VERSLAG 2014 (inclusief vergelijking met de jaren 2004-2013) URGENTIECOMMISSIE WOONRUIMTEVERDELING HOUTEN
Jaarverslag 2014 urgentiecommissie woonruimteverdeling Houten Inleiding Op grond van artikel 2.5.2 van de Regionale Huisvestingsverordening van het BRU adviseert de urgentiecommissie woonruimteverdeling Houten aan B&W (gemandateerd aan het hoofd van het cluster Ontwikkeling van de afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling) over aanvragen van woningzoekenden om met voorrang in aanmerking te komen voor (sociale huur)woonruimte. De leden van de urgentiecommissie worden benoemd door het college van burgemeester en wethouders. De commissie bestaat uit drie leden, twee vertegenwoordigers van Woningstichting Viveste en één van de gemeente, die als voorzitter optreedt. De commissie wordt ondersteund door een gemeentelijke secretariaat dat de adviezen voorbereidt en afhandelt. De aanvragen worden getoetst aan de volgende documenten: - Regionale huisvestingsverordening Bestuur Regio Utrecht - gemeentelijke Beleidsnotitie urgentie woningzoekenden gemeente Houten - gemeentelijke Beleidsnotitie maatschappelijke urgenties In 2014 waren de leges voor een medische aanvraag 86,25 en bij overige aanvragen 23,80, ongeacht de uitkomst van de procedure. Behandeling van de aanvraag start als deze kosten zijn voldaan. Omdat het wekken van verkeerde verwachtingen en het voorkomen van betalen voor niet kansrijke aanvragen belangrijk is, wordt uitgebreid aandacht besteed aan voorlichting en advies. Op de website van de gemeente staat de nodige informatie over urgentieverklaringen, inclusief de documenten waar op getoetst wordt (zie hiervoor). Omdat de zaken waar de urgentiecommissie over adviseert veelal complex zijn (vanwege vaak voorkomende meervoudige problematiek), geeft het secretariaat van de urgentiecommissie telefonisch advies over de kansrijkheid van de aanvraag. Ook wordt in die gesprekken advies gegeven op welke wijze de woningzoekende in zijn of haar huisvestingsprobleem kan voorzien, zeker indien een aanvraag voor urgentie niet kansrijk is. Op basis van het beleid kunnen aanvragen met een lage kans op toekenning van urgentie zodoende voorkomen worden. Het staat overigens elke woningzoekende vrij om een aanvraag voor urgentie in te dienen. Het secretariaat van de urgentiecommissie is op maandag t/m donderdag bereikbaar voor telefonische informatie. In het jaar 2014 zijn er circa 550 telefoongesprekken gevoerd. In de telefoongesprekken wordt geadviseerd omtrent de kansrijkheid van een eventuele aanvraag. Daarmee kan al voorafgaand aan de aanvraag richting een mogelijke aanvrager gecommuniceerd worden over een eventuele aanvraag. De telefonische informatievoorziening is een ideale mix van persoonlijk contact en efficiënte afwikkeling van vragen. De medewerker van het secretariaat kan direct via de computersystemen (o.a. WoningNet en de Basisregistratie Personen (BRP)) of iemand voldoet aan de voorwaarden voor urgentie. Zo kan er bijvoorbeeld goed gekeken worden naar het zoekgedrag bij WoningNet. Zodoende wordt ook voorkomen dat mensen voor niets naar het gemeentehuis komen en is de telefonische afwikkeling ook vanuit organisatorisch oogpunt het meest efficiënt. Sinds juni 2010 wordt van aanvragers voor urgentie verwacht dat zij op het moment van de aanvraag actief reageren. Dit is een uitwerking van artikel 2.5.1, lid 1, sub g. In de beleidsnotitie urgentie woningzoekenden (vastgesteld 16 april 2013) is deze eis gespecificeerd