Wijkactieprogramma 2017 Leidsche Rijn Zonder Leidsche Rijners geen Leidsche Rijn Utrecht.nl/Leidscherijnaan een levendige en vita 1
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 De wijk Leidsche Rijn Hoofdstuk 2 Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten Hoofdstuk 3 Wijkambitie 1: Verbetering van voorzieningen en activiteiten in de wijk Hoofdstuk 4 Wijkambitie 2: Verbetering van sociale samenhang en leefbaarheid Hoofdstuk 5 Wijkambitie 3: Verbetering van bereikbaarheid, verkeer en parkeren Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Auteurs Leden wijkoverleg Leidsche Rijn en projecteigenaren, Datum juli 2016 2
Inleiding Voor u ligt het wijkactieprogramma 2017 voor de wijk Leidsche Rijn. U leest in dit programma welke activiteiten en projecten de gemeente Utrecht samen met bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partijen het komend jaar uitvoert om te werken aan de belangrijke vraagstukken in de wijk. Het wijkactieprogramma bevat Activiteiten en projecten die bijdragen aan de belangrijkste wijkambities voor de periode 2014 2018; deze wijkambities zijn eerder vastgesteld als richtinggevend kader voor de gezamenlijke inzet van de gemeente Utrecht, bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partners in de wijk. Veel activiteiten in de wijk dragen ook bij aan een gezonder stedelijk leven. De gemeente Utrecht vindt het belangrijk om samen te werken aan gezond leven en wonen in onze stad. De komende tijd verkennen we hoe in de Leidsche Rijn aan deze ambitie wordt en kan worden gewerkt. Proces Voor de totstandkoming van dit wijkactieprogramma hebben diverse organisaties uit de wijk projecten aangedragen en hebben de leden van het (ambtelijk) wijkoverleg Leidsche Rijn een selectie gemaakt uit die projecten in de gemeentelijke programma s die qua financiering gedekt zijn in de gemeentelijke begroting of die met externe middelen worden gefinancierd. Het concept wijkactieprogramma is voorgelegd aan de wijkraad Leidsche Rijn. Leeswijzer Hoofdstuk 1 geeft een beknopte beschrijving van de wijk. In hoofdstuk 2 vindt u de doelstellingen en speerpunten voor de periode 2014-2018. In de hoofdstukken 3 tot en met 5 leest u alles over concrete projecten en activiteiten die in 2017 bijdragen aan de realisatie van de drie belangrijkste wijkambities. Heeft u zelf een plan, idee of initiatief voor de wijk? Of wilt u een bijdrage leveren aan de uitvoering van één van de beschreven projecten? U bent van harte welkom! Neem contact op met uw wijkbureau www.utrecht.nl/leidscherijn voor een afspraak: telefoon 030-286 00 00 of per mail leidscherijn@utrecht.nl. 3
Hoofdstuk 1 De wijk Leidsche Rijn Leidsche Rijn is weer volop aan het groeien en per 1 januari 2016 wonen er 32.342 mensen. Te samen met de wijk Vleuten/De Meern wonen er bijna 80.000 mensen aan deze kant van de stad Utrecht. De nieuwbouw productie van woningen is in 2016 weer fors toegenomen, wat in de jaren daarna zichtbaar wordt in verdere groei van het aantal inwoners. De komende jaren groeit de wijk fors, een speerpunt van de gemeente is dat dit op een gezonde manier gebeurt: Healthy Urban Living. Veel mensen zijn in deze nieuwbouwwijk nieuw komen wonen, waardoor de sociale samenhang en het bouwen aan nieuwe sociale netwerken continue aandacht vragen. Hetzelfde geldt voor de ondernemers in de detailhandel die in de sterk veranderende branche hun weg zullen moeten zoeken in de mogelijkheden van deze nieuwe wijk. Het aandeel actieve mensen in deze wijk is het afgelopen jaar toegenomen (van 31,7% in 2014 naar 39% in 2015). Daarmee heeft de wijk het hoogste percentage actieve bewoners in Utrecht. De vele actieve bewoners geven kleur en levendigheid aan de wijk. Woninginbraak, geweld en jongerenoverlast komen in deze wijk relatief weinig voor. Een kwart van de Leidsche Rijners (26%) geeft aan zich in de eigen buurt wel eens onveilig te voelen, dit is iets minder dan vorig jaar. Het stedelijk gemiddelde is 32%. De waardering van bewoners van Leidsche Rijn voor de eigen buurt (7,1) in 2015 en de waardering van de sociale cohesie (5,6) zijn vergelijkbaar met voorgaande jaren en komen ongeveer overeen met het stedelijke gemiddelde. Het aandeel bewoners dat negatief denkt over de toekomst van hun buurt is duidelijk afgenomen (9 % in 2015, 9,8 % in 2014 en 16% in 2013). Iets minder dan de helft van de bewoners is tevredenheid met de verkeersveiligheid (44%). En de tevredenheid over de parkeermogelijkheden voor auto s (60%) en voor de fiets (63%) is afgelopen jaar flink gestegen. Dit ligt boven het stedelijke gemiddelden. Volgens de Leidsche Rijners moeten de volgende top-drie buurtproblemen aangepakt worden: verkeersproblematiek in ruimste zin (inclusief verkeersoverlast), problematiek in de openbare ruimte en jeugdproblematiek. De meeste wijken in Utrecht hebben de eerste twee thema s in hun top drie. Gunstig is dat het thema: criminaliteit en drugsoverlast niet voorkomt in de top drie. In dit wijkactieprogrammma bedoelen we met de wijk Leidsche Rijn; wijk 9 volgens indeling van de gemeente Utrecht (zie kaart volgende pagina). Vele bewoners noemen de gehele ontwikkellocatie Leidsche Rijn de wijk Leidsche Rijn. Een deel van deze ontwikkellocatie ligt in de wijk Vleuten-De Meern. De wijk Vleuten-De Meern grenst geheel aan de wijk Leidsche Rijn en biedt ook voorzieningen die een belangrijke bijdrage leveren aan de wijkambities van de bewoners in de wijk Leidsche Rijn. Zoals het Máximapark, Castellum Hoge Woerd en diverse horeca. De statistische gegevens betreffen het jaar 2015 en komen uit de WijkWijzer 2016 van de gemeente Utrecht. 4
Kaart van de wijk 5
Hoofdstuk 2 Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten De bewoners en partners in de wijk hebben voor de komende jaren wijkambities voor de ontwikkeling van de wijk bepaald. De wijkambities 2014-2018 zijn vertaald naar onderstaande drie speerpunten. De gemeente wil voor de wijk Leidsche Rijn ook inzetten op samenleven en schoon, heel en veilig. Wijkambitie 1: Verbetering van voorzieningen en activiteiten in de wijk Het nieuwe stadshart Leidsche Rijn centrum voor zowel Leidsche Rijn als Vleuten/De Meern met divers aanbod aan winkels, horeca, cultuur, wonen en werken krijgt steeds meer vorm. Enkele voorzieningen in dit centrum gaan in 2017 open, de meesten gelijktijdig in 2018. Ook in de nieuwbouwbuurt Hoge Weide komen in 2017 diverse voorzieningen. De sterke groei van kinderen en jongeren vraagt om extra scholen en om aandacht voor het speelaanbod en ontmoetingsplekken voor de jongeren. Wijkambitie 2: Verbetering van de sociale samenhang en leefbaarheid Circa 2000 nieuwe bewoners zijn er in 2016 komen wonen in deze wijk. Deze mensen moeten letterlijk en figuurlijk hun weg vinden in hun nieuwe buurt. Nieuwe sociale netwerken worden opgebouwd, openbare ruimtes worden ingericht veelal met betrokkenheid van omwonenden. Ook professionals die voor de wijk werken moeten hun netwerk in de wijk opbouwen en werken steeds meer met diverse organisaties op wijkniveau samen om hun doelen te behalen. De vele veranderingen in de zorg onder andere door andere visies over hoe je gezond blijft en wordt, de behoefte van mensen om van jongs af aan zelf regie te hebben over hun leven leiden tot aanpakken zoals de omslag van ziekte en zorg naar gedrag en gezondheid, de projecten van Vitaal oud worden en Gezonde Wijkaanpak in Leidsche Rijn maken gebruik van buurtnetwerken die mensen hebben en samenwerking tussen diverse professionals die op wijkniveau samenwerken. De vele bewonersinitiatieven op het gebied van sport, cultuur, gezondheid ondersteunen deze ontwikkelingen. Voor de leefbaarheid van een buurt