Almere in de Peiling 2012

Almere in de Peiling 2012

Voorwoord Het onderzoek Almere in de Peiling is in 2012 voor de 7e keer uitgevoerd onder de Almeerse inwoners van 18 jaar en ouder. De Almeerders beantwoordden bijvoorbeeld vragen als Hoe trots bent u op Almere? en Bent u actief als vrijwilliger? Deze en nog vele andere vragen over diverse onderwerpen passeren de revue in de enquête. De resultaten zijn beschreven in 11 thema-factsheets. Vrijwel alle Almeerders voelen enige of meer trots voor hun stad. Volmondig trots voelt zich de helft van de bewoners en nog eens ruim een derde voelt enige trots. De betrokkenheid bij de stad blijkt het meest uit verwantschap met de buurt of wijk, een derde van de bewoners voelt zich erg betrokken bij de woonbuurt en nog eens 45% enigszins. Met het stadsdeel waarin men woont, heeft men minder affiniteit. De betrokkenheid komt ook naar voren uit het aantal mensen dat vrijwilligerswerk doet, bijna vier op de tien Almeerders zet zich op deze manier in. Er zijn veel vrijwilligers die tevens ondersteuning bieden aan iemand uit hun omgeving; de helft van de vrijwilligers is ook mantelzorger. Uit deze cijfers blijkt dat in Almere veel burgerkracht aanwezig is. De meest actieve groep op dit gebied zijn de Bedrijvige Senioren ; Almeerders tussen de 50 en de 70 jaar, die veel over hebben voor verenigingen, familie en vrienden en de buurt. Inhoud 1 Het imago van Almere 2 De gemeentelijke organisatie 3 Burgerkracht in Almere 4 Meedoenindex 5 Vrijwilligerswerk en mantelzorg 6 Cultuur in Almere 7 Cultuureducatie in het basisonderwijs 8 Afvalscheiding 9 Inkomen en schulden 10 Woonomgeving: geluidhinder, risicobronnen, verkeersdoorstroming 11 Woon-werkverkeer en stress Naast vele positieve bevindingen zijn er helaas ook resultaten die minder rooskleurig zijn. Ondanks dat het gemiddelde huishoudinkomen in Almere iets hoger ligt dan het landelijk gemiddelde, heeft één op de zes Almeerders moeite om financieel rond te komen. Het betreft met name eenoudergezinnen. Bovendien namen bij hen de financiële problemen toe de afgelopen jaren. Ook ondervinden zij het vaakst tijdsdruk en/of stress in het gezin. Inkomen blijkt van invloed op het meedoen in de maatschappij, net als in de vorige peilingen. Algemeen is het zo dat hoe lager het inkomen hoe minder men meedoet. Positief is dat, gemiddeld genomen, de score op de meedoenindex gestegen is ten opzichte van 2008. Met andere woorden, Almeerders doen in 2012 meer mee dan in 2008. Naast deze onderwerpen zijn er factsheets over de beoordeling van gemeentelijke organisatie, risicobronnen en geluidshinder, afvalscheiding, woonwerkverkeer en cultuur. Kortom, Almere in de Peiling 2012 biedt een diversiteit aan informatie die de gemeente op veel terreinen kan benutten bij het uitvoeren van haar beleid. Annemarie Jorritsma Burgemeester Almere SBC, Onderzoek & Statistiek April 2013 2 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

1 Het imago van Almere Wat vinden de bewoners van hun stad? In het kort: Sinds 2006 vinden bewoners de stad vooral kleurrijk Compleet en stoer passen niet bij de stad Helft van de bewoners onverkort trots op hun stad Betrokkenheid het grootst bij de eigen buurt Almere blijft een kleurrijke stad Van de vijf aspecten die op de stad van toepassing zouden kunnen zijn, is al sinds 2006 kleurrijk het label dat het meest bij de stad past (figuur 1). Ruim driekwart van de bewoners vindt de stad kleurrijk en bijna 20% vindt dit niet. Per saldo levert dit een score op van 58%. Een beduidend lagere score is er voor de aspecten verrassend, aantrekkelijk en grensverleggend. Bewoners vinden vaker dat deze aspecten niet goed bij Almere passen. Compleet en stoer, de laatste is in 2012 voor het eerst voorgelegd, Figuur 1: Aspecten die passen bij Almere (% WEL - % NIET van toepassing) Kleurrijk Verrassend Aantrekkelijk Grensverleggend Compleet Stoer -18% 0% 2006 2008 2010 2012 22% 33% 38% 58% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Figuur 2: Trots op Almere Een beetje 38% Nee 12% Ja 50% zijn aspecten die volgens bewoners per saldo vaker niet dan wel bij de stad passen. Bewoners van de stadsdelen Haven/Hout en Stad Oost noemen de stad vaker kleurrijk. Hoe hoger de leeftijd, hoe vaker men de stad kleurrijk noemt. Jongere bewoners noemen Almere vaker verrassend. Dit geldt ook voor bewoners met een hoger inkomen; zij vinden de stad ook vaker grensverleggend. Opvallend bij de beoordeling van de aspecten is dat bewoners met een laag inkomen en een laag opleidingniveau beduidend vaker gebruik maken van het antwoord Weet niet/geen mening. Sinds 2006 wordt de stad dus steeds vooral kleurrijk gevonden, en in mindere mate ook verrassend en aantrekkelijk. Er zijn geen grote verschuivingen ten opzichte de voorgaande jaren. Bewoners zijn trots en betrokken Vrijwel alle bewoners voelen enige of meer trots voor hun stad. Volmondig trots voelt zich de helft van de bewoners en nog eens ruim een derde voelt enige trots (figuur2). Slechts 12% is niet trots op Almere. Er is geen verschil in de mate waarin men zich trots voelt op Almere tussen Almeerders uit de verschillende Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 1

