Toetskader Faculteit der Archeologie (14 sept. 2010) Voor de bachelor geldt dat het examen leidt tot het (onder begeleiding) werken in de archeologie óf tot een goede aansluiting op de Master- of Research Master-opleiding. Voor de Master geldt dat een examen opleidt tot het zelfstandig kunnen werken in de archeologie en voor de research master geldt dat dit examen leidt tot een goede aansluiting op een wetenschappelijke carrière. Uitgangspunten voor het toetskader De wijze van toetsen moet aansluiten bij de eindtermen van het curriculum (zie bijlage 1). Hierin worden, naast vakspecifieke kennis en inzicht, ook algemene academische en multidisciplinaire vaardigheden gevraagd. Dat betekent dat die ook getoetst moeten worden. Studenten moeten worden getoetst naar de eindtermen van de opleiding. Het aangeboden curriculum dient dan ook te leiden tot het behalen van deze eindtermen. De examencommissie ziet hier op toe. Het curriculum is stapsgewijs opgebouwd: modules starten met het leren studeren en het opbouwen van kennis in de propedeuse, waarna in de bachelor deze kennis geleidelijk wordt verdiept en de student inzicht krijgt en uiteindelijk kennis en inzicht in een multidisciplinaire omgeving kan toepassen. De toetsvormen voor iedere module hangen af van de leerdoelen van de individuele vakken, waarbij wel de algemene eindtermen het einddoel zijn.. De competenties die getoetst moeten worden zijn: Kennis, leidend tot zoeen mate van inzicht en toepassing binnen het vakgebied en in multidisciplinair verband, dat de kandidaat voldoet aan de doelstellingen van de opleiding. Archeologische praktijkvaardigheden, waarbij ook het werken in teamverband van belang is Academische vaardigheden, waaronder het verwerven en kritisch verwerken van informatie en communiceren door middel van schriftelijke rapportage, discussie en presentatie vallen. Inzicht in de betekenis van het vakgebied voor de maatschappij Toetsvormen Voor de toetsing vindt bij voorkeur onmiddellijk na afloop van de colleges plaats en voor een aantal vakken ook tijdens de colleges. De toetsvorm wordt mede bepaald door leerdoelen van het vak.
De faculteit der Archeologie hanteert de volgende toetsvormen: 1. Schriftelijke tentamens: - open vragen (waaronder essayvragen) - meerkeuzevragen - open-boek tentamens De keuze van tentamenvorm wordt bepaald door het doel: meerkeuzevragen zijn bij uitstek geschikt om kennis te toetsen en in mindere mate inzicht en toepassing. Het voordeel van meerkeuzevragen is de grote spreiding van de vragen, waardoor alle onderwerpen aan bod kunnen komen. De faculteit heeft dit type tentamen vorig jaar voor het eerst en met succes ingezet in een encyclopedisch vak in de propedeuse. Zij heeft het standpunt dat in latere studiejaren ook inzicht (BA2) en toepassing getoetst moeten worden, waardoor in de latere jaren alleen met open vragen getoetst wordt. Bij open vragen is het van belang dat ook hier de spreiding van de onderwerpen zo groot mogelijk is. Het aantal vragen mag dan ook niet te laag zijn, en essayvragen dienen zo gesteld te worden dat een breed bereik van de collegestof getentamineerd wordt. Eventueel zou een gebrek hieraan kunnen worden ondervangen door tussentijdse opdrachten die de resterende stof toetsen. Open-boek tentamens zijn bij uitstek geschikt voor rekenvakken zoals statistiek, waarbij de toepassing van een methode wordt getoetst. 2. Werkstukken Werkstukken toetsen op meerdere niveaus: er worden diverse algemene academische vaardigheden getoetst, zoals het formuleren van een vraagstelling, rapportage, kritische analyse van teksten en toepassing van verworven kennis. Een werkstuk is bij uitstek geschikt om kennis van meerdere disciplines, toepassing en inzicht te combineren met heldere verslaglegging. Hier kan eventueel het zoeken van relevante literatuur aan worden toegevoegd, naar gelang de grootte van het werkstuk. Hierbij is wel van belang dat er altijd sprake is van feedback: de student levert in principe altijd een conceptversie in, die pas definitief wordt na commentaar van de docent. Werkstukken die van onvoldoende niveau zijn, moeten worden verbeterd en binnen 3 weken nadat ze aan de student zijn overhandigd, gecorrigeerd weer ingeleverd worden. Het werkstuk wordt pas goedgekeurd als het aan de doelstellingen van het vak en de facultaire richtlijnen voldoet én door Safe-Assign is gehaald. Werkstukken moeten voor een bepaalde deadline worden ingeleverd: indien deze deadline wordt overschreden wordt het werkstuk als onvoldoende beoordeeld en volgt een herkansing (zie herkansingen ). 2
