG2020 Ondersteuning aan lokale besturen. Sandra Penders (Dubolimburg) Dirk Schreurs (Infrax)

This project has received funding from the European Union's Horizon 2020 Research and Innovation Programme under Grant Agreement

Procedure voor de selectie van installateurs

Naar een integraal aanbod van bijna-energieneutrale (BEN) renovaties van eengezinswoningen in België

C-LIEGE - Clean Last mile transport and logistics management for smart and efficient local Governments in Europe

Leverbare 6.2 PPT-presentatie. RenoValue. Drijvende krachten voor verandering: Versterking van de rol van taxateurs binnen de markttransitie

Integratie van energieprestatie in vastgoedprocessen. Introductie

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen

Smart Cities voor OCMW s

Slimme straatverlichting voor de stad van morgen

D.3.1.c Samenvatting Business plan voor het EPC coaching traject voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen in de provincie Vlaams-Brabant

Cyclus Sessie 1 23/10/2014

Ontwikkeling van web componenten voor het stimuleren van energiebesparende maatregelen

De financiering van de energetische efficientie. Brussel : 12 februari Belfius Bank Philippe Dedobbeleer

Naar een integraal aanbod voor bijna-energieneutrale renovaties van eengezinswoningen. Erwin Mlecnik, TU Delft/ Passiefhuis-Platform vzw.

Project ESCO Service Center / Servicepunt Duurzame Energie Onderwerp Plan van aanpak verduurzaming Datum 19 juni 2013 Status [Status]

Fedesco Knowledgecenter

C h r i s L o r i s t, V N O - N C W. M a r n i x va n Os, C o t r u s t. B a r t Ve r h a g e n, C C S E n e r g i e - ad v i e s

Seminar 360 on Renewable Energy

Experts aan uw zijde Fedesco

Contractrisico s van zorgvastgoed Syntrus Achmea Real Estate & Finance

Agenda. Frederik Hindryckx, CEO, VEB. Robert Pernetta, European Investment Bank. Jan Bocken, Eubelius. Anthony Logge, Eubelius

Resultaten. aanbesteden voor een CO 2. -arme economie. Onze besparing* In totaal bespaarde GPP partners: t CO2e toe. *dd:

CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen

Het opschorten van de handel op de Amsterdamse Effectenbeurs Kabir, M.R.

Integratie van energieprestatie. Aanpak. in vastgoedprocessen

ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID. Holland Solar Arthur de Vries

LIFE+ Arnoud Heeres, LIFE Unit, Europese Commissie LIFE+ Presentatie Nederland

Seminariecyclus Duurzaam bouwen DUURZAAM ÉN BINNEN BUDGET. 16 december Principe achter een ESCo (Energy Service Company) Steve CAILLER 3E

Adopteer je straatlamp. Patrick Swyngedouw voorzitter PajoPower cvba so

WONING-ENERGIERENOVATIE OVER GRENZEN EN REGIO S HEEN

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie

Energie Scholen/Steden/Publieke Sector. Johan Konings

Infrax. Distributienetbeheerder: ELEKTRICITEIT. 126 Gemeenten alle gemeenten in Limburg 2 mio aansluitingen medewerkers KABELTELEVISIE

Tilburg University. Dienstenkeurmerken misbruikt Roest, Henk; Verhallen, T.M.M. Published in: Tijdschrift voor Marketing. Publication date: 1999

Fedesco

Tilburg University. Technieken van kwalitatief onderzoek 1 Verhallen, T.M.M.; Vogel, H. Published in: Tijdschrift voor Marketing

Het Vlaams EnergieBedrijf Drie pijlers, één focus. Project ESCO Limburg 2020 Andries Gryffroy 28 maart 2014

Tilburg University. Energiebesparing door gedragsverandering van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Psychologie. Publication date: 1982

Markt- en marketingonderzoek aan Nederlandse universiteiten Verhallen, T.M.M.; Kasper, J.D.P.

Trainingsmodule 1 Energie Prestatie Contracten (EPC) de basis

Grensoverschrijdend. Interoperabel ticketing

Digitaal is het nieuwe normaal...ook internationaal

Production technology & mechatronics. Bedrijfsgroep Industrial Automation

2013 Fedesco

Procrustes analyse (1) Steenkamp, J.E.B.M.; van Trijp, J.C.M.; Verhallen, T.M.M.

EFSI Info-session for the Flemish Region

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

Tilburg University. Huishoudelijk gedrag en stookgasverbruik van Raaij, Fred; Verhallen, T.M.M. Published in: Economisch Statistische Berichten

Toelichting Steunpunt DuBo dienst Energiebegeleiding EPC-haalbaarheid voor gemeenten en gemeenschapsvoorzieningen

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie

2010 Integrated reporting

Begrip image kent in wetenschap allerlei uiteenlopende definities Verhallen, T.M.M.