1 Het imago van Almere Figuur 3: Trots op Almere 2002-2012 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 34% 45% 53% 46% 50% 2002 2006 2008 2010 2012 stadsdelen Ook bewoners met een hoog of laag inkomen of opleiding, verschillende leeftijdsgroepen, huishoudsamenstelling of mannen en vrouwen voelen zich in dezelfde mate trots op hun stad. In de loop der jaren is de groep bewoners die zich trots voelt toegenomen tot rond de 50% (figuur 3). Sinds 2008 schommelt het aandeel trotste bewoners enigszins rond dit percentage. Trotse bewoners voelen zich vaker betrokken bij de stad. Van de ruimtelijk eenheden stad, stadsdeel en buurt is de betrokkenheid van bewoners bij de eigen buurt is het grootst (figuur 4). Driekwart van de bewoners voelt zich (erg) betrokken, bij hun eigen buurt. De stad Almere als geheel komt op de tweede plek: tweederde van de bewoners voelt zich (erg) betrokken bij de stad. Het stadsdeel is een ruimtelijke eenheid waarmee bewoners zich in veel mindere mate identificeren: ruim de helft van de bewoners voelt zich daarbij erg (12%) of een beetje (44%) betrokken. Hoe ouder men is, hoe meer men een band voelt bij de buurt, het stadsdeel en de stad. De groep 25 tot en met 44 jarigen voelt, in vergelijking met de andere leeftijdsgroepen, minder verbondenheid met de stad als geheel. Dit geldt ook voor bewoners met een hogere opleiding en een hoger inkomen. Voor paren met kind(eren) is de eigen woonbuurt de eenheid waarmee men zich vooral sterk identificeert. Figuur 5: Betrokkenheid bij stad, stadsdeel en buurt (% erg betrokken) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 17% 16% 25% 18% 28% 22% 32% 12% 13% 13% 27% 20% 21% 12% 2002 2006 2008 2010 2012 Almere Stadsdeel Buurt 31% Figuur 4: Betrokkenheid bij stad, stadsdeel en buurt Stad Almere Stadsdeel 12% 21% 44% 44% 33% 25% 10% 11% In de loop der jaren nam de groep bewoners die zich erg betrokken voelt bij de stad Almere toe tot 2008. Daarna stabiliseerde dit zich rond de 20% (figuur 5). De betrokkenheid bij het stadsdeel is geleidelijk afgenomen naar 12%. Die bij de eigen buurt bleef steeds het grootst. In 2012 geldt dit, evenals in 2008, voor ruim 30% van de bewoners. Buurt of wijk 31% 45% 18% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Erg betrokken Niet echt betrokken Beetje betrokken Helemaal niet betrokken 6% Bij de stad als geheel voelen bewoners van Stad Oost en Stad West zich vaker erg betrokken, terwijl zij zich met hun stadsdeel het minst identificeren. Bewoners van Haven/Hout voelen zich het vaakst erg betrokken bij de eigen buurt en bij hun stadsdeel. Bewoners van Stad Oost en Poort voelen daarentegen het minst een band met hun eigen buurt. Almere in de Peiling 2012 - Onderzoeksverantwoording Dit is één van de 11 themafactsheets voortgekomen uit de stadsenquête Almere in de Peiling 2012. Elke twee jaar wordt door Onderzoek & Statistiek van de gemeente Almere de stadsenquête gehouden. De enquête bestaat uit een variëteit aan vragen van verschillende gemeentelijke diensten of afdelingen, die de resultaten gebruiken voor de ontwikkeling, monitoring en bijstelling van het gemeentelijk beleid. De vragenlijst is in het najaar van 2012 voorgelegd aan een grote steekproef, getrokken uit de Almeerse bevolking van 18 jaar en ouder, en aan het gemeentelijke onderzoekspanel. Het aantal respondenten dat de vragenlijst volledig invulde is 2.308, wat neerkomt op een responspercentage van 32%. Na weging op de kenmerken geslacht, leeftijd, stadsdeel en etniciteit zijn de resultaten van de enquête representatief voor de volwassen Almeerse bevolking. Als in deze factsheet gesproken wordt over verschillen zijn dit statistisch vastgestelde significante verschillen. Bij het lezen van de resultaten moet bij de cijfers over Almere een betrouwbaarheidsmarge van 2% in acht worden genomen. Dit betekent dat een gerapporteerd percentage van 50%, bij herhaling van het onderzoek, in 95% van de gevallen, tussen de 48% en 52% zal liggen. De betrouwbaarheidsmarge wordt kleiner (dus de nauwkeurigheid groter) naarmate het percentage de 0% of de 100% nadert. Bij de cijfers over de stadsdelen bedraagt de betrouwbaarheidsmarge 4%. Colofon SBC, Onderzoek & Statistiek Stadhuisplein 1 onderzoek&statistiek@almere.nl Postbus 200 www.almere.nl 1300 AE Almere 2 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

