Utrecht mei 2014 Rapport van het inspectiebezoek aan Esila Zorg te Rotterdam op 7 maart 2014
Inleiding Op 7 maart 2014 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspectie) een inspectiebezoek gebracht aan Esila Zorg te Rotterdam. Dit inspectiebezoek maakt onderdeel uit van het toezicht op nieuwe/ onbekende toetreders, die vallen onder de Kwaliteitswet zorginstellingen. Uw organisatie is een zorginstelling zoals bedoeld in deze wet. Het doel van dit inspectiebezoek is om nader kennis te maken met Esila Zorg en na te gaan of voldoende voorwaardenscheppende maatregelen zijn getroffen die moeten leiden tot het bieden van verantwoorde zorg. Bij de beoordeling naleving van de wettelijke eisen richt de inspectie zich in het bijzonder op de naleving van de Wet klachtrecht cliënten zorgsector, het Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg en de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen. Korte beschrijving van de organisatie Esila Zorg is een thuiszorgorganisatie in Rotterdam. De organisatie is gestart in 2011 en biedt zorg aan cliënten met somatische -, psychogeriatrische -, psychische -, of lichamelijke aandoeningen. Er wordt verzorging, verpleging, begeleiding en huishoudelijke zorg geboden aan 46 tot 100, met name eerste generatie, Turkse cliënten. De zorgvragen zijn vooral op het gebied van persoonlijke verzorging en begeleiding. Een kleine groep cliënten heeft huishoudelijke verzorging en 2 of 3 cliënten hebben verpleegkundige zorg nodig. De organisatie is als eenmanszaak in de Kamer van Koophandel ingeschreven. De directie heeft het voornemen om deze rechtsvorm binnen enkele maanden om te zetten naar een BV. Vanaf januari 2014 heeft Esila Zorg een Wtzi toelating. Men heeft geen toezichthouder aangesteld en men heeft geen contract met het zorgkantoor. De organisatie heeft ook geen contract met de gemeente in het kader van de Wmo. Financiering van de zorg vindt plaats op basis van zorg in natura (middels onderaannemerschap), PGB, particulier geld en Wmo (middels onderaannemerschap). Esila Zorg is onderaannemer van Thuiszorg INIS. Naast schriftelijk vastgelegde afspraken met Thuiszorg INIS voert Esila Zorg ongeveer zesmaal per jaar een gesprek met de hoofdaannemer. Aangezien de hoofdaannemer landelijk werkt, heeft Esila Zorg ook cliënten buiten Rotterdam. De organisatie heeft ongeveer 20 medewerkers in dienst, waarvan 15 medewerkers een 1 uurs contract hebben. Men maakt ook gebruik van ZZP ers, niet van uitzendkrachten. Het personeel bestaat voornamelijk uit helpende niveau 2; daarnaast heeft men ongeveer 3 verzorgenden niveau 3, 1 verpleegkundige niveau 4 en 4 SPW ers niveau 4 in dienst. De directeur zelf heeft gewerkt in de maatschappelijke dienstverlening. Bevindingen De inspectie beoordeelt Esila Zorg op 16 onderwerpen. Per onderwerp staat aangegeven of documentatie aanwezig is en is geïmplementeerd. De inspectie heeft gesproken met het management en er zijn documenten en zorgdossiers ingezien. Indien noodzakelijk wordt de score toegelicht in de kolom toelichting. Ook de onderwerpen die niet aan bod komen en naar oordeel van de inspectie risicovol zijn voor de kwaliteit van zorg binnen uw organisatie, benoemt de inspectie onder het kopje overige opmerkingen. Document 1 Aanwezig Ja/deels/nee/nvt Toelichting 1 Zorgplan ja 2 Klachtenregeling/klachtencommissie deels klachtenregeling is alleen te gebruiken door cliënten die in zorg zijn via zorgovereenkomst met 1 Zie bijlage 1 V1001160 Pagina 2 van 8
