NIEUW EVENWICHT, TOEKOMST VERZEKERD.

NIEUW EVENWICHT, TOEKOMST VERZEKERD. 9 oktober 2014, eerste druk #NIEUWEVENWICHT

VERDER BOUWEN AAN EEN NIEUW EVENWICHT OM UW TOEKOMST TE VERZEKEREN. 2

Beste Lezer, Dit boekje is speciaal voor u. Het gaat over uw toekomst. Het geeft een overzicht van zowel het Vlaamse als het federaal regeerakkoord en wat dit kan betekenen voor uw toekomst en die van uw kinderen. Wij willen de komende jaren gaan voor een nieuw evenwicht. Wat voor ons cruciaal is, is dat de economische groei samengaat met sociale vooruitgang. En dat kan! Dat hebben we samen op ons Innestocongres bewezen en vervolgens uitgewerkt in ons sociaal-economisch 3D plan. Als eerste partij hebben wij in de campagne een becijferd toekomstplan voorgesteld. Dit 3D plan heeft duidelijke keuzes gemaakt én de toon gezet. Niet alleen in de campagne maar ook in de regeerakkoorden. Nu geen nieuwe ronde in de staatshervorming, maar inzetten op jobs als hefboom om onze pensioenen te kunnen betalen, goed onderwijs te hebben voor de volgende generatie en voldoende zorg te bieden voor wie het nodig heeft. Wij gaan voor een nieuw evenwicht, om de toekomst te verzekeren. Uw toekomst! 3

4 JA, WE VOEREN 1 INDEXSPRONG DOOR. Ja, dat is een bijdrage van iedereen om ervoor te zorgen dat we de loonhandicap met onze buurlanden kunnen dichten en zo bestaande jobs verzekeren en nieuwe jobs mogelijk maken. In het andere geval worden onze bedrijven misschien weggespeeld door hun concurrenten van over de grens. En dat kost ons op termijn meer dan één indexsprong. Maar deze maatregel hebben we pas aanvaard na sterke sociale correcties: we trekken tegen het einde van deze bestuursperiode 1 miljard euro om mensen die werken te versterken alsook meer dan 1,6 miljard euro om de uitkeringen en pensioenen welvaartsvast te maken. De volledige 2,6 miljard die een indexsprong opbrengt om de competitiviteit te versterken gaat op termijn dus terug naar de mensen. Bovendien vragen we een bijdrage van mensen die een inkomen uit vermogen hebben. Op die manier hebben we een nieuw evenwicht bereikt. Om de toekomst te verzekeren. JA, WE HERVORMEN DE PENSIOENEN EN DE ARBEIDSMARKT MAAR... Geen beperking in de tijd voor werkloosheidsuitkeringen om mensen niet nog meer in armoede te doen belanden maar wel een striktere activering voor groepen die het nu het moeilijkst hebben om werk te vinden zoals jongeren - schoolverlaters, 50- plussers en mensen met een arbeidshandicap. De sociale uitgaven zullen stijgen met 10,6 miljard. Voor de laagste uitkeringen trekken we 1, 6 miljard uit om die omhoog te trekken. Om de groeinorm van 1,5 % in de sociale zekerheid te halen zetten we in op hervormingen in ziekteverzekering en ziekenhuisfinanciering. En om uw pensioen te kunnen betalen zetten we 7 miljard euro opzij.

JA, ER KOMT EEN TAX SHIFT. JA, WE BLIJVEN INVESTEREN. JA, CD&V IS HET MOEDIGE MIDDEN EN HEEFT GEZORGD VOOR EEN EVENWICHT TUSSEN GROEI EN SOCIALE VOORUITGANG. Er komt een tax shift van bijna 3 miljard euro. We verlagen de loonkost van de bedrijven en verhogen de koopkracht van wie werkt met 3 miljard euro, en betalen die verbetering door meer middelen te halen uit ecofiscaliteit, een meer logische BTW en een extra bijdrage door de inkomens uit vermogen. Op die manier draagt ons belastingstelsel in de toekomst bij tot extra jobs. Want alleen besparen geeft de toekomst weinig kansen. We investeren in bedrijven, NMBS, mobiliteit en andere. We investeren ook in mensen door te gaan voor kwaliteitsjobs en niet voor de Duitse mini-jobs. Omdat we er van overtuigd zijn dat alleen kwaliteitsvolle jobs zorgen voor zelfontplooiing en voldoening en een mens in staat stellen om langer te werken. Desondanks houden we hier rekening met mensen die zware arbeid verrichten én met mensen die nu al dicht bij hun pensioen staan. En we zullen die rol blijven spelen. Op het eerste zicht misschien een ondankbare rol maar de toekomst zal er ons dankbaar voor zijn. 5

