SYSTEMISCH KIJKEN NAAR GEWELD WERKEN MET PAREN, GEZINNEN EN NETWERKEN
WWW. INTERACTIE ACADEMIE. BE INSTITUUT VOOR SYSTEMISCHE PRAKTIJK ANTWERPEN kris.decraemer@iaac.eu TRAINING EN OPLEIDING THERAPIE BEMIDDELING SUPERVISIE COACHING TIJDSCHRIFT SYSTEEMTHEORETISCH BULLETIN
REFLECTIES BIJ AANMELDING hoe op te starten? SETTING INDIVIDU: dadergedrag in de focus, responsabilisering. Slachtofferleed, verwerking. Voor- en nadelen! SETTING PAAR: een weg zoeken uit het geweld, versterken partneridentiteit, relationele effecten van het geweld oppakken, veiligheid en herstel ( grenzen: zie verder) SETTING GEZIN: effecten van geweld en onveiligheid op alle gezinsleden, veiligheid voor ieder, herstel voor ieder SETTING NETWERK: beluisteren van vele stemmen en vele verhalen. Werken op verbondenheid en rijkere identiteiten. Versterken van steunende en de- escalerende stemmen in de bredere gemeenschap rondom het paar en het gezin. Afname van sociaal isolement en schaamte. Toename van veiligheid.
GEWELD EN RELATIONELE ONVEILIGHEID= ZET DRUK OP RELATIES EN VERNAUWT DE BLIK OP ELKAAR
ZOEKEN NAAR OORZAKEN: VAN DELICTGEDRAG NAAR STOORNIS IN DE MENS. BREDERE CONTEXT factoren RAKEN UIT HET VIZIER.
POLARISATIE DADER-SLACHTOFFER EEN KLOOF TUSSEN VELE PERSPECTIEVEN POLARISATIE OOK IN HET NETWERK OPZETTELIJKE SLAGEN EN VERWONDINGEN / JUSTITIE VERDIENDE TERECHT WIJZING DADER FYSIEK EN PSYCHISCH GEWELD SLACHTOFFER
PARALLELPROCESSEN Het paar, het gezin, de hulpverleners en de bredere relatie -netwerken rondom het gezin geraken in de zuigkracht van: reductie en polarisatie dader slachtoffer Strijdspiralen Alarmerende verhalen, demonisering Dwang zetten op elkaar Onbegrip, onmacht Moedeloosheid, terugtrekking, afstand - name
SYSTEEMKIJK MENS = OPEN SYSTEEM VIZIER OP GOEDLOPENDE EN MOEILIJKLOPENDE PROCESSEN TUSSEN MENSEN INVLOED KAN VELE KANTEN UIT: POSITIEVE EN NEGATIEVE EFFECTEN MEERZIJDIGHEID VAN IDENTITEIT: STEEDS MEER DAN ENKEL DADER OF SLACHTOFFER MULTIPELE SPIEGELS VANUIT NETWERKEN EN DE SAMENLEVING: hoe worden we gezien als paar, als ouders, als gezin? Hoe kunnen we zijn? Hoe moeten we zijn?
DADERGEDRAG EN SLACHTOFFER-EFFECTEN: één van de vele UITKOMSTEN. HOE HET CONSTRUCTIEVE VERSTERKEN zonder NEGATIEVE EFFECTEN te negeren?
