Arbitrageplan Wijhe 92

Arbitrageplan 2014-2018 Wijhe 92 Wijhe, januari 2014

Jos Huis in t Veld en Rudy te Braak Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Inleiding...3 1.1 Gedachten achter dit plan...3 1.2 Doelstelling...3 2. Organisatie...4 2.1 Plaats scheidsrechters binnen de vereniging...4 3. Huidige situatie...5 3.1 Scheidsrechters met NHV licentie...5 3.2 Jeugd-Scheidsrechters...6 3.3 Tafeldiensten...6 3.4 Scheidsrechterbijeenkomsten...8 3.5 Regiobijeenkomsten...8 3.6 Spelregeltesten...8 3.7 Interne opleiding Jeugd-Scheidsrechter...9 4.1 Misstanden...9 4.2 Gedragscode... 9 4.3 Meldpunt scheidsrechters...10 4.4 Melding storend gedrag publiek...10 5. Opvang bezoekende scheidsrechters...10 6. Scholing...12 6.1 JHS1 (Jeugd Handbal Scheidsrechter)...12 6.2 HS2 (Solo scheidsrechter)...12 7. Begeleiding...13 7.1 Begeleiding van Verenigings- en Jeugd-Scheidsrechters...13 7.2 Begeleiding van Regio-Vereniging-Scheidsrechters...13 8. Materiaal...14 8.1 Kleding... 14 8.2 Overige scheidsrechters materiaal...14 Bijlagen: I II III IV Opleiding Scheidsrechters NHV Masterplan Arbitrage 2006-2010 NHV Taken wedstrijdsecretariaat handbal Lijst scheidsrechters Wijhe 92 Pagina 2 van 20

1. Inleiding 1.1 Gedachten achter dit plan Het werven, opleiden en behouden van scheidsrechters is van groot belang voor een sportvereniging. Zo ook voor Wijhe 92. Toch heeft dit belang niet altijd de juiste aandacht. Beleidsmatig gezien lijkt alles op rolletjes te lopen, maar uitvoeringstechnisch worden regelmatig problemen en knelpunten ervaren. Naar aanleiding van recente ontwikkelingen binnen het NHV zoals de aanpassing van de leeftijdsindeling bij de jeugd, het nieuwe Jeugdplan voor de H t/m D-jeugd en een gewijzigde landelijke opleidingseisen voor scheidsrechters, is actualisatie van het arbitrageplan 2011-2015 van Wijhe 92 noodzakelijk. In dit arbitrageplan voor de periode 2014-2018 wordt de huidige organisatie en werkwijze van de scheidsrechters binnen de vereniging beschreven. Daarnaast worden de doelen beschreven waarmee voor de toekomst voor de vereniging en de scheidsrechters een helder beleid zal ontstaan. In dit arbitrageplan wordt de aanpak voor de komende jaren beschreven, die leidt tot de situatie waarbij de vereniging beschikt over voldoende opgeleide en gemotiveerde scheidsrechters die leiding geven aan de diverse handbalwedstrijden. Het arbitrageplan 2014-2018 gaat uit van een vooruitstrevend ambitieniveau is. Kernwoorden in het plan zijn: structuur, kwaliteit, sportiviteit, respect en gezelligheid. 1.2 Doelstelling De doelstelling van dit arbitrageplan is het vastleggen van de huidige werkwijze, alsmede het opstellen van een helder beleid, om zodoende continue te beschikken over voldoende opgeleide scheidsrechters voor zowel wedstrijden op clubniveau (In de Breedtesport en Wedstrijdsport) als voor wedstrijden die namens de vereniging bij andere verenigingen worden gefloten (in de Wedstrijdsport). Het beoogde doel wil Wijhe 92 bereiken door het: - werven, opleiden en behouden van scheidsrechters; - continue voldoen aan de leveringsplicht scheidsrechters; - zorgen voor voldoende bijscholing van scheidsrechters; - begeleiden en motiveren van de scheidsrechters; - creëren van een (sociaal) groepsgevoel bij de scheidsrechters; - verbeteren van een goed imago van de scheidsrechters; - streven naar de situatie dat scheidsrechters met respect worden behandeld; - bevorderen van doorstroming van scheidsrechters naar het gewenste niveau. Tevens is dit arbitrageplan een naslagwerk voor eventuele opvolgers in de toekomst. Pagina 3 van 20