zijn belangrijke basisvoorwaarden het goed houden van het (goed gewaardeerde) groen, een schone lucht en wederzijds tolerantie over het gebruik van de gezamenlijke openbare ruimte. Wijkambitie 3: Verbetering van bereikbaarheid, verkeer en parkeren In 2015 en 2016 zijn in het kader van het Actieplan verkeersveiligheid diverse verkeersknelpunten in Leidsche Rijn verbeterd. Zoals de afsluiting van de Utrechtseweg, het kruispunt Parkzichtlaan- Crouweldijk, aanpassingen van het kruispunt Musicallaan-Rijnkennemerlaan en de schoolzone Musicallaan. Verbetering van de oversteek busbaan bij de Maartvlinder staat gepland voor eind 2016/begin 2017. Er resteren nog enkele infrastructuur projecten. De komende jaren komt de focus vooral op gedragsmaatregelen in het verkeer en dan met name op het ondersteunen van risicogroepen, zoals jongeren en ouderen en op het verminderen van risicovol gedrag; door rood fietsen, smartphone gebruik in het verkeer en te hard rijden. Stedelijk is er de komende tijd ook extra aandacht voor goede voorzieningen voor de voetgangers. 6
Hoofdstuk 3 Wijkambitie 1: Verbetering van voorzieningen en activiteiten in de wijk 3.1 Aanleg 3 e hockeyveld sportpark Rijnvliet De grote belangstelling voor de in 2016 gestarte nieuwe hockeyclub HC Rijnvliet maakt de aanleg van het 3 e wenselijk. Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling en Utrechtse Vastgoed Organisatie (UVO) Inzet partners: HC Rijnvliet 3.2 Maatschappelijke voorzieningen in Boerderij de Hoef Midden in de nieuwbouwwijk Hoge Weide staat een monumentale boerderij. De gemeente is met Boei, de protestantste kerk, een BSO, een zorginstelling en een uitvaartondernemer bezig met een plan voor maatschappelijke voorzieningen in de wijk. Naast de genoemde partijen is het plan ook gericht op bijeenkomsten voor organisaties in de wijk en op de grote speeltuin die naast de boerderij komt. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Grondzaken, Maatschappelijk Ontwikkeling, Utrechtse Vastgoed Organisatie en Erfgoed. Inzet partners: Boei, de protestantste kerk, een BSO, een zorginstelling en uitvaartondernemer 3.3 Nieuwe speelplekken in buurt Hoge Weide In deze nieuwe buurt komen twaalf speelplekken en een grote speeltuin. Buurtbewoners hebben in 2016 hun wensen voor de inrichting van deze speelplekken gegeven op bijeenkomsten en vervolgens is er digitaal gestemd over inrichtingsvarianten. De aanleg van alle deze plekken vindt plaats in 2016 en in 2017. De grote speeltuin bij Boerderij de Hoef komt in 2017. Inzet gemeente: Bureau NegenTien, Maatschappelijke Ontwikkeling, Wijken, Utrechtse Vastgoed Organisatie, Stadsbedrijven Inzet partners: Doenja dienstverlening, stichting Boerderij De Hoef, buurtbewoners 3.4 Kinderdagverblijf Hoge Weide Aan de zuidzijde van Hoge Weide wordt gebouwd aan een kinderdagverblijf in een gebouw met huurappartementen. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Inzet partners: : te selecteren marktpartij 3.5 Bouwen kernwinkelgebied Leidsche Rijn Centrum De bouw van het kernwinkelgebied met daarin diverse maatschappelijke voorzieningen - zoals de bibliotheek en het wijkbureau Leidsche Rijn gaat geheel 2017 nog door en begin 2018 gaat bijna alles tegelijk open. Inzet gemeente: Bureau NegenTien, UVO, Maatschappelijke Ontwikkeling en Wijken Inzet partners: ASR/Vesteda 3.6 Kinderdagverblijf Leidsche Rijn Centrum In het zuidelijke deel van dit centrum komt een kinderdagverblijf. De selectieprocedure voor de ontwikkelaar is in 2016 gestart. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Inzet partners: te selecteren marktpartij 7