GEWELD ONTSTAAT NIET IN EEN VACUUM Er zijn vele bronnen van druk en vele uitwisselingen die geweld en onveiligheid mee creëren. BINNEN GESPREKKEN TREEDT VAAK EEN VERNAUWING OP DE EERSTE TWEE Individuele factoren Relationele factoren HOE EN WAARTOE EN WANNEER OPENTREKKEN NAAR BREDERE INVLOEDEN? Netwerkfactoren Contextuele factoren
MEERZIJDIG LUISTEREN EN SPREKEN: SAMEN WEERWERK BIEDEN AAN GEWELD BETREKKEN VAN BETEKENISVOLLE DERDEN RONDOM HET PAAR/HET GEZIN: ONRECHTSTREEKS OF RECHTSTREEKS DOEL: veranderingen meer verweven met de sociale structuur rondom het gezin, zoeken naar supporters voor verandering, afname van de positie schaamtevol geïsoleerd te staan als man/vrouw, paar, gezin, toename van veiligheid SELECTIE VAN THEMA S: accent op rijkere verhalen, rijkere identiteiten, rijkere verbondenheden
ONRECHTSTREEKS BETREKKEN VISUALISEREN VAN HET NETWERK IN DE KAMER STARTEN: via het visualiseren van het netwerk en verbindingen die ertoe doen voor het paar/het gezin.verschillende insteken: elke partner een aparte tekening met eigen netwerk laten tekenen. Of, een netwerktekening vertrekkende vanuit het paar, vanuit het gezin. WHITE BOARD, FLAPPEN: samen tekenen, samen kijken (ook duplo is mogelijk) NETWERKPOSITIES aanwenden voor een verbredende bevraging. Belangrijke stemmen ( met erbij horende visies, loyaliteiten, omgangsvormen, betekenissen, wensen,..) oplichten aan de hand van thema s EXTERNALISEREND spreken over het geweld VERLEDEN EN HEDEN EN TOEKOMST aanwezig stellen als ingangen voor verkenning en verandering
NETWERK IN BEELD: VERLEDEN, HEDEN,TOEKOMST VERBINDINGEN DIE ER TOE DOEN
NETWERK IN BEELD: IEDER NETWERK IS ZEER UNIEK SOMS GEVULD MET BREUKEN,CONFLICTEN, DWANG
NETWERK IN BEELD: NETWERKFACTOREN RADICALISEREN ONOPLOSBARE VERSCHILLEN
THEMA S ( ZIE OOK METHODIEK: WERKEN MET VEILIGHEIDSKAARTEN VAN COLLEGA MIEKE FAES)
TOEKOMST: wensen en verlangens Wat wensen jullie voor de toekomst..hoe benoemen jullie deze wensen? Aftoetsen van de kijk vanuit verschillende mensen rondom hen: zijn er mensen rondom jullie op de hoogte van de gesprekken hier? Hoe reageren ze op de gesprekken hier? Wat wensen zij jullie toe voor de toekomst?
HEDEN: verbondenheid met anderen Hoe loopt het in de bredere familie, vrienden, werk? Waar helen jullie ideeën of inspiratie voor jullie partnerschap? Hoe is de kijk van anderen op jullie als paar, als gezin, als ouderpaar? Wijzigde die, hoe? Kan die opnieuw wijzigen? Willen jullie terug meer contacten? Met wie? Hoe loopt het gezinsleven, het ouderschap? Invloed van geweldspiraal op deze terreinen en hoe gaan jullie daar mee om?
BRONNEN VAN LAST EN LEED? Drugs en drank, cultuurverschillen, onoplosbare verschillen, terugkerende conflicten wat zetten jullie op de tekening? Hoe zien anderen in jullie netwerken dat? Wat zou ieder van hen toevoegen? Werden jullie geconfronteerd met specifieke problemen, tegenslagen, bekommernissen? Hoe zien jullie dat? Wat zouden anderen in jullie netwerken daarover vertellen?
STEUNFIGUREN Wie begrijpt een beetje hoe moeilijk het nu is voor jullie? Bij wie kunnen jullie terecht. Ook in crisis? Wie kan langskomen, wie kunnen jullie opbellen? Zijn er mensen aan wie jullie kunnen denken als het moeilijk wordt?
VERHALEN VAN TROTS Wat hebben jullie bereikt als persoon, partner, ouder, kostwinner? Wat hebben jullie bereikt IN OGEN VAN ANDEREN OP ANDERE TERREINEN en IN ANDERE ROLLEN EN POSITIES: welk soort vriend, collega, buur, ben je in + zin? Welke verhalen zouden anderen vertellen over jullie in constructieve zin? Zijn er dingen gebeurd waar jullie trots op zijn? Wie heeft dit gemerkt? Was dit zichtbaar voor de andere partner? Erkent de andere partner dit?
