EXCLUSIEF: MARKTONDERZOEK 2016 SCHOONMAAKSECTOR MAAKT BELOFTE WAAR 1
Schoonmaaksector maakt belofte waar Waar vorig jaar al kon worden vastgesteld dat het tij aan het keren was binnen de schoonmaaksector, maakt de sector het op basis van haar omzetgegevens over 2016 meer dan waar. Tekst: Bas de Haan Begin 2016 voorspelde 74 procent van de deelnemers aan het marktonderzoek een omzetgroei. De glazen bol was vorig jaar goed afgestoft, want precies 74 procent van de deelnemers hebben in 2016 een groei van de omzet gerealiseerd. De totale omzet in 2016 van de top 50 komt op 2,1 miljard euro, waar deze in 2015 nog 1,9 miljard was. Al jaar en dag wordt de top 5 in de schoonmaak gedomineerd door de big five Hago, CSU, Asito, Gom Schoonhouden en ISS. Gezamenlijk zijn ze in 2016 verantwoordelijk voor 1.345 miljoen euro omzet in de branche. Dit is een totale omzetgroei van 3,7 procent ten opzichte van 2015 (EUR 1.294 miljoen). HAGO WEER NUMMER 1 Voor het vierde jaar op rij is Hago Nederland nummer 1 van de omzetranglijst. Het schoonmaakvehikel uit Limburg zag haar omzet in 2016 licht afnemen met -0,2 procent naar een schappelijke 349,2 miljoen euro. Hierbij valt op te merken dat in de totale omzet van Hago Nederland ook de omzet is meegenomen van de activiteiten binnen Hago Rail Services, Hago Next, Hago Airport Services, Hago Zorg, Hago Food & Industry, SW en van de schoonmaakjointventures. Gekozen is om de totale omzet mee te nemen, omdat er diverse organisatorische verbanden zijn, stelt Hago. Daarnaast zijn de joint ventures naar eigen zeggen voor Hago een middel om op klantgerichte wijze haar dienstverlening te organiseren en te realiseren. De nummers 2 tot en met 4, respectievelijk CSU, Asito en Gom Schoonhouden, zijn dit jaar ongewijzigd gebleven. Wel komen alle drie de schoonmaakreuzen een stukje dichter bij Hago Nederland. CSU (2) zag haar omzet in 2016 groeien met 9,7 procent, met een totale omzet van 293 miljoen euro komt de magische grens van driehonderd miljoen steeds dichterbij. Nummer 3 Asito groeide met 5,7 procent iets minder hard naar 240 miljoen euro omzet. De dochteronderneming van Facilicom, Gom Schoonhouden, zit de top 3 op de hielen met een omzet van 236,9 miljoen euro, waarmee een groei van 8,9 procent in 2016 is gerealiseerd. 2
OMZETVERLIES ISS Het Deense beursgenoteerde bedrijf ISS publiceerde op 23 februari 2017 haar financiële cijfers over 2016 en kon daarmee op de valreep worden toegevoegd aan de ranglijst. In de financiële cijfers die ISS bekendmaakte, is de omzet voor catering ook opgenomen. In 2016 heeft ISS een omzet van circa 225,5 miljoen gerealiseerd (1,676 miljoen Deense kronen). Bij de berekening van de omzet in euro s is uitgegaan van de wisselkoers met de Deense Kroon per 31-12-2016. De cijfers betekenen voor het wereldwijde concern weer een omzetafname in Nederland, van 3,2 procent. Belangrijke oorzaak voor de afname van de omzet is te wijten aan de verkoop van het onderdeel Special Cleaning Services aan Osius uit Amsterdam. Het verlieslatende onderdeel van ISS werd in februari verkocht aan Osius voor één euro. De transactie heeft voor veel ophef gezorgd, omdat Osius na de nodige problemen failliet is gegaan. MIDDENMOOT DOET HET GOED (TOP 