Zo gezond is Raalte-Noord

[Geef tekst op] Zo gezond is Raalte-Noord Gezondheidsprofiel Raalte-Noord 2015 December, 201[Geef tekst op]

HOE GEZOND IS UW WIJK/KERN? Een wijk- of kerngezondheidsprofiel biedt veel voordelen zoals beter inzicht in problematieken in een wijk/kern en een beter overzicht van de beschikbare cijfers m.b.t. gezondheid. De gemeente Raalte heeft er daarom voor gekozen om voor tien wijken/kernen een gezondheidsprofiel te maken namelijk; Raalte-Noord, Raalte kern, Mariënheem, Broekland, Heeten, Nieuw-Heeten, Heino, Lierderholthuis, Laag-Zuthem en Luttenberg. Met deze wijkgezondheidsprofielen wil de gemeente Raalte beter inzicht krijgen in hoe het desbetreffende gebied is samengesteld en welke gezondheidszaken een rol spelen. Het gezondheidsprofiel is een hulpmiddel om met bewoners in gesprek te gaan over hoe de leefomgeving eruit ziet, waar zij als bewoners tegenaan lopen en waar zij eventueel nog hulp bij nodig hebben. Tevens dient het wijkgezondheidsprofiel als leidraad voor het opstarten en/of verder vormgeven van de kernteams binnen de gemeente Raalte. Wijkprofiel Raalte-Noord Raalte- Noord wordt gescheiden van de rest van Raalte dorp door de Heinoseweg. Kenmerkend voor dit gebied zijn het grote aantal jonge mensen en gezinnen die hier wonen. Notitie: De wijkindeling is niet bij alle databronnen hetzelfde. Volgens het CBS valt onder Raalte Noord: Industriegebied De Zegge I en II, Industriegebied De Zegge III, Plan De Vloedkampen, Hartkamp II, Drostenkamp en Tijenraan, Raan-West, Raan-Oost,Het Overstigt, Verspreide huizen buitengebied. Bij de VAAM is Raalte Noord het postcodegebied 8103. Postcodegebied 8103 Google maps, 2015 2

Bewonerssamenstelling Raalte-Noord heeft een totaal van 7510 inwoners in 3965 huishoudens. Er wordt tot 2040 een toename verwacht in het aantal inwoners naar 10838 inwoners. Het percentage 65 plussers zal behoorlijk toenemen, van 7% in 2013 naar 27% in 2040. Het aandeel kinderen, jongeren en jong volwassenen is een stuk hoger dan Raalte totaal. Het aandeel ouderen ligt daarentegen een stuk lager dan Raalte totaal. Figuur 1 Tabel 1 Leeftijdsopbouw 2013 0-4 5-14 15-24 25-39 40-64 65-74 75 + Totaal 503 1104 954 1464 2974 368 143 7510 Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, bewerkt door Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM), 2013 Samenstelling huishoudens In de kernen van de gemeente Raalte zijn verschillen te zien in hoe de huishoudens zijn samengesteld. Hierbij wordt onderscheiden of het om huishoudens met kinderen, huishoudens zonder kinderen of eenpersoonshuishoudens gaat. Hoe de huishoudens zijn samengesteld in Raalte-Noord ziet u in tabel 2. Gezinnen Samenhangend met de jonge bew onerssamenstelling van Raalte- Noord zijn er ten opzichte van Raalte totaal meer meerpersoonshuishoudens met kinderen en minder éénpersoonshuishoudens. Van alle huishoudens in Raalte Noord is 20% een eenpersoonshuishouden (793 huishoudens). 3

Figuur 2 Tabel 2 Samenstelling huishoudens 2014 Eenpersoons huishoudens Huishoudens zonder kinderen Huishoudens met kinderen 793 1388 1784 3965 Totaal aantal huishoudens Bron: CBS, 2014 Etniciteit Voor alle kernen wordt bekeken hoeveel autochtonen en allochtonen er in een kern wonen. Een allochtoon is een persoon van wie tenminste één ouder in het buitenland geboren is (CBS, 2014). De allochtonen worden onderverdeeld in allochtonen met een westerse achtergrond en allochtonen met een niet westerse achtergrond, op grond van hun geboorteland (CBS, 2014). Bij de niet-westerse allochtonen zijn in Raalte-Noord ook nog de Turkse niet westerse allochtonen onderscheiden. In Raalte Noord heeft 1% van de inwoners een niet Westerse achtergrond (Raalte totaal 2%), 3% rekent men tot de westerse allochtonen (Raalte totaal ook 3%) 4