3. Opdrachten Opdrachten zijn zeer gevarieerd binnen de faculteit: ze kunnen deel uitmaken van een module met als doel de student te stimuleren de colleges actief te blijven volgen, waarna het vak wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen. Dit kunnen oefeningen zijn, maar ook het aanleveren van discussiepunten of een essay over een vast onderwerp, dat in de les behandeld wordt. Dit type opdrachten telt in de meeste gevallen mee in de eindbeoordeling. Dat kan per vak verschillen en wordt in de vakbeschrijving vermeld. Daarnaast kent de faculteit een praktijkgedeelte in de bachelor-opleiding: de studenten moeten zelfstandig veldwerk kunnen uitvoeren, maar ook in het laboratorium materiaal kunnen analyseren op basaal niveau (bachelor) of gevorderd niveau (master). Deze praktijkoefeningen vinden met name plaats in de bachelorfase, door middel van veldwerk en materiaalpractica. In de master-opleiding vindt in principe geen veldwerk meer plaats, maar is er voldoende ruimte voor het analyseren van materiaal voor een eigen onderzoek. 4. Presentaties Presentaties zijn een essentieel onderdeel van het curriculum van de opleiding. In het eerste jaar worden de basisvaardigheden aangeleerd, waarna de presentaties regelmatig terugkeren, inclusief feedback op stijl en betoog, zodat de student zijn sterke en zwakke kanten leert kennen. Hiervoor is een standaard formulier beschikbaar. Herkansingen Herkansingstentamens, worden slechts één maal per jaar aangeboden. Deze tentamens dienen wat betreft type en zwaarte identiek te zijn aan de tentamens bij eerste gelegenheid, zodat de cesuur gelijk blijft. Bij aangetoonde ziekte (met een verklaring) kan bij de examencommissie een extra herkansing worden aangevraagd. Deze herkansing mag echter NIET mondeling worden afgelegd, omdat daar andere vaardigheden worden getoetst en de toets daardoor onvergelijkbaar zou zijn met de eerdere tentamens. Ook werkstukken kunnen worden herkanst. Onder herkansingen van werkstukken wordt hier verstaan: werkstukken die niet voor de deadline zijn ingeleverd. De student krijgt 1 blok later een herkansing, waarbij een nieuwe deadline wordt ingeroosterd en de student een nieuwe opdracht krijgt, zodat de student geen voordeel ondervindt van het te laat inleveren. Feedback Na een toets heeft iedere student recht op inzage van zijn of haar resultaat. Dat kan soms klassikaal, als het logistiek mogelijk is, en in alle andere gevallen op afspraak bij de betreffende docent. Eventuele onduidelijkheden kunnen dan direct besproken worden. Ook werkstukken dienen met feedback aan de student teruggegeven te worden. Opdrachten worden alle apart beoordeeld. Bij practica kunnen opdrachten achteraf besproken worden of is een antwoordvel aanwezig dat kan worden ingezien. Bij 3
veldwerk wordt de student op zijn inzet (met een evaluatieformulier) en zijn verslag beoordeeld. Presentaties worden na afloop beoordeeld door middel van een beoordelingsformulier. Kwaliteitsborging De Examencommissie ziet toe op de kwaliteit van de toetsing en stelt formeel uitslagen van toetsen vast. Door middel van steekproeven controleert de examencommissie op gezette tijden tentamens, waarbij gelet wordt op: - de aanwezigheid van een antwoordmodel; - aansluiting van de vraagvorm op de doelstellingen; - spreiding van de vragen over de verschillende onderwerpen; - spreiding van de vragen over de verschillende cognitieve niveaus (kennis, inzicht, toepassing); - formulering van de vragen; - relevantie van de vraag; - de representativiteit voor het onderwijs. Bij gegronde klachten van de studenten, afwijkende toetsresultaten of lage betrouwbaarheid van de toets kan de examencommissie besluiten tot een extra herkansing. Bepaling van de cesuur Alle vakken moeten met een voldoende of met deelname worden afgesloten. Compensatie is niet mogelijk. Een tentamen is voldoende indien een score van 55% (cijfer 5,5) is behaald. Deze wordt afgerond naar een 6,0. Een score van 25-35% onvoldoendes voor het eerste tentamen wordt beschouwd als normaal. Voor een hertentamen geldt dat niet, omdat daar de groep statistisch niet normaal verdeeld is. Deze kan dus wél meer onvoldoendes opleveren, en zeker niet minder, omdat de zwaarte van de herkansing dan vermoedelijk niet gelijk was aan de eerste toets. Indien een tentamen meer onvoldoendes heeft opgeleverd, moet worden gekeken of het tentamen representatief was (zie kwaliteitsborging). Indien een tentamen minder onvoldoendes heeft opgeleverd, heeft het tentamen geen selecterende werking en toetst daardoor onvoldoende of een student aan de doelstellingen heeft voldaan. Studeerbaarheid Voor een optimaal studiesucces is het wenselijk dat toetsen zo veel mogelijk gespreid worden gepland. Daardoor kan een student in principe aan alle tentamens deelnemen: er zijn geen roostertechnische belemmeringen. De uitgangspunten die de faculteit hanteert zijn: 4
