Alcohol
Alcohol 1. Wettelijk kader Artikel 34 1 van Wet betreffende de politie over het Wegverkeer (WPV) stelt dat gestraft wordt hij die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt of een bestuurder begeleidt met het oog op scholing, met een alcoholconcentratie van ten minste 0,22 en minder dan 0,35 milligram per liter uitgeademde alveolaire lucht. Artikel 34 2.1 hij die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt of een bestuurder begeleidt met het oog op scholing, terwijl de ademanalyse een alcoholconcentratie van ten minste 0,35 milligram per liter uitgeademde alveolaire lucht meet of de bloedanalyse een alcoholconcentratie van ten minste 0,8 gram per liter bloed aangeeft. Artikel 35 WPV stelt tenslotte dat diegenen strafbaar zijn die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier besturen of een bestuurder begeleiden met het oog op scholing en dit in staat van dronkenschap. 2. Afhandeling overtredingen door de politie De politiefunctionarissen kunnen een ademtest opleggen die erin bestaat te blazen in een toestel dat het niveau van de alcoholopname in de uitgeademde alveolaire lucht aangeeft: - aan de vermoedelijke dader van een verkeersongeval of aan ieder die het mede heeft kunnen veroorzaken, zelfs indien hij er slachtoffer van is; - aan ieder die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt of een bestuurder begeleidt met het oog op scholing; - aan ieder die op het punt staat om op een openbare plaats een voertuig of een rijdier te besturen. De te volgen procedure bij een alcoholcontrole: - Ademtest Eerst wordt er een ademtest afgenomen. Deze kan al aanduiding S(afe), A(lert) of P(ositief) geven. Het resultaat ervan heeft op zich geen bewijskracht; daarvoor dient een adem- of bloedanalyse plaats te vinden. Vooraleer de ademtest afgenomen wordt kan de betrokken bestuurder 15 minuten wachttijd vragen. - Ademanalyse Het is niet verplicht om eerst een ademtest af te nemen en dan pas over te gaan naar de ademanalyse. De ademanalyse kan zonder ademtest afgenomen worden. Wanneer er een ademtest afgenomen werd en de uitslag van de test was A of P dan dient de betrokken bestuurder onderworpen te worden aan een ademanalyse. Deze analyse meet de exacte alcoholconcentratie in de uitgeademde alveolaire lucht. Sinds het KB van 21 april 2007 betreffende de ademtoestellen en de ademanalysetoestellen (in werking sinds 12 mei 2007), kan slechts één keer een wachttijd van 15 minuten gevraagd worden. Indien eerst een ademtest werd afgenomen kan geen tweede wachttijd meer worden toegestaan. Indien de bestuurder niet akkoord gaat met het resultaat kan er onmiddellijk een tweede ademanalyse uitgevoerd worden. Indien het verschil meer bedraagt dan de door de Koning bepaalde nauwkeurigheidsvoorschriften zal een derde analyse uitgevoerd worden. Het laagste resultaat wordt in aanmerking genomen. - Bloedproef De bloedproef wordt uitgevoerd wanneer er duidelijk tekenen van intoxicatie of dronkenschap zijn en er geen ademtest noch -analyse uitgevoerd kunnen worden (te dronken, niet in de mogelijkheid om te blazen,, ). De bestuurder kan hier eventueel zelf om vragen. Hierbij dient een arts gevorderd te worden voor de bloedafname. A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 2
- Verplichtingen opgelegd aan de controlerende ambtenaar: De overheidsagent moet een verpakt mondstuk tonen, hij moet de verpakking openen en het mondstuk op het toestel aanbrengen, zonder het aan te raken. Van zodra het toestel aanduidt dat het klaar is voor een test of een analyse, moet de bevoegde persoon de betrokkenen verzoeken om voldoende hard te blazen in het toestel tot een geldige monsterneming door het toestel wordt aangeduid. Het resultaat moet worden getoond en luidop worden voorgelezen. De bevoegde persoon moet aan de betrokkenen uitleggen dat hij een tweede analyse mag vragen en dat bij een verschil van: 0,03 mg/l voor iedere ethanolconcentratie lager dan 0,4 mg/llucht 7,5 % in relatieve waarde voor iedere ethanolconcentratie vanaf 0,4 mg/l tot 1,0 mg/l 15 % in relatieve waarde voor iedere ethanolconcentratie vanaf 1,0 mg/l tot 2,0 mg/l 30 % in relatieve waarde voor iedere ethanolconcentratie vanaf 2,0 mg/l tot 3,0 mg/l een derde ademanalyse wordt uitgevoerd, en dat indien de drie verschillen tussen die drie resultaten groter zijn dan de voormelde nauwkeurigheidsverschillen, een bloedproef wordt uitgevoerd. In geval van overtreding wordt een exemplaar van elk door het toestel gedrukt document bij het