Tilburg University. Huisvuilscheidingsproeven in Nederland Pieters, Rik; Verhallen, T.M.M. Published in: Beswa-Revue. Publication date: 1985

Seminar Hernieuwbare energie voor bedrijven

Tilburg University Het voorkomen van merkverwarring General rights Take down policy

Tilburg University. Hoe psychologisch is marktonderzoek? Verhallen, T.M.M.; Poiesz, Theo. Published in: De Psycholoog. Publication date: 1988

Tilburg University. Canonische analyse in markt- en marketingonderzoek Kuylen, A.A. A.; Verhallen, T.M.M. Published in: Tijdschrift voor Marketing

Transacties in Lokale Valuta

Bijeenkomst 28 november Molen van Sloten Jan Scheepers

November 2014 Nieuwsbrief nr 1

Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 INLEIDING 11

Alcohol policy in Belgium: recent developments

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS

Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL

Het binnen planning en budget realiseren van werkzaamheden in een buitendienststelling bij zowel spoor- als wegverkeer door de projectorganisatie

STRATEGO: Coaching session

Wegwijzer Horizon 2020

Technische aspecten van EnergiePrestatieContracten (EPC) Oostende, 16 mei 2013 Factor4, Charles-Henri Bourgois

Doel Permanent Nederlandstalig fictie e boeken aanbod voor e readers & laagdrempelige apps als aanvulling op bestaande fysieke collectie.

Is een energieprestatiecontract. interessant voor de sportsector? Dirk Meire CEO Vlaams EnergieBedrijf

Verplichtingen voor kantoorgebouwen op vlak van energie

innovation Growth Engineering 1 september 2017

Het speelveld van de Chief Commercial Officer

RICHES Renewal, Innovation and Change: Heritage and European Society

EPC in de praktijk, Stad Oostende

Nieuwsbrief 10, 1 november 2014 Het huidige speciaal nummer van het ENCLOSE nieuwsbrief is beschikbaar in 12 talen!

Transcriptie:

02/02/2017 Vlaamse CITYnvest Workshop Lokale Energie Efficiëntie Investeringsmodellen Workshop Vlaanderen CITYnvest

Structuur workshop Welkom! Key Note Speeches Panel gesprek lokale voorbeelden Rondetafelgesprekken o Het EE investeringsmodel via EPC o Burgercoöperatieven Market Place 2

Wat heeft CITYnvest te bieden? 26 geanalyseerde case studies Guidance material Diepgaande Studie 3 Piloot projecten Liège (BE) Murcia (ES) Rodhope (BG) Guidance material Capacity building 10 focus landen 3

De mobilisatiekracht van burgercoöperaties Daan Creupelandt Brussel 02 februari 2017

Europese context? 5

Ons potentieel? 6

Financiële context 7

Waarom kiezen voor een coöperatieve aanpak? 8

Voor andere dingen?! 9

Voor andere dingen?! 10

Contacteer ons! REScoop.eu vzw Milcampslaan 105 1030 Brussel www.rescoop.eu daan.creupelandt@rescoop.eu REScoop.Vlaanderen vzw Molenstraat 2 3110 Rotselaar www.rescoopv.be niko.deprez@rescoopv.be 11

Februari, 2017 Lokale energie efficiëntie investeringsmodellen De voornaamste ingrediënten van innovatieve financieringsmodellen en energieprestatiecontracten Miguel A. Casas Energinvest CITYnvest

Diepgaande analyse: Wat hebben wij gedaan? Analyse en vergelijking van 24 bestaande modellen van grootschalige en diepgaande energetische renovatieprogramma s (met inbegrip van HE) uitgevoerd door overheden in Europa (11 landen) Focus op: Ambitieniveau Implementeringsmodel Operationeel model en geleverde diensten Financieringsbronnen Begeleidend materiaal als ondersteuning van lokale overheden in hun zoektocht naar financiering van EE of HE programma s. 13

Twee implementeringsmodellen, drie operationele modellen en vijf externe financieringsvehikels Citizens Funding, Crowdfunding 5 Beneficiaries Beneficiaries Beneficiaries Program Authority (PA) EU, national and local grants 3. Enkel financiering Credit Guarantee Funds Insurance Companies 3 Rd Party Investment Funds 4 Financial Institutions 1 1.Facilitatie Program Delivery Unit (PDU) 3 Internal Investment Funds 2. Integratie 1. ESCO (EPC) or 2. Contractors (SBC) 2 14