Begripsdefinities In onderstaande tabel worden enkele begrippen nader gedefinieerd. Begrip: Jeugdscheidsrechter JS Basistoets Spelregels BS Verenigingsscheidsrechter VS Bondsscheidsrechter 2 Bondsscheidsrechter 3 en 4 Omschrijving: Persoon die binnen de eigen vereniging is opgeleid om jeugd wedstrijden te leiden op het niveau D-, E-, F- jeugd en de Basistoets Spelregels met succes heeft afgerond. Basistoets Spelregels. Per 1 juli 2015 is het verplicht om deze toets met succes afgerond te hebben voor A-jeugdleden en coaches en leiders vanaf de C-jeugd. Persoon die een scheidsrechterscursus van het NHV met succes heeft afgerond (bijv. HS2) en in het bezit is van een licentie van het NHV. Deze scheidsrechter leidt handbalwedstrijden als solist in de Breedtesport (niveau regio 3 e klasse NHV en lager en A- en B-jeugd) bij de eigen vereniging. Persoon die een scheidsrechterscursus van het NHV met succes heeft afgerond (bijv. HS2) en in het bezit is van een licentie van het NHV. Deze scheidsrechter leidt handbalwedstrijden als solist in de Wedstrijdsport (niveau regio 2 e klasse NHV en hoger en A- en B- jeugd). Persoon die is opgeleid om wedstrijden te fluiten en in het bezit is van een licentie van het NHV (bijv. HS-2 of HS-3). Deze scheidsrechter leidt (solo of als koppel) handbalwedstrijden in de Wedstrijdsport op landelijk niveau (Hoofdklasse en hoger). 2. Organisatie 2.1 Plaats scheidsrechters binnen de vereniging Binnen Wijhe 92 is het scheidsrechtergebeuren organisatorisch gezien ondergebracht onder de verantwoordelijkheid van de secretaris. De secretaris is namens het handbal bestuur verantwoordelijk voor de uitvoering van het scheidsrechtersbeleid. De uitvoerende taken worden verzorgd door de secretaris, de Coördinator Scheidsrechters (CS), de Scheidsrechters Coach (SC) en de overige leden van de werkgroep scheidsrechters. De CS is belast met het indelen van de scheidsrechters voor de diverse jeugdwedstrijden binnen de vereniging. De SC is een persoon, die zelf optreedt als scheidsrechter (of op zijn minst enige binding heeft met het fluiten) en de handbalarbitrage een warm hart toedraagt. De SC is namens de vereniging het aanspreekpunt voor de scheidsrechters binnen Wijhe 92 en tevens contactpersoon voor de regionale Verenigingscoach (VC) van het NHV. 2.2 Taken secretaris terugkoppeling scheidsrechterszaken (op hoofdlijnen) naar bestuur; organiseren en verslaglegging scheidsrechterbijeenkomsten binnen de vereniging; voorzitter van de werkgroep scheidsrechters; verzorgen van schriftelijke communicatie aangaande scheidsrechters naar het NHV en andere verenigingen; de post bestemd voor scheidsrechters, die via het secretariaat binnenkomt, doorsturen naar de betreffende scheidsrechter met een cc aan de CS; controleren of de vereniging voldoet aan de leveringsplicht voor het NHV; afhandelen misstanden (zie ook hoofdstuk 4). Pagina 4 van 20

2.3 Taken Coördinator Scheidsrechters (CS) verzorgen indelingen scheidsrechters bij jeugdwedstrijden en tafeldiensten bij competitie wedstrijden; organiseren werving en opleiding nieuwe Verenigings- en Jeugd-Scheidsrechters; organiseren begeleiding van Verenigings- en Jeugd-Scheidsrechters; aanspreekpunt voor de secretaris van het bestuur. 2.4 Scheidsrechters Coach (SC) onderhoudt contacten met de Verenigingscoach van het NHV; zorgt voor het indelen van scheidsrechters bij competitiewedstrijden op het niveau van regio 3 e en 4 e klasse en A- en B-jeugd; treedt op als praktijkbegeleid(st)er van scheidsrechters in opleiding; aanspreekpunt voor de scheidsrechters die namens de vereniging regionaal actief zijn. 3. Huidige situatie 3.1 Scheidsrechters met NHV licentie Op het niveau waarop Wijhe 92 momenteel actief is, zijn de volgende gecertificeerde scheidsrechters van het NHV actief: Bondsscheidsrechters: Deze scheidsrechters worden als solist of als koppel ingezet bij competitiewedstrijden in het NHV afd. 1 e en 2 e klasse en de landelijke Hoofdklasse. De Bonds-Scheidsrechters worden ingedeeld door het NHV en aangesteld via het official Portal van de NHV. Verenigingsscheidsrechters: Deze scheidsrechters worden ingezet bij competitiewedstrijden in het NHV regio 3 e en 4 e klasse en de A- en B-jeugd binnen de eigen vereniging. De indeling van de Verenigingsscheidsrechters gebeurt door de verenigingen zelf in samenspraak met de regio-coördinator van het NHV. Sancties (conform boetelijst NHV) Bij niet op komen dagen: 1 e keer 20,00 2 e keer 40,00 3 e keer 80,00 Na 3x niet komen opdagen tijdens een seizoen, namens een vereniging, wordt het aantal geregistreerde scheidsrechters t.b.v. de leveringsplicht met één verminderd. De Bondsscheidsrechters worden ook beschikbaar gesteld bij door het NHV georganiseerde bekertoernooien en bij toernooien waaraan door de vereniging wordt deelgenomen. Pagina 5 van 20

3.2 Jeugd-Scheidsrechters Voorwaarden waaraan de jeugdscheidsrechter moet voldoen zijn: - minimaal 14 jaar; - geregistreerd bij het NHV (bonds- of recreantlid); - al dan niet gediplomeerd / voorzien van diploma HS1 Jeugdscheidsrechter of certificaat spelleider. De scheidsrechters worden ingezet bij competitiewedstrijden van de B-jeugd en jonger (m.u.v. B1-jeugd) en worden begeleid door de Coördinator Scheidsrechters (CS), de Verenigingscoach (VC) of een ervaren scheidsrechter. De indeling gebeurt door de Coördinator Scheidsrechters (CS). Hierbij worden de volgende criteria gehanteerd: leden met leeftijd 14 jaar en ouder: inzet bij spelfeesten van de H-jeugd (kabouters) leden met leeftijd 15 jaar en ouder: fluiten E- en F-jeugd (vml. Mini s) leden met leeftijd 16 jaar en ouder: fluiten lagere D-jeugd en inzet tafeldiensten bij senioren leden met leeftijd 17 jaar en ouder: fluiten hogere D-jeugd en inzet tafeldiensten bij senioren leden met leeftijd 18 jaar en ouder: fluiten lagere C-jeugd en inzet tafeldiensten bij senioren leden met leeftijd 18 jaar en ouder: fluiten hogere C-jeugd en inzet tafeldiensten bij senioren leden met leeftijd 19 jaar en ouder: fluiten lagere B-jeugd en inzet tafeldiensten senioren leden vanaf leeftijd 20 jaar of VS: fluiten lagere B-jeugd en hogere teams. De scheidsrechters krijgen van de CS een week voor de te fluiten wedstrijd via email een herinnering. Sancties bij niet komen opdagen Indien een speelster niet komt opdagen wordt aan de speelster een boete opgelegd (welke in mindering zal worden gebracht aan de borgsom die aan het einde van het seizoen aan haar team wordt uitgekeerd). Daarnaast wordt een speelster extra ingeroosterd: 1 e keer: CS stuurt email aan speelster en leid(st)er. Boete 5,00. De speelster wordt bij de volgende indeling één keer extra ingepland; 2 e keer: CS stuurt email aan speelster en leid(st)er. Boete 10,00. Speelster wordt twee keer extra ingepland. 3 e keer en volgende keer: boete 15,00 en bij elk volgend verzuim wordt de boete met 5,00 verhoogd. 3.3 Tafeldiensten De tafeldienst bestaat uit een secretaris en een tijdwaarnemer. Beide hebben een belangrijke taak bij een goed verloop van handbalwedstrijden. Zij ondersteunen de scheidsrechter(s) en zijn als zodanig een verlengstuk van de arbitrage. Door het NHV zijn duidelijke regels opgesteld over de taken van de secretaris en de tijdwaarnemer. In bijlage III zijn deze taken weergegeven. Criteria tafeldiensten: - minimaal 16 jaar; Pagina 6 van 20