6 CD&V BOUWT VERDER WE BOUWEN VERDER OP BELANGRIJKE STAPPEN DIE IN DE VORIGE LEGISLATUUR REEDS ZIJN GENOMEN.

We beginnen niet van nul, we hebben al belangrijke stappen gezet in de vorige regeringen: zoals het concurentiepact, het energiebevoorradingsplan, het banenplan, etc. Dit zijn belangrijke stappen op weg naar een nieuw evenwicht. Op die weg gaan we verder. Met onze nieuwe partners kunnen we deze weg verder zetten, in een hogere versnelling. HET HUIS NIET LATEN AFBREKEN MAAR VERDER BOUWEN, STEEN VOOR STEEN OP DEGELIJKE FUNDAMENTEN, ZORGT VOOR ZEKERHEID IN DE STORM. 7

8 VERDER BOUWEN OP AL GELEGDE FUNDAMENTEN FINANCIËN Financiële en budgettaire geloofwaardigheid hersteld» Begrotingsdiscipline Stabielere & gezondere financiële sector» Nieuwe bankenwet Begroting & schuld op Europese koers FISCALITEIT Vereenvoudiging & klantvriendelijke fiscaliteit» Tax-cificatie» Drempel vrijstelling btw voor verenigingen opgetrokken tot 15.000 ASIEL & MIGRATIE Asielcrisis onder controle Einde snel-belgwet Strengere voorwaarden gezinshereniging OVERHEID & LOKALE BESTUREN Modernisering & professionalisering van het ambtenarenapparaat» Afgeslankte ambtenarij» Nieuwe loopbaan en jaarlijkse evaluatie» Verder werken na 65 jaar mogelijk gemaakt» Moderniseringsprojecten Efficiëntere e-governement Groei gemeente- & stedenfonds

JUSTITIE Nieuwe Gevangenissen» Marche-en-Famenne, Beveren, Leuze Forensisch Psychiatrisch Centrum» Antwerpen & Gent Oprichting familie- & jeugdrechtbank Beter bescherming slachtoffers misdrijven MOBILITEIT Infrastructurele inhaaloperatie» Renovatie snelwegen afgerond 2015 (840 km heraangelegd)» Drie spitsstroken, nog één gepland» Beslissing herinrichting Brusselse ring, Oosterweel, Noord-Zuid Limburg» Extra infrastructuur ring rond Gent, NZ Kempen, Zaventem, A11 Brugge» 1.750km vernieuwde fietspaden» Aanleg nieuwe tramlijnen Dynamisch verkeersmanagement» Verkeersveiligheid: Trajectcontrole, aanpassing van 800 gevaarlijke punten...» Minder dodelijke ongevallen WONEN Woonbeleid» 1.200 nieuwe sociale woningnen» 6.000 nieuwe bescheiden woningen» Inkomensgrenzen in de sociale huur herbekeken» (Energie)renovatietraject 9

10 VERDER BOUWEN OP AL GELEGDE FUNDAMENTEN ONDERNEMEN Relanceplan koopkracht van de burgers» Lage & gemiddelde lonen opgetrokken» Consumentenbescherming» Gelijkschakeling kinderbijslag & minimumenpensioen zelfstandigen Relance plan ondernemingen» Pact voor competitiviteit» Lastenverlaging» Vermindering energiekost Investeringsaftrek voor KMO s» Wettelijk kader voor crowd funding» Volksleningen Bankenplan Nieuw Industrieel Beleid» Doorgedreven innovatie» Fabrieken van de toekomst Plattelandsfonds Winkelplan WERK & PENSIOENEN Eenheidsstatuut arbeiders-bedienden Modern loopbaanbeleid» Aandacht voor jongeren zonder diploma» Loopbaanondersteuning Relance- & concurrentiepact» Loonkosthandicap

ENERGIE & LEEFMILIEU Energiefactuur» Oversubsidiëring van zonnepanelen een halt toegeroepen Waterzuivering & wateroverlast» Waterkwaliteit sterk verbeterd Omgevingsvergunning» Administratieve vereenvoudiging voor ondernemers Inhaalbeweging natuurgebieden ONDERWIJS Sterker onderwijs» Omkadering basisonderwijs» Hervorming hoger onderwijs WELZIJN, ZORG & GEZIN Personen met handicap» Grote budgettaire inspanning» Systeemshift Decreet op de kinderopvang Werkkrachten in de zorgsector» Actieplan Werk maken van werk in de zorgsector Erkenning van de geestelijke gezondheidsberoepen Extra investeringen in zorg» Groeiende vraag naar zorg van personen met een handicap Flanders Care» Investering in innovatie 11

12 WAT HEBBEN WE BELOOFD? In ons 3D plan hebben we beloofd dat een evenwicht tussen economische groei en sociale vooruitgang leiden tot nieuwe welvaart voor iedereen. We blijven hierin geloven en zien dat de voorstellen van het 3D plan in ruime mate zijn overgenomen in het regeerakkoord.