proces-verbaal gevoegd dat naar het openbaar ministerie wordt gezonden en een exemplaar van deze documenten wordt bij het afschrift van het proces-verbaal gevoegd dat naar de overtreder wordt gezonden. Als een alcoholconcentratie van minstens 0,35 mg/l UAL wordt vastgesteld moet de bevoegde ambtenaar de betrokkene op duidelijke en expliciete manier verwittigen van zijn recht op een tegenexpertise door middel van een bloedproef, die op zijn kosten gebeurt indien de overtreding erdoor wordt bevestigd. De mogelijke gevolgen: Indien de gecontroleerde bestuurder S blies of bij de ademanalyse een resultaat onder 0,22 mg/l had kan hij zijn weg zonder probleem verder zetten. Bij 0,22 en 0,35 mg/l (0,5 en 0,8 promille) wordt het rijbewijs voor een periode van drie uur ingehouden. Na deze drie uur wordt het rijbewijs teruggegeven. Daarnaast zal er een onmiddellijke inning van 137,5 voorgesteld worden. Werd er schade aangericht of is de bestuurder minder dan 2 jaar houder van een rijbewijs B dan wordt altijd PV opgemaakt. Boven de 0,35 mg/l zal het rijbewijs voor een periode van zes uur worden ingehouden en proces verbaal opgemaakt worden. Na zes uur dient een nieuwe ademtest en eventueel nieuwe ademanalyse uitgevoerd te worden. Blijkt dit resultaat nog steeds positief, dan wordt het rijbewijs opnieuw drie of zes uur ingehouden en dit tot op het moment dat er een negatieve ademtest afgelegd wordt. Een bestuurder kan een ademtest of -analyse weigeren. De weigering wordt gelijkgesteld met een positieve ademtest of een ademanalyse van 0,35mg/l UAL. Het rijbewijs van de betrokken persoon wordt ingehouden voor 6uur, er wordt contact opgenomen met het parket om een beslissing inzake de onmiddellijke intrekking van het rijbewijs te bekomen en er wordt een proces-verbaal opgesteld. Bij weigering om een ademtest of ademanalyse te ondergaan zal aan de betrokkene een bloedproef worden voorgesteld. Er zal steeds een arts gevorderd worden, eventuele weigering om de bloedproef te ondergaan moet immers gebeuren voor de arts. De boete voor het weigeren van ademtest of analyse kan oplopen van 1.100 tot 11.000 euro. - Onmiddellijke intrekking rijbewijs (COL9/2006) Een aantal feiten kunnen in aanmerking komen voor een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs. In volgende gevallen dienen de feiten dan ook aan de procureur des Konings meegedeeld te worden waarbij deze kan beslissen om het rijbewijs in te trekken voor een periode van 15 dagen. 1. Indien de bestuurder of de persoon die hem begeleid met het oog op scholing zich blijkbaar bevindt in de toestand zoals beschreven in artikel 34 2 van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, nl. indien hij een alcoholopname van tenminste 0,35 mg/l in uitgeademde lucht vertoont, met de bijkomende omstandigheid van verkeersonveilig gedrag; A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 3
2. Indien de bestuurder of de persoon die hem begeleidt met het oog op scholing: - ofwel in staat van dronkenschap verkeert; - ofwel, na ademanalyse, een alcoholopname van tenminste 0,65 mg/l in uitgeademde alveolaire lucht vertoont; - ofwel een urinemonster afleverde waarvan een immunoassay een aanwezigheid van een van de stoffen, vermeld in artikel 61bis 2 van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, aanwijst; 3. Indien de bestuurder of de persoon die hem begeleidt met het oog op scholing een ademtest, een ademanalyse of een bloedafname weigert; Belangrijk voor de controlerende politieambtenaar: - Welke verbaliseringsmethode: OI, PV? - Wanneer parket contacteren voor onmiddellijke intrekking van het rijbewijs (OIRB)? Voor de keuze van de verbaliseringsmethode verwijzen we naar het bijgevoegde schema 2. 3. Organisatie van alcoholcontroles Alcoholcontroles kunnen georganiseerd worden op basis van objectieve vaststellingen (ongevallencijfers, gedragsmetingen, bepaalde buurten, ) of op basis van vragen of klachten van autoriteiten, bewoners, drukkingsgroepen, (zie schema 1 hierbij gevoegd). Alcoholcontroles worden best zoveel mogelijk a-select georganiseerd. Dit betekent dat elke bestuurder die effectief gestopt wordt ook een ademtest aflegt. Op deze manier verhoogt zowel de subjectieve als de objectieve pakkans en wordt de kans om door de mazen van het net te glippen kleiner. Dit betekent echter niet dat selecte, mobiele controles niet doeltreffend kunnen zijn. Ook deze controlevorm draagt bij tot de verhoging van de subjectieve en objectieve pakkans. Daarnaast schrijven de