6 TOT 20) Nieuw in de top 10 is ICS Groep. Dat is de landelijk opererende dienstverlener uit Eindhoven, die onder de naam ICS Reizigers en Vervoer zich meer is gaan richten op de reizigerssector. Het bedrijf staat in 2016 met een omzet van 33,0 miljoen euro (12,7 procent groei) op een verdienstelijke tiende positie. EW Facility Services, Dolmans Groep, Schoonster (voorheen Schoongroep Nederland) en Hectas Facility Services zijn gegroeid in omzet. EW Facility Services heeft haar zesde positie stevig in handen. Met een omzet van 87 miljoen euro in 2016 is EW Facility Services 7,3 procent in haar omzet gegroeid ten opzichte van 2015 (81,1 miljoen euro). De nummer 6 binnen de schoonmaaksector in Nederland zorgde in oktober voor een bijzondere stap in haar bedrijfsgeschiedenis. De specialist in de hotelsector werd overgenomen door Bencis Capital Partners. Hiermee is de eerste overname van een schoonmaakonderneming door een Nederlandse investeringsmaatschappij een feit. Bencis heeft een meerderheidsbelang verworven, de overige aandelen zijn in handen gebleven van het management. Samen met Bencis wil EW Facility Services internationaal groeien en een belangrijke positie binnen de internationale hotelsector verwerven. GROOTSTE SPRONG Eurest Services (11) en Romaro Schoonmaakgroep (19) hebben de grootste sprong binnen de omzetranglijst gemaakt. De Nederlandse dochter van het Britse beursgenoteerde Compass Group Plc. realiseerde in 2016 een omzet van 30,0 miljoen euro (een plus van 42,9 procent). De schoonmaakspecialist uit Ridderkerk, Romaro Schoonmaakgroep zag haar omzet in 2016 met 63,6 procent groeien naar 21,6 miljoen. Deze groei werd volledig Vraag: Het genoemde omzetbedrag in 2016 is opgebouwd uit volgende activiteiten: Dagelijkse schoonmaak Specialistische schoonmaak als vloeren, calamiteiten en gevel Glasbewassing Zorg Extra facilitaire diensten als techniek en catering Overige diensten 14% 2% 1% 6% 14% 63% 3
Precies 74 procent van de deelnemers hebben in 2016 een groei van de omzet gerealiseerd. gerealiseerd door de overname van Meerwijk Schoonmaak en Meerwijk Asbest Sanering uit Utrecht. De omzet is gerapporteerd zonder de omzet van Meerwijk Asbest Sanering. De overname, die begin maart van het vorige jaar werd afgerond, past volgens Romaro in de strategie om haar dienstenpakket en haar werkgebied in Nederland uit te breiden. Novon Schoonmaak (13) uit Zwolle, met tevens een vestiging in Almelo, zag haar omzet naar 28,0 miljoen euro groeien (plus 39,5 procent). Deze groei wordt met name gerealiseerd door de overname van Schoonmaakbedrijf Vlietstra uit Franeker. De nummer 24 van de vorige omzetranglijst was in 2015 goed voor 8 miljoen euro omzet en had 420 medewerkers in dienst. Vlietstra blijft onderdeel uitmaken van de Holland Schoonmaak Groep (HSG), samen met Succes uit Volendam en Nederrijn Schoonmaak uit Duiven. TEGENVALLEND JAAR Schoonmaakbedrijf Succes uit Volendam heeft een tegenvallend jaar achter de rug. Door het wegvallen van het contract met de NS voor het schoonmaken van treinstations moet Vraag: Wat was de omzet van uw bedrijf in schoonmaakdienstverlening in euro's (exclusief btw) in 2016? boven 200 miljoen 50 tot 100 miljoen Aantal schoonmaakbedrijven. 20 tot 50 miljoen 10 tot 20 miljoen 2 tot 10 miljoen minder dan 2 miljoen 15 16 4 4 10 7 4