3.7 Tijdelijke initiatieven braakliggende kavels Leidsche Rijn centrum Besloten is om het proces voor de tijdelijke invulling van de kavels die bij oplevering van het centrum nog niet zijn ingericht een vervolg te geven. Inzet gemeente: Bureau Negentien en wijkbureau Leidsche Rijn Inzet partners: ASR/Vesteda, bewoners 3.8 Foodmarket Leidsche Rijn centrum Eind 2017 verwacht de Foodmarket aan het Brusselplein open te gaan. Waarschijnlijk voor oplevering van het gehele kernwinkelgebied. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Inzet partners: ASR 3.9 Nieuwe voortgezet onderwijs school Gemeente en schoolbesturen onderzoeken de gewenste schoolvorm en grootte en op welke locatie de school kan komen. Inzet gemeente: Utrechtse Vastgoed Organisatie Inzet partners: te selecteren schoolbesturen 3.10 Zoekproces voor VO scholen Voor de huidige school Mavo10 (in tijdelijke gebouw) en voor de nieuwe Voortgezet onderwijsschool zoekt de gemeente samen met de schoolbesturen naar geschikte locaties in de wijk. Inzet gemeente: Utrechtse Vastgoed Organisatie Inzet partners: Nouvo 8
Hoofdstuk 4 Wijkambitie 2: Verbetering van de sociale samenhang en leefbaarheid 4.1 Welkom in de wijk Informele bijeenkomsten in de nieuwbouwbuurten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en informatie krijgen over diverse voorzieningen en organisaties in hun nieuwe wijk. Doenja Dienstverlening organiseert de bijeenkomst waarbij vele organisaties zijn betrokken. Inzet partners: Doenja Dienstverlening Inzet gemeente: Wijkbureau Leidsche Rijn 4.2 Versterken netwerk bij hulpvragen Het buurtteam ondersteunt mensen met hun hulpvragen onder andere door hen te begeleiden (indien wenselijk) hun netwerk in hun buurt te versterken. Kan een buurvrouw of ouder van een school de hulpvrager ondersteunen? Inzet partners: Buurtteam Inzet gemeente: 4.3 Biodiversiteit en stadsecologie in Terwijde De ontwikkelaars hebben samen met de gemeente plannen bedacht om de biodiversiteit en stadsecologie in Terwijde te versterken. Het zijn bouwkundige oplossingen en andere beplanting. In 2016 en in 2017 worden deze plannen uitgevoerd in de spoorzone Terwijde en in Scherf 11b. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Inzet partners: betrokken marktpartijen 4.4 Culturele activiteiten Leidsche Rijn centrum De cultureel programmeur/intendant, aangesteld door gemeente, draagt zorg voor een cultureel programma voor 2017 en 2018.Belangrijke basis daarvoor is de gezamenlijke evaluatie met verschillende partijen (waaronder Het Glazen Circus) van het cultureel zomerprogramma 2016 op en rondom het Berlijnplein. De organisaties Mobile Arts (o.a. de Parade), Sharing Arts Society (o.a. de St Maartensparade) en kinderkunstlocatie de Vrijstaat hebben onder de gezamenlijke noemer Het Glazen Circus het programma verzorgd. Daarnaast organiseren Zimihc (o.a. Lazy Sunday Afternoon) en enkele bewoners (de winnaars van de prijsvraag je eigen festijn op het Berlijnplein ) activiteiten op het Berlijnplein. Inzet gemeente: Cultuur Inzet partners: Het Glazen Circus, Zimihc en bewoners 4.5 Onderzoek haalbaarheid culturele voorziening Leidsche Rijn centrum De cultureel programmeur/intendant van de gemeente maakt voorstellen voor een passende gebouwde voorziening. Daarnaast wordt uitgewerkt het concept CityHall, een flexibel gebouw voor culturele programmering en evenementen. Hierbij zal nauw worden samengewerkt met de gemeente, de wijkraad en partners en betrokkenen uit de stad. Inzet gemeente: Cultuur Inzet partners: Cinemec, Het Glazen Circus 9