onderrichtingen van het College van Procureurs-generaal voor dat bij elk verkeersongeval, zowel met lichamelijk letsel als met stoffelijke schade, een ademtest dient afgenomen te worden bij iedere betrokken weggebruiker. Documenten die voorschriften i.v.m. de afhandeling door de politie bevatten zijn: o COL 8/2006 1 o COL 9/2006 2 o COL 11/2007 3 o COL 10/1006, herzien op 27 augustus 2007 4 3.1.Alcoholcontroles op basis van objectieve vaststellingen Objectieve vaststellingen kunnen zijn: ongevallenanalyse, metingen (bijvoorbeeld gedragsmetingen alcohol), De handhaving van alcohol zal dan ofwel een maatregel zijn die is opgenomen in een actieplan dat werd geschreven in het kader van het zonaal veiligheidsplan, ofwel een fenomeen dat niet als prioritair werd beschouwd of zich als een nieuw probleem aandient. 1 COL 8/2006 Gemeenschappelijke omzendbrief van de minister van Justitie en het College van procureurs-generaal houdende een eenvormig vaststellings- opsporings- en vervolgingsbeleid betreffende het sturen onder invloed van alcohol, in staat van dronkenschap of in een soortgelijke staat onder meer ten gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen, alsook betreffende de aanwezigheid in het organisme van andere stoffen dan alcohol die de rijvaardigheid beïnvloeden. 2 COL 9/2006 Gemeenschappelijke omzendbrief van de minister van Justitie en het College van procureurs-generaal houdende een eenvormig strafrechtelijk beleid inzake onmiddellijke intrekking van het rijbewijs. 3 COL 11/2007 Omzendbrief van het College van Procureurs-generaal betreffende het rijbewijs en vervallenverklaring van het recht tot sturen - Het opsporings- en vervolgingsbeleid betreffende de inbreuken op de wet betreffende de politie over het wegverkeer en zijn uitvoeringsbesluiten, gepleegd door bestuurders die sinds minder dan twee jaar houder zijn van een rijbewijs B jonge bestuurders. 4 COL 10/2006, herzien op 27 augustus 2007 Omzendbrief van het College Van Procureurs-generaal betreffende de minnelijke schikking A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 4
3.1.1. Alcoholcontroles in het kader van een actieplan 5 3.1.1.1. Communicatie- en preventie Communicatie maakt een integraal deel uit van de handhaving. Het is minstens zo belangrijk als het toezicht omdat via een goede en brede communicatie aan de weggebruiker zowel de noodzaak van het toezicht als het bestaan van een reële pakkans kan meegedeeld worden. Tips voor de organisator van de handhaving van alcohol in het verkeer. Ga na of de voorziene communicatiematerialen aanwezig en desgevallend technisch in orde zijn (folders, sleutelhangers of andere gadgets, preventieborden, feedbackborden, full graphique panel, ). Leg in de briefing de nadruk op het belang van een correcte, beleefde benadering van de weggebruiker. Bepaal welke gegevens nodig zijn voor een correcte en volledige verslaggeving. Dit is belangrijk voor de communicatie van de resultaten. 3.1.1.2. Keuze van de modus Alcoholcontroles kunnen a-select of select uitgevoerd worden. Om de verhoging van zowel de objectieve maar zeker de subjectieve pakkans te beogen gaat de voorkeur uit naar a-selecte controles. Er kunnen -al dan niet grootschalige- controleacties opgezet worden met een vast controledispositief of er kan gekozen worden om kleinere mobiele controles te organiseren. Deze zogenaamde "vliegende "controles, waarbij een ploeg rondrijdt en bestuurders die een verdacht rijgedrag vertonen doen stoppen, kunnen de subjectieve pakkans positief beïnvloeden. Vermits gewerkt wordt in het kader van een actieplan dient de modus vooraf bepaald te zijn. Tips voor de organisator van alcoholcontroles: Neem voor de controle contact met het parket voor het maken van afspraken. Ga na of het personeel beschikt over de machtiging 6 voor het uitschrijven van OI s. Bepaal in het operatieorder duidelijk wanneer welke verbaliseringsmethode moet gebruikt worden en wat er moet gebeuren in geval van weigering (zie schema 2). Vermeld in het operatieorder de afspraken die gemaakt werden met het parket zodat alle controleurs hiervan op de hoogte zijn. Controleer de correcte werking en de geldigheid van de ademtest- en ademanalysetoestellen en ga na of er voldoende mondstukjes zijn. Voorzie voldoende venules voor eventuele bloedafnames en controleer de vervaldatum. Bepaal, gegeven het aantal personen die in het dispositief voorzien zijn en het aantal overtredingen dat statistisch gezien kan verwacht worden, de werkwijze van