Figuur 3 Tabel 3 Etniciteit * 2014 Westers totaal Niet westers Turkije Overig niet totaal westers 315 105 0 105 Bron: CBS, 2014 *Westers totaal zijn de immigranten uit Westerse landen. De autochtone bevolking is in deze tabel niet meegenomen Inkomen In dit kernprofiel worden huishoudens onderscheiden in de categorieën; hoge inkomen, midden inkomen en laag inkomen. Een hoog inkomen is een inkomen van > 46.500 (bovenste 20%) en een laag inkomen een inkomen van < 25.200,- (laagste 40%). In Raalte Noord moeten 873 huishoudens van een laag (tot 25.200 euro) inkomen rondkomen. Het percentage huishoudens met een laag inkomen ligt lager dan in Raalte gemiddeld. Figuur 4 Inkomensverdeling huishoudens (%) Huishouden met hoog inkomen 21 27 Huishouden met midden inkomen 51 46 Raalte-Noord Gemeente Raalte Huishouden met laag inkomen 22 34 Bron: CBS, Regionaal Inkomensonderzoek, 2011 0 10 20 30 40 50 60 5

Tabel 4 Inkomensverdeling huishoudens 2011 Huishouden met laag inkomen Huishouden met midden inkomen Huishoudens met hoog inkomen 840 1948 1031 3820 Huishoudens totaal in 2012 Inkomensondersteunende maatregelen en arbeidsparticipatie Van de meeste inkomensondersteunende maatregelen wordt in Raalte Noord ongeveer evenveel gebruik gemaakt als in Raalte totaal. Wajong uitkeringen komen wat meer voor (er zijn ook meer jeugdigen), bijzondere bijstand wat minder. Tabel 5 Raalte Noord (aantal en %) Gemeente Raalte (aantal en %) WAO 225 (5,7%) 840 (5,5%) WIA 60 (1,5%) 225 (1,5%) WAZ 20 (0,5%) 80 (0,5%) WAJONG 185 (4,7%) 480 (3,2%) WW 275 (6,9%) 910 6,0%) WWB 55 (1,4%) 345 (2,2%) Bijzondere bijstand 70 (1,8%) 400 (2,6%) Bron: CBS, bew erking ABF Research, 2011 Kanttekening vanuit Humanitas: in de kleine dorpen worden minder voorzieningen aangevraagd doordat de inwoners zich schamen voor hun financiële situatie en niet willen dat buren etc. weten dat zij de voorziening nodig hebben. Daarnaast zie je ook in de kleine kernen dat de mensen (financieel) ondersteund worden door de kerken. In Raalte Kern (vooral de mensen die niet van oorsprong uit de gemeente Raalte komen) durven de mensen makkelijker voorzieningen aan te vragen. Sociaal Economische Status De sociale status van een wijk is afgeleid van een aantal kenmerken van de mensen die er wonen: hun opleiding, inkomen en positie op de arbeidsmarkt. Een lage score duidt op een lage sociaal economische status van een wijk. Een score tussen -1 en -2 geeft een lage SES van de wijk aan, een score tussen 1 en 2 een hoge SES. Tabel 6 Factorscore sociale status [score]* Raalte Noord Nederland 0,95 0,28 Bron: Sociaal en cultureel Planbureau (SCP), 2014 De sociaal economische status van Raalte Noord is hoger dan het landelijk gemiddelde. Met een score van bijna 1 heeft Raalte Noord een hoge SES status. 6

Zorggebruik en gebruik van regelingen en voorzieningen Huisarts Het aantal patiëntcontacten voor de meest voorkomende chronische aandoeningen ligt lager dan gemiddeld in Raalte. Deze chronische aandoeningen komen meer voor bij ouderen. Raalte-Noord heeft een jongere bevolkingssamenstelling en daarmee samenhangend ook minder patiëntcontacten voor deze aandoeningen. De inwoners hebben gemiddeld 2,7 consulten bij de huisarts per jaar. Dit komt overeen met het gemiddelde in de gemeente Raalte. Het gemiddelde aantal consulten langer dan 20 minuten ligt iets lager dan gemiddeld in Raalte. Tabel 7 Contact (patiënten per 1000 inwoners) voor veelvoorkomende aandoeningen Raalte Noord Gemeente Raalte Diabetes 31 55 COPD 15 24 Cardiovasculair risico management 92 136 Hartfalen 4 8 Dementie 1 5 Bron: VAAM, 2013 Dit betekent dus bijvoorbeeld dat op 1000 inwoners in Raalte Noord 31 personen de huisarts bezoeken voor diabetes. Bij een totaal aantal van 7500 inwoners zijn dat 233 personen totaal die de huisarts bezocht hebben voor diabetes. Tabel 8 Totaal aantal huisartsenconsulten en consulten langer dan 20 minuten Raalte Noord Gemeente Raalte Gemiddeld aantal consulten per inwoner Gemiddeld aantal consulten > 20 minuten per inwoner Bron: VAAM, 2013 Gebruik van regelingen en voorzieningen 2,7 2,7 0,3 0,5 Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van huishoudelijke en/of persoonlijke verzorging en/ of verpleging ligt lager dan in Raalte gemiddeld. Dit past bij het beeld van een wat jongere bevolkingssamenstelling. Bijna 1% van de huishoudens maakt van 6 of meer regelingen gebruik, dat zijn 317 huishoudens. Het gaat hierbij niet alleen om regelingen en voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn (zoals AWBZ en WMO), maar ook om regelingen op het gebied van arbeidsparticipatie (zoals WAO, WIA), onderwijs (zoals speciaal onderwijs) en inkomensondersteuning (zoals bijzondere bijstand). 7