- geregistreerd bij het NHV (bonds- of recreantlid). De indeling van de tafeldiensten bij competitiewedstrijden wordt verzorgd door de CS. Pagina 7 van 20

3.4 Scheidsrechterbijeenkomsten Binnen Wijhe 92 vinden verschillende bijeenkomsten plaats waaraan door de secretaris, de CS, de SC en de overige scheidsrechters wordt deelgenomen. De uitnodigingen voor deze bijeenkomsten worden door de secretaris verstuurd. Het betreft de volgende bijeenkomsten: Seizoenstart (september) Gedurende deze bijeenkomst worden afspraken gemaakt voor het komende seizoen / 1 e seizoenhelft. Gekeken wordt o.a. naar het aantal scheidsrechters en de inschatting van de belasting van ieder. De (concept) regio indeling scheidsrechters voor de 1 e seizoenhelft zaalcompetitie wordt doorgenomen. Individuele voorkeuren van de scheidsrechters worden besproken en vastgelegd. Afgesproken wordt wie de vereniging vertegenwoordigd bij het regio overleg (zie 3.5). Er worden organisatorische afspraken gemaakt (bijvoorbeeld afbellen, ziekmeldingen, etc.). De secretaris maakt een verslag van deze bijeenkomst en zorgt voor verspreiding. Bijscholingsbijeenkomsten Deze bijeenkomst kan bijv. bestaan uit een bezoek van een wedstrijd van Dames 1.Tijdens de wedstrijd is het de bedoeling dat de scheidsrechters een analyse van de scheidsrechters van de wedstrijd maken. Hierna zullen deze analyses gezamenlijk worden besproken. Ook kan er een speciale gast worden uitgenodigd die ook zijn/haar analyse geeft. Seizoenafsluiting Op het einde van het seizoen komen de scheidsrechters bij elkaar om het afgelopen seizoen te evalueren. Deze bijeenkomst zal vooral een praktisch en sociaal karakter hebben. Vooral de sociale groepsvorming is hierbij belangrijk. De groepsvorming is belangrijk als basis voor de ondersteuning van elkaar voor, tijdens en na wedstrijden. Het is ook een stimulans om bijscholing te volgen en een aantoonbaar instrument zodat de scheidsrechters met plezier blijven fluiten. De scheidsrechters die stoppen worden toegesproken en bedankt. 3.5 Regiobijeenkomsten De regiobijeenkomsten worden geleid door de regio-coördinator van het NHV. Tijdens deze bijeenkomsten wordt de indeling van de scheidsrechters voor de zaalcompetitie vastgesteld. Eén bijeenkomst vindt plaats in september als voorbereiding op de eerste competitiehelft. In januari volgt een tweede bijeenkomst bestemd voor de tweede competitiehelft. Wijhe 92 is ingedeeld in de scheidsrechtersregio Deventer van het NHV. Voor het leiden van wedstrijden in competitieverband op het niveau A-jeugd en senioren (dames en heren) 3 e en 4 e NHV wordt samengewerkt met de buurtverenigingen: Lettele, Schalkhaar, HCD 97, DSC, Overwetering en Wesepe. Uitgangspunt bij de indeling en de arbitrage is dat wedstrijden worden geleid door neutrale scheidsrechters. Scheidsrechters mogen daarnaast wedstrijden van de eigen vereniging als Verenigingsscheidsrechter fluiten in de Breedtesport. 3.6 Spelregeltesten Door het NHV wordt jaarlijks door middel van een spelregeltest getracht aan de C- en D-jeugd extra spelregelkennis bij te brengen. De spelregeltest wordt georganiseerd op de tweede zaterdag in december Pagina 8 van 20