Wat is de rol en het belang van een facilitator? Architect/Adviseur Projectdoelen, haalbaarheid, maak of koop? Scope, opzet project, business model Financiële constructie, subsidies ESCOs FINANCIELE INSTELLINGEN Nulmeting, inventaris, conditiescores Contract, competitie ( kies de beste ESCO ) BEGUNSTIGDEN/ PROJECT- ONWIKKELAARS Evaluatie offertes, onderhandeling, gunning Opvolging, controle, M&V, bemiddeling 15

Ambitieniveau: Grote meerderheid van de modellen Perimeter 1 of standaard marktpraktijk, hoewel factor 2 modellen (50% besparing) aan aandacht winnen, factor 4 (75% besparing) blijft marginaal. 16

Enkele conclusies Succes van de modellen hangt dikwijls samen met Goed functionerende Program Delivery Unit (Programmacel), en Duidelijke leidersrol van de publieke partner (ambitie en wil om te investeren) Lagere ambitieniveaus (<35% besparing) meestal aangestuurd door: Facilitatiemodellen Implementering EPC/ESC Financiering door ESCO en/of Financiële instellingen Factor 2 (50% besparing) en factor 4 (75% besparing) ambitieniveaus zijn zeer dikwijls integratie gedreven, zowel technisch-operationeel als financieel Hoge ambitieniveaus (factor 2 en hoger) zijn niet gericht op korte en middellange terugverdientijden waarbij winstgevendheid slechts één van de vele investeringscriteria is. Vergen meestal bijkomende financieringsvormen dan ESCO of FI. 17

Thank You Miguel A. Casas Energinvest Jean-François Marchand Energinvest Lieven Vanstraelen Energinvest mcasas@energinvest.be +32 495 581 330 jfmarchand@energinvest.be lvanstraelen@energinvest.be +32 495 551 559 Copyright in the CITYnvest report is reserved by Energinvest SPRL. However, readers are given a royalty free licence to use the report. This project has received funding from the European Union s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 649730.

02/02/2017 Minister Bart Tommelein Workshop Vlaanderen CITYnvest

02/02/2017 Voorbeelden uit het veld Els Cornelis - Povincie Vlaams Brabant John Vandaele - Energent Joeri Reulens OPZC Rekem Workshop Vlaanderen CITYnvest

21

Korte samenvattingen rondetafelgesprekken Optie 1: Het energie-efficiëntie investeringsmodel Lieven Vanstraelen, Energinvest (moderator) Miguel Casas, Energinvest Inne Peersman, Vlaams Energie Bedrijf Johan Coolen, Factor4 Wouter Geldhof, Stibbe Optie 2: Het potentieel van burgercoöperaties Daan Creupelandt, REScoop.eu (moderator) Jan de Pauw, Ecopower Bruno Moens, Pajopower Patrick Boucneau, ESCOLimburg2020 Katrien Rycken, LeuvenKlimaatNeutraal2030 22

Market Place 23

Belfius Smart Belgium Smart Cities PF4EE Joost Declerck 02/02/2017

Belfius Smart Cities met EIB Financieringslijn EIB bestemd voor o.m. energieefficiëntie - projecten overheden, social profit instellingen + onderwijsinstellingen. Programma 2014-2016 : 400 mio kredieten (200 Mio EIB + 200 mio Belfius): uitgeput > 200 projecten geanalyseerd in analyse 62 projecten Mei gefinancierd : 24 in Wallonie - 38 in Vlaanderen Projecten 2017 mbt energie-efficiëntie toegelaten in programma : Energie - efficiëntie Stadsontwikkelingsprojecten Speakers Communicatie : pers, magazines, inhuldiging, vorming, sensibilisering

Belfius Smart Cities met EIB Nieuw programma sinds 12/2016 : 400 mio (200 Mio EIB - 200 mio Belfius) Uitbreiding domeinen : afval, water, e-gov Uitbreiding naar Climate Action & Circulaire economie Uitbreiding doelgroep naar sociale sector en onderwijs Voorbeelden Installatie CNG-pomp bij afvalintercommunale IMOG : maakt deel uit van globale energie-efficiëntie-aanpak OCMW Schelle: een bijna energie-neutraal gebouw met assistentieflats en waarbij Mei de onthaalruimte ook gebruikt kan worden door scholen, vzw s, OCMW 2017 Landen: Nieuw woonzorgcentrum OLEYCK met veel aandacht voor energie, mobiliteit, circulaire economie (cradle-to-cradle) in een totale zorg aanpak. Hastière: energetische renovatie van dienst voor toerisme in oud klooster naar Speakers energie-efficiënt.