selecteren van bestuurders. Hou hierbij tevens rekening met de plaats (parkeermogelijkheden?) en het tijdstip van controle, zodat er geen lange files of verkeersonveilige toestanden ontstaan. Wanneer geen parkeerplaats beschikbaar is kan gedacht worden aan de inzet van motorrijders om overtreders te begeleiden naar een veilige controleplaats. Voorzie voldoende signalisatiemateriaal (kegels, lampen, verlichting, ) om de plaats van de interceptie duidelijk te markeren. Eis van al het personeel dat ze de voorziene kledij dragen (verkeersmantel of fluorescerende hesje) en dat ze al het materiaal bij zich hebben dat hun taak noodzaakt (toortslamp, bewapening, radio,.) Bepaal duidelijk wie wat zal doen. Wie stopt de overtreder, wie maakt de PV of OI, wie neemt contact met de parketmagistraat, wie loodst de overtreder terug in het verkeer, 5 Zie hiervoor: M. Adriaensen, S. Delcourt, M. Scheers en F. Vlaminck: Handboek voor het opstellen van de actieplannen verkeersveiligheid, BIVV, Augustus 2004 (www.bivv.be). 6 KB 22 december 2003 betreffende de inning en consignatie van een som bij de vaststelling van de overtredingen van de wet betreffende de politie over het wegverkeer en zijn uitvoeringsbesluiten. A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 5
Voorzie steeds dat er problemen kunnen rijzen met dronken bestuurders of verdachte personen. Spreek tijdens de briefing af hoe hierop moet gereageerd worden. Is er in het dispositief geen OBP aanwezig zorg er dan voor dat je deze gedurende de ganse duur van de controle kan contacteren. Leg de nadruk op de eigen veiligheid: de inzet van interceptieploegen (cut-off ploegen) kan soms vermeden worden door een goede plaatskeuze, achtervolging moet afgebroken worden als te veel risico s moeten genomen worden, de controlerende agent mag niet in gevaar gebracht worden door voorbijrijdende voertuigen, denk bij duisternis aan voldoende verlichting, maak het dispositief niet te groot zodat er steeds onderlinge beveiliging en bijstand mogelijk is, Voorzie voldoende mensen in het dispositief. Probeer de controle niet te beperken tot enkel alcohol, maar heb ook oog voor andere overtredingen. Het is aan te bevelen dat elk gestopt voertuig wordt gecontroleerd op de staat van de banden, leesbaarheid van de nummerplaat en verlichting. Controle van verzekering, rijbewijs, technische inspectie en inschrijving vraagt slechts enkele minuten en voorkomt dat overtreders straffeloos een controle kunnen passeren. Het is beter minder voertuigen te laten stoppen dan personen die gecontroleerd worden te laten doorrijden terwijl ze bijvoorbeeld geen geldige verzekering voor het voertuig hebben. Voorzie eventueel een mobiel commissariaat voor een vlotte administratieve afhandeling. 3.1.2. Handhaving van alcohol voor een niet prioritair of nieuw fenomeen 3.1.2.1. Communicatie en preventie Wanneer alcoholcontroles worden georganiseerd die niet voorzien zijn in een actieplan is het toch steeds van belang om zoveel mogelijk te communiceren. De middelen die beschikbaar zijn voor de controles voorzien in een actieplan kunnen ook bij deze acties zoveel mogelijk ingezet worden. In elk geval zijn handhavingssignalen steeds belangrijk. De controle kan best goed zichtbaar gebeuren met duidelijke aanduiding dat er een alcoholcontrole plaatsvindt (borden die de niet gestopte weggebruiker hierop attent maken zoals Alcoholcontrole, BOBactie, ). Het doel hiervan is het verhogen van de subjectieve pakkans. De tips voor de organisator van de handhaving van alcohol (boven omschreven) in het kader van een actieplan zijn uiteraard ook hier van toepassing. 3.1.2.2. Keuze van de modus Wanneer men geconfronteerd wordt met een nieuw fenomeen of een gekend probleem dat niet als prioriteit werd erkend moet de organisator van de handhaving een keuze maken. De keuze die hij maakt zal sterk bepaald worden door de capaciteit en de middelen waarover hij kan beschikken. Is de capaciteit beperkt, wat meestal het geval zal zijn, dan is een combinatie van preventie (bijvoorbeeld door bepaalde doelgroepen te gaan sensibiliseren (uitgangsbuurten, bedrijven, )) en gerichte controle de meest voor de hand liggende oplossing. 3.2.Toevallige controles Een politiedienst kan tijdens de uitvoering van een dienst geconfronteerd worden met een bestuurder die blijkbaar onder invloed van alcohol rijdt. Elke operationele politieambtenaar kan alcoholcontroles uitvoeren. Een ademtesttoestel kan in de voertuigen van de interventieploegen voorzien worden zodat een alcoholcontrole ter plaatse en op elk ogenblik door de interventieploeg mogelijk is. Op deze wijze kunnen er ook niet geplande alcoholcontroles uitgevoerd worden. 3.3.Op vraag autoriteiten of bewoners Soms worden politiediensten geconfronteerd met vragen om alcoholcontroles uit te voeren. Deze vragen kunnen komen uit allerlei hoeken; bepaalde buurten, bepaalde groepen, zelfs vanuit bepaalde bedrijven, Vaak worden plaatselijke autoriteiten ingeschakeld om de vraag kracht bij te zetten. A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 6