(momenteel in Twello). Scheidsrechters van Wijhe 92 verlenen op verzoek van het NHV hun medewerking aan het organiseren van deze dag. Op verzoek wordt materiaal (b.v. spelregelboekjes) voor de spelregeltesten binnen de eigen vereniging verspreid. 3.7 Interne opleiding Jeugd-Scheidsrechter Wijhe 92 moet als vereniging zelf zorgen dat alle wedstrijden door kunnen gaan indien er geen officiële scheidsrechter is aangesteld. De vereniging moet daarom continue blijven investeren in een eigen scheidsrechterskorps en de doorstroming van scheidsrechters stimuleren. Een keer in de twee jaar organiseert de werkgroep scheidsrechters een interne opleiding voor aspirant Jeugd-Scheidsrechters. De doelgroep voor deze opleiding zijn de leden vanaf 14 jaar (B- en A-jeugd) en ouders van jeugdleden. Tijdens deze opleiding wordt aandacht besteed aan de volgende zaken: toelichten van (bestaande) spelregels; nieuwe spelregels; rol en taken van de scheidsrechter; leiden van jeugdwedstrijden op F-, E-, D-, C- en B-niveau; invullen wedstrijdformulieren. Het doel van de opleiding is om als vereniging structureel te beschikken over voldoende goede en gemotiveerde scheidsrechters, die kunnen worden ingezet voor het leiden van jeugdwedstrijden op F-, E-, D-, C- en B-niveau. Gestreefd wordt om hierbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij de initiatieven van het NHV inzake de opleidingsmogelijkheden.. 4. Sportiviteit en respect 4.1 Misstanden Handbal is een dynamische sport met (af en toe) veel emotie. Tijdens het leiden van handbalwedstrijden wordt de scheidsrechter nogal eens geconfronteerd met ongewenste situaties. Deze ongewenste situaties (voor, tijdens of na de wedstrijd) worden vaak veroorzaakt door teamleiders, spelers en coaches. Dergelijke ongewenste situaties worden in dit arbitrageplan aangeduid met misstanden. Voorbeelden hiervan zijn: onsportief gedrag; beledigen; uitschelden; mondeling bedreigen; fysiek bedreigen. Als scheidsrechter word je geacht om misstanden uit te bannen. Misstanden dienen te worden besproken met spelers, trainers, coaches en de Scheidsrechters Coach (SC). Via het wedstrijdformulier kunnen misstanden worden gemeld bij het NHV. Misstanden worden ook gemeld bij het bestuur van de thuisspelende vereniging. 4.2 Gedragscode Veel verenigingen, waaronder Wijhe 92, zijn overtuigd dat Sportiviteit en Respect de juiste sfeer schept om te sporten. En dat dit de sport ook plezierig maakt. Een goede sfeer is voor sporters reden om zich aan te melden bij de vereniging. Voor ouders is dit belangrijk omdat Pagina 9 van 20

zij hun kind aanmelden als lid. Voor een vrijwilligers is het van belang omdat hij/zij belangeloos taken vervult. Voor scheidsrechters is het van belang omdat zij hierdoor met plezier (gaan) fluiten. Sportiviteit en Respect dragen op een positieve manier bij aan het imago van de vereniging. De vereniging verwacht dat de eigen scheidsrechters sportief en met respect tegemoet worden getreden. Daarnaast verwachten teamleiders, trainers en spelers dat de scheidsrechters dié kwaliteiten hebben die hen in staat stellen een handbalwedstrijd op goede wijze te leiden. Indien de vereniging een beleid inzet om de kwaliteit van de scheidsrechter te verbeteren dan hoort daar ook zeker een gedragscode bij voor teamleiders, trainers, spelers en toeschouwers. Het gedrag van teamleiders, trainers en spelers ten opzichte van de scheidsrechter is een zeer belangrijke factor bij de motivatie van en het behoud van de scheidsrechter. Scheidsrechters verdienen sportieve bejegening en respect. Hierbij mag wel rekening gehouden worden met de emotie in de sport. Wat de vereniging niet kan en mag tolereren is gedrag van spelers, teamleiders en toeschouwers waarbij geen enkele vorm van respect richting de scheidsrechter zichtbaar is. 4.3 Meldpunt scheidsrechters Het kan voorkomen dat er situaties zijn die zo ernstig zijn dat deze centraal moeten worden gemeld of besproken. Hiervoor bestaat al een procedure. Het meldpunt scheidsrechters is de secretaris van het handbalbestuur. In overleg met de scheidsrechter zal er, waar nodig, actie worden genomen. 4.4 Melding storend gedrag publiek Regelmatig wordt er melding gemaakt door scheidsrechters over storend gedrag langs de lijn veroorzaakt door toeschouwers (supporters). Vaak zorgen deze acties voor een verscherping en opzweping van de speelsters. Als scheidsrechter heb je veelal geen grip op dergelijke zaken die zich op de tribune of buiten het speelveld afspelen. Het na de wedstrijd aanspreken van de teamleiding en/of coach van de spelende partijen op storend gedrag door het publiek is primair geen zaak van de scheidsrechter, maar van de gehele vereniging. In dit arbitrageplan wordt daarom niet verder ingegaan hoe de scheidsrechter moet omgaan met storend gedrag, dat wordt veroorzaakt door publiek langs de lijn. Geadviseerd wordt om dergelijk gedrag wel te melden bij het onder 4.3 genoemde meldpunt. 5. Opvang bezoekende scheidsrechters De opvang van de bezoekende scheidsrechters gebeurt door de teamleiding en/of coach van het thuisspelende team. Zij fungeren hierbij als gastheer/-vrouw. Het gastheerschap wordt niet afgekocht met alleen consumptiebonnen, maar liever ook met een kop koffie en een praatje (in de kantine). De scheidsrechter krijgt een schone kleedkamer en wordt na afloop van de wedstrijd goed verzorgd. De vereniging grijpt in als iemand voor, tijdens of na de wedstrijd onfatsoenlijk optreedt naar de scheidsrechter. Voor het team Dames 1 gebeurt de opvang door begeleiders aangesteld vanuit het bestuur. Pagina 10 van 20

Wijhe 92 brengt de leden, teamleiders en coaches op de hoogte van het beleid met betrekking tot ontvangst en begeleiding van scheidsrechters. Pagina 11 van 20