Het tij is aan het keren binnen de schoonmaaksector. Succes bijna 6,0 miljoen euro omzet inleveren. In 2016 realiseerde Succes een omzet van 24,4 miljoen euro, waardoor het 7 plaatsen zakte in de ranglijst. Effektief Groep (17) heeft in 2016 ook 7,0 miljoen euro aan omzet mogen bijschrijven. De omzet groeide naar 24,1 miljoen euro (2015: EUR 17,1 miljoen). Naast een autonome groei van 17 procent was de middelgrote schoonmaakonderneming uit het hoge Noorden afgelopen jaar ook zeer actief op de overnamemarkt. In augustus nam Effektief het event- en bedrijfscateringbedrijf Tweetal Catering uit Almelo over, waarna afgelopen november de activiteiten van GCA Facility Services werden toegevoegd aan de Groep. Met deze overname stormt Effektief Groep af op de top 10 van de facilitaire dienstverlening en wordt het een van de grootste eventsspecialisten op het gebied van de facilitaire diensten, schoonmaak en catering. Voor 2017 verwacht Erwin de Jong, algemeen directeur van Effektief Groep een nog sterkere groei, omdat de activiteiten van GCA Facility Services dan voor een volledig kalender jaar onder de groep vallen en omdat een groot aantal nieuwe projecten aanstaande zijn voor zowel binnen de schoonmaak als in de catering. ZEVEN VERTROUWDE GEZICHTEN TERUG IN DE TOP 20 TOT 50 In de top 20 tot en met 50 zijn naast 6 nieuwe gezichten, maar liefst 7 vertrouwde gezichten teruggekeerd in de omzetranglijst. De hoogst genoteerde is Nederrijn Groep staat genoteerd op positie 20 met een omzet van 20,0 miljoen euro in 2016. Naast Nederrijn Groep is ook Ancora Multidiensten terug te vinden in de omzetranglijst. De Amsterdamse multidienstverlener staat met een omzet van 7,0 miljoen euro in 2016 op een keurige 27e positie in de ranglijst. Waar 37 schoonmaakondernemingen een groei van de omzet in 2016 laten zien, zijn er ook een aantal ondernemingen die een stap terug moesten doen in de financiële 5
resultaten. De onderneming die in 2016 het meest moest inleveren was D&B The Facility Group. De integrated facility services specialist uit Amstelveen besloot in 2014 aan de hand van de overname van DSO uit Eemnes toe te treden tot de schoonmaakmarkt. Twee succesvolle jaren later nam D&B begin 2016 het besluit om een groot deel van de schoonmaakportefeuille af te stoten, omdat de activiteiten minder goed bleken aan te sluiten bij de bedrijfsfilosofie van D&B The Facility Group. DSO is zelfstandig verdergegaan en heeft daarbij enkele single service klanten meegenomen. Door deze afsplitsing, is de omzet van de schoonmaaktak van D&B The Facility Group geslonken tot 2,5 miljoen euro. DRUKTE OP DE OVERNAMEMARKT De schoonmaakbranche wist zich in 2016 ook flink te roeren op de overnamemarkt. Waar de afgelopen jaren moeizaam twee handen vol aan overnames werd gerealiseerd, werden er in 2016 maar liefst 15 transacties in de schoonmaaksector afgerond. Niet alleen strategische # Datum Omschrijving transactie 1 Januari 2016 De Zwitserse facilitaire dienstverlener Flexim Group neemt FGB Facility Group uit Dordrecht over. 2 Januari 2016 Bredenhoff Schoonmaak is samengegaan met Menges Schoonmaak en gaat verder onder de naam Menges Schoonmaak. 