naar gemiddeld 6 reacties per maand gedurende zes aaneengesloten maanden tot op het moment van de aanvraag. Als hier niet aan voldaan wordt, dan wordt de aanvraag afgewezen of niet behandeling genomen. Aanvragers kunnen op een later moment op basis van gewijzigde omstandigheden (2.5.2, lid 4 regionale huisvestingsverordening) opnieuw een aanvraag indienen. Hierdoor wordt op de aanvragers voor urgentie een beroep gedaan op eigen zelfredzaamheid. Indien er sprake is van zeer ernstige of acute problematiek, kunnen aanvragers bij de aanvraag een verzoek om verschoning van deze eis indienen. De monitoring van de urgentietoekenningen via dit jaarverslag is om een aantal redenen van belang: - Verantwoording over het gevoerde beleid; - het geeft informatie aan lokale partijen (Gemeenteraad, Bezwarencommissie van de gemeente Houten, de afdeling Samenleving van de gemeente Houten, woningstichting Viveste, Stichting
Timon, Stichting Reinaerde, Lister) en regionale partijen (U10) over de woonruimteverdeling in Houten; - het geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal urgentieaanvragen en het aantal urgentietoekenningen; - het geeft inzicht in de achtergrond van de urgentietoekenningen (sociale, medische, volkshuisvestelijke of maatschappelijke indicatie en door middel van toepassing van de hardheidsclausule); - het geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal medische adviezen. Daardoor is dat een kengetal om de kostenontwikkeling van deze advisering te beoordelen. De urgentiecommissie wordt hierbij geadviseerd door de medisch adviseur van A-REA. De kosten van deze medische adviezen zijn voor de helft voor de aanvrager en voor de helft voor de gemeente; Kerncijfers - Aantal urgentieaanvragen in 2014: 60 - Aantal positieve adviezen t.a.v. de aanvragen: 39 - Aantal negatieve adviezen t.a.v. de aanvragen: 18 - Aantal ingetrokken urgenties: 3 - Meest voorkomende categorieën toegekende urgenties: maatschappelijke indicatie o.b.v. voordracht instelling: 31% relatiebeëindiging: 28% hardheidsclausule: 23% - aantal bezwaarschriften t.a.v. afwijzing verzoek urgentieverklaring: 6 (allen ongegrond verklaard) Het aantal aanvragen en toegekende urgenties is vergelijkbaar met de voorgaande jaren; een compleet overzicht van de cijfers wordt op deze plek verwezen naar de bijlagen van dit jaarverslag. Daaruit volgt ook een vergelijking met de jaren vóór 2014. Wat valt op? Ten aanzien van de aanvragen over 2014 vallen een aantal zaken op: 1. Het aantal urgentieaanvragen en -toekenningen stabiel laag blijft sinds 2004. Dit is te danken aan een transparante en consistente toetsing van de aanvragen. 2. In 2014 zijn 10 aanvragen afgewezen vanwege onvoldoende actief zoekgedrag. Bij deze aanvragen is het mogelijk om een aanvraag op basis van gewijzigde omstandigheden in te dienen zodra wél aan de eis van actief zoekgedrag wordt voldaan. In totaal is in 2014 op 6 aanvragen op basis van gewijzigde omstandigheden uiteindelijk positief beschikt. Voor een aantal afgewezen aanvragen geldt dat zij begin 2015 mogelijk alsnog, met beroep op gewijzigde omstandigheden, kunnen voldoen aan de eis van actief zoekgedrag. 3. Het aantal toegekende urgenties op basis van relatiebeëindiging is licht gedaald ten opzichte van de voorgaande jaren. Een reden hiervoor is onder meer de eis van actief zoekgedrag (zie onder 2). Relatiebeëindiging vormt nog steeds de grootste categorie van urgentieaanvragen. 