6. Scholing Binnen Wijhe 92 zal een begin worden gemaakt met het opzetten van een eigen opleiding, die aansluit bij de nieuwe manier van opleiden door het NHV. Het beleid dient gericht te zijn op het werven, opleiden én behouden van voldoende goede scheidsrechters, die handbalwedstrijden kunnen fluiten binnen de eigen vereniging, maar ook bij andere (buurt)verenigingen. Zie ook hoofdstuk 3.7 interne opleiding Basistoets Spelregels. De door het NHV aangeboden scheidsrechtersopleidingen zijn vermeld bijlage 1. 6.1 JHS1 (Jeugd Handbal Scheidsrechter) De cursus JHS1 zal gegeven worden door een cursusleider van het NHV of een eigen scheidsrechters die optreedt als docent. Het NHV werkt momenteel (2014) aan de voorbereiding van de opleiding Basistoets Spelregels en een JHS1-cursus inclusief het opleiden van (aspirant) docenten voor deze cursus. De cursus JHS1 zal één maal in het seizoen plaatsvinden. De cursus opbouw bestaat uit vier dagdelen. De eerste drie zullen benut worden voor het overbrengen en toetsen van spelregelkennis. Verder zal het gedrag van een scheidsrechter, de organisatie en de administratie worden besproken. Ook wordt er gezamenlijk naar een wedstrijd van een andere scheidsrechter gekeken. Deze wordt dan klassikaal besproken. Deze opleiding zal worden afgesloten met het certificaat spelleider Na ongeveer twee maanden zal er een terugkomavond worden georganiseerd. Hier zal samen met de nieuwe scheidsrechters worden geëvalueerd hoe het gaat. Er zullen dan verslagen zijn van de begeleiders welke besproken worden. 6.2 HS2 (Solo scheidsrechter) Deze cursus wordt gegeven door een ervaren (koppel)scheidsrechter of een cursusleider van het NHV. Duur van de cursus (in workshop vorm) is 4 dagdelen (theorie) en Praktijkopdrachten. Op aangeven van de begeleider en de cursusleider kan worden besloten dat de cursist gereed is om een Proeve van Bekwaamheid (PvB) af te leggen. Na het met succes afronden van deze PvB en hiermee de HS2 opleiding kan de scheidsrechter (onder begeleiding) worden ingezet op wedstrijden bij de A-jeugd en senioren. Bij een goede ontwikkeling wordt een HS2 diploma uitgereikt. Meer informatie over deze opleiding is te vinden in bijlage 1. 6.3 Seizoensinstructie Tijdens regionale bijeenkomsten (workshops) zal op initiatief van het NHV aan de scheidsrechters extra informatie worden gegeven. Behandeld worden o.a. (nieuwe) spelregels en de ontwikkelingen vanuit het NHV. De bijeenkomst wordt in de regel georganiseerd voor aanvang van de zaalcompetitie, maar ook de kerstvakantie wordt aangewend om een regionale bijeenkomst te organiseren. Minimaal 1 scheidsrechter van Wijhe 92 neemt deel aan dergelijke bijeenkomsten en koppelt de ontvangen instructie / materiaal terug naar de collega scheidsrechters van de vereniging. Pagina 12 van 20

6.4 Indeling op niveau Alle scheidsrechters zullen op hun eigen kennisniveau worden ingedeeld. Dit ter garantie dat de wedstrijden niet boven eigen kunnen worden geleid. Het is mogelijk om onder begeleiding ervaring op te doen in een hogere leeftijdsgroep en/of ervaring op te doen als koppelscheidsrechter. Binnen de vereniging moet worden nagedacht welke route scheidsrechters binnen en buiten de vereniging kunnen volgen op weg naar hun eigen top. 6.5 Ex-scheidsrechters Een aandachtspunt binnen de vereniging moet zijn om ex-scheidsrechters over te halen om weer te fluiten voor de vereniging en/of een functie te bekleden bij de werving / opleiding / bijscholing / begeleiding van aspirant scheidsrechters. 7. Begeleiding 7.1 Begeleiding van Verenigings- en Jeugd-Scheidsrechters Zeker voor nieuwe scheidsrechters is begeleiding onmisbaar c.q. verplicht. De eerste vier wedstrijden worden vanuit de scheidsrechtersgroep begeleid. Dit geeft de nieuwe scheidsrechter een stuk ondersteuning. Het kunnen stellen van vragen en het bespreken van gefloten wedstrijd blijkt een waardevol leer instrument te zijn. De begeleiding zal grotendeels door de ervaren scheidsrechters worden gedaan. Op verzoek kan de begeleiding worden voortgezet. Voor scheidsrechters die voor het eerst een wedstrijd gaan leiden, is het van het grootste belang dat de eerste wedstrijd een positieve ervaring is. 7.2 Begeleiding van Regio-Vereniging-Scheidsrechters Voor Verenigings-Scheidsrechters en Bonds-Scheidsrechters bestaat een apart begeleidings- en beoordelingstraject. Het initiatief hiertoe ligt bij het NHV. Pagina 13 van 20