LASTENVERLAGING SOCIALE VOORUITGANG INVESTERINGEN 13

VAN 3D NAAR REGEERAKKOORD 14 R BETAALBAAR WONEN: WOONBONUS R HANDELSVESTIGINGSBELEID R VERSTERKEN WINKELBELEID R INVESTERINGEN IN CULTUUR & ERFGOED R INVESTERINGEN IN JEUGD & SPORT DE BOUWSTENEN UIT ONS 3D-PLAN R CARRY BACK LANDBOUW R UITBREIDEN FISCAAL GUNSTREGIME ONDERZOEKERS R EENHEIDSLOKET ONDERNEMERS R INNOVATIEBELEID GERICHT OP KMO S R GROEIPAD O&O= 500 MIO TG 2019 R EFFICIËNTE ZIEKTEVERZEKERING R GEEN MINI-JOBS MAAR KWALITEITSJOBS R WERKLOOSHEID NIET BEPERKEN IN TIJD R PENSIOENHERVORMING R VLAAMSE ZORGVERZEKERING R NIEUWE KINDERBIJSLAG R NIEUWE AANPAK PERSONEN MET HANDICAP NIEUWE SOCIALE BESCHERMING INVESTEREN IN KWALITATIEVE & DUURZAME LEEFOMGEVING 8 INNOVATIEVE ECONOMISCHE GROEIPOOL RELANCE-& CONCURRENTIEPACT R LOONKOSTHANDICAP WEGWERKEN TEGEN 2018 R HERVORMING WET 1996 R BIJDRAGE GROTE VERMOGENS R SPAARFISCALITEIT R ENERGIENORM

R BANENPLAN CENTRAAL R SOCIAAL OVERLEG R POSITIEVE STIMULANSEN VOOR ARBEIDSONGESCHIKTEN R NUTTIGE GEMEENSCHAPSDIENST R MEER VERTROUWEN, MINDER REGELS R MINDER PLANLAST R MAX. DEELNAME KLEUTERONDERWIJS R NIET-BINDENDE ORIËNTATIEPROEF & NIET-BINDENDE TOELATINGSPROEF HOGER EN SECUNDAIR R VERSTERKEN LERARENOPLEIDING R MASTERPLAN SCHOLENBOUW BANENPACT EN MODERN SOCIAAL OVERLEG BOUWSTENEN VERSTERKT ONDERWIJS- AANBOD INVESTEREN IN SLIMME NETWERKEN RECHTVAARDIGE & GROEIBEVORDERENDE FISCALITEIT R HARMONISERING BTW R VERGROENING ACCIJNZEN R WERKEN BELONEN R STABIELE VENNOOTSCHAPS- BELASTING R MODERNISERING REGISTRATIE/SUCCESSIERECHTEN R BIJDRAGE VERMOGENS R INSPANNING VOOR LAAGSTE LONEN R UITVOERING MISSING LINKS R INVESTERINGEN INFRASTRUCTUUR R MASTERPLAN ANTWERPEN/BRUSSEL R PERFORMANTER OPENBAAR VERVOER R NIEUWE TARIEFBEVOEGDHEID R 1 VLAAMS INFORMATIE-AGENTSCHAP R SPREIDING GELUIDSHINDER ZAVENTEM ECONOMISCHE GROEI & SOCIALE VOORUITGANG 15

16 INVESTEREN IN INNOVATIEF ONDERNEMERSCHAP CONCURRENTIEKRACHT VERHOGEN Aanpak kosten op arbeid, kapitaal & energie Uniek loket agentschap ondernemen en innovatie Realistisch groeipad O&O - 500 mio tegen 2019 Innovatiebeleid meer KMO-gericht Invoering carry back & carry forward in landbouw Uitbreiding fiscaal gunstregime onderzoekers naar onderzoeksactiviteiten Energiepact-energienorm Loonkosthandicap wegwerken tegen 2018 Hervorming wet 1996 Begroting op orde als garantie op stabiliteit INNOVATIEVE ECONOMISCHE GROEIPOOL RELANCE-& CONCURRENTIE- PACT

LASTEN VERLAGEN OM KANSEN TE VERHOGEN SLIMME NETWERKECONOMIE RECHTVAARDIGE & GROEI- BEVORDERENDE FISCALITEIT Modernisering registratie- & successierechten Harmonisering btw Vergroening accijnzen Stabiele vennootschapsbelasting Werken belonen via hogere forfaitaire beroepskosten Inspanning voor laagste lonen Bijdrage vermogens Uitvoering missing links Investeringen in havens, luchthavens, waterwegen en fietspaden Masterplan Antwerpen en ring rond Brussel Duurzame verhoging kostendekkingsgraad De Lijn Ten volle benutten van nieuwe tariefbevoegdheid distributie electriciteit en gas 1 Vlaams informatie-agentschap INVESTEREN IN SLIMME NETWERKEN 17

18 FOCUS OP MENSEN VERSTERKT ONDERWIJS- AANBOD Meer vertrouwen, minder irriterende regeldruk Minder administratieve planlast, minder juridisering Maximale deelname aan het kleuteronderwijs (vanaf 3 jaar) Masterplan modernisering van het secundair onderwijs Versterken van studie-oriëntering in secundair door (niet)bindende oriëntatieproef en hoger onderwijs (niet-bindende toelatingsproef) Versterken lerarenopleiding Masterplan scholenbouw = 500 mio extra investeringen: capaciteits- uitbreiding én renovatie schoolgebouwen