2 De gemeentelijke organisatie Hoe blijven Almeerders op de hoogte van gemeentezaken? In het kort: Gemeente vooral klantvriendelijk, ambitieus en vernieuwend Tevredenheid over gemeentelijke informatie, maar niet over de website Informatie liefst via huis-aan-huisblad Stadhuis aan huis pagina veel gelezen en leesbare informatiebron Digitale nieuwsbrief nog niet veel gebruikt Gemeentelijke organisatie klantvriendelijk De gemeentelijke organisatie streeft een aantal kernwaarden na. In hoeverre herkennen bewoners deze aspecten? Niet elk aspect uit het rijtje met waarden blijkt voor bewoners even herkenbaar. Het meest herkenbaar zijn klantvriendelijk, ambitie en vernieuwend: 60% 70% van de respondenten vinden deze van toepassing op de gemeentelijke organisatie (figuur 1). Ook is een ruime meerderheid van mening dat de organisatie betrouwbaar en open is. Minder mensen vinden de gemeente een organisatie met lef en de aspecten oplossingsgericht en slagvaardig scoren het laagst. Voor veel bewoners is het niet mogelijk is om de gemeentelijke organisatie op deze aspecten te beoordelen: de meeste aspecten laten een betrekkelijk hoge score op de antwoorden Weet niet/ geen mening zien. Het sterkst geldt dit voor het aspect slagvaardig, met 40% weet niet/geen mening; het minst voor klantvriendelijk met 18%. Hoe jonger de leeftijd hoe meer men betrouwbaar, open, oplossingsgericht en klantvriendelijk van toepassing vindt. Hoe hoger het inkomen, hoe meer vernieuwend, ambitie en lef hoe minder Figuur 1: Toepasselijkheid kernwaarden gemeentelijke organisatie Figuur 2: Kernwaarden gemeentelijke organisatie 2010-2012 (% WEL - % NIET van toepassing) Klantvriendelijk 69% 14% 18% Klantvriendelijk 56% 55% Ambitie 62% 12% 26% Ambitie 49% 44% Vernieuwend 61% 16% 22% Vernieuwend 45% 45% Betrouwbaar 56% 15% 29% Betrouwbaar 40% 43% Open 55% 19% 26% Open 36% 41% Lef 47% 19% 33% Lef 28% 16% Oplossingsgericht 40% 27% 33% Oplossingsgericht 15% 13% Slagvaardig 34% 26% 40% Slagvaardig 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% 6% WEL van toepassing NIET van toepassing 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Weet niet/geen mening 2010 2012 Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 1

2 De gemeentelijke organisatie oplossingsgericht van toepassing gevonden wordt. Bewoners van een koopwoning noemen de gemeente vaker vernieuwend dan bewoners van een huurwoning. In vergelijking met 2010 wordt de gemeente meer ambitie, iets meer slagvaardigheid, maar vooral meer lef toegekend (figuur 2). De aspecten openheid en betrouwbaarheid en oplossingengerichtheid scoren in 2012 per saldo een paar procent lager. Gemeentelijke informatie toegankelijk Als de groep die het (helemaal)mee oneens is met de stellingen in mindering wordt gebracht van de groep die het (helemaal) eens is met de stellingen, blijkt dat tussen de 55% en de 60% van de respondenten van mening is dat gemeentelijke informatie makkelijk te lezen en te begrijpen is, dat men er gemakkelijk aan kan komen en dat het over het algemeen duidelijke informatie betreft (figuur 3). Het oordeel is in 2012 iets minder positief dan in 2010. De informatie via lokale kranten laat tussen 2010 en 2012 de grootste daling in waardering zien (-8%). De kwaliteit van de informatie op de gemeentelijke website scoort, evenals in 2010, met 46% in 2012 het laagst. voorkeur blijkt ook bij 45-65 jarigen, huishoudens zonder kinderen en huishoudens met een middeninkomen groter dan bij de andere groepen. Een digitale nieuwsbrief heeft de voorkeur bij huishoudens met een hoger inkomen en opleiding en bij mannen. Jongeren tot 24 jaar en alleenstaanden delen deze voorkeur niet. Zelf informatie zoeken op internet doen mannen en hoger opgeleiden liever dan vrouwen en lager opgeleiden. De leeftijdsgroepen boven de leeftijd van 45 jaar zoeken minder graag informatie zelf op internet dan de leeftijdsgroepen tot 45