4. Het aantal medische urgenties is al een aantal jaar zeer laag; 3 positieve adviezen (er waren geen negatieve adviezen in 2014) ten opzichte van 4 in 2013 en 6 in 2012. 5. Het aantal toegekende urgenties op basis van maatschappelijke indicaties blijft stabiel. Per organisatie wordt wisselend gebruik gemaakt van de mogelijkheden die de beleidsnotitie maatschappelijke urgenties hier voor biedt. 6. Het aantal urgenties op basis van de hardheidsclausule is gestegen van 6 (2013) naar 9; er is echter niet een categorie binnen de hardheidsclausule die er uit springt. 7. Het aantal aanvragen is nagenoeg gelijk aan het aantal in 2013 en is daarmee nog steeds lager dan in de periode voor 2013. Het aantal positieve adviezen blijft met 40 echter gelijk aan de jaren 2011, 2012 en 2013. Het feit dat het aantal positieve adviezen gelijk is gebleven aan de voorgaande jaren en het aantal aanvragen vergelijkbaar is met 2013, komt zeer waarschijnlijk door de advisering die het secretariaat van de urgentiecommissie geeft in de vele telefoongesprekken (ca. 550 in 2014). 8. Er zijn in 2013 zes bezwaren ingediend ten aanzien van urgentieverklaringen. Deze zijn allemaal ongegrond verklaard. Hoe strikt de urgentieaanvragen ook worden getoetst, toch blijkt dat in Houten en de regio jaarlijks veel vrijkomende sociale huurwoningen worden toegewezen aan urgenten. Daarnaast zijn er ook urgenten uit de regio die met een regionaal zoekprofiel in Houten een woning weten te bemachtigen. Het aantal en het percentage woningen dat niet beschikbaar komt voor een reguliere woningzoekende
blijft daarmee hoog. In 2014 waren er 252 zogenaamde mutaties (vrijkomende woningen), waarvan er 37 werden toegewezen aan personen met een urgentieverklaring. Dit komt neer op 15% van het aanbod. Van degenen die in 2014 in Houten urgent werden verklaard, hebben er 5 met urgentie woonruimte buiten Houten bemachtigd. Naast het aantal urgentieverklaringen is er ook een toenemend aantal statushouders die de gemeente moet huisvesten. De woningen die hiervoor worden gebruikt, worden niet aangeboden via WoningNet. Dit is ook het gevolg van de geringe doorstroming binnen de sociale huurwoningmarkt. Het aanbod is daardoor de laatste jaren gering. Dit betekent dat gewone woningzoekenden soms weinig kans maken op toewijzing van dergelijke woningen. Vaak reageren meer dan 100 huishoudens op een vrijkomende woning. Vooral de eengezinswoningen zijn het meest geliefd. Als 1 urgente op een woning reageert, dan gaat deze zonder meer voor. Bij eengezinswoningen is het in 2014 bijvoorbeeld zeer regelmatig voorgekomen dat wanneer een eengezinswoning aan een regulier woningzoekende wordt toegewezen, deze een wachttijd van 13 jaar of meer heeft. Gewone woningzoekenden klagen hier telefonisch en schriftelijk regelmatig over. Viveste kan 5% van de aangeboden woningen uitsluiten voor urgenten. Daarmee worden de kansen voor reguliere woningzoekenden op gewilde woningen iets groter gemaakt. De druk op de aangeboden woningen blijft echter onverminderd groot. Vanwege deze hoge druk adviseren wij de strikte toetsing van noodsituaties te continueren. Hiermee wordt het belang van de gewone woningzoekende gediend. Vooruitblik Uiterlijk 1 juli 2015 zal naar verwachting een nieuwe regionale huisvestingsverordening van kracht worden. Een verandering is dat de Huisvestingswet in ieder geval vier soorten urgenten stelt: mantelzorgers, mantelzorgontvangers, slachtoffers van huiselijk geweld en statushouders. Over deze categorieën zal in toekomstige jaarverslagen worden bericht. Het