BANENPACT EN MODERN SOCIAAL OVERLEG JOBS, JOBS, JOBS INZETTEN OP SOCIALE VOORUITGANG NIEUWE SOCIALE BESCHERMING 194.000 jobs voorzien in constant beleid + 30.000 extra jobs Doelgroepenbeleid naar 3 doelgroepen: jongeren, ouderen, personen met een handicap Geïntegreerde sanctionering en activering werkzoekenden (na 6de staatshervorming) Sociaal overleg Banenplan centraal Efficiënte ziekteverzekering Geen mini-jobs maar kwaliteitsjobs Werkloosheid niet beperken in de tijd Pensioenhervorming Vlaamse Zorgverzekering Nieuwe kinderbijslag: gelijk bedrag voor elk kind, sociale toeslag gezinsgemoduleerd Nieuwe aanpak personen met een handicap (persoonsvolgende financiering) 19

20 VOOR EEN DUURZAME & WELVARENDE SAMENLEVING Betaalbaar wonen: woonbonus, groeipad sociale woningen, nieuw ruimtelijk beleid Geïntegreerd handelsvestigingsbeleid (na 6de staatshervorming) Versterking winkelbeleid ( kernversterking) Investeringen in cultuur en erfgoed: KMSKA, Vlaamse opera, plantentuin Meise, kasteel Gaasbeek Investeringen in jeugd- en sportinfrastructuur: speerpunt zwembaden INVESTEREN IN KWALITATIEVE & DUURZAME LEEFOMGEVING

ONZE AMBITIE 900 2500 6000 Investeringen Sociale bescherming Vermindering lasten op arbeid REGEERAKKOORD Investeringen Sociale bescherming Persoonsbelasting /koopkracht Vermindering lasten op arbeid 1100 2100 1300 4050 500 = Departement Zorg, Welzijn en Gezin (Jo Vandeurzen) 8000 Sanering Sanering 8000 21

FINANCIERING VAN ONZE AMBITIES 1900 300 500 300 3000 Diverse + extra jobcreatie Rente winst Strijd tegen fraude Tabak Ecofiscaliteit, belastingen REGEERAKKOORD Diverse + extra jobcreatie Rente winst Strijd tegen fraude Tabak Tax shift Indexsprong 1775450 500 325 3000 2700 22 500 Vlaams (=%30 van 1600) (Kilometerheffing, woonbonus, schrappen fiscale aftrek...) 9900 Besparingen Besparingen 8400 7300 Federaal 1100 Vlaams (=%70 van 1600)

SOCIALE VOORUITGANG in miljard euro 10,6 5,8 Extra uitgaven sociale bescherming Extra uitgaven nodig om inflatie te volgen REGEERAKKOORD Extra uitgaven sociale bescherming Extra uitgaven nodig om inflatie te volgen 10,5 5,7 Extra uitgaven 4,8 4,8 bovenop Extra uitgaven inflatie bovenop inflatie 1,7 Zorg +0,455 Zorg - extra investeringen over 5 jaar Onderwijs VLAANDEREN 1 +0,5 Onderwijs - extra investeringen Over 5 jaar 23

24 CD&V, BRENGT EVENWICHT IN HET BELEID CD&V gelooft in het evenwicht tussen economische groei én sociale vooruitgang. Beide kunnen én moeten voor ons samengaan. Het is dé garantie om mensen niet nog meer in de armoede te duwen en aan de andere kant durvers te stimuleren. Door zowel zuurstof te geven aan wie onderneemt als ook aandacht te hebben voor wie niet in staat is om te ondernemen, bouwen we aan een maatschappij in evenwicht. Dit leidt tot nieuwe welvaart, voor iedereen: voor durvers en voor moedigen.

COLLECTIEF - SOCIALE VOORUITGANG WAAROM CD&V & KIEST VOOR JOBS Jobs als fundament voor sociale zekerheid Meer jobs in private sector = Meer jobs mogelijk in social profit, cultuur, zorg, jeugd,... Jobs = meer koopkracht = minder armoede Kwaliteitsvolle jobs als basis voor persoonlijke ontwikkeling en verzekerde toekomst INDIVIDUEEL - ECONOMISCHE GROEI 25

26 EEN MAATSCHAPPIJ IN EVENWICHT IS DE BESTE GARANTIE VOOR ZEKERHEID WAAROM CD&V KIEST VOOR JOBS ECONOMISCHE GROEI SOCIALE VOORUITGANG