In een eerste fase kan de politie hierop reageren door de toestand van naderbij te bekijken. Welke overtredingen gebeuren er, is er een objectief probleem of is het vooral een subjectief onveiligheidsgevoel? Uit de analyse zal blijken of verder optreden nodig is of niet. Blijkt er eigenlijk geen probleem te bestaan dan zal dit aan de vrager worden meegedeeld. Is er wel een probleem dan moet er een keuze gemaakt worden. Ofwel wordt beslist dat er (voorlopig) geen controles komen omdat er geen capaciteit kan vrijgemaakt worden, ofwel wordt geopteerd voor een preventieve aanpak gevolgd door een evaluatie, ofwel wordt een communicatieplan gemaakt ofwel zal repressief worden opgetreden. Uiteraard is er steeds een geheel van maatregelen (preventief en/of communicatie en/of repressief) mogelijk, al dan niet gelijktijdig of op elkaar volgend. Het is belangrijk dat de vragende partij steeds op de hoogte gehouden wordt van de beslissing. Voor tips i.v.m. communicatie en organisatie van repressieve controles verwijzen we naar de paragrafen i.v.m. alcoholcontroles in het kader van een actieplan. 4. Effecten van alcohol Alcohol heeft zelfs in kleine hoeveelheden (vanaf 0,5 promille) effecten op de rijvaardigheid, en gaat daarom niet samen met het besturen van een voertuig. Een paar voorbeelden: - Alcohol beïnvloedt het waarnemingsvermogen. Bestuurders die gedronken hebben, merken minder verkeersaspecten op, (voetgangers, fietsers, verkeersborden, zijstraten, tegenliggers,...). Deze worden bovendien ook later opgemerkt. - Bestuurders onder invloed zijn in complexe verkeerssituaties slechter in staat om diverse zaken tegelijkertijd in de gaten te houden. Hun ogen reageren trager en blijven langer gefixeerd op bepaalde objecten. - Alcohol vernauwt het blikveld. Bestuurders onder invloed hebben de neiging recht voor zich uit te kijken en merken niet wat er zich aan de zijkant afspeelt ( tunnelzicht ). - Alcohol vergroot de neiging om één bepaalde kant op te kijken, wat zelfs kan leiden tot dubbelzien. Bestuurders onder invloed hebben minder dieptezicht en schatten afstanden verkeerd in. - Bestuurders onder invloed hebben meer moeite om in een rechte lijn te rijden, ze beginnen te slingeren op de baan - Alcohol verlengt de reactietijd en vermindert de reflexen - Alcohol vergroot het risico op slaperigheid - Alcohol vermindert de remmingen en maakt dat de bestuurder meer risico s durft te nemen De meeste van deze effecten treden reeds op vanaf een alcoholgehalte van 0,5 promille. Veel bestuurders achten zich echter in staat te rijden zolang ze zich niet dronken voelen. Ze denken ten onrechte dat de alcohol hen na drie à vier glazen nog niet beïnvloedt... De wettelijke alcohollimiet (0,5 promille) is niet uit de lucht gegrepen. Een paar feiten: - Bestuurders die de limiet overschrijden, lopen een veel groter risico op een ongeval. Bij 0,5 promille vergroot het risico op een dodelijk ongeval met 2,5 maal, bij 0,8 promille met 4,5 maal, bij 1,5 promille met 16 maal... - Rijden onder invloed (vanaf 0,5 promille) speelt een rol in naar schatting 19% van alle ongevallen met gekwetsten en 22% van alle ongevallen met doden en zwaargewonden. - In 85% van de ongevallen met alcoholgebruik is de bestuurder een gelegenheidsdrinker en geen alcoholverslaafde. - Het percentage ernstige ongevallen (met doden of ernstig gewonden) dat te maken heeft met rijden onder invloed varieert sterk volgens de periode van de week. In 2001 varieerde het van 5,3% op weekdagen tot 23,9% op weekendnachten. - 28% van alle bestuurders die naar aanleiding van een ongeval in de afdeling spoedgevallen belanden, zijn onder invloed. Tijdens weekendnachten loopt dit percentage op tot 50%. A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 7