8. Materiaal 8.1 Kleding Om scheidsrechters te behouden is het belangrijk om ze te koesteren. Vaak krijgen spelende leden shirts of trainingspakken en scheidsrechters niet. Het dragen van een verzorgd scheidsrechterstenue draagt bij aan een positieve uitstraling van de scheidsrechter. Dit geldt niet alleen voor de scheidsrechters die in de Wedstrijdsport bij andere verenigingen fluiten, maar ook voor de eigen scheidsrechters, die als verenigingsscheidsrechter thuiswedstrijden van Wijhe 92 fluiten (Breedtesport). Er zal binnen de vereniging, zo mogelijk, één kledinglijn worden gevolgd. Alle scheidsrechters ontvangen een tenue van Wijhe 92. Hierbij zal aangesloten worden bij de tenuelease van Wijhe 92; De kleding van de scheidsrechters kan voorzien zijn van reclame. Dit kan gebruikt worden om de kosten van de aanschaf te drukken. Het dragen van een sponsornaam op het tenue is toegestaan door het NHV; Indien een logo op de kleding wordt aangebracht, zal deze goed zichtbaar moeten zijn. Bij voorkeur echter niet te groot omdat anders partijdigheid wordt uitgestraald naar andere handbalverenigingen. 8.2 Overige scheidsrechters materiaal Iedere scheidsrechter die voor Wijhe 92 fluit zal door de vereniging worden voorzien van een fluitje, de gele en rode kaart en een spelregelboekje. Iedere deelnemer van een scheidsrechterscursus ontvangt op de laatste cursusdag deze materialen van de docent. De Medewerker Wedstrijdzaken (MW) van scorekaartjes en stopwatches. Wijhe 92 zorgt voor de scheidsrechterattributen zoals o.a. Pagina 14 van 20

BIJLAGE I Opleidingen Scheidsrechters NHV Het NHV biedt haar leden scheidsrechtersopleidingen aan op verschillende niveaus. Hieronder staat informatie over de structuur van de scheidsrechtersopleidingen: 1. Jeugdscheidsrechter (voorheen HS1 Jeugdscheidsrechter) Deze opleiding is bedoeld om jeugd al vroeg kennis te laten maken met het leiden van (jeugd)wedstrijden binnen de eigen vereniging. Deze opleiding kan door een ervaren scheidsrechter binnen de vereniging gegeven worden. Het NHV stimuleert het om jeugdige handballers al vroeg kennis te laten maken met het leiden van wedstrijden binnen de eigen vereniging, bijvoorbeeld van de nog jongere teams. Dit vindt natuurlijk altijd plaats onder begeleiding van een ervaren scheidsrechter. De jeugdscheidsrechter leidt wedstrijden van de F-, E-, en D-jeugd. Deze cursus is in de loop der jaren in de voormalige afdelingen op verschillende manieren gegeven. Ook zijn er binnen de afdelingen verschillende namen gebruikt: JHS1, HS1, Jeugdspelleider, Jeugdscheidsrechter. De oorspronkelijke naam was: Jeugdspelleider. Het oorspronkelijke doel: de jongste jeugd (F- t/m D- jeugd) spelenderwijs kennis laten maken met de spelregels. Als nevendoel: jonge mensen te enthousiasmeren om een vervolgstap naar de functie van scheidsrechter te laten maken. De opleiding werd afgerond met een bewijs van deelname: certificaat. De oorspronkelijke opleiding kende 3 dagdelen: 1 dagdeel theorie: de spelregels bij kinderen en leeftijdskenmerken van de kinderen 1 dagdeel theorie: hoe de regels toe te passen, uit te leggen en mijn houding hierbij 1 dagdeel praktijk: toepassing theoretische delen. Het behalen van het certificaat geeft een bevoegdheid tot het leiden van wedstrijden bij de F- t/m de D- jeugd. Het NHV ziet geen reden om deze cursus op dit moment aan te passen. Wel starten wij met de ontwikkeling van een nieuwe cursus Jeugdscheidsrechter en Handbaltrainer 1, mede in verband met de aangepaste visie op Jeugdhandbal (vanuit de werkgroep Talentontwikkeling/Jeugdhandbal wordt hard gewerkt aan het formuleren van een beleidsadvies naar bestuur en directie). 2. Basistoets Spelregels (voorheen Basis Opleiding Spelregels) Dit is de basisopleiding voor aankomende scheidsrechters en verplicht per 1 juli 2015 voor leden die de A- jeugdleeftijd bereiken en coach zijn bij de C-jeugd en hoger. Er is geen verplichting om te fluiten. De opleiding is wel voorwaarde voor elk andere vervolgopleiding niveau 2 scheidsrechters en trainers. Pagina 15 van 20