Tabel 9 Gebruik van WMO en AWBZ regelingen Raalte Noord (aantal en %) Gemeente Raalte (aantal en %) WMO huishoudelijke verzorging 100 (2,5%) 990 (6,5%) AWBZ persoonlijke verzorging 80 (2,0%) 780 (5,1%) AWBZ verpleging 45 (1,1%) 360 (2,3%) AWBZ individuele begeleiding 50 (1,3%) 255 (1,7%) AWBZ groepsbegeleiding 30 (0,8%) 160 (1,1%) Bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek, bew erking ABF Research 2013 Tabel 10 Huishoudens met 3 of meer regelingen Raalte Noord Gemeente Raalte Totaal aantal huishoudens 3970 15195 Huishoudens met 3 of meer regelingen % aantal regelingen: 3 of meer Huishoudens met 6 of meer regelingen % aantal regelingen: 6 of meer 525 13,22 35 0,9 2725 17,93 265 1,74 Bron: CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek, bew erking ABF Research 2013 Gezondheid- en leefstijldeterminanten Gezondheid en leefstijl volwassenen (18+) en jongeren (13-16jr.) In vergelijking met het gemiddelde van Raalte scoren de volwassenen in Raalte Noord op chronische aandoeningen, overgewicht, roken, overmatig alcoholgebruik, risico op angst- en depressiestoornissen lager. De jongeren in Raalte Noord scoren hoger op de determinant lichamelijk niet actief, maar overgewicht komt minder voor dan in Raalte gemiddeld. Het percentage inwoners met een matig/slecht ervaren gezondheid in Raalte-Noord ligt iets onder het Nederlands gemiddelde. Het percentage overgewicht in Raalte Noord scoort op het Nederlands gemiddelde. 8

Figuur 5 Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) Figuur 6 * SDQ= maat voor psycho sociale gezondheid, geeft risico op psycho-sociale problemen aan. Bron: GGD digitale vragenlijst klas 2 en 4, KD+ dossier, 2015 9

Tactus verslavingszorg: Op 31-12-2015 had Tactus 52 cliënten in de gemeente Raalte in behandeling. Hiervan is het merendeel (33) van de cliënten in behandeling voor een alcoholverslaving. Van de 33 cliënten met een alcoholverslaving, zijn 15 personen onder de 18 jaar. De kern maatschappelijke dienstverlening: Op 09-12-2015 had De Kern 227 (18+) cliënten in de gemeente Raalte. De meeste zorgvragen (21%) kwamen voort vanuit psychosociale problematiek. Daarnaast kwam 11% van de zorgvragen voort uit financiële problematiek of Gezondheid/psychosociale problematiek. Gezondheid en leefstijl vergeleken met Nederland Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) 10

Dementie gemeente Raalte In 2013 waren in de gemeente Raalte 631 bewoners met dementie (Alzheimer Nederland, 2013). Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord (Alzheimer Nederland, 2015). De Casemanagers dementie hebben in 2013 hulp verleend aan in totaal 80 cliënten met dementie en hun sociale netwerk in de gemeente Raalte en omgeving (Wegwijs Dementie Raalte, 2013). Voor 2014 was de prognose dat het aantal mensen met dementie stijgt naar 656, dit is een stijging van 4% (Alzheimer Nederland, 2013). 11

