Bedrijventerreinen Verduurzamen Land van Weert en Cranendonck Zeist, 25 april 2016 Matthijs Kok
Transitiemanagement Matthijs Kok Energietransitie gebouwde omgeving Elektrisch vervoer Projecten, o.a: Energiestrategie Midden Holland Energieprogramma Gemeente Uithoorn GebiedsESCo s Smart Grid Automotive Campus Helmond Verduurzaming 2
Nederland Mooier Maken 70 Project- en procesmanagers Kantoren in Hoofddorp, Zoetermeer en Breda Vakgebieden Ruimte & Vastgoed Infrastructuur & Mobiliteit Water & Groen Energie & Klimaat 3
Nederland Mooier Maken 65 Project- en procesmanagers Kantoren in Hoofddorp, Zoetermeer en Breda Vakgebieden Ruimte & Vastgoed Herontwikkeling van bedrijventerreinen Leegstandsmanagement Place Making Urbanisator Infrastructuur & Mobiliteit Water & Groen Energie & Klimaat 4
Nederland Mooier Maken 65 Project- en procesmanagers Kantoren in Hoofddorp, Zoetermeer en Breda Vakgebieden Ruimte & Vastgoed Infrastructuur & Mobiliteit Water & Groen Energie & Klimaat Elektrisch rijden/ laadinfrastructuur Opzetten warmtenetten Energie besparen/ opwekken Nul op de Meter Advies en begeleiding 5
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 6
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 7
De vorige energietransitie 1959: ontdekking Slochteren 1963: oprichting Gasunie 1973: 75% huishoudens op aardgas 2015: 90% huishoudens op aardgas Doelstelling: 2050 Nederland energieneutraal 8
Fossiele brandstoffen raken op 9
10
11
Luchtkwaliteit 12
Elektratransitie 13
Warmtetransitie 14
Warmtetransitie All-Electric (NOM) 15
Warmtetransitie All-Electric (NOM) Rest- of Bodemwarmte 16
Warmtetransitie All-Electric (NOM) Rest- of Bodemwarmte Groen Gas/ Biogas 17
Energietransitie bedrijventerreinen: Urgentie Toename leegstand Vanaf 2021 zijn energieneutrale panden de standaard Onzekerheid over energiekosten Strengere eisen (energielabels, Milieuwet, etc) Blok: Label C 2023 18
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 19
Energietransitie bedrijventerreinen: Kans Hogere huurprijs Hogere verhuurbaarheid Hogere vastgoedwaarde Verbetering arbeidsproductiviteit Afname ziekteverzuim Versterking organiserend vermogen in gebied Stimulering lokale economie 20
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 21
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Waarom lukt het dan vaak niet? Split incentive Geen core business Wel scans, geen maatregelen Onzekerheid Hoge voorinvestering 22
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Geen core business Wel scans, geen maatregelen Onzekerheid Hoge voorinvestering 23
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Gedeeld belang Geen core business Wel scans, geen maatregelen Onzekerheid Hoge voorinvestering 24
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Gedeeld belang Geen core business Ontzorgen Wel scans, geen maatregelen Onzekerheid Hoge voorinvestering 25
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Gedeeld belang Geen core business Ontzorgen Wel scans, ook maatregelen Onzekerheid Hoge voorinvestering 26
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Gedeeld belang Geen core business Ontzorgen Wel scans, ook maatregelen Onzekerheid Prestatiegaranties Hoge voorinvestering 27
Energietransitie bedrijventerreinen: Struikelblokken Hoe kan het wel? Split incentive Gedeeld belang Geen core business Ontzorgen Wel scans, ook maatregelen Onzekerheid Prestatiegaranties Hoge voorinvestering Subsidies en fondsen 28
GebiedsESCo Lessons Learned NIVEA Ontzorgen = Ontzorgen Start met snelle maatregelen Werk aan de organisatiegraad Activeer of benut een lokale held Zorg voor (bestuurlijk) commitment gemeente Grote trajecten: maak de eerste stap Rol overheid: aanjagen, faciliteren, verbinden 29
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 30
Het voordeel van een collectieve aanpak Creëren van momentum Aanstellen energiecoördinator die kan ontzorgen Onderdeel Synergie en schaalvoordelen Meer technische mogelijkheden 31