is de bedoeling dat de overige urgentiecategorieën ongewijzigd van toepassing blijven. Het ziet er naar uit dat de urgentievoorwaarden bij relatieverbreking worden aangescherpt, namelijk in die zin dat er alleen sprake van urgentie kan zijn als geen van de ex-partners over woonruimte (huur of koop) kan beschikken. Op deze urgentiegrond (relatiebeëindiging) zullen naar verwachting minder urgenties worden verstrekt. Voor het geheel is echter de verwachting dat deze wijzigingen gaan leiden tot aanzienlijk meer urgentietoekenningen. Dit komt door de veel grotere instroom van statushouders in Nederland, en dus ook in Houten, en door de mogelijkheid van urgentie voor mantelzorgsituaties. Dit zal de kansen voor gewone woningzoekenden op een sociale huurwoning verslechteren. De drukte op de woningmarkt blijft daarmee onverminderd groot. In 2015 zal dit aan bod komen in het uit te voeren woningbehoefteonderzoek en de woonvisie van de gemeente die daar op volgt. Urgentiecommissie woonruimteverdeling Houten, februari 2015 x-x-x
I.a Urgentieaanvragen en toekenningen Aanvragen 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 positieve adviezen 50 59 72 57 64 57 50 40 43 41 39 negatieve adviezen 30 19 23 17 18 19 18 16 22 11 18 intrekking urgentie 9 6 3 4 3 4 8 3 2 2 3 overig 0 0 0 totaal aantal urgentieaanvragen 92 84 98 84 85 84 80 67 70 59 60 120 100 80 60 40 20 0 Aantal urgentieaanvragen, waarvan positieve adviezen, 2004-2014 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 positieve adviezen totaal aantal urgentieaanvragen
I.b Achtergrond positieve adviezen 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Sociale indicatie relatie-beëindiging 29 25 33 28 33 23 30 16 16 13 11 dreigende dakloosheid buiten schuld 1 0 1 0 financieel 3 5 3 2 2 1 0 1 0 0 gedwongen verlaten dienstwoning 0 0 0 Medische indicatie 7 8 16 9 14 13 7 4 6 4 3 Volkshuisv.indicatie 1 0 0 0 Maatsch. Indicatie (uitplaatsing Timon, Reinaerde, SBWU) 5 7 5 8 9 9 7 8 9 11 12 Maatsch. Indicatie (contingent Utrecht: 5 p/j) 5 3 5 6 4 Hardheidsclausules 6 13 15 12 6 10 4 8 6 6 9 totaal 50 59 72 57 64 62 50 40 43 41 39 I.c Achtergrond negatieve adviezen 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 aanvragen met medische achtergrond 8 6 11 6 6 9 5 1 1 0 overige (dit zijn: alle niet-medische aanvragen) 13 7 6 3 6 2 4 7 16 7 13 en negatief besluit op verzoek toepassing hardheidsclausule 9 6 6 8 6 8 9 9 5 3 5 totaal 30 19 23 17 18 19 18 16 22 11 18 I.d Achtergrond urgentietoekenning o.b.v. hardheidsclausule 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 gezinsuitbr.zonder zelfst. woonr. 2 5 2 9 1 2 4 1 1 2 2 langdurig niet passend (qua bezettingsnorm) zelfst.wonen 3 3 7 1 1 4 2 5 1 2 onveiligheid (ondersteuning Wesp) 1 1 0 0 1 Overig (optelsom) 5 5 2 3 3 2 0 3 4 totaal 6 13 15 12 6 10 4 8 6 6 9
Urgentietoekenning d.m.v. hardheidsclausule, 2004-2014 20 15 10 5 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 II. Zoekprofielen van toegekende urgenties 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 zoekprofiel voor eengezinswoning 1 8 13 19 1 3 2 12 14 12 7 zoekprofiel voor benedenwoning, bovenwoning, flat met/zonder lift: 24 30 31 33 44 29 28 28 29 29 32 totaal 49 59 71 57 64 57 50 40 43 41 39 III. Bezwaren bij de Commissie beroep en bezwaar op beschikkingen over urgentieaanvragen Bezwaren 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 gegrond 1 2 1 1 0 0 ongegrond 3 4 6 4 4 9 4 4 0 6 ingetrokken 3 7 3 1 0 0 totaal 4 4 6 7 6 16 8 6 0 6