Belfius Smart Cities met EIB Voordelen voor overheid, social profitinstelling, onderwijs : - Financiering aan gunstvoorwaarden - Communicatie voorbeeldfunctie - Sensibilisering interne diensten - Imago - Ondersteuning in aanpak en projecten

Private Finance for Energy Efficiëncy (PF4EE) met EIB Financierings- en waarborglijn EIB voor energieefficiëntie projecten van bedrijven. Portefeuille EE projecten ad 75 Mio op te bouwen in 30 maand vanaf december 2016. Doelgroep : bedrijven ( > 10 Mio omzet/balanstotaal) ESCO s : ook die investeren bij publieke kliënteel, scholen, social profit Doel investeringen : bestaande gebouwen ( ook renewable energy) ; district heating ; WKK ; productiefaciliteiten, public lighting,. Aard krediet : investeringskrediet / leasing Bedrag : max. 5 Mio /project Duurtijd : 3Y 20 Y Waarborg portefeuille door EIB : 80 % van vermoedelijke verliezen bij default

Private Finance for Energy Efficiëncy (PF4EE) met EIB Voordelen : Aantrekkelijke financiering Lange termijnfinanciering mogelijk. Waarborg maakt doorbraak voor ESCO markt makkelijker Meer info : PF4EE : Joost Declerck : 02/222 82 12 0475546618 joost.declerck@belfius.be Smart Cities : Francis Hayen : 02 222 53 29-0478 98 91 56 francis.hayen@belfius.be DANK U

EPC-facilitatie Good practice example : Provincie Vlaams-Brabant JAM-sessies met gemeentelijke ambtenaren en EPC-experts (Factor4 & EY)

Prestatiecontract Factor4 Energiebesparing% Restwaarde ESCO Comfort Gebouwen Vaste vergoeding Bonus-malus Source: Factor4, 2016

Contact Factor4, Johan Coolen Email: johan.coolen@factor4.eu Mobile: 00-32-494-729795 Website: www.factor4.eu Offices: Antwerp and Amsterdam Disclaimer: The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither EASME nor the European Commission are responsible for any use that may be made of the information contained

ENERGINVEST DIENSTEN PORTFOLIO (Consulting diensten die publieke overheden en bedrijven helpen hun energietransitie te realiseren en te financieren Smart Energy Performance Contracting Facilitatie tools en diensten die onze klanten ondersteunen bij het opzetten, aanbesteden, realiseren en financieren van EPC-projecten (Facilitatie). Fedimmo Gemeente Beersel Provincie Waals-Brabant 5 KMO s (ESCO4OOst- Vlaanderen) Firmenich Smart Innovative Financing Program Consulting diensten die onze klanten ondersteunen bij de ontwikkeling van Program Delivery Units (PDUs) en innovatieve financiering. Fedesco & Knowledgecenter CITYnvest Pilootprojecten Infrax ESCO Diensten Igretec ESCO Diensten Leuven 2030 Smart Building Performance Management Consulting diensten die onze klanten helpt met het uitrollen van een kosten-optimaal en prestatie-gebaseerde gebouw beheer systeem voor energie, onderhoud, comfort, gebouwwaarde en certificatie Fedesco Regie der Gebouwen MIVB PXL Hogeschool

DANK U VOOR UW AANDACHT CONTACT LIEVEN VANSTRAELEN MIGUEL A. CASAS JEAN-FRANÇOIS MARCHAND SR. PARTNER & OWNER SR. PARTNER & OWNER SR. PARTNER & OWNER +32 495 55 15 59 +32 495 58 13 30 +32 472 675 427 lvanstraelen@energinvest.be mcasas@energinvest.be jfmarchand@energinvest.be Energinvest Joseph Coosemansstraat 107 1030 Brussel België T +32 737 91 19 F +32 2 735 30 97 34

Pajopower cvba-so LED voor de openbare verlichting 35

Pajopower cvba-so: Energieke scholen 36

"TAKING CARE" VAN GEBOUWEN, EINDGEBRUIKERS EN HET MILIEU Integrated Facility Management IFM Multi technical services Technical Maintenance (multi-site and single-site) Soft Services (multi-site or single-site) Single services ELECTRICICAL SYSTEMS SPACE PLANNING LIFTS HVAC ENERGY MANAGEMENT SMALL PROJECT WORKS SAFETY/ SECURITY RECEPTION REPROGRAPHY CLEANING LAUNDRY CATERING

ENERGY MANAGEMENT

Contact Patrick De Visscher Energy Manager Patrick.de-visscher@vinci-facilities.com 0492 / 34 05 37

02/02/2017 Een vat vol inspiratie John Vandaele - Energent Workshop Vlaanderen CITYnvest

Thank You info@citynvest.eu This project has received funding from the European Union s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement No 649730.