Tabel 11 Prognose dementie Gemeente Raalte Nederland 2013 631 256.845 2014 656 (+ 4%) 263.800 (+ 3%) 2020 809 (+ 28%) 310.622 (+ 21%) Alzheimer Nederland, 2013 De prognose is dat het aantal mensen met dementie in de gemeente Raalte in 2020 is gestegen met 28%. Landelijk is de prognose dat het aantal mensen met dementie in 2020 met 21% is gestegen. In Raalte ligt deze prognose dus 7% hoger dan landelijk (Alzheimer Nederland, 2013). Huisartsen gemeente Raalte: In de praktijken in de gemeente Raalte zien de huisartsen ook een stijging van het aantal mensen met cognitieproblemen/dementie. Raalte-Noord heeft een vrij jonge bevolking daardoor zal de vergrijzing in eerste instantie w at langzamer gaaten daarmee de toename in het aantal dementerende ook. Vrijwilligerswerk gemeente Raalte Vrijwilligerswerk is werk dat in georganiseerd verband (bijvoorbeeld sportvereniging, kerkbestuur, school) onbetaald wordt uitgevoerd (GGD, 2012, pp. 8). In de gemeente Raalte participeert 43% van de bewoners in de leeftijd van 18-64 jaar in vrijwilligerswerk. Hiermee scoort de gemeente Raalte boven het gemiddelde van 37% binnen de regio IJsselland (2012). Vergeleken met 2008 is er een lichte stijging van 1%. Van de vrouwen in de gemeente Raalte participeert 46% in vrijwilligerswerk, bij de mannen ligt dit lager met 41%. Dit zijn rond de 4978 vrouwen en 4548 mannen (GGD gezondheidsmonitor, 2012; CBS bevolkingsstatistiek 2012). Mantelzorg Mantelzorg is de zorg die u geeft aan een bekende uit uw omgeving, zoals uw echtgenoot, echtgenote, partner, huisgenoot, kind, buren of vrienden, als u voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt bent. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoorts. Mantelzorg wordt niet betaald (NB: een vrijwilliger die werkt vanuit een vrijwilligerscentrale, is geen mantelzorger) (GGD IJsselland, 2010, pp. 8). In de gemeente Raalte is binnen de leeftijdscategorie 18-64 in totaal 12% mantelzorger. Er is een groot verschil tussen mannen en vrouwen, waarbij 7% van de mannen mantelzorger is en 17% van de vrouwen (GGD, 2012). Uit onderzoek van Arcon en de gemeente Raalte (2014) is gebleken dat de meeste mantelzorgers/zorgvrijwilligers in de kern van Raalte wonen (47,09%). Het merendeel van de mantelzorgers/zorgvrijwilligers is vrouw (66%). Van de mantelzorgers in de gemeente Raalte zorgt 12

50% meer dan 5 jaar voor iemand of heeft meer dan 5 jaar voor iemand gezorgd. De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit lichamelijke problemen (45,18%). Daarnaast zijn dementie (24,70%) en chronische ziekten (27,11%) veel voorkomende redenen voor mantelzorg (Arcon, 2014). Mantelzorgconsulenten Raalte: In 2015 waren er 272 mantelzorgers uit de gemeente Raalte bekend bij mantelzorgconsulenten (hier zijn de kernen Lierderholthuis, Laag Zuthem en Heino niet in meegenomen). De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit chronische ziekten (32%) en dementie (25%). Belangrijkste conclusies Raalte Noord heeft meer jongeren en minder ouderen vergeleken met Raalte totaal. Raalte Noord heeft veel huishoudens met kinderen. De Sociaal Economische Status van Raalte Noord is hoog. 78% van de huishoudens heeft een midden (51%) of hoog inkomen (27%). Het aantal contacten dat inwoners hebben voor veelvoorkomende aandoeningen ligt lager dan gemiddeld in Raalte. Het aantal huisartsencontacten is gelijk aan het gemiddelde in Raalte, maar het aantal huisartsencontacten langer dan 20 minuten is iets lager. Het gebruik van AWBZ en WMO regelingen ligt lager dan gemiddeld in Raalte. Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van 6 of meer regelingen ligt lager dan in Raalte gemiddeld. De volwassenen in Raalte Noord scoren op chronische aandoeningen, overgewicht, roken, overmatig alcoholgebruik, risico op angst- en depressiestoornissen lager dan Raalte gemiddeld. De jongeren in Raalte Noord scoren hoger op lichamelijk niet actief, maar lager op overgewicht dan in Raalte gemiddeld. Mocht u nog vragen en/of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit kernprofiel dan kunt u contact opnemen met GGD IJsselland; Sandra Borsboom s.borsboom@ggdijsselland.nl of Marja de Jong m.de.jong@ggdijsselland.nl of Jette Middelkamp j.middelkamp@ggdijsselland.nl 13

Colofon Uitgave: GGD IJsselland, Kennis en Expertise Centrum Auteurs: Sandra Borsboom, Marja de Jong & Jette Middelkamp Foto's: Regiocanons.nl, pixabay, RTV oost & pexels Opleverdatum: 12-2015 Website: www.raalte.ggdijsselland.nl www.gezondheidsatlasggdijsselland.nl E-mail: KEC@ggdijsselland.nl Telefoon: 038-428 1624 GGD IJsselland Tijdelijk bezoekadres (tot voorjaar 2016): Bezoekadres: Postadres: Telefoon: E-mail: Website: Hanzelaan 351 361, 8017 JM Zwolle Zeven Alleetjes 1 8011 CV Zwolle Postbus 1453 8001 BL Zwolle 038-4281428 info@ggdijsselland.nl www.ggdijsselland.nl [Geef tekst op]