www.streekwurk.frl/waddeneilanden
Streekwerk Waddeneilanden Streekwerk Waddeneilanden is een initiatief van de gemeenten Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog, Wetterskip Fryslân en Provincie Fryslân. Wij werken via de Streekagenda samen aan projecten op het gebied van economie, toerisme en recreatie, en leefbaarheid. Maar ook aan de voorzieningen en mobiliteit, duurzaamheid, de cultuurhistorie en het unieke landschap van de Waddeneilanden. Dit alles met als doel de eilanden bruisend en toekomstbestendig te houden, zodat mensen er goed kunnen leven en werken. Om dit te bereiken voeren we niet alleen projecten met de overheidspartners uit, maar kunnen ook maatschappelijke initiatieven bij ons terecht. In dit jaarverslag laten wij zien welke activiteiten wij in 2015 mede dankzij de samenwerking in de Streekagenda hebben opgepakt en uitgevoerd.
Quick wins In 2014 heeft de provincie de Friese gemeenten opgeroepen met projecten te komen die op korte termijn effect konden hebben op de Friese economie en binnen een jaar gereed konden zijn. De gemeenten hebben de aanvragen voor deze zogenaamde quick wins op tijd ingediend bij het College van Gedeputeerde Staten. 2015 stond grotendeels in het teken van uitvoering van deze projecten. Voor de eilanden is dit een succes geweest en door besluitvorming van de stuurgroep Streekwerk Waddeneilanden heeft deze financiële impuls een gezamenlijke investering van bijna 9 miljoen euro teweeg gebracht. Geld dat overblijft door het goedkoper uitvoeren van projecten blijft voor het gebied beschikbaar via het gebiedsbudget. Projectnaam Totale Provinciale investering bijdrage Upgrading strandovergang Vlieland 150.000 75.000 Upgrading strandovergangen Terschelling 980.000 490.000 Upgrading strandovergangen Ameland 660.000 330.000 Drijvende steiger Jachthaven Ameland 100.000 50.000 Herinrichting haven de Kom Terschelling 275.000 137.500 Verduurzamen sportcomplex/zwembad Vlieland 250.000 125.000 Recreatieve voorzieningen Schier 1.100.000 550.000 Realisatie brede school Vlieland 1.800.000 900.000 Bouw doorstroomwoningen Schiermonnikoog 600.000 300.000 Herinrichting schoolentree en sporthal Terschelling 234.000 117.000 Reconstructie Verbindingsweg Ameland 1.000.000 500.000 Herinrichting Lies Terschelling 284.000 142.000 Reconstructie omgeving veerdam Vlieland 1.190.000 595.000 Elektrisch vervoer Terschelling 80.000 40.000 Totaal 8.823.000 4.411.500
Investering Stedelijke Vernieuwing III Even was het onduidelijk of er in 2015 wederom geld beschikbaar zou zijn voor stedelijke vernieuwing (ISV). Vanuit niet gebruikte gelden uit voorgaande budgetten en na afrekening van oude projecten is er geld gevonden om ook in 2015 projecten van ISV-geld te kunnen voorzien. Voor de Wadden was 315.000 beschikbaar. Dit geld is besteed aan projecten die in 2014 op de reservelijst stonden zoals vastgesteld door de stuurgroep. Projectnaam Gemeente ISV III bijdrage Verduurzaming particuliere woningen fase 2 Terschelling 20.000 Herstructurering de Riich en omgeving Schiermonnikoog 66.500 Verduurzamen sociale huurwoningen fase 2 Ameland 228.500 Totaal 315.000
Transitie sociaal beleid 2015/2016 In januari 2013 hebben Provinciale Staten het plan van aanpak Transitie Sociaal beleid en Zorg vastgesteld. Het Rijk heeft ondertussen de zorgtaken bij de gemeenten neergelegd waardoor de provinciale rol verdwenen is. Bij de behandeling van een tussenrapportage hebben Provinciale Staten een bedrag van een half miljoen euro vrijgemaakt om initiatieven in het sociaal domein van overheden in de vijf regio s te ondersteunen; 100.000,- per gebied. Projecten die hiervoor in aanmerking komen, sluiten aan bij de doelen uit het plan van aanpak. In 2015 hebben vijf projecten op de Friese Waddeneilanden uit het jaarplan een bijdrage ontvangen: Gemeente Project Bijdrage alle Onderzoek vervoer leerlingen 9.350 alle Onderzoek kwaliteitsverbetering onderwijs 14.975 Vlieland Quick scan toekomstige mogelijkheden Ouderentehuis Uiterton 13.900 Terschelling Ontwikkelvisie 2025 (onderdeel opstellen voorzieningen spreiding plan) 10.000 alle Onderzoek/plan samenwerking Duitse eilanden aanpak bevolkingsontwikkeling 15.000 Totaal 63.225 Het resterende budget besteden wij in 2016.