3 Januari 2016 Romaro Schoonmaakgroep heeft de aandelen van Meerwijk Schoonmaak en Meerwijk Asbest Sanering overgenomen. 4 Maart 2016 ISS verkoopt Special Cleaning Services aan Osius uit Amsterdam. 5 April 2016 Fonville Schoonmaakbedrijven neemt familiebedrijf Latten Dienstverlening uit Nuenen over. 6 April 2016 CSU neemt BHS Group Professionals uit Amstelveen over. 7 Mei 2016 Facilicon Services Group neemt specialist in reiniging, desinfectie en productoptimalisatie voor de foodindustrie, Kleentec over. 8 Mei 2016 Schoonmaakbedrijf Klaas Harms uit Vroomshoop neemt de aandelen over van AK Schoonmaakbedrijf uit Enschede. 9 September 2016 De Kroon facilitaire diensten uit Utrecht neemt Daily Déli Catering & events uit Amersfoort over. 10 September 2016 Novon Schoonmaak neemt Schoonmaakbedrijf Vlietstra uit Franeker over. 11 Oktober 2016 Private equity maatschappij Bencis Capital Partners werft meerderheidsbelang in EW Facility Services uit Arnhem. 12 Oktober 2016 VLS Groep uit Zwijndrecht neemt schoonmaakbedrijf AM Facility uit Utrecht over. 13 November 2016 CSU neemt Nieuwwest Schoonmaak uit Rotterdam over na faillissement. 14 November 2016 Effektief Groep uit Groningen neemt GCA Facilities Services over. 15 December 2016 Asito neemt sociale werkvoorziening Permar over. overnames, maar zoals ook al eerder vermeld, is ook private equity uit Nederland zich gaan bemoeien met de schoonmaakbranche. De verwachting is dat deze trend doorzet in 2017 en dat de grote vijf zich ook meer gaan roeren op de overnamemarkt. VERWACHTINGEN VOOR 2017 Net als ieder jaar is voor het marktonderzoek ook gevraagd naar de verwachtingen van de schoonmaakondernemers voor het aankomende jaar. Evenals de voorgaande jaren verwachten de ondernemers de meeste groei te kunnen realiseren in de dagelijkse De ondernemers verwachten de meeste groei te kunnen realiseren in de dagelijkse schoonmaak. 6
schoonmaak. Wat opvalt in vergelijking met voorgaande jaren is dat er een belangrijk groeipotentieel ligt bij de extra facilitaire diensten (techniek & catering) en overige diensten. Vraag: Wat verwacht u voor 2017: de omzet in schoonmaakdienstverlening: 69% 24% 7% Stijgt Blijft gelijk Daalt 75% Vraag: Waar liggen volgens u kansen op groei in bedrijfsactiviteiten? 59% 47% 27% 27% 18% Dagelijkse schoonmaak Specialistische schoonmaak als vloeren, calamiteiten en gevel Glasbewassing Zorg Extra facilitaire diensten als techniek en catering Overige diensten Naast de groei van de bedrijfsactiviteiten is ook gekeken waar de kansen van groei het komend jaar gerealiseerd kunnen worden. Maar liefst 51 procent van de schoonmaakbedrijven verwacht dat de omzetgroei gerealiseerd kan worden binnen het huidige geografische gebied en binnen de huidige vorm van dienstverlening (21 procent). De verwachtingen voor volgend jaar zijn iets minder positief gesteld dan voorgaand jaar. 69 procent van de ondervraagde verwacht een toename van de omzet in 2017 (2016: 74 procent) en 7 procent van de deelnemers aan het marktonderzoek verwacht dat de omzet in 2017 zal afnemen (2016: 2 procent). De grote banken ABN AMRO, ING en Rabobank zijn gematigd positief. ABN AMRO verwacht in 2017 een groei van 2,5 procent. ING