Basistoets Spelregels: Deze is per 1 juli 2015 verplicht voor iedereen die een vervolgstap wil maken in alle NHV-opleidingen (voor scheidsrechters en trainers). Tevens vanaf 1 juli 2015 verplicht voor iedereen die de A-jeugdleeftijd bereikt of per die datum coach is vanaf de C-jeugd. Op de website van het NHV kunnen de spelregels worden geoefend. Wij adviseren verenigingen rondom de kennis van spelregels extra activiteiten te organiseren om op die manier de Basistoets Spelregels binnen de vereniging extra onder de aandacht te brengen. Bij voldoende kennis van de spelregels kunnen de deelnemers een eindtoets aanvragen, die regionaal of lokaal schriftelijk wordt afgenomen door een vertegenwoordiger van het NHV. Wanneer de eindtoets voldoende wordt gemaakt (20 van de 30 vragen) ontvangt de deelnemer een certificaat. Dit wordt in Sportlink geregistreerd. 3. Verenigingsscheidsrechter (voorheen verenigingsscheidsrechter) Deze opleiding is een vervolg op de Basistoets Spelregels en is de Praktijkleerweg voor het fluiten in de Breedtesport. Vanaf 1 juli 2013 is de opleiding Verenigingsscheidsrechter gestart, waarbij de Basistoets Spelregels nog parallel mag lopen met de opleiding tot Verenigingsscheidsrechter. Na 1 juli 2015 loopt de opleiding tot Verenigingsscheidsrechter niet meer parallel met de Basistoets Spelregels, maar is het behalen van het certificaat voorwaardelijk aan deelname aan de opleiding. De opleiding kent een praktijkleerweg onder leiding van een praktijkbegeleider met optionele workshops. De deelnemer sluit de opleiding af met een Proeve van Bekwaamheid onder toezicht van een vertegenwoordiger van het NHV. De met succes voltooide opleiding Verenigingsscheidsrechter geeft je het recht tot het leiden van wedstrijden in de breedtesport (dus 3 e klasse NHV en lager). Hierna kan de deelnemer de opleiding tot Bondsscheidsrechter volgen en wedstrijden in de wedstrijdsport leiden (2 e klasse NHV en hoger). 4. Bondsscheidsrechter 2 (voorheen HS2) Opleidingseis: Verenigingsscheidsrechter en solo scheidsrechter in de Wedstrijdsport. De opleiding leidt op voor het fluiten van wedstrijden als solist of met een koppelgenoot tot en met de 1 e klasse NHV. De scheidsrechters worden door het NHV aangewezen. 4. Bondsscheidsrechter 3 (voorheen HS3) Opleiding voor scheidsrechters die zich verder willen ontwikkelen. Het is een opleiding voor het leiden van wedstrijden met een koppelgenoot. Wedstrijden in de hogere klassen (1 e klasse NHV en hoger) worden zoveel mogelijk c.q. altijd geleid door een scheidsrechterskoppel. Fluiten met een koppelgenoot vraagt extra kennis en vaardigheden die in deze opleiding aan de orde komen. De opleiding bestaat uit 4 workshops, een 10-tal praktijkopdrachten en een Proeve van Bekwaamheid. Deze opleidingen worden een aantal malen per jaar regionaal aangeboden. De koppelscheidsrechters worden daarna aangewezen door het NHV voor het leiden van wedstrijden tot en met de 2 e divisie. Pagina 16 van 20

6. Bondsscheidsrechter 4 (voorheen HS4) Uitgangspunt van deze opleiding is dat wordt opgeleid voor de eerste divisie en eredivisie. Deze opleiding is toegankelijk voor koppelscheidsrechters die op regionaal niveau uitstekend hebben gepresteerd en die de ambitie hebben uitgesproken een (top)sportcarrière als scheidsrechter te willen ontwikkelen. Het hoogste doel dat een scheidsrechter in Nederland kan bereiken is het leiden van wedstrijden van de hoofdklasse, eerste en eredivisie. Deze opleiding is toegankelijk voor koppelscheidsrechters die op regionaal niveau uitstekend hebben gepresteerd en die de ambitie hebben uitgesproken een (top)sportcarrière als scheidsrechter te willen ontwikkelen. Met de opleiding HS4 worden koppels opgeleid om wedstrijden op het hoogste niveau en onder soms lastige omstandigheden (grote belangen, mediaaandacht, hoog speeltempo) te leiden. Veel aandacht wordt besteed aan de persoonlijke ontwikkeling van de scheidsrechter. De opleiding bestaat uit 10 workshops, een 20-tal praktijkopdrachten en wordt afgesloten met een Proeve van Bekwaamheid. Koppels die deze opleiding hebben afgesloten worden in de hoofdklasse en hoger ingezet en kunnen zich verder ontwikkelen om in de toekomst eredivisiewedstrijden te leiden. 7. EHF IHF Referee (voorheen EHF/IHF Internationaal scheidsrechter) Deze opleiding leidt op om internationaal wedstrijden te leiden. Een internationale carrière is alleen weggelegd voor koppels die jonger zijn dan 34 jaar (internationale toelatingseisen). Op dit moment beschikt Nederland over 3 internationale koppels. Pagina 17 van 20

Bijlage II Masterplan Arbitrage 2006-2010 NHV Aanpakken van de problematiek op het gebied van arbitrage is al een aantal jaren speerpunt binnen het beleid van het Nederlands Handbal Verbond (NHV). Knelpunten op het gebied van imago, instroom, behoud, carrièremogelijkheden en kwaliteit zijn voor het NHV in 2004 aanleiding geweest tot het opstellen van het "NHV Beleidsplan Arbitrage 2005-2008". In dit beleidsplan beschrijft het NHV hoe de problemen op het gebied van arbitrage aangepakt gaan worden. In vervolg hierop is het Masterplan Arbitrage 2006-2010 van het Nederlands Handbal Verbond ontwikkeld, dat in samenwerking met NOC*NSF en enkele sportbonden tot stand is gekomen. In dit Masterplan Arbitrage is het Beleidsplan arbitrage 2005-2008 integraal opgenomen. Het NHV beschrijft in dit Masterplan Arbitrage hoe uitvoering wordt gegeven aan de uitgangspunten van het gezamenlijke Masterplan Arbitrage, evenals de eigen, specifieke beleidsuitgangspunten. Het beleid is gericht op het oplossen van knelpunten op het gebied van: Klimaat en Imago: Handbalarbitrage wordt omgeven door een slecht imago (je doet het nooit goed, je wordt niet gewaardeerd, spelers hebben geen kennis gemaakt met het zelf leiden van wedstrijden). Scheidsrechters moeten wedstrijden leiden in een vaak agressieve omgeving en ondervinden veel weerstand bij het leiden van wedstrijden (agressief klimaat t.o.v. de naleving van spelregels, waarden en normen en de scheidsrechter - veel verbaal geweld in de richting van de scheidsrechter). Werving: Het is lastig om voldoende handballers en andere potentiële scheidsrechters te interesseren voor een opleiding tot scheidsrechter en het regelmatig leiden van wedstrijden. De drempel om scheidsrechter te worden wordt als te hoog ervaren. Het ontbreekt aan mogelijkheden om in een veilige omgeving (binnen de eigen vereniging - bij jeugdwedstrijden en onder begeleiding) de noodzakelijke competenties te ontwikkelen Behoud: Veel pas gestarte scheidsrechters besluiten binnen drie jaar al weer met fluiten te stoppen. Ze voelen zich alleen gelaten en voor de leeuwen geworpen (geen of onvoldoende begeleiding - weinig actie van verenigingsbestuurders om misstanden aan te pakken). De mogelijkheden om je verder te ontwikkelen als scheidsrechter of een carrière op te bouwen zijn onduidelijk. Kwaliteit: Er zijn onvoldoende bevoegde scheidsrechters, m.n. op afdelingsniveau. Veel scheidsrechters blijven zich onvoldoende ontwikkelen, volgen geen nascholingen en hebben geen ambitie om hogerop te komen (stilstand is achteruitgang). Verlies van aansluiting aan de internationale ontwikkelingen, zoals het project "Young Referee" van de EHF (mogelijkheden voor talenten om een internationale carrière op te bouwen). Organisatie: Er mist tenslotte een centrale aansturing van de arbitrage wat leidt tot grote verschillen en een onvoldoende bewaking van de kwaliteit. Verenigingen voelen onvoldoende verantwoordelijkheid voor het opleiden van scheidsrechters en beschikken niet over noodzakelijke begeleidingsmogelijkheden voor de startende en ambitieuze scheidsrechters. Opleidingen worden op dit moment door de verschillende docenten te persoonlijk ingevuld en verschillen daardoor teveel van elkaar. De centrale aansturing en het aanpassen van de opleidingen aan de Kwalificatie Structuur Sport (KSS) zorgen ervoor dat beginnende scheidsrechters gelijke mogelijkheden worden geboden om een goede start te maken In 2014 zijn de beleidsuitgangspunten van de arbitrage door het NHV opnieuw vastgesteld en uitgedragen naar de verenigingen, arbiters en leden. Pagina 18 van 20