Zelfvoorzienende Waddeneilanden De vijf eilanden hebben de ambitie om zelfvoorzienend te zijn op het gebied van energie en water. Via projecten zetten zij stappen om dit doel te bereiken. Op energiebesparing kan nog een wereld worden gewonnen. De overheden hebben hier op ingespeeld met het stimuleren van projecten onder meer via het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en andere financieringsprogramma s, zoals de Quick Wins. Op Vlieland is een succesvolle proef uitgevoerd met infrarood verwarming in een woning van WoonFriesland. De benodigde elektriciteit wekken ze op met zonnepanelen, waarbij meer energie is opgewekt dan gebruikt. Op Ameland is gestart met de aanleg van een zonneakker bij het vliegveld. Dit wordt de grootste van Nederland en kan daarmee pakweg 20% van de eilander elektriciteitsbehoefte dekken. Om te kijken welke mogelijkheden er zijn voor zonne-energie beschermde dorpsgezichten, hebben drie studenten van de NHL nieuwe concepten uitgewerkt. Op alle eilanden zijn nu energie coöperaties opgericht. Ook op het gebied van waterbesparing zoeken de eilanden naar slimme oplossingen. In 2015 is Streekwerk/Provincie gestart met het bij elkaar brengen van de partijen en projecten. Dit krijgt in 2016 een vervolg.
Anticipeerregio Friese Waddeneilanden Niet alleen de Waddenkust heeft te maken met een veranderende opbouw van de bevolking. Ook de eilanden hebben minder jonge bewoners en te maken met vergrijzing van de bevolking. De Stuurgroep heeft op 26 juni 2015 besloten de Minister van BZK te vragen om de Friese Waddeneilanden als anticipeerregio aan te merken. De Minister heeft daarmee ingestemd. De effecten van die verandering in de bevolkingsopbouw pakt op de eilanden wel anders uit dan in de andere plattelandsregio s. Van verkrotting of werkeloosheid is geen sprake. Integendeel, voor jongeren of nieuwe werknemers is het juist lastig om passende en betaalbare woonruimte te vinden. De problematiek spitst zich toe op de thema s wonen, zorg en onderwijs. De partners binnen de Streekagenda hebben voor onderwijs en wonen een gezamenlijk traject uitgezet. Voor zorg is een ontwikkelproject opgenomen in het jaarplan 2016.
Iepen Mienskipsfûns Het Iepen Mienskipsfûns (IMF) is een budget van de provincie speciaal voor het ondersteunen van initiatieven vanuit het gebied. In 2015 zijn er drie subsidierondes opengesteld en heeft het gebiedsplatform in drie vergaderingen hierover haar advies afgegeven. 1e tender Voor deze tender was er 60.000 beschikbaar voor kleine projecten en 100.000 voor grote projecten. Voor alle tenders in 2015 gold dat de kleine projecten maximaal 10.000 subsidie konden krijgen en grote projecten 50% van de ingediende begroting met een maximum van 100.000. Voor de kleine projecten is een totale IMF-bijdrage verstrekt van 49.377 en voor de kleine projecten een totaal bijdrage van 86.395. In de eerste tender zijn alle projecten gehonoreerd. Projecten 1e tender Totale projectomzet Terschellinger Energie Coöperatie 21.800 Plan van aanpak Zonneweide Vlieland 19.610 Design XPO Schiermonnikoog 9.900 Nieuwe sielen (Borsttuig) Amelander Paardenreddingboot 9.050 Haalbaarheidsonderzoek asverstrooiien en natuurbegraven Terschelling 15.528 Nieuwe server filmhuis Schiermonnikoog 9.976 Implementatie zorgnetwerk Terschelling 10.413 Jubileumconcert Vocalis Ameland 5.000 Inrichting Infocentrum Tigerstelling in oude bunkercomplex WOII Terschelling 20.000 Aanpak derde baan tennisclub Vlieland 105.529 Opleiding assistent boswachter Terschelling 54.790 Totale omzet 1e tender 281.596