4.6 Onderzoek haalbaarheid maatschappelijke voorziening Kopenhagenstraat De gemeente start een onderzoek naar de financiële en programmatische haalbaarheid van een maatschappelijke voorziening in Leidsche Rijn Centrum. Betrokken partijen en bewoners worden betrokken bij de invulling van deze voorziening. Inzet gemeente: Bureau NegenTien, Utrechtse Vastgoed Organisatie, Maatschappelijke Ontwikkeling, Wijken Inzet partners: bewoners en betrokken partijen, ASR 4.7 Onderzoek naar haalbaarheid Rijnvliet, de eetbare woonwijk Enkele omwonenden en de partners van de Metaalkathedraal hebben een plan om de openbare ruimte in Rijnvliet in te richten met zoveel mogelijk groen dat mens en dier kunnen eten; een eetbare woonwijk. Volgens de principes van een voedselbos. De gemeente is positief over het plan en onderzoekt samen met de initiatiefnemers de haalbaarheid van het plan. Inzet gemeente: Bureau Negentien en Stadsbedrijven Inzet partners: Initiatiefnemers: omwonenden van Rijnvliet en partners van de Metaalkathedraal 4.8 Kunstwerk in Leidsche Rijn centrum In de openbare ruimte van dit nieuwe centrum gaat een kunstwerk komen. Het programma van eisen en keuze kunstenaar en ontwerp komen in samenwerking met de bewoners tot stand. Inzet gemeente: Cultuur, Bureau Negentien, Wijkbureau Leidsche Rijn Inzet partners: bewoners 4.9 Jongerenontmoetingsplekken De toename van jongeren komende jaren vraagt om meer jongerenontmoetingsplekken in de openbare ruimte. Jongeren en hun ouders of andere mensen kunnen zelf met voorstellen komen en daarvoor een Initiatievenfonds aanvraag doen bij gemeente. De gemeente stimuleert de komst van goede plekken en neemt indien wenselijk zelf initiatieven voor de aanleg van dergelijke plekken. Inzet gemeente: Bureau Negentien, Wijkbureau Leidsche Rijn, Openbare Orde & Veiligheid. Inzet partners: jongeren, bewoners. 4.10 Ondersteuning complexe scheidingen Er is een wijkwerkgroep van (mede)opvoeders (bewoners uit de wijk) met elkaar in gesprek over onder andere scheidingen. Deze groep is actiegericht; ze bedenken hoe dit thema breder in de wijk te bespreken en ze voeren dit plan ook uit. DOENJA dienstverlening begeleidt de groep en is de trekker van de denktank scheidingen voor de wijk Leidsche Rijn en Vleuten/De Meern. Het project is onderdeel van het samenwerkingsnetwerk Gezonde wijk. De vele gezondheid- en welzijnsprofessionals werken hierin samen met als doel de gezondheid en het welbevinden van wijkbewoners te behouden en verbeteren. Inzet partners: DOENJA dienstverlening en bewoners Inzet gemeente: Volksgezondheid 4.11 Stimuleren buurtontmoetingen Diverse actieve bewoners organiseren allerlei activiteiten - op gebied van bewegen/sporten, cultuur en gezamenlijk groenbeheer - die onder meer tot doel hebben dat mensen elkaar in deze nieuwbouw wijk leren kennen, maar vaak ook de wijk een stukje mooier maken. Het Initiatievenfonds van de gemeente stimuleert deze initiatieven en kan een financiële bijdrage geven aan dergelijke projecten. Het wijkbureau ondersteunt de initiatiefnemers hierbij. Inzet gemeente: Wijkbureau Leidsche Rijn Inzet partners: actieve bewoners 10
4.12 Bouwkundig optimaliseren 3 Multi Functionele Accommodaties De drie Multi Functionele Accommodaties (MFA s); Voorn, Waterwin en t Zand met daarin onder andere basisscholen en welzijnsruimten worden bouwtechnisch en functioneel geoptimaliseerd. Inzet gemeente: Utrechtse Vastgoed Organisatie Inzet partners: gebruikers van de MFA s 4.13 Zelfbeheergroepen openbaar groen Door de gehele wijk zijn er vele initiatieven (grote en kleine) van bewoners(groepen) die een klein of groter stuk van de groene openbare ruimte zelf beheren. Grotere initiatieven in 2016; De Kersenboomgaard; Willem-Alexanderpark en Mea-Vota Buurttuin. Inzet gemeente: Stadsbedrijven Inzet partners: actieve betrokken bewoners 4.14 Bewustwording voorkomen (zwerf)vuil jeugd In de wijk komt steeds meer zwerfvuil. De volgende plekken vragen extra aandacht omdat ze snel vervuilen: langs doorgaande wegen/ fietspaden, de routes tussen middelbare scholen en winkelcentra en hangplekken. Stadsbedrijven zoekt samen met diverse gemeentelijke diensten de haalbaarheid van een bewustwordingsactie voor middelbare scholieren. Bij voorkeur in samenwerking met de scholen. Inzet gemeente: Stadsbedrijven, Maatschappelijke ontwikkeling, Onderwijs, Wijkbureau