Meer jobs: Banenpact dat zich richt op levenslang leren, werkervaring, jeugdwerkloosheid, langere loopbanen en risicogroepen. Vermindering werkgeverslasten Energiepact: energieprij zen afstemmen op buitenland Koopkracht versterken Lastenvermindering lonen werknemers Groter verschil tussen laagste inkomens en vervangingsinkomens Naar een nieuw loopbaanmodel waar langer werken mogelijk is Doelgroepmaatregelen Jongeren, 55+ ers, arbeidshandicap Gelijke kansen arbeidsmarkt Jobs als fundament voor een degelijke sociale zekerheid Goed functionerende sociale zekerheid Veilige samenleving Behoud welvaartsenveloppe Pensioenhervorming Hervorming tijdspaarrekening Correctie voor zware beroepen 27

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... (VLAAMS EN FEDERAAL) 28

1. WERKEN & ONDERNEMEN 2. PENSIOENEN 3. WELZIJN & ZORG 4. FINANCIËN & BELASTINGEN 5. ENERGIE, KLIMAAT & WETENSCHAP 6. JUSTITIE & VEILIGHEID 7. ASIEL & MIGRATIE 8. OPENBAAR AMBT & OVERHEIDSBEDRIJVEN 9. INTERNATIONAAL BELEID 10. MOBILITEIT 11. LANDBOUW 12. WONEN & LEEFOMGEVING 13. ONDERWIJS 29

1. WERKEN & ONDERNEMEN 30

Hoe zorgt u voor een loonlastenverlaging? Dat is eenvoudig. Hoe minder mensen aan het werk, hoe hoger de lasten zijn om een degelijke sociale zekerheid mogelijk te maken. Tenzij we snoeien in de sociale zekerheid. De sociale zekerheid die we jaren hebben opgebouwd. Ja, uiteraard moeten we misbruiken aanpakken, maar de misbruiken zijn nog steeds kleiner dan het aantal mensen die onze sociale zekerheid broodnodig hebben. Die mensen kent u in uw omgeving zeker ook: mensen die langdurig ziek zijn, jongeren die veel moeite doen om een baan te vinden maar er geen vinden... Hoe hoger die lasten, hoe minder onze bedrijven kunnen exporteren en hoe minder jobs er beschikbaar zijn. Het is een taak van ons allen: door te zorgen dat er meer mensen aan het werk kunnen en de lasten over meer schouders verdeeld worden. Als overheid zullen wij hier aan meewerken door diverse activeringsplannen uit te rollen. Eigenlijk is het eenvoudig: meer mensen aan het werk is meer export, is meer jobs, is een garantie op een goede sociale zekerheid de toekomst is dus veelbelovend. 1. WERKEN & ONDERNEMEN 31

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... 1. WERKEN & ONDERNEMEN 32 LOONLASTENVERLAGING om onze loonkosthandicap t.a.v. de buurlanden en voornaamste handelspartners weg te werken. LOONLASTEN- VERLAGING GOEDKOPERE PRODUCTEN CONCURRENTIEEL = MEER EXPORT MEER VRAAG MEER JOBS

EINDE LOOPBAAN om onze welvaartstaat te behouden moeten meer mensen gemiddeld langer aan het werk, in meer werkbare banen. BANENPLAN op gang brengen van onze economie door het concurrentievermogen van de bedrijven te versterken en de binnenlandse vraag en koopkracht te ondersteunen. Focus op lastenverlaging, levenslang leren, werkervaring, jeugdwerkloosheid, langere & meer gevarieerde loopbanen en kansengroepen. SLIMME INDEXSPRONG automatische loonindexering niet op de helling gezet. JEUGDGARANTIEPLAN jongeren binnen 4 maand na inschrijving opleiding, stage of job op maat. DOELGROEPMAATREGELEN 55+ ers, jongeren, mensen met arbeidshandicap. ACTIVERING TOT 65 JAAR DIENSTENCHEQUES BLIJVEN FOCUS OP KMO S minder rompslomp, toegang tot kredieten vereenvoudigen, winkelkernen versterken. SAMENWERKINGEN MET BEDRIJVEN samenwerken met universiteiten & overheid om investeringen in onderzoek & ontwikkeling te stimuleren. ÉÉN ONDERNEMERSLOKET ARMOEDEBESTRIJDING ZELFSTANDIGEN 1. WERKEN & ONDERNEMEN 33

76% 34 Zorg Onderwijs Pensioenen Mobiliteit NIEUW EVENWICHT 76% van de mensen aan het werk tegen 2020 (nu 71%) NIEUWE WELVAART Lasten verdelen over meer schouders = behoud van sociale zekerheden

WAT STOND ER IN ONS 3DPLAN LOONKOSTEN- VERLAGING EINDE LOOPBAAN BANENPLAN 1. WERKEN & ONDERNEMEN 35

ALS JE DOET WAT JE LEUK VINDT HOEF JE NOOIT TE WERKEN. of, hoe we langer werken mogelijk moeten maken 36

ARBEIDS MARKT 4,6 MILJOEN JOBS VOOR 5,2 MILJOEN PERSONEN STARTERS EN FAILLISEMENTEN 71.000 STARTERS 432.484 WERKLOZEN WERKLOOS < 25 JAAR OUD WERKLOOS SINDS 2 JAAR 11.740 FAILLISEMENTEN 1. WERKEN & ONDERNEMEN NUTTIGE ACHTERGRONDINFORMATIE 37