Bijlage III Taken wedstrijdsecretariaat handbal SECRETARIS TIJDWAARNEMER bij het Nederlands Handbal Verbond De secretaris en de tijdwaarnemer hebben belangrijke taken bij een goed verloop van handbalwedstrijden. Zij ondersteunen de scheidsrechter(s) en zijn als zodanig een verlengstuk van de scheidsrechter(s). Het is daarom van belang geconcentreerd de wedstrijd en de handelingen en signalen van de scheidsrechter(s) te volgen en hier correct naar te handelen. Om goede ondersteuning te verlenen zijn er duidelijke regels opgesteld over de taken van de secretaris en de tijdwaarnemer. En om de taken optimaal te kunnen vervullen zijn een paar hulpmiddelen belangrijk. Op de wedstrijdtafel dient aanwezig te zijn: Fluit Schrijfgerei Stopwatch (bij voorkeur 2) Formulieren om de score bij te houden Formulieren om de straffen bij te houden Reserve-bal Het is niet toegestaan tijdens de wedstrijd van secretaris of tijdwaarnemer te wisselen! Het is niet toegestaan tijdens de wedstrijd de wedstrijdtafel te verlaten! TAKEN SECRETARIS: TAKEN TIJDWAARNEMER: Taken wedstrijdsecretariaat: Controleert de wedstrijdformulieren Controleert of spelers, die na aanvang van de wedstrijd arriveren op het wedstrijdformulier zijn vermeld Controleert aantal spelers en officials in wisselzone Houdt de score bij Houdt toezicht op het gedrag van spelers en officials tijdens de wedstrijd Houdt toezicht juiste wijze van wisselen van spelers Vermeldt na afloop relevante gegevens op wedstrijdformulier Bijhouden speeltijd, time-outs en tijd van tijdstraffen Geeft aan wanneer tijdelijk uitgesloten spelers weer mee mogen spelen Geeft rust- en eindsignaal bij oplopende klok Geeft signaal bij einde team time-out Controleert aantal spelers en officials in wisselzone Houdt toezicht op het gedrag van spelers en officials tijdens de wedstrijd Houdt toezicht juiste wijze van wisselen van spelers BELANGRIJKE ZAKEN M.B.T. DE TIJD: - Indien de wedstrijdtafel affluit, moet ook direct de tijd worden stopgezet (zowel de evt. meelopende stopwatches als de elektronische klok); - Als de scheidsrechter een time-out aangeeft, moet direct de tijd worden stopgezet; - Een tijdelijke uitsluiting (2 of 4 minuten) gaat pas in als de scheidsrechter aanfluit voor hervatting van de wedstrijd; - Indien er gedurende een tijdelijke uitsluiting een andere speler ook een tijdelijke uitsluiting krijgt, moet de tijd worden stopgezet. De klok gaat pas weer lopen als de scheidsrechter aanfluit voor hervatting van de wedstrijd. Niet affluiten tijdens de uitvoering van een vrije worp en 7-meter als de speeltijd verstreken is! Als de tijd verstreken is en er moet nog een vrije worp, hoekworp of 7-meterworp worden genomen, dient eerst het directe resultaat worden afgewacht (b.v. doelpunt uitworp - inworp) en dan pas het eindsignaal geven. Let hier op bij het gebruik van de elektronische klok: de zoemer gaat vanzelf af. In de meeste hallen gaat bij een aflopende klok automatisch de zoemer. Pagina 19 van 20

Bijlage IV Lijst scheidsrechters Wijhe 92 Karin Leerkes Verenigingsscheidsrechter Juul Blom Bondsscheidsrechter sinds 2007 Jos Huis in t Veld Bondsscheidsrechter sinds 2008 Ellen Slot Verenigingsscheidsrechter sinds 2011 Rob Wippert Verenigingsscheidsrechter sinds 2009 Pagina 20 van 20