hoofdaannemer 3 Medezeggenschap deels voor eigen cliënten is dit niet geregeld 4 Afspraken tussen hoofdaannemer en ja onderaannemer 5 Samenwerkingsafspraken met nee ketenpartners 6 Personeelsopbouw: beschikbaarheid Ja deskundigheid in relatie tot de doelgroep 7 Gedragscode ja in overeenkomst met cliënten staat de gedragscode vermeld 8 Opleidingsplan nee 9 Kwaliteitssysteem nee 10 Uitsluitingscriteria cliënten nee 11 Meldingen incidenten cliënten/patiënten (MIC/MIP) nee alleen een meldingsformulier aanwezig 12 Uitvoeringsprotocollen van voorbehouden nvt en risicovolle handelingen 13 Toets bekwaamheid van medewerkers nvt en/of zelfstandigen van voorbehouden en risicovolle handelingen 14 Beleid vrijheidsbeperkende maatregelen nee 15 Medicatiebeleid deels werkinstructie medicatiebeleid is aanwezig 16 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling nee Overige opmerkingen Esila Zorg werkt nauw samen met de hoofdaannemer, Thuiszorg INIS. Diverse procedures en/of beleidstukken zijn wel vastgelegd door de hoofdaannemer, maar niet door Esila Zorg. Men was in de veronderstelling dat dit voldoende zou zijn. Conclusies Op basis van bovenstaande bevindingen trekt de inspectie de volgende conclusies: - uw organisatie voldoet deels of niet aan de voorwaardenscheppende onderwerpen (zie 2, 3, 5, 8, 9, 10, 11, 14, 15 en 16). - Uw organisatie voldoet (deels) niet aan twee door de wet vastgestelde eisen zoals vastgelegd in Wkcz, Besluit zorgplanbespreking of Wmcz. Te nemen maatregelen Het geheel overziende verwacht de inspectie van u voor uiterlijk 23 mei 2014 te ontvangen: - een klachtenregeling conform de Wet klachtrecht cliënten zorgsector artikel 2, lid 2 en een klachtenreglement opgesteld door klachtencommissie conform de Wet klachtrecht cliënten zorgsector artikel 2, lid 3 en een bewijs van inschrijving bij een Klachtencommissie; - een regeling waarin beschreven staat op welke wijze de gemeenschappelijke belangen van uw cliënten worden behartigd conform de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen; - samenwerkingsafspraken met ketenpartners; - opleidingsplan; - plan van aanpak implementatie kwaliteitssysteem; Pagina 3 van 8
- uitsluitingscriteria cliënten; - beleid omtrent meldingen incidenten cliënten/patiënten (MIC/MIP); - beleid vrijheidsbeperkende maatregelen; - medicatiebeleid; - meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling; V1001160 Pagina 4 van 8
Bijlage 1 Toelichting 1. Het zorgplan (Besluit Zorgplanbespreking AWBZ-zorg; maart 2009) Het zorgplan (ook wel behandelplan, leefplan, ondersteuningsplan of begeleidingsplan genoemd) is een onderdeel van het zorgdossier. Aan de inhoud worden eisen gesteld: De zorgaanbieder is verplicht in samenspraak met de cliënt een zorgplan te maken. Binnen zes weken na aanvang van de zorgverlening moet de zorgaanbieder een zorgplan opgesteld hebben waarin in ieder geval de volgende onderwerpen aan bod komen: a. welke doelen worden met betrekking tot de zorgverlening voor een bepaalde periode gesteld, gebaseerd op de wensen, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt; b. op welke concrete wijze zullen de zorgaanbieder en de cliënt de gestelde doelen trachten te bereiken; c. wie is voor de verschillende onderdelen van de zorgverlening verantwoordelijk, op welke wijze vindt afstemming tussen meerdere zorgverleners plaats, en wie kan de cliënt op die afstemming aanspreken; d. met welke frequentie en onder welke omstandigheden gaat de zorgaanbieder de zorgverlening in samenspraak met de cliënt evalueren en actualiseren. Voor Bopz-aangemerkte instellingen moet het zorgplan tevens voldoen aan de eisen van de Wet Bopz. Het zorgdossier bevat voorts alle informatie die voor de zorg aan en de begeleiding en eventuele behandeling van de cliënt relevant is: - persoonsgegevens cliënt; - zorgovereenkomst; - diagnose(s); - toestemming voor uitvoering zorgplan; - naam en toestemming cliëntvertegenwoordiger voor uitvoering zorgplan (indien van toepassing); - verslag evaluatiegesprekken; Het zorgplan wordt minimaal een keer per jaar met alle relevante betrokkenen geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. - rapportage; Verslaglegging ten behoeve van de continuïteit van de dagelijkse zorg en uitvoering van het zorgplan; - naam behandelend (huis)arts en eventueel andere behandelaars; - actueel medicatieoverzicht, indien zorgaanbieder (een deel van) het medicatieproces overneemt; Een actueel medicatieoverzicht met soort medicatie, dosering en tijdstippen van medicatieverstrekking, naam voorschrijvend arts en leverend apotheker. Bij voorkeur wordt dit overzicht door de apotheker geleverd. Wanneer de instelling ook kraamzorg levert dient tevens in het dossier aanwezig te zijn: - temperatuurlijst moeder; - temperatuurlijst kind; - LIP-formulier; - overdracht naar de jeugdgezondheidszorg; - vochtbalans kind; - voedingsgerelateerde gegevens; - informatie over overleg met de verloskundige(n). Pagina 5 van 8
2. Klachtenregeling/ klachtencommissie (Wet Klachtrecht cliënten zorgsector) Elke cliënt heeft de mogelijkheid om over de geboden zorg een klacht in te dienen bij de klachtencommissie van de instelling. Een klacht kan door de cliënt zelf of zijn vertegenwoordiger worden ingediend en heeft betrekking op een gedraging van de zorgaanbieder of van voor hem werkzame personen jegens de cliënt. Tijdens het bezoek worden de volgende criteria gehanteerd: - Er is een klachtenregeling conform bovengenoemde wetgeving en deze is onder de aandacht van cliënten gebracht. - De zorgaanbieder heeft een klachtencommissie conform bovengenoemde wetgeving. Deze bestaat uit ten minste drie leden waaronder een voorzitter die niet werkzaam is voor of bij de zorgaanbieder. - Zowel de cliënt als iemand die hem vertegenwoordigt, kan rechtstreeks bij de klachtencommissie een klacht indienen tegen de zorgaanbieder of diens personeel. 3. Medezeggenschap (Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen) Medezeggenschap betekent dat zowel cliënten als cliëntvertegenwoordigers als collectief invloed kunnen uitoefenen op besluiten in de organisatie die van invloed zijn op de positie van cliënten. De instelling heeft vastgelegd hoe zij deze medezeggenschap heeft geregeld en op welke onderwerpen zij advies inwint bij cliënt(vertegenwoordigers). De cliënten en hun vertegenwoordigers worden op een voor hen begrijpelijke manier en tijdig geïnformeerd over belangrijke wijzigingen in de organisatie. Tijdens het bezoek wordt gelet op de volgende zaken: - Is er een regeling waarin vastligt hoe de medezeggenschap binnen de instelling is geregeld? - Hebben cliënten aantoonbaar inspraak op het niveau van de eigen woon/zorglocatie (bijvoorbeeld in de vorm van een periodiek overleg met schriftelijke vastlegging)? - Worden relevante beleidsbeslissingen tijdig besproken en heeft de mening van de cliënten een zichtbare invloed op het gevoerde beleid? 4. Deskundigheid personeel Deskundig personeel is in staat om de noodzakelijke en gevraagde zorgverlening en ondersteuning aan cliënten te bieden. Het personeel voldoet aan de eisen die aan de functie(s) worden gesteld en is waar nodig bekwaam en bevoegd om specifieke functie(s) uit te oefenen. Tijdens het bezoek wordt o.a. gelet op de volgende zaken: - de aanwezigheid van gedragscode; - kwalitatief en kwantitatief voldoende aandacht voor (bij)scholing gericht op de ondersteuningsvragen van de cliëntgroepen (scholingsplan); - uitsluitingscriteria cliënten; zijn de grenzen aan zorg duidelijk beschreven; - bekwaamheid en bevoegdheid van medewerkers om voorbehouden en risicovolle handelingen uit te voeren. 5. Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) De zorgaanbieder draagt zorg voor een interne meldingsprocedure voor fouten en (bijna-)ongevallen. De zorgaanbieder is van deze fouten en (bijna-) ongevallen op de hoogte en neemt corrigerende en preventieve maatregelen ter verbetering van de zorgverlening en ter voorkoming van herhaling. Bij het bezoek wordt o.a. gelet op: - de aanwezigheid van een MIP-procedure en een MIP-commissie; V1001160 Pagina 6 van 8
- de beschikbaarheid voor personeel van een meldformulier voor (bijna)incidenten. 6. Vrijheidsbeperkende maatregelen (Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen) Bij vrijheidsbeperkende maatregelen gaat het om die maatregelen waardoor de cliënt in zijn vrijheid wordt beperkt. Mogelijke maatregelen zijn: gesloten kamer of afdeling, bedhekken, fixatie, afzondering, separatie, gecamoufleerde medicatie en gedwongen medicatie, vocht- en voedinginname. Indien er cliënten verblijven met een Bopz-status, dient de instelling te voldoen aan de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen. Tijdens het bezoek wordt o.a. gelet op de volgende zaken: - heeft de instelling beleid ten aanzien van vrijheidsbeperking; - wordt vrijheidsbeperking toegepast en zo ja, vindt dit verantwoord en conform wet- en regelgeving plaats. 7. Medicatiebeleid Het medicatiebeleid van de organisatie bevat tenminste de beschrijving van de taken, verantwoordelijkheden en afspraken omtrent het gehele medicatieproces. Het beleid moet in lijn zijn met de richtlijn: veilige principes in de medicatieketen. Bij het bezoek wordt gelet op: - deskundigheid personeel op gebied van medicatieverstrekking; - aanwezigheid van medicatiebeleid. 8. Gebruiksvergunning U heeft een gebruiksvergunning nodig wanneer u in een gebouw of ander bouwwerk: bedrijfsmatig of in het kader van verzorging nachtverblijf aan meer dan 10 personen gaat verschaffen, bijvoorbeeld in een hotel, pension, kampeerboerderij, ziekenhuis, verpleeg- of verzorgingshuis of gevangenis of dagverblijf gaat verschaffen aan meer dan 10 kinderen onder de 12 jaar, bijvoorbeeld in een basisschool of kinderdagverblijf of dagverblijf gaat verschaffen aan meer dan 10 lichamelijk of verstandelijk gehandicapte personen, bijvoorbeeld door dagopvang. Zie voor verdere informatie: gebruikersbesluit; De gebruiksvergunning en de gebruikersmelding. Te downloaden via rijksoverheid.nl Pagina 7 van 8
Bijlage 2 Wetgeving en veldnormen Dit rapport is gebaseerd op wetgeving en de daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen, waarvan de belangrijkste hieronder worden genoemd. Wetgeving: - Kwaliteitswet zorginstellingen; - Wet klachtrecht cliënten zorgsector; - Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen; - Besluit zorgplanbespreking AWBZ-zorg; - Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG); - Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO); - Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (wet Bopz). Veldnormen: - Op weg naar normen voor Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2005; - Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2007; - Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, visiedocument 2007; - Kwaliteitskader Verantwoorde zorg, Stuurgroep Verantwoorde zorg 2010; - Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, 2010. - Kwaliteitsdocument 2012 Verpleging Verzorging en Zorg Thuis - Veilige principes in de medicatieketen, 2012. V1001160 Pagina 8 van 8