2. PENSIOENEN 38

Hoe kan iedereen genieten van zijn pensioen? De vergrijzing is een realiteit. In 2060 wachten maar liefst 4.100.000 mensen op hun pensioen. Een welverdiend pensioen. En dat willen wij mensen kunnen geven. Dit mogelijk maken zal niet vanzelf gaan. En ook mensen die morgen op pensioen gaan, hebben dit pensioen verdiend. Daarom willen wij geen complete afschaffing van het brugpensioen. Maar, we vragen uiteraard van iedereen een inspanning om de pensioenen betaalbaar te houden. Onze welvaart is met 40 miljard gestegen en daarvan moeten we 10 miljard terugnemen. En dat zal iedereen een beetje voelen. CD&V zorgt ervoor dat wie nu al aan de rand van de armoede zit er niet verder in glijdt en dat de inspanningen redelijk zijn, naar ieders vermogen. Dat is de enige manier om de toekomst van onze pensioenen te verzekeren. 2. PENSIOENHERVORMING 39

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... 2. PENSIOENEN 40 HAALBARE HERVORMINGEN een geleidelijke overgang en behoud van verworven rechten. EERLIJK PENSIOENSTELSTEL behoud van solidariteit. AANDACHT VOOR MENSEN MET ZWAAR BEROEP VLAAMS ACTIVERINGSPLAN VOOR 55+ INVOERING PUNTENSYSTEEM IN 2030 volgens voorstel Pensioencommissie. PENSIOENLEEFTIJD OPGETROKKEN tot 66 jaar in 2025, 67 jaar in 2030. VERVROEGDE UITTREDING NAAR 63 JAAR MAXIMA TOEGESTANE BEROEPSINKOMSTEN IN CUMULATIE MET RUSTPENSIOEN WORDEN AFGESCHAFT

OVERGANGSPERIODES PENSIOENHERVORMING wie 58 jaar is in 2016 moet max. 2 jaar langer werken, wie 59 jaar is max. 1 jaar. AMBTENARENSTELSEL wordt (rekening houdend met de gerechtvaardigde verwachtingen) in overleg met sociale partners geharmoniseerd met stelsel werknemers. PERIODES VAN ZIEKTE, INVALIDITEIT, ARBEIDSONGESCHIKTHEID, ARBEIDSONGEVAL, BEROEPSZIEKTE & MOEDERSCHAPSRUST volledig en aan laatste verdiende loon gelijkstellen. Jaar ongemotiveerd tijdskrediet wordt omgezet in jaar gemotiveerd tijdskrediet. TIJDSKREDIET OM LANGER WERKEN MOGELIJK TE MAKEN uitbreiden met max. 12 maanden voor zorg van kinderen tot 8 jaar, palliatief verlof en zorg voor een zieke ouder. 2. PENSIOENHERVORMING 41

Intergenerationeel en intragenerationeel: lasten en voordelen evenwichtig verdeeld over ouderen en jongeren 42 Mensen die nu al op pensioen zijn nemen we niets af Ouderen: beperkte impact van pensioenhervorming Specifieke maatregelen voor mensen met fysiek zware arbeid, mantelzorgers, mensen met kinderen NIEUW EVENWICHT Meer mensen langer aan het werk houden, zorgt ervoor dat de pensioenen betaalbaar zijn zowel voor wie nu op pensioen is als de steeds groter wordende groep die in de toekomst op pensioen gaat. NIEUWE WELVAART

WAT STOND ER IN ONS 3DPLAN VERSCHILLEN TUSSEN STELSELS KLEINER COMBINATIE ZORG & WERK VRIJWAREN SOLIDARITEIT MET ZIEKTE, HANDICAP... 2. PENSIOENHERVORMING 43

DE EVOLUTIE ZONDER HERVORMING 44

2012 2018 2030 2050 2060 EVOLUTIE KOSTPRIJS PENSIOENEN in verhouding met BBP 2012 in miljard 39 MILJ. 42 MILJ. 52 MILJ. 57 MILJ. 56 MILJ. IN 2060 ZIJN ER 4.100.000 GEPENSIONEERDEN. KOSTPRIJS: 56 MILJARD EURO EVOLUTIE PENSIOEN ZONDER HERVORMING PENSIOENREGELINGEN en het gewicht op het pensioenbudget WERKNEMERS ZELFSTANDIGEN OVERHEIDSECTOR 2013 3,65 pers. voor 1 gepensioneerde 2040 2,12 pers. voor 1 gepensioneerde 37,7% 7,5% 54,7% 2013 2. PENSIOENHERVORMING NUTTIGE ACHTERGRONDINFORMATIE 45

