' Provincie Noord-Brabont B17-007508 Brabantiaan 1 Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch De raad van de gemeente Bergen op Zoom Postbus 35 4600 AA BERGEN OP ZOOM Telefoon 1073) 681 28 12 Fax (073) 614 1 1 15 www.brabant.nl IBAN NL86INGB0674560043 Bereikbaarheid openbaar vervoer en fiets: www.brabant.nl/route Onderwerp Begroting 201 7 Geachte raadsleden, leder jaar besluiten wij voor 1 januari over de vorm van toezicht. Met deze brief informeren wij u over de toezichtvorm voor het begrotingsjaar 201 7. Daarnaast informeren wij u over onze toezichtbevindingen. Vorm van toezicht: repressief De door u vastgestelde begroting 2017 en de bijbehorende meerjarenraming 201 8-2020 hebben wij tijdig ontvangen. Wij zijn van oordeel dat de begroting 201 7 niet structureel en reëel in evenwicht is. Het is echter voor ons voldoende aannemelijk dat dit evenwicht uiterlijk in het laatste jaar van de meerjarenraming tot stand zal worden gebracht. Voor uw gemeente is daarom voor het begrotingsjaar 2017 het normaal geldend repressief toezicht van kracht. Hierbij behoort dat u begrotingswijzigingen 2017 binnen twee weken na vaststelling alleen ter kennisname aan ons inzendt. Uw kenmerk Contactpersoon R.A.H. ļraschid) Karamat Ali Telefoon (073) 680 80 85 Email rkaramatali@brabanl.nl Biįlage(n) Toetsingsaspecten Wij hebben de begroting beoordeeld volgens de methodiek van risicogericht en proportioneel financieel toezicht. Hierbij hebben wij ook de uitkomsten van de jaarrekening 2015 betrokken. Over een aantal belangrijke toetsingsaspecten en ontwikkelingen over het financieel toezicht hebben wij u in de brief van 25 maart 2016, kenmerk 3939690, geïnformeerd. Toezichtbevindingen Uit ons onderzoek blijkt dat uw meerjarenraming 201 8-2020 voldoet aan het wettelijk criterium van structureel en reëel evenwicht. Het structureel saldo van het laatste jaar hebben wij bepaald door het begrotingssaldo te zuiveren van incidentele baten en lasten. Naar aanleiding van ons onderzoek merken wij het volgende op.
Provincie Noord-Brabant Structureel en reëel tekort in 2017 U heeft de begroting formeel sluitend vastgesteld met het saldo 0, inclusief een storting van í 15,000 in de algemene reserve. Naar ons oordeel is de vastgesîelde begroting 2017 echter niet structureel en reëel in evenwicht. Wij hebben hiervoor de volgende argumenten. Overzicht van incidentele baten en lasten Hoewel in uw (meerjaren)begroting wel een overzicht van incidentele baten en lasten is opgenomen (blz. 66 begroting), heeft u dit niet gebruikt om het structurele begrotingssaldo te berekenen en te presenteren. Voor het begrotingsjaar 2017 staat een bedrag van C 974.811 aan incidentele baten geraamd, terwijl er geen incidentele lasten tegenover staan. Geen kapitaallasten van nieuwe investeringen Uit het investeringsprogramma blijkt dat voor nieuwe investeringen in het begrotingsjaar 2017 geen kapitaallasten worden geraamd. In het kader van reëel ramen behoeft in het eerste jaar niet de volle jaarlast van nieuwe investeringen te worden opgenomen. Het is toegestaan om alleen de kapitaallasten te ramen die naar verwachting in het jaar van de investering op de begroting zullen drukken. Het deel van de volledige jaarlast dat nog niet is geraamd duiden wij aan als 'onderuitputting kapitaallasten' (niet te verwarren met de 'onderuitputting' die in een jaarrekening ontstaat als investeringen niet of vertraagd worden uitgevoerd). Het bedrag van onderuitputting kapitaallasten in de begroting merken wij aan als een incidenteel voordeel en dit dient dus te worden opgenomen in het overzicht van incidentele baten en lasten. Wij hebben de niet-geraamde kapitaallasten voor 2017 berekend op i 390.000,-. Omdat dit bedrag niet is opgenomen op het overzicht van incidentele baten en lasten hebben wij het begrotingssaldo 2017 met ĥ 390.000,- naar beneden bijgesteld. Wij verzoeken u om in de toekomt het incidentele voordeel 'onderuitputting kapitaallasten' op het overzicht van incidentele baten en lasten op te nemen. Voorziening riolering: uitsluitend bedoeld voor uitgaven t.b. v. riolering Uit ons onderzoek is gebleken dat in uw (meerjaren)begroting jaarlijks een bedrag van C 400.000 wordt onttrokken