verwacht dat de groei van 2016 zich doorzet met een volumegroei van 3 procent. Rabobank voorspelt een lichte groei (plus 1 procent) of hooguit een kleine daling (min 1 procent) Hoe dan ook blijft het koffiedik kijken hoe de markt zich gaat ontwikkelen, maar door onder andere meer in de klantrelaties te intensiveren, kan een efficiëntieslag worden gerealiseerd en liggen er genoeg kansen om de druk op het aantal schoon te maken vierkante meters aan bedrijfsruimte en de inbestedende overheid op te vangen. Vraag: Waar liggen volgens u kansen op groei in het algemeen? Binnen het huidige geografische gebied van de onderneming Buiten het huidige geografische gebied Binnen de huidige dienstverlening 4% 10% 2% Vraag: Wat verwacht u voor 2017 ten aanzien van het aantal medewerkers? 4% Stijgt Blijft gelijk Daalt Buiten de huidige dienstverlening 21% 51% 27% Binnen de huidige klantenkring Buiten de huidige klantenkring 12% 69% 7
OVER HET ONDERZOEK Het Service Management omzetonderzoek 2016 is uitgevoerd op basis van gegevens die door de bedrijven zelf zijn aangeleverd. De redactie van Service Management vroeg schoonmaakbedrijven naar hun cijfers over de aan de schoonmaakcao gerelateerde omzet, het aantal medewerkers en de verwachtingen voor 2017. Dochterbedrijven tellen mee in de omzet voor zover ze voor minimaal 51 procent eigendom zijn. De sectorspecialisten Roel ter Steeg, managing partner MBCF en Bas de Haan, business development manager MBCF, analyseerden en interpreteerden de beschikbare gegevens. MBCF (www.mbcf.nl) is een onafhankelijke corporate finance boutique en begeleidt ondernemers en investeerders bij koop en verkoop van ondernemingen. Positie 2016 Positie 2015 Bedrijfsnaam Plaats Omzet 2016 Omzet 2015 1 1 Hago Nederland (Vebego)* Heerlen 349.2 350.0-0.2% 10,609 10,767 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. 2 2 CSU Uden 293.0 267.0 9.7% 13,176 12,490 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. 3 3 Asito Almelo 240.0 227.0 5.7% 9,188 9,007 95% 0% 5% 0% 0% 0% 4 4 Gom Schoonhouden Schiedam 236.9 217.5 8.9% 9,119 8,350 60% 4% 3% 14% 2% 17% (Facilicom) 5 - ISS Facility Services Utrecht 225.5 232.9-3.2% 6,246 6,840 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. 6 5 EW Facility Services Arnhem 87.0 81.1 7.3% 4,002 3,812 100% 0% 0% 0% 0% 0% 7 6 Dolmans Groep IJsselstein 78.3 72.0 8.7% 2,485 2,377 33% 47% 5% 4% 3% 8% 8 7 Schoonster Zwolle 65.1 63.7 2.1% 3,280 3,210 68% 16% 5% 2% 3% 6% 9 8 Hectas Facility Services Duiven 62.5 62.0 0.8% 2,340 2,600 82% 5% 5% 8% 0% 0% 10 11 ICS Groep Eindhoven 33.0 29.3 12.7% 1,671 1,600 83% 10% 5% 0% 0% 2% 11 14 Eurest Services (Compass Amsterdam 30.0 17.0 42.9% 1,227 779 98% 1% 1% 0% 0% 1% Group) 12 10 VLS Groep Zwijndrecht 29.7 29.9-0.7% 1,624 1,647 72% 11% 12% 0% 0% 5% 13 Novon Schoonmaak Zwolle 28.0 20.1 39.5% 2,011 1,262 61% 24% 7% 4% 3% 1% 14 13 Fonville Coevorden 24.6 22.0 11.8% 1,180 1,360 78% 9% 7% 5% 1% 0% Schoonmaakbedrijven 15 0 Visschedijk Facilitair Hengelo 24.5 23.9 2.6% 1,600 1,600 55% 5% 5% 10% 25% 0% 16 9 Schoonmaakbedrijf Succes (HSG) Volendam 24.4 30.3-19.5% 858 1,035 70% 18% 5% 0% 0% 7% 17 18 Effektief Groep Groningen 24.1 16.1 41.0% 1,152 748 70% 5% 5% 2% 18% 0% 18 12 PFSG (Teico/SGA/1nergiek) Wormerveer 23.4 23.5-0.4% 902 971 72% 6% 13% 4% 2% 3% 19 22 Romaro Schoonmaakgroep Ridderkerk 21.6 13.2 63.6% 805 510 64% 13% 9% 2% 0% 13% 20 Nederrijn Groep (HSG) Duiven 20.0 20.0 0.2% 1,026 988 70% 20% 6% 0% 0% 4% 21 16 Westerveld (Vebego) Hilversum 19.4 17.7 9.6% 747 684 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. 