3. WELZIJN & ZORG 46

Betaalbare, kwaliteitvolle beschikbare welzijns- en gezonheidszorg. CD&V heeft de ambitie een sociaal beleid te voeren dat alle Vlamingen in staat stelt volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Naast de noodzakelijke besparingen blijven we verder bouwen aan een warm en zorgzaam Vlaanderen. Dat doen we door, ook in budgettair moeilijke tijden, een aanzienlijk budget vrij te maken om te investeren in welzijn en zorg. We voorzien 65 miljoen euro extra in 2015 en ruim 500 miljoen tegen 2019. Dat geld gaat prioritair naar de ondersteuning van personen met een beperking. Nooit zal voor hen het budget zo groot zijn geweest. We investeren ook in kinderopvang en de capaciteit van de ouderenzorg. Gezondheidzorg moet meer toegankelijk en meer beschikbaar worden. En betaalbaar en kwaliteitsvol blijven. 3. WELZIJN & ZORG 47

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... 3. WELZIJN & ZORG 48 BETAALBAAR Terugdringen gezondheidskloof Wegwerken financiële drempels»» Verbod ereloonsupplementen twee- of meerpersoonskamers bij daghospitalisatie»» Invoeren patiëntenfactuur»» Verdere prijsverlaging geneesmiddelen en implantaten»» Versterking 1ste lijn: terugbetaling geestelijke gezondheidszorg onderzocht KWALITEITSVOL Erkenning patiënt als expert in zijn/haar aandoening of ondersteuningsnood Evidence based: doelmatig en doeltreffend Kwaliteit belonen in de financiering Werken met gezondheids- en performantiedoelstelling Uitbouw volwaardige Vlaamse sociale bescherming gaat gepaard met efficiëntiewinsten Verregaande digitalisering leidt tot kostenefficiëntie Positioneringen en planning ziekenhuizen in een netwerk

IN VOLDOENDE MATE BESCHIKBAAR Gedetailleerd kadaster wordt opgemaakt voor alle gezondheidsberoepen Blijvend werk maken van werk in de zorgsector: maatregelen worden getroffen om specialisaties waarin tekorten zijn aantrekkelijker maken. Het KB78 betreffende de uitvoering van de gezondheidsberoepen wordt grondig herzien. Taken zullen worden toegewezen aan zorgverleners die de vereiste zorg op de meest doelmatige en kwaliteitsvolle wijze kunnen verlenen VOOR IEDEREEN TOEGANKELIJK Vanaf 1 juli 2015 verplichte derdebetalersregeling bij huisartsen voor rechthebbenden op een verhoogde tegemoetkoming Automatische toekenning van rechten Uitbouw zorgtraject voor forensisch-psychiatrische patiënten Integratie van tegemoetkomingen en rechten in systeem VSB leidt tot meer gestroomlijnde toegang Terugdringen wachtlijsten 3. WELZIJN & ZORG 49

50 6de staatshervorming NIEUW EVENWICHT Behoud van kwaliteitsvolle en betaalbare sociale zekerheid NIEUWE WELVAART VLAAMSE SOCIALE BESCHERMING

WAT STOND ER IN ONS 3DPLAN WACHTLIJSTEN WEGWERKEN VLAAMSE SOCIALE BESCHERMING ZORG IN DE SAMENLEVING 3. GEZIN, WELZIJN & ZORG 51

LACHEN IS GEZOND nuttige achtergrondinformatie 52

958.557 Globale uitgaven gezondheidszorg als percentage van BBP NEDERLAND bespaard op gezondheidszorg in 2012-2013 Aantal raadplegingen huisartsen & specialisten Beoordelings gezondheidstoestand per opleidingsniveau Inschatting kostprijs consultatie huisartsen vs. specialisten FRANKRIJK DUITSLAND BELGIË 10,51% Goed Gaat wel 91% 39% 50% 51% NOORWEGEN Slecht LAAG MIDDEN HOOG 3. GEZIN, WELZIJN & ZORG NUTTIGE ACHTERGRONDINFORMATIE 53

54 4. FINANCIËN & BELASTINGEN

Hoe maken we belastingen rechtvaardiger en belonen we wie werkt? We gaan voor rechtvaardige belastingen. Iedereen draagt bij. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Ook vermogens moeten hun duit in het zakje doen. De strijd tegen sociale en fiscale fraude wordt opgedreven. Fraude ondermijnt de rechtvaardigheid van het systeem. Een goed belastingstelsel is ook een eenvoudig en transparant. De belastingbetaler moet het systeem begrijpen, de administratie moet het vlot kunnen toepassen. Bovendien ondermijnen te veel achterpoortjes opnieuw het rechtvaardigheidsgevoel. Tot slot moeten belastingen werk aanmoedigen, groei stimuleren en duurzaam zijn. Wie werkt moet meer overhouden, wie onderneemt moet ademruimte krijgen. Die ruimte creëren we door een tax shift door te voeren. Minder lasten op lonen en werk, iets meer op verbruik en vervuiling. 4. FINANCIËN & BELASTINGEN 55

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... 4. FINANCIËN & BELASTINGEN 56 WERKEN WORDT BELOOND Door o.m. het optrekken van de forfaitaire beroepskosten houdt wie werkt meer over op het einde van het jaar. RECHTVAARDIGE BELASTINGEN De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. De progressiviteit wordt behouden, ook vermogens dragen hun steentje bij. HARMONISERING BTW-TARIEVEN Minder uitzonderingen, eenvoudiger. VERGROENING ACCIJNZEN AANPASSING LIQUIDATIEBONUS BIJSTELLING 309%-REGELING ONDERNEMINGEN EXTRA INSPANNINGEN VOOR LAAGSTE LONEN TAX SHIFT OM NIEUW BELEID MOGELIJK TE MAKEN Minder lasten op lonen en werk, iets meer op vermogen, verbruik en vervuiling. Zo creëren we ruimte om de koopkracht op peil te houden en te kunnen blijven investeren.