Leidsche Rijn Inzet partners: WWO en scholen 4.15 Gezond Gewicht bij jeugd (JOGG) Betere ketensamenwerking tussen diverse partners voor kinderen boven een gezond gewicht. Aandacht voor voeding, bewegen en opvoeding. Het netwerk draagt bij aan kennisvergroting en kennisdelen en aan het vergroten van bewustwording bij ouders en wijkpartijen. Inzet gemeente: Jeugd Gezondheidszorg Inzet partners: diverse initiatiefnemers in de wijk, diëtisten, scholen en voorscholen, Harten voor Sport en Julius Gezondheidscentrum 4.16 Subsidie verbetering buurtontmoetingsruimten Om buurtontmoetingsruimten, die geen eigendom zijn van gemeente, van bijvoorbeeld woon/zorg complexen, sportkantines aantrekkelijker en toegankelijker te maken voor bewonersactiviteiten komt er een subsidie voor kleine fysieke aanpassingen. Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling Inzet partners: eigenaren/beheerders van buurtontmoetingsruimten 4.17 Projecten voor jongeren Op basis van in 2016 geformuleerde analyse en aanpakken concrete projecten vaststellen en uitvoeren die aansluiten bij de behoeften van de sterke groeiende groep jongeren (12 t/m 23 jaar ) in de wijk. Het Jongerenbudget voor culturele- en vrijetijdsactiviteiten (peildatum 2016 50.000 euro) blijven inzetten voor Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling, wijkbureau Leidsche Rijn, wijkservicecentrum Vleuten- De Meern, Veiligheid Inzet partners: Doenja Dienstverlening, Stichting JoU, Welzaam, sportverenigingen, maatschappelijke en culturele organisaties, jongeren. 11
Hoofdstuk 5 Wijkambitie 3: Verbetering van bereikbaarheid, verkeer en parkeren 5.1 Recreatieve fiets- en wandelroute langs het Amsterdam-Rijnkanaal Het fietspad langs het kanaal, J.C. Verthorenpad in Leeuwesteyn en Leidsche Rijn Centrum Oost krijgt een nieuwe inrichting met extra kwaliteit, waaronder toevoeging van een voetpad en meubilair. Inzet gemeente: Bureau Negentien Inzet partners: 5.2 Verbeteren herkenbaarheid fietsboulevards In 2017 maakt de gemeente de fietsboulevards beter herkenbaar en veiliger. Niet iedereen herkent de brede zwarte asfaltpaden als fietspad en rijden er ook auto s op. In de zomer zijn hiervoor in nauw overleg met bewoners plannen gemaakt. Inzet gemeente: Bureau NegenTien, Wijken en Stadsbedrijven. Inzet partners: bewoners 5.3 Jazzsingel, geen doorgaand verkeer De Jazzsingel wordt voor auto s (niet voor stadsbussen) afgekoppeld van de Terwijdesingel. Dit gebeurt begin 2017 gelijk met de opening van het nieuwe deel van de Vleutensebaan. Terwijde-Oost is dan alleen bereikbaar vanaf de Vleutensebaan, via de onderdoorgangen Musicallaan en Belcampostraat. Inzet gemeente: Bureau NegenTien Inzet partners: 5.4 Verbetering Fred Raymondpad Het Fred Raymondpad is een belangrijke schoolroute voor langzaam verkeer. De verkeersveiligheid van deze route wordt verbeterd met name op de kruising met de Franz Leharsingel en in minder mate met de Walter Kollolaan. Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit Inzet partners: Forum Waterwin, bewoners omgeving Fred Raymondpad 5.5 Afronding hoofdinfrastructuur Leidsche Rijn Centrum De nieuwe hoofdinfrastructuur in en rondom het Leidsche Rijn centrum wordt afgerond. Onderdeel hiervan zijn een openbare parkeergarage en een park & ride aan het Berlijnplein. Inzet gemeente: Bureau Negentien, Milieu & Mobiliteit. Inzet partners: 5.6 Vermindering risicovol verkeersgedrag Aandacht voor vermindering van risicovol verkeersgedrag. Zoals ervaringscursussen voor scooters op de rijbaan, tegengaan van smartphone-gebruik in het verkeer, gebruik van fietsverlichting, tegengaan van door rood licht rijden en aandacht voor te hard rijden. Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit Inzet partners: bewoners, Veilig Verkeer Nederland, Team Alert, Politie en verkeersouders. 12