Voordelen coöperatie Coöperatie geeft gevoel van samen een doel bereiken en dit past goed bij het collectieve doel Optimale transparantie Eenvoudig toetreden of uitstappen Vereniging of stichting kunnen geen winst uitkeren aan leden (en is prikkel om te gaan voor maximaal rendement lager) Coöperatie vereist geen minimumkapitaal Veel vrijheid in statuten 32
Voorbeeld: Coöperatie GebiedsESCo Voor en door ondernemers Beheren gezamenlijk duurzaamheidsfonds gevuld uit energiebesparingen Activiteiten: Continue inkoop energie Continue monitoring energieverbruik Opzetten collectieve energiebesparing/ -opwek Aanvragen subsidies en fondsen Afstemming eigenaren / gemeente Communicatie 33
Varianten Uitvoering A: Zelf doen B: Commercieel model C: Inhuur onafhankelijke Energiecoördinator D: Meerdere leveranciers 34
Voorbeeld: Coöperatie GebiedsESCo Algemene Ledenvergadering Bestuur Coach Energiecoördinator 35
Vanmiddag Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 36
Financiering EnergieCollectief Opbrengsten: Eenmalige bijdrage deelnemende leden (bijv. 25% voordeel van inkoop) Eenmalige bijdrage voor uitvoering Energiescan Jaarlijkse contributie Jaarlijkse bijdrage gemeente (bijv. uit lokaal fonds) Jaarlijkse bijdrage overige stakeholders Opslag op energiebesparende maatregelen Bijdragen van leveranciers om toe te treden als preferred supplier In-kind bijdragen leden 37
Financiering EnergieCollectief Kosten: Inhuur Energiecoördinator o 10 20 leden: 1 dag in de week o 20 30 leden: 1,5 dag in de week o 30 of meer: 2 dagen in de week Uitvoering Energiescans Administratiekosten Bankkosten Communicatiekosten Onvoorzien Synergie met parkmanagementorganisatie 38
Maatregelen Kennismaken Urgentie Kans Struikelblokken Lessons Learned Organisatie Financiering Maatregelen Afronding 39
Maatregelen Energie: Inkoop groene energie Monitoring Inkoop zonnepanelen Inkoop LED-verlichting Energiescan (individuele maatregelen) Warmte/koude-uitwisseling 40
Maatregelen Inkoop groene energie: 100% groene stroom Optioneel groen gas Bekende besparingen: Tussen 10% en 30% 41
Monitoring Live monitoren van verbruik Signaleren van afwijkingen Managementinformatie Ervaring: besparing 5% - 20% 42
Monitoring Live monitoren van verbruik Signaleren van afwijkingen Managementinformatie Ervaring: besparing 5% - 20% Aanbod voor kleinverbruikers: Abonnement 15,- per jaar per meter Live uitlezer: 85,- per meter Aanbod voor grootverbruikers: Abonnement 15,- per jaar per meter Live uitlezer: 500,- per meter 43
Zonnepanelen Eigen gebruik of dak verhuren? Achter de meter Voor de meter: Zonneweide of Postcoderoos Investering die steeds rendabeler is geworden (7-15 jaar tvt) Ontzorgen van ondernemers door regelen: Financiering Beoordelen (lokale) marktpartijen Minimaal 10% besparing door collectief 44
LED-verlichting Investering die steeds rendabeler is geworden (2-5 jaar tvt) Daglichttoetreding/ Aanwezigheidsdetectie Eigen vermogen/ Leaseconstructies Minimaal 10% besparing door collectief Er zijn LED-TL-buizen die zonder verdere aanpassing aan de armatuur geplaatst kunnen worden 45
Energiescan Maatregelen die voldoen aan Milieuwet Slimme besparingen Mogelijk afkoppeling warmte/koude voor eigen proces of gebiedsnet Persoonlijke business case Opwerken tot EED Energieaudit 46
Het voordeel van een collectieve aanpak: Plaspoelheat 47
Wat kan de GebiedsESCo doen? Opzetten en inrichten van de organisatie Organiseren marktdag met pitches van verschillende aanbieders Warmtenet (van verkenning tot uitvoering) In-house workshop: Hoe richt je een GebiedsESCo op? Projectmanagement collectieve maatregelen Energiecoördinator Werving & Selectie Coaching Directe inhuur Opzetten Actieplan Bedrijventerrein 2.0 Vergroten organisatiegraad Revitalisering Schoon, heel, veilig, Marketing en Placemaking BIZ 48
Uitdaging 2017 Wat gaat u in 2017 doen om de energietransitie van bestaande bedrijventerreinen te versnellen? Laat het mij weten! Matthijs Kok kok@appm.nl 06-52316021 @GebiedsESCo Dank voor uw aandacht! 49
50