Belastingen worden in plaats van een instrument om de staatskas te spekken, een manier om Rechtvaardig te herverdelen Groei te creëren Werken te belonen Duurzaamheid te stimuleren De overheid gebruikt belastingen om rechtvaardig te herverdelen, sociale vooruitgang te betalen en te kunnen investeren. NIEUW EVENWICHT NIEUWE WELVAART WAT STOND ER IN ONS 3DPLAN TAX SHIFT WERKEN BELONEN HARMONISERING BTW-TARIEVEN RECHTVAARDIGE & GROENE BELASTINGEN 57

58 5. ENERGIE, KLIMAAT & WETENSCHAP

Hoe houden we energie beschikbaar, duurzaam en betaalbaar? CD&V gaat voor een realistisch energiebeleid, met een goede balans tussen energiezekerheid, duurzaamheid en betaalbaarheid. Een belangrijke voorwaarde is dat voorzieningen van gas en elektriciteit betrouwbaar blijven. Als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt door minder te verbruiken en te verbruiken op het juiste ogenblik, zijn we al een heel eind op weg. Het gebruik van meer duurzame energie leidt ons naar minder verbruik en minder import van fossiele brandstoffen. De energieomslag is niet de taak van de overheid alleen. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen: overheden, bedrijven én gezinnen. De taak van de overheid is de gebruiker over de streep te halen met gerichte financiële prikkels, slimme regelgeving en duidelijke informatie. 5. ENERGIE, KLIMAAT & WETENSCHAP 59

WAT BETEKENT HET REGEERAKKOORD CONCREET VOOR... 5. ENERGIE, KLIMAAT & WETENSCHAP 60 ENERGIENORM Alle kostenposten op energie gedetailleerd af te toetsen met onze buurlanden. ENERGIEPACT Christendemocratische aanpak bij uitstek. Daardoor eindelijk een stabieler investeringsklimaat in eigen land voor productie, transport en transitie van energie. EUROPESE ENERGIE-UNIE Een geharmoniseerd Europees verhaal en gelijk speelveld is cruciaal voor een klein land als het onze. GASCENTRALES Bestaande Belgische en buitenlandse centrales in grensgebieden blijven inschakelen. INZETTEN OP ENERGIE-ARMOEDE Sociaal programma voor dakisolatie, hoogrendementsglas en spouwmuurisolatie. CERTIFICATEN GROENE STROOM EN WKK VEREENVOUDIGEN ENERGIE-EFFICIËNTIE & -BESPARINGEN ALS SPEERPUNT

Zorgen voor stabiel investeringsklimaat ENERGIEPACT Nieuwe energiemix Energienorm Europese Energie-Unie Stabiliteit in energieprijzen en energievoorziening ZEKERHEID OP ENERGIE AAN EEN DEGELIJKE PRIJS VOOR GEZINNEN EN BEDRIJVEN BESCHIKBAAR BETAALBAAR DUURZAAM NIEUW EVENWICHT NIEUWE WELVAART WAT STOND ER IN ONS 3DPLAN ENERGIENORM ENERGIEPACT ENERGIEKOSTEN BEHEERSEN voor gezinnen en bedrijven BEVOORRADINGSZEKERHEID 61

62 ENERGIE EFFICIËNT nuttige achtergrondinformatie

ELEKTRICITEITSVERBRUIK nationaal ELEKTRICITEITSFACTUUR GEZINNEN AARDGAS Gemiddeld verbruik 2014-9.300 Mwh 2025-13.500 Mwh Laagverbruik 2014-6.000 Mwh ENERGIEVERBUIK NATIONAAL ENERGIE INVULLING tij dens piekverbruik Piekverbuik 2014-13.500 Mwh 2025-26.500 Mwh 43% 35% 22% Kernenergie aardgas & steenkool Import, winden biomassa 1737 Nederland Jaargemiddelde (prij zen september 2014) ELEKTRICITEIT 1017 Duitsland 1550 Duitsland 687 VK 1473 Frankrij k 682 Nederland 1415 VK 679 België Jaargemiddelde (prij zen september 2014) - 3500 kwh/jaar 1355 België 565 Frankrij k 5. ENERGIE, KLIMAAT & WETENSCHAP NUTTIGE ACHTERGRONDINFORMATIE 63