WAARDEN ALS PAAR, ALS GEZIN Wat vinden JULLIE belangrijk in een relatie? Wat is belangrijk in JULLIE leven? Waar staan JULLIE voor? Wat voor partner wil elk van jullie zijn? Hoe willen jullie dat anderen naar jullie kijken? Over jullie spreken? Wat waren jullie idealen toen jullie de relatie begonnen? Wat zouden mensen uit jullie netwerken daarover vertellen? Welke herinneringen hebben zij aan die periode? mieke faes interactie-academie 2016
RUIMTE VOOR PIJN en GEKWETSTHEID? Kunnen jullie/anderen rondom jullie stilstaan en luisteren naar de pijnverhalen? Is er ruimte voor erkenning van pijn en leed dat is aangedaan? Wie begrijpt daar iets van? Kan dit een plaats krijgen; waar en hoe en bij wie allemaal?
BENOEMING van het geweld + VISIES OP AANDEEL, SCHULD EN VERANTWOORDELIJKHEID Wie van de mensen rondom jullie weet dat jullie worstelen met geweld Hoe noemt ieder van jullie het? Hoe benoemen anderen rondom jullie het? Hoe benoemt justitie, hulpverlening het? Welke ideeën leven er in jullie netwerk omtrent daderschap en slachtofferschap? Hoe kijken verschillende mensen naar aandeel, schuld en verantwoordelijkheid? Wat zou de dader moeten doen? Wat zou het slachtoffer moeten doen? Wat denken jullie over deze stemmen? Wat is helpend? Wat niet?
TAXATIE aan de hand van de SYSTEMISCHE ROUND- UP TEKENING Welke invloeden heeft het netwerk op ieder en omgekeerd? Wat zien jullie als risicofactoren versus beschermende factoren? Wie en wat verhoogt soms mee het geweld? Hoeveel marge is er voor verandering in ogen van jullie ouders, grootouders, verdere familieleden,.? Wat mag zeker niet gebeuren? Wat moet gebeuren? Welke visie heeft ieder op verandering? Welke betekenis geeft ieder aan het gebeuren? Welke ideeën leven er over veiligheid?
NETWERK IN BEELD
Netwerksteun bij acute crisis WIE: steunen op lichaamsignalen te helpen onderkennen WIE: steunen om risicovolle situaties te helpen decoderen HOE : Time out + WIE kan helpen dit te verdragen WIE: zoeken naar mensen die last en leed helpen dragen
Netwerkleden in de kamer: goede voorbereiding is van belang. Supporters om samen een weg te zoeken uit de strijd en uit het geweld
Keuze om te werken met het paar/gezin/de netwerken? ( Mieke Faes) Paren willen vaak samen blijven en samen werken aan een betere situaties Paren willen ook gezien worden in de niet beschadigde aspecten van hun partnerschap. Soms is er een vorm van geweld (verschillend) van beide partners. Elk paar is anders: we moeten werken op maat van dit paar en aansluiten bij hun definitie van de problemen en de gewenste veranderingen.
IAA- team : geweld en trauma. Zie ook artikels en workshops Mieke Faes: werken met paren in geweld. Methodiek: werken met veiligheidskaarten. Birgit Bongaerts: werken met paren in geweld. Herstelgericht werken. Sabine Vermeire: systemische en narratieve inspiraties. Werken met jonge delinquenten Willem Beckers: netwerksteun als antigif bij hoog conflict na scheiding ( zie artikel Systeemtheoretisch Bulletin). Zie ook: Geweldloos verzet in het werken met multi stressed families. Sarah Gooris: forensisch groepswerk. Delictgericht werken met volwassen plegers. Kelly Neyens: delict gericht werken met jonge delinquenten en hun context. Kris Decraemer: daderhulp, traumahulp, werken met paren en hun netwerken, bemiddelen in hoog conflict bij ouders na scheiding