1. De roostering vindt centraal plaats, in overleg met de docenten. 2. De data van alle toetsen zijn bekend bij de aanvang van het studiejaar, zodat de student een duidelijke jaarplanning kan maken. 3. Deelname aan een herkansing is alleen mogelijk indien de student ook het reguliere tentamen heeft gemaakt. Voor een uitzondering moet toestemming gevraagd worden van de examencommissie (met opgaaf van reden en bewijzen). 4. Er zijn maximaal 3 tentamens van éen studiejaar in 1 week 1. Ook herkansingen voldoen hieraan en worden zo gespreid mogelijk geroosterd om zo extra vertraging te voorkomen. 5. Tijdens tentamenweken worden geen herkansingen geroosterd. 6. Indien een student vertraging heeft opgelopen, hebben de toetsen van het jaar ervoor voorrang boven latere toetsen. Dit wordt gereguleerd door middel van de inschrijvingseisen. 7. Indien een student nog slechts 1 tentamen verwijderd is van het behalen van zijn examen en de scriptie al is goedgekeurd, kan een extra herkansing via de examencommissie worden aangevraagd. Fraude De Faculteit heeft een protocol opgesteld voor fraudegevallen. Indien fraude tijdens tentamens of plagiaat bij werkstukken wordt geconstateerd, treedt dit protocol in werking. De examencommissie beoordeelt de ernst van de fraude en kan de student daarbij uitsluiten van het tentamen en bij ernstige fraude zelfs van de gehele studie (zie ook het Onderwijs- en Examenregelement) Vertraagde studenten Studenten volgen in principe het onderwijsprogramma van het jaar waarin zij gestart zijn met de opleiding (cohort). Indien de student veel vertraging heeft opgelopen kunnen bepaalde vakken inmiddels zijn aangepast en kan de student dus niet voldoen aan zijn curriculum. In dat geval dient de student samen met de studieadviseur een vervangend programma samen te stellen, waarin zoveel mogelijk reguliere vakken worden ingezet. Dit programma wordt door de student ter goedkeuring aan de examencommissie voorgelegd. Studiebeperkende factoren Studenten die een officiële dyslexie-verklaring hebben, kunnen een aanvraag indienen voor een verlenging van de toetstijd (3 uur in plaats van 2 uur). Hierbij kan ook een rustiger omgeving (kleinere zaal) worden aangevraagd. Daarnaast zijn er verruimingen Zie voor meer details het dyslexieprotocol. Ook studenten die andersoortige beperkingen kennen (zoals een concentratiestoornis), kunnen een dergelijke aanvraag indienen, indien in het bezit van een medisch attest. Deze aanvragen moeten 4 weken voor aanvang van het tentamen bij het onderwijssecretariaat zijn aangevraagd. 1 De minoren zijn hier buiten beschouwing gelaten, omdat de faculteit daar geen zeggenschap over heeft 5
Aanpassingen bestaan met name uit een andere omgeving (rustiger zaal) en langere duur van het tentamen. Het is niet mogelijk om een schriftelijke toets om te laten zetten in een mondelinge toets, omdat dan de wijze van toetsing dermate verschilt, dat de resultaten niet vergelijkbaar zijn met het reguliere tentamen (zie ook onder herkansingen ). Optimalisatie rendement propedeuse Voor de propedeuse hanteert de faculteit niet alleen bovenstaande uitgangspunten, maar zijn de vakken zodanig geroosterd dat in het eerste semester veel vakken zijn gepland die relatief moeilijk zijn, maar die ook een goed beeld geven van de studie. Daarnaast is een strak studentenvolgsysteem ingesteld, waarbij de student iedere week contact heeft met zijn mentor (een staflid) en persoonlijke omstan digheden en studieproblemen tijdig onderkend worden. De uitslagen van het eerste blok (3 tentamens) worden in de mentorgroep doorgesproken en bij een slechte uitslag wordt de student verplicht tot het volgen van een studievaardigheidsklas. Een tweede tentamenronde én herkansingen van de moeilijkste vakken worden in december en januari gepland, zodat de student een goed beeld krijgt van de inhoud en moeilijkheidsgraad van de studie vóór 1 februari. Deze datum is van belang, omdat uitschrijven vóór die datum geen consequenties heeft voor de student: hij krijgt geen negatief BSA en kan desgewenst opnieuw beginnen in september. Dit principe wordt al in een vroeg stadium aan de studenten kenbaar gemaakt en na ieder blok opnieuw herhaald. In januari volgen persoonlijke studievoortgangsgesprekken waarbij de nadruk ligt op de kans op een succesvolle afronding. Studenten die een minimale kans hebben op een positief BSA worden daarnaast ook bij de studieadviseur ontboden, om ze te doordringen van de ernst van de situatie en ze nogmaals te wijzen op de mogelijkheid om zich uit te schrijven. 6