2e tender Voor de 2e tender kwamen 18 aanvragen binnen voor kleine projecten. Door het beschikbare budget, opnieuw 60.000, konden niet alle projecten een subsidie tegemoet zien. Voor de grote projecten was er 100.000 beschikbaar. Totaalbedrag IMF kleine projecten: 54.470, grote projecten: 64.100. Projecten 2e tender Totale projectomzet Theater spektakel Ameland 2018 11.850 Met succes ouder worden, zorginitiatief Terschelling 19.800 After sunset festival, Schiermonnikoog 49.480 Western Terschelling 7.275 Herplaatsen Drenkelingenhuisje Terschelling 11.702 Stoere Survivaldag Schiermonnikoog 9.643 Natuurbeeld, kunstmaand Ameland 7.320 Vlieland bloeit, bloemrijke weiden en bermen i.c.m. insectenhotels 17.495 Portret van Vlieland 17.875 Renovatie Schoolplein t Jok, Hoorn Terschelling 94.200 Waddenecobits, een educatieproject over duurzaamheid op Vlieland 34.725 Totale omzet 2e tender 281.365
3e tender In totaal zijn er 13 kleine projecten binnengekomen met een totaal IMF inzet van 100.732 waarover het platform advies heeft afgegeven. Voor de grote projecten zijn er zeven aanvragen ingediend. Ook deze tender was er voor de kleine projecten 60.000 beschikbaar en voor de grote projecten 100.000. Besloten is om de Circustheaterdagen het restbedrag te geven waarmee voor de kleine projecten precies 60.000 is besteed. De besteding grote projecten bedroeg IMF gelden 94.602. De evaluatie van het IMF heeft in 2015 plaatsgevonden en heeft geleid tot een aangepast IMF voor 2016. Projecten 3e tender Totale projectomzet Buiten bewegen, dier- en speelweide Schiermonnikoog 19.589 Diverse projecten Tigerstelling, in oude bunkercomplex WOII Terschelling 22.800 Milieujutter Terschelling 49.000 Upgrading en toegankelijkheid eendenvijver, Ameland 22.385 Voorbeeldproject zonneakker Terschelling 21.600 Leerlingen leren reanimeren, t Schylger Jouw, Terschelling 5.913 Vogelwacht BMP-telling, Terschelling 10.046 Circus theaterdagen Schiermonnikoog 114.555 Waddengouddorp Oosterend, Terschelling 78.000 Herdenking en bewustwording rampen 1666 Terschelling en Vlieland 117.650 Herinrichting driesprong Ballum, Ameland 35.827 Clemenskerk Ballum*, Ameland 171.500 Iepen nei de takomst Folkshegeskoalle*, toegankelijk maken van het terrein en ontwikkelen atelier, Terschelling 75.475 Totale omzet 3e tender 744.340 *De Clemenskerk en Iepen nei de takomst zijn in 2e instantie beschikt uit vrijgevallen budget in het IMF.
Projecten Wetterskip Fryslân in de gebiedsagenda In 2015 zijn de volgende projecten uit het Watergebiedsplan van Wetterskip Fryslân uitgevoerd. Deze projecten zijn verbonden aan de gebiedsagenda voor de Waddeneilanden. Watergebiedsplan Schiermonnikoog, start fase 3 Dit heeft betrekking op het gebied tussen de ijsbaan en de Berkenplas/ Arnicaweide. Hier worden maatregelen uitgevoerd om het gebiedseigen water zoveel mogelijk vast te houden en het wateroverschot van de ijsbaan (dat nu via een gemaaltje en een leiding wordt afgevoerd naar het Karrepad) onder vrij verval richting Hazeweidje af te voeren. In het gebied rond de Berkenplas kan het water dan weer infiltreren en zo het grondwater aanvullen. Ten behoeve van de Arnicaweide wordt een stuw geplaatst en is een apart watercircuit voor het Ringstation gerealiseerd om daar wateroverlast te voorkomen. Watergebiedsplan Vlieland, afronding bestek en start aanbesteding Uitvoering start in 2016. Op Vlieland gaan in 2016 de maatregelen in de Kroon s Polders, Bomenland, Nieuwe en Oude Eendenkooi, Langepaal en in het dorp (Lutinelaan/Gangboord/sportveld) in uitvoering. Doel is om in de natuurgebieden meer gebiedseigen water vast te houden en bij het dorp de wateroverlast te verminderen. Het project wordt in nauwe samenwerking met SBB en de gemeente uitgevoerd. De gunning van het bestek heeft begin 2016 plaatsgevonden. Na het broedseizoen starten de maatregelen. KRW Terschelling, voorbereiding uitvoering Uitvoering start in 2016. Op Terschelling zal het waterschap in nauwe samenspraak met de grondeigenaren in de polder van Terschelling ruim 3 kilometer een natuurvriendelijke over, een zogenaamde KRW oever, aanleggen. Doel is om mee ruimte te bieden voor het waterleven in brede zin en de waterkwaliteit te verbeteren door de aanleg van meer ondiep water. De uitvoering is gestart ten westen van Midsland.