5. Bestraffing Sturen onder invloed van Alcohol (refertes COL 8/2006, COL 11/2007, COL 10/2006 herzien op 27 augustus 2007 en WPW) Uitgeademde Alveolaire Lucht (UAL) of overtreding Boete of straf Opmerkingen 0,22 mg/l UAL < 0,35 mg/l OI van 137,50 OI als geen schade werd aangericht, anders PV Bestuurders minder dan 2 jaar houder van een rijbewijs B: altijd PV 0,35 mg/l UAL< 0,50 mg/l MS van 400 Bemiddeling in strafzaken is mogelijk 0,50 mg/l UAL < 0,65 mg/l MS van 550 UAL 0,65 mg/l UAL 0,35 mg/l en verkeersonveilig gedrag of verkeersongeval met lichamelijk letsel Weigering AT, AA of bloedproef zonder wettige reden 1100 tot 11000 Mogelijk VRS van 8 dagen tot 5 jaar Niet betalen OI van 137,50 137,5 tot 2750 Mogelijk VRS van 8 dagen tot 5 jaar Niet betalen van MS van 400 of 550 1100 tot 11000 Mogelijk VRS van 8 dagen tot 5 jaar Herhaling (binnen 3 jaar) Nieuwe herhaling (binnen drie jaar na eerste herhaling) 2200 tot 27500 en/of gevangenisstraf van 1 maand tot 2 jaar VRS minstens 3 maand en ten hoogste 5 jaar of voorgoed 4400 tot 55000 en/of gevangenisstraf van 2 maand tot 4 jaar VRS minstens 3 maand en ten hoogste 5 jaar of voorgoed Staat van dronkenschap 1100 tot 11000 VRS minstens 1 maand en ten hoogste 5 jaar of voorgoed Parket zal in deze gevallen ingevolge COL 8/2006 in principe doorverwijzen naar de politierechtbank. De hierbij vermelde straffen worden dus door de politierechter uitgesproken. Wanneer een OI of een MS niet betaald wordt kan het parket ook doorverwijzen. Het parket kan eventueel een werkstraf of een probatiemaatregel vorderen. A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 8
Onmiddellijke intrekking van het rijbewijs door de Procureur des Konings is mogelijk: Ten minste 0,35 mg/l + verkeersonveilig gedrag Ten minste 0,65 mg/l In staat van dronkenschap zijn Weigeren AT, AA of bloedproef zonder wettige reden Algemene opmerkingen: De rechter kan rekening houden met verzachtende omstandigheden. De rechter kan bepalen dat het VRS wordt uitgevoerd tijdens het WE of op een feestdag. Iedere bestuurder betrokken in een verkeersongeval moet onderworpen worden aan een alcoholcontrole. Opmerkingen bij het verval van het recht tot sturen (VRS): De rechter kan het herstel van het recht tot sturen afhankelijk maken van het slagen voor één of meerdere examens, onderzoeken of specifieke scholingen. De rechter moet een verval uitspreken in de volgende gevallen: Bij gelijktijdige veroordeling voor alcoholgehalte 0,35 mg/l en doding als gevolg van een ongeval: ten minste 3 maanden Bij gelijktijdige veroordeling voor herhaling alcoholgehalte 0,35 mg/l of dronkenschap achter het stuur en doding als gevolg van een ongeval: ten minste 1 jaar Bij gelijktijdige veroordeling voor herhaling alcoholgehalte 0,35 mg/l of dronkenschap achter het stuur en toebrengen van slagen en verwondingen als gevolg van een verkeersongeval: ten minste 6 maanden Het herstel van het recht tot sturen is in deze gevallen steeds afhankelijk van het slagen voor de examens, onderzoeken en speciale scholingen. De rechter moet het verval van het recht tot sturen uitspreken en het herstel van het recht tot sturen minstens afhankelijk maken van het slagen voor het theoretisch of praktisch examen indien hij veroordeelt wegens een overtreding begaan met een motorvoertuig die tot een verval van het recht tot sturen kan leiden en de schuldige sinds minder dan twee jaar houder is van het rijbewijs B. Gebruikte afkortingen BAC bloed alcohol concentratie UAL Uitgeademde alveolaire lucht mg/l milligram per liter uitgeademde alveolaire lucht AT ademtest AA ademanalyse OI onmiddellijke inning MS minnelijke schikking PV proces-verbaal VRS verval van het recht tot sturen A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 9
OIRB Begeleider VRS mogelijk VRS principieel WPW onmiddellijke intrekking van het rijbewijs persoon die de bestuurder begeleid met het oog op scholing de rechter heeft de mogelijkheid om een rijverbod op te leggen de rechter zal in principe rijverbod opleggen, maar hij kan mits gemotiveerde beslissing hiervan afwijken wet betreffende de politie over het wegverkeer A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 0