aan de voorziening riolering ten behoeve van het wegenonderhoud. Wij wijzen u erop dat de voorziening riolering is gevoed met inkomsten uit rioolrechten die specifiek besteed moeten worden aan (onderhouds)uitgaven op het terrein van de riolering en dat zij dus niet voor andere doeleinden mogen worden aangewend, anders dan riolering. Naar ons oordeel is er voor í 400.000 lasten wegenonderhoud geen reële dekking. Wíj hebben uw begrotingssaldo voor het jaar 2017 derhalve met C 400.000 neerwaarts bijgesteld. Als in uw begroting 2018 en de meerjarenramingen 2019-2021 opnieuw de voorziening riolering gebruikt wordt als (direct of indirect) dekkingsmiddel voor het wegenonderhoud, zullen wij de saldi van de (meerjaren)begroting 2018-2021 structureel neerwaarts bijstellen. 2/6
... Ṗrovincie Noord-Brabont Recapitulatie berekening structureel en reëel begrotingssaído 2017 Op grond van het voorgaande vertoont de vastgestelde begroting 2017 naar ons oordeel een structureel en reëel tekort van circa i 1.749.800. Wij hebben dit als volgt bepaald: Saldo van vastgestelde begroting 201 7: í 15.000 Beïnvloed door incidentele baten (blz. óó begroting): Incidenteel voordeel door niet ramen van C 974.81 1 -ļ- kapitaallasten van nieuw beleid in investeringsjaar: C 390.000 -/- Dekking deel van de onderhoudskosten wegen uit voorziening riolering: î 400.000 -f- Wij verzoeken u om in het vervolg in de begroting een berekening en presentatie van het structurele en reële begrotingssaldo op te laten nemen. Het is immers dit structurele en reële saldo dat door ons wordt beoordeeld. Structureel evenwicht in de meerjarenraming 2018-2020 Om de vorm van toezicht voor het begrotingsjaar 2017 te kunnen vaststellen hebben wij ook de meerjarenraming 2018-2020 beoordeeld. Op grond hiervan concluderen wij dat het voldoende aannemelijk is dat het structurele evenwicht gedurende de periode van de meerjarenraming tot stand zal worden gebracht. Dit geldt reeds voor de door u ingediende meerjarenraming, maar wij hebben tevens meegewogen dat in uw (meerjaren)begroting 2017-2010 nog geen rekening is gehouden met de hogere algemene uitkering die voortvloeit uit de septembercirculaire 2016. Hiermee is alsnog voldaan aan de voorwaarde om voor repressief toezicht in aanmerking te komen voor het begrotingsjaar 2017. Dekking onderhoudskosten wegen Wij constateren dat u over een actueel beheerplan voor wegen beschikt, maar dat de lasten van het jaarlijks fluctuerende onderhoud worden geëgaliseerd via de algemene reserve (geblokkeerd deel voor de wegen). Wij wijzen u erop dat lasten van groot onderhoud van kapitaalgoederen op twee wijzen verwerkt kunnen worden in de begroting en jaarrekening. De lasten worden in het jaar van uitvoering direct ten laste van de exploitatie gebracht of komen ten laste van een vooraf gevormde voorziening voor wegenonderhoud (artikel 44 lid 1 sub c BBV) in het geval dat de lasten gelijkmatig verdeeld worden over verschillende begrotingsjaren. Het BBV kent dus niet de mogelijkheid om de onderhoudskosten via een algemene reserve te egaliseren. Voor alle volledigheid verwijzen wij ook naar vraag 2015.1 van de Vraag en Antwoorden 2015 van de commissie BBV: http://www.commissiebbv.nl/beqroten/vraaa-antwoord-bbv/2015/. Wij verwachten dat u rekening houdt met deze BBV-voorschriften en dit op de juiste manier verwerkt in de (meerjaren)begroting 201 8-2021. Dit zal een aandachtspunt zijn bij onze beoordeling van uw begroting 2018. 3/6
Provincie Noord-Brabont Meerjarig overzicht van voorgenomen investeringen In uw begroting 2017 ontbreekt een meerjarig overzicht (i.c. 2017-2020) van de voorgenomen (vervangings- en nieuwe) investeringen. U voldoet hiermee naar onze mening niet (geheel) aan artikel 20 en artikel 22 van het BBV. In artikel 20 en artikel 22 van het BBV is onder meer opgenomen dat de uiteenzetting van de financiële positie onder andere een raming bevat van de financiële gevolgen van het bestaande en nieuwe beleid dat in de programma's is opgenomen. Daarbij wordt tenminste afzonderlijke aandacht besteed aan de investeringen. Dit laatste geldt zowel voor reeds gedane investeringen als voor nieuwe (vervangings)investeringen. Hoe u deze informatie opneemt in de begroting is niet voorgeschreven. Voor de inzichtelijkheid verdient het aanbeveling om alle bedragen van de (vervangings)ínvesteringen te verzamelen in een totaaloverzicht. Door tevens aan te geven wat de (structurele) kapitaallasten zijn die uit de (vervangings)investeringen voortvloeien, voldoet u aan het presenteren van de financiële gevolgen van het bestaande en nieuwe beleid dat in de programma's is opgenomen. Dit overzicht is belangrijk voor het verkrijgen van een juist beeld van het structureel en reëel sluitend zíjn van de (meerjaren)begroting en daarmee van de financiële positie van uw gemeente. Wij gaan er vanuit dat u in de eerstvolgende begroting 2018 wèl een dergelijk overzicht voor de járen 2019-2021 opneemt met de investeringsbedragen en de bijbehorende kapitaallasten. 21 december 20 ló Actualisering beheerplan civieltechnische kunstwerken In de (meerjaren)begroting is nog onvoldoende rekening gehouden met de kosten van groot en regulier onderhoud van bruggen, viaducten en tunnels. Er is nog geen vastgesfeld actueel beheerplan voor civieltechnische kunstwerken. Wij verwachten dat u dit beheerplan in 2017 zult actualiseren en dat het bijbehorende onderhoudsbudget in de (meerjaren)begrofing 2018-2021 zal worden opgenomen. Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen Uw paragraaf onderhoud kapitaalgoederen voldoet niet op alle punten aan de begrotingsvoorschriften. Er ontbreekt informatie over de omvang van de onderhoudsbudgetten van de diverse kapitaalgoederen. Ook is er geen informatie over (het al dan niet vóórkomen van) achterstallig onderhoud opgenomen. Wij gaan ervan uit dat de paragraaf in de volgende begroting wél deze informatie zal bevatten. Activa met maatschappelijk nut In uw begroting zijn de activa met maatschappelijk nut nog niet geactiveerd. Dit is echter wel voorgeschreven volgens de gewijzigde voorschriften van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording). Wij gaan ervan uit dat u hier in de volgende begroting rekening mee zult houden. 4/6
Provincie Noord-Brabcint Presentatie grondexploitatie tegen nominale waarde Wíj hebben geconstateerd dat u in uw paragraaf grondbeleid de te verwachten resultaten van de grondexploitatie presenteert op basis van de contante waarde per 1-1-201 ó. Wij wijzen u erop dat het voorgeschreven is om deze resultaten te presenteren tegen nominale waarde (zie de notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV, stellige uitspraak in paragraaf 5.4, blz. 27). Disconteringsvoet veríiesvoorzieningen 2X Voor de verlieslijdende plannen in uw grondexploitatie heeft u verliesvoorzieningen gevormd, waaraan u jaarlijks 2,750A rente toerekent. Wij wijzen u erop dat bij rentetoevoeging aan een verliesvoorziening tegen netto contante waarde de disconteringsvoet gehanteerd dient te worden. Op dit moment bedraagt de disconteringsvoet 2X. (zie de voornoemde notitie grondexploitaties 2016, stellige uitspraak in paragraaf 4.5, blz. 22). Wij verzoeken u om hiermee ín het vervolg rekening te houden, vanaf de jaarrekening 2016. Wij vertrouwen erop met deze toezichtbevindingen een zinvolle bijdrage te leveren aan uw taak als horizontaal toezichthouder en de verdere optimalisering van uw begroting en jaarrekening. Uw reactie Omdat u als raad de horizontale toezichttaak heeft richten wij onze toezichtbevindingen aan u. Graag ontvangen wij van u een inhoudelijke reactie op deze bevindingen vóór 1 mei 2017. Wij zien uw reactie met belangstelling tegemoet. Tot slot Voor meer informatie over het financieel toezicht door de Provincie Noord- Brabant verwijzen wij u naar het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 'Kwestie van evenwicht!' en naar onze website www.brabant.nl/financieeltoezicht. De hierboven genoemde methodiek van risicogericht en proportioneel financieel toezicht is bij het onderdeel 'Werkwijze' toegelîcht. Een kopie van deze brief hebben wij aan uw college van burgemeester en wethouders gestuurd. 5/6
Provincie Noord-Brabcmt Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, namens deze. Mw. drs, E, Breebaart, afdelingshoofd Interbestuurlijk Toezicht In verband met geautomatiseerd verwerken is dit document digitaal ondertekend. 6/6