Jaarverslag LEADER Waddeneilanden 2015 Terugblik op het LEADER programma Met de brief van 20 januari 2007 benoemt mevrouw Gerda Verburg, Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de eilanden als LEADER gebied en vraagt de plaatselijke groep (Local Action Group, LAG) om nu uitvoering te geven aan de LEADER as van het Europees Landbouwfonds. Het gaat om de periode 2007 tot en met 2013. Dit met een uitloop van 2 jaar tot eind 2015 voor de afronding van projecten binnen het programma. Basis voor het LEADER programma is het Gebiedskader Waddeneilanden 2007-2013. Het gebiedsplatform Waddeneilanden fungeert als plaatselijke groep en heeft daarmee een veel bredere rol dan alleen het LEADER programma. Samenstelling Gebiedsplatform Het gebiedsplatform is voortgekomen uit de eerdere LAG van de Waddeneilanden. Het platform bestaat uit 11 themaleden die het provinciaal bestuur adviseren op een breed gebied zoals economie en toerisme, cultuur, landschap, landbouw en leefbaarheid. Daarnaast zijn de gemeenten (bestuurlijk) vertegenwoordigd in het Gebiedsplatform dat wordt voorgezeten door de Gebiedsgedeputeerde van de provinsje Fryslân. Voor de themaleden is er een rooster van aftreden zodat leden maximaal acht jaar zitting hebben. Vanaf de start in 2007 zijn dus geen themaleden meer vertegenwoordigd in het huidige gebiedsplatform. Met de verhouding van 11 themaleden en 5 overheidsvertegenwoordigers wordt ruimschoots voldaan aan de voorwaarde dat de overheidsvertegenwoordiging minder dan 50% is. De leden worden benoemd door Gedeputeerde Staten. In die gevallen waarbij leden van het gebiedsplatform betrokken waren bij een project of belang zouden kunnen hebben, hebben ze zich onthouden van stemming en geen inbreng gehad in de discussie over dat project. Dat is tevens vastgelegd in het verslag van de vergadering. Vergaderingen Het gebiedsplatform Waddeneilanden, tevens de LEADER-groep, is in 2015 drie maal bijeen geweest. De advisering rond het LEADERprogramma is vanaf 2013 minder belangrijk geworden omdat het LEADER programma inmiddels al was gevuld zodat er geen nieuwe projecten meer zijn voorgedragen. Het accent kwam daarna te liggen op beheer en afronding. In het jaar 2015 is de afrekening van het project Technische Hulp namens de LEADER-groep opgesteld en aangeboden aan RVO waarna RVO in december de eindbeschikking heeft opgemaakt. Daarmee heeft de LEADER groep aan haar verplichtingen voldaan. Projecten Voor een overzicht van gerealiseerde projecten met Leader financiering verwijzen we naar de bestanden van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Periode 2014-2020 De Waddeneilanden hebben interesse getoond om ook in de periode POP 2014-2020 met LEADER te blijven werken. De provincie heeft echter, vooral op grond van minder beschikbare middelen voor LEADER binnen het nieuwe POP programma, de keuze moeten maken om twee gebieden voor te dragen. Qua thematiek is daarbij gekozen voor gebieden die het meest te maken hebben met demografische veranderingen, de gebieden Noardwest- en Noordoost-Fryslân. Continuïteit in Leader-achtige werkwijze Op de Waddeneilanden is nog steeds een gebiedsplatform actief. Dit platform brengt advies uit aan het College van GS over projectaanvragen in het kader van het Iepen Mienskipsfûns (IMF), een provinciale subsidieregeling. Zie verder http://streekwurk.nl/imf Kernbeginselen uit de LEADER-aanpak hebben hiermee een nieuwe invulling gekregen. Zelfevaluatie Op 20 maart 2015 is in Marssum een zelfevaluatie gehouden, waarvan een verslag beschikbaar is. Daarbij is tevens de voorbereidende rol van het projectbureau Waddeneilanden en de onderlinge samenwerking tussen de overheden aan de orde geweest. Namens het gebiedsplatform Plattelânsprojekten/LEADERgroep Friese Waddeneilanden, Durk Holwerda, Secretaris Gebiedsplatform Plattelânsprojekten Waddeneilanden
Colofon Streekwerk Friese Waddeneilanden Waddenpromenade 1, 8861 NT Harlingen Postbus 100, 8860 AC Harlingen T 058-2925812 Fotografie: Initiatiefnemers van de diverse projecten, projectbureau Streekwerk Friese Waddeneilanden Opmaak: Provincie Fryslân, Klaas Pot Samenstelling: Streekwerk Friese Waddeneilanden