A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 1 6. Betrokken instanties Naast de evidente actoren inzake de opsporing, vervolging en bestraffing (politie, parket en politierechter) zouden volgende organisaties betrokken kunnen worden bij het actieplan: Communicatie en sensibilisatie Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid Arnoldus Horeca Verzekeringsmaatschappijen Gemeentebestuur Provincie Vlaamse Stichting Verkeersveiligheid Responsible Young Drivers Drive Up Safety Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) Infrastructuur Gemeente Gewest De Lijn De provincie 7. Analysegegevens Bobregistratie Sinds de start van de Bobcampagne bestaat er een document voor de registratie van de gegevens van alcoholcontroles. Dit document werd in eerste instantie enkel gebruikt tijdens de eindejaarscampagne. Op dit moment is het mogelijk om de resultaten het ganse jaar door in te brengen waardoor de zones die de applicatie gebruiken automatisch feedback krijgen van DSB. In de toekomst zal Pol Office deze handhavingsstatistiek automatisch genereren. Politiezones die geen gebruik maken van de Bobapplicatie zijn aangewezen op eigen registratiegegevens. 8. Communicatie In het verkeersbeleid onderscheiden zich verschillende soorten communicatie: - Handhavingscommunicatie (actiecommunicatie) Deze communicatie heeft een directe invloed op de perceptie van de pakkans, dus op de subjectieve pakkans. Handhavingscommunicatie kan door: - Handhavingssignalen (communicatie op of langs de weg) blijken bij alcoholcontroles een sterke invloed te hebben op de bekendheid van het project. Mottoborden zijn een zeer effectief handhavingssignaal. Ook het goed zichtbaar uitvoeren van de controles, zodat de weggebruikers effectief kunnen zien dat er wordt gecontroleerd, is een belangrijk signaal. - Handhavingsvoorlichting (communicatie van de handhaving door publiciteit) is eveneens een belangrijk onderdeel van de handhavingsstrategie. Een startmanifestatie, waarop de pers wordt uitgenodigd, markeert het begin van een handhavingsproject. Regelmatig moeten resultaten worden verspreid, zodat het project in de belangstelling blijft. Volgende communicatiemiddelen werden in het verleden reeds met succes gebruikt: Uitdelen van folders. Naast de nationale folders die verspreid worden door o.a. het BIVV kunnen folders met een zeer gerichte boodschap die een lokaal onveiligheidsprobleem
A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 2 beschrijven verdeeld worden. Bedoeling van deze folders is om de weggebruikers de reden van de handhaving duidelijk te schetsen. Uitdelen van gadgets aan bestuurders die niet onder invloed zijn. Een combinatie van de handhavingsactiviteit en signalen en voorlichting is noodzakelijk. Daarbij moeten de controles zelf onvoorspelbaar blijven. Wanneer de weggebruikers weten dat op een bepaald traject wordt gecontroleerd hoeven ze niet precies te weten waar en wanneer de controle doorgaat. Het is wetenschappelijk aangetoond dat het uitvoeren van a-selecte alcoholcontroles de objectieve en subjectieve pakkans vergroot. Elke gestopte bestuurder dient immers een ademtest of ademanalyse af te leggen. Hierdoor wordt de kans om de door de mazen van het net te glippen verkleind. - Beleidscommunicatie (themacommunicatie) Beleidscommunicatie gaat over wat moet worden gehandhaafd en waarom. Deze communicatie heeft een invloed op de perceptie van de weggebruiker van het belang van veilig gedrag. De beleidscommunicatie bepaalt voor een groot gedeelte het belang dat de weggebruiker aan het onderwerp zal toekennen, de kennis van en de mening over de regel die men wil doen respecteren en zorgt daardoor voor de legitimering van de handhaving. Er wordt van uitgegaan dat de perceptie een invloed heeft op het gedrag en op de subjectieve pakkans. Beleidscommunicatie is vooral een zaak van bestuurlijke en gerechtelijke autoriteiten. - Interne communicatie Met interne communicatie wordt de informatie-uitwisseling bedoeld tussen alle bij de handhavingsactiviteiten betrokken personen. Het gaat hier in de eerste plaats om de personen die de verkeerscontroles uitvoeren maar ook de vertegenwoordigers van de parketten, van de wegbeheerders en andere betrokkenen. Het is belangrijk dat zij op de hoogte zijn van het verloop en de resultaten van de handhavingsinspanningen. Dergelijke informatie is ook nuttig om alle betrokkenen te motiveren. Deze communicatie kan schriftelijk en/of mondeling gebeuren. Een uitstekend middel hiervoor is het stuurbord. Imagocommunicatie Uit het oogpunt van imago is het voor de politie van belang elke vorm van contact met het publiek naar tevredenheid te laten verlopen; Bovendien hangt de effectiviteit en duurzaamheid van handhaving nauw samen met communicatieve vaardigheden. Het is dus belangrijk dat de politie bij controles de weggebruikers met respect benaderd en kort uitleg geeft over het doel van de controle. 9. Interessante informatie, interessante links www.mobilit.fgov.be www.bivv.be www.ikbenvoor.be www.erso.eu (safetynet) www.bob.be www.wegcode.be www.vlaanderen.be www.steunpuntverkeersveiligheid.be www.ryd.be www.vad.be www.dus.be www.swov.nl www.verkeershandhaving.nl