22 17 Stoffels Bleijenberg (Vebego) Vlissingen 18.8 17.5 7.4% 813 809 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. 23 15 Fortron (Vebego) Hoensbroek 18.1 18.0 0.6% 204 191 n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. n.b. Groei omzet MW 2016 MW 2015 A (2016) B (2016) C (2016) D (2016) E (2016) F (2016) 24 20 Hofkens HIG, De Oosterhout 17.5 16.2 7.7% 373 374 40% 57% 3% 0% 0% 0% Allesreinigers 25 21 Schoonmaakbedrijf Victoria Alkmaar 14.4 14.5-0.7% 660 660 70% 10% 5% 15% 0% 0% 26 23 Schoonmaakbedrijf en Uithoorn 10.1 9.6 5.2% 360 340 80% 10% 10% 0% 0% 0% Glazenwasserij G. Raggers & Zn 27 Ancora Multidiensten Amsterdam 7.0 6.7 3.9% 168 155 73% 13% 9% 0% 3% 2% 28 GWS groep (GWS dé Rosmalen 6.8 6.4 6.2% 400 360 80% 5% 10% 0% 0% 5% schoonmaker, Gascogne Groep) 29 25 MB Schoonmaak- en Ede 6.7 6.8-1.5% 325 335 85% 5% 10% 0% 0% 0% Bedrijfsdiensten 30 27 Eresdé Harlingen 6.1 6.2-1.6% 260 265 10% 60% 5% 0% 0% 25% 31 29 Dros Schoonmaakdiensten Apeldoorn 5.9 5.9-0.2% 295 293 57% 29% 13% 0% 1% 0% 32 34 Schoonmaakbedrijf Both (SMB) 33 33 HSO Schoonmaakservice (De Haan Facilitaire Dienstengroep) 34 Schoonmaakbedrijf Van Adrichem 35 37 ASKO Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten Oud- 4.8 3.7 32.6% 225 150 85% 1% 10% 0% 0% 4% Beijerland Purmerend 4.8 4.1 15.9% 135 115 80% 8% 12% 0% 0% 0% Sliedrecht 4.5 4.9-9.8% 116 128 75% 1% 2% 0% 5% 17% Zwaag 3.8 3.4 12.3% 76 69 81% 5% 8% 0% 0% 6% 36 38 Schilten Schoonmaak Dordrecht 3.6 3.4 5.0% 158 150 72% 12% 6% 0% 5% 5% 37 Blinck Almere 3.5 3.0 16.9% 105 99 82% 8% 4% 0% 0% 6% 38 Blankers Schoon Weert 3.2 3.2 0.0% 129 116 72% 14% 13% 0% 2% 0% 39 40 Degenaar Gevelonderhoud Den Haag 3.1 2.8 11.0% 34 32 4% 30% 60% 0% 0% 6% 40 D&B The Facility Group Amstelveen 2.5 4.3-41.9% 83 110 100% 0% 0% 0% 0% 0% 41 Mirliton Schoonmaakbedrijf Dronten 2.2 1.9 15.8% 173 183 76% 5% 15% 0% 0% 4% (partner Schoonster) 42 41 Schoonmaakbedrijf en Uithoorn 2.2 2.3-5.6% 49 47 75% 10% 15% 0% 0% 0% Glazenwasserij Lubke 43 43 Anico Schoonmaakdiensten Kampen 1.5 1.6-11.1% 75 70 75% 5% 5% 1% 1% 13% 44 Ned Cleaning Services Spijkenisse 1.4 1.0 39.2% 36 22 50% 40% 10% 0% 0% 0% Een gratis whitepaper van: 45 Schoonmaak- en glazenwassersbedrijf J. Poortvliet 46 46 Brandenhorst Cleaning & Service Ouderkerk a/d Amstel 1.3 1.2 11.3% 20 21 60% 10% 20% 0% 0% 10% Soest 1.3 0.9 35.9% 50 30 65% 35% 0% 0% 0% 0% 47 Tele Clean/Basic Clean Eindhoven 1.2 0.9 30.7% n.b. n.b. 15% 0% 85% 0% 0% 0% 48 Dozo Glazenwasserij Schiedam 1.1 1.1 0.0% 14 14 0% 0% 100% 0% 0% 0% 49 HSD Specialistische Dienstverleningen (De Haan Facilitaire Dienstengroep) Purmerend 1.0 0.8 22.5% 5 4 0% 60% 40% 0% 0% 0% 50 Nesu Nijmegen 0.9 0.9 4.6% 24 27 81% 3% 16% 0% 0% 0% www.servicemanagement.nl Bekijk alle whitepapers op www.servicemanagement.nl/whitepapers A B C Schoonmaak Specialistische Schoonmaak Glasbewassing D E F Zorg Facilitaire Diensten Overige 8