A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 3 Checklist ter voorbereiding van de controle op het terrein: Activiteit Contact parket Bepalen handhavingsmethode Bepalen wanneer het parket verwittigd moet worden (OIRB) Controle ademtesttoestellen, ademanalysetoestel (keuring en werking), zijn er mondstukken, (eventueel: urinetesten en venules voor bloedafname beschikbaar (geldigheidsdatum?)) Controle communicatiemiddelen en indien nodig controle van de werking (folders beschikbaar, werking full-graphique panel, aankondigingsbord ) Controle beschikbaarheid voorziene parkeerplaats Controle voertuigen (getankt, noodzakelijk materieel aanwezig, werking lichten, zwaailicht, geluidssignaal, ) Controle beveiligingsmateriaal (batterijen lampen, werking lampen, voldoende kegels, verlichtingsinstallatie, ) Controle kledij en persoonlijk materiaal van de deelnemende politieagenten en politieambtenaren (wapen, kledij, toortslamp, boekjes OI, ) Controle of deelnemers de voorziene taken kennen en of ze over de machtiging beschikken voor de uitschrijving van de OI s Controle werking PC s, GSM s, radio s, reservebatterijen Afspraak over het doorgeven van informatie binnen het dispositief Afspraak over de contactname met de parketmagistraat Afspraak met OBP over wijze van contactname indien nodig Afspraken over reactie bij problemen (dronken bestuurders, verdachte personen, ) Afspraken over reactie wanneer iemand de controleplaats wil ontwijken (cut-off, achtervolging, ) Afspraken over de plaats van controle (afstand beperken, vermijden dat controlerende agenten zich te ver van elkaar plaatsen) Afspraken over de controles (welke overtredingen?) Afspraken over de manier waarop de weggebruikers benaderd worden Uitgevoerd
SCHEMA 1: ORGANISATIE ALCOHOLCONTROLES Alcohol in het verkeer Op basis van objectieve vaststellingen Toevallig Op vraag autoriteit of bewoners Prioriteit ZVP Geen prioriteit ZVP Vaststellen Niet vaststellen Meten Actieplan Analyse Communicatie en/of Preventief en/of Repressief + - Intern Extern Keuze Info naar vrager Stuurbord Beleidscommunicatie Handhavingscommunicatie Niets doen Repressief en/of Communicatie en/of Preventief Signalen Voorlichting Imagocommunicatie Info naar vrager Zie communicatie actieplan Evaluatie Controles uitvoeren Schema 2 A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 4
A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 5 SCHEMA 2: ALCOHOLCONTROLE 1 = Verkeersongeval (art. 59 1.1 ) 2 = Sturen of begeleiden (art. 59 1.2 ) 3 = Aanstalten (art. 59 1.3 ) Ademtest: 1 Uitgevoerd Niet uitgevoerd Onmogelijk Weigering S A P Ademanalyse 2 Uitgevoerd Niet uitgevoerd < 0,22 mg/l 0,22 en < 0,35 mg/l 0,35 mg/l Weigering Onmogelijk - 3 uur inhouden rijbewijs - OI ( 137,5) als geen schade werd aangericht -Minder dan 2 jaar houder rijbewijs B en/of schade aangericht: PV - 6 uur inhouden rijbewijs - OIRB 3 mogelijk - PV - Bloedproef 4 Ademtest = P Ademtest = A - 3 uur inhouden rijbewijs - PV - Bloedproef Ademtest = onmogelijk - Blijkbare toestand van ten minste 0,35mg/l of staat van dronkenschap Ja Nee Geen verdere maatregelen - 6 uur inhouden rijbewijs - OIRB 3 mogelijk - PV - Bloedproef 4 Hertest S of < 0,22 mg/l A of 0,22 en < 0,35 mg/l Verlenging inhouding 3 uur P of 0,35 mg/l Verlenging inhouding 6 uur Geen verdere maatregelen 1 Vooraleer een ademtest wordt afgenomen kan de bestuurder 15 minuten wachttijd vragen. Wanneer er geen ademtest gebeurde en direct een ademanalyse wordt uitgevoerd kan dit ook. Er wordt echter geen tweede wachttijd toegestaan. 2 Voor 1 en 2: 2 de ademanalyse mogelijk op verzoek. Bij ongeldig resultaat moet een 3 de ademanalyse worden uitgevoerd. Indien dit resultaat ongeldig is leidt dit tot de afname van een bloedproef en 3 of 6 uur rijverbod. 3 COL 9/2006 Gemeenschappelijke omzendbrief van de minister van Justitie en het College van procureurs-generaal houdende een eenvormig strafrechtelijk beleid inzake onmiddellijke intrekking van het rijbewijs. 4. De bloedproef kan niet opgelegd worden aan een persoon die aanstalten maakt tot sturen. De bloedproef is verplicht indien 3 de ademanalyse ongeldig is en kan gevraagd worden door de betrokkene als tegenexpertise bij een resultaat 0,35 mg/l.
A l c o h o l. B I V V. 1 2 o k t o b e r 2 0 0 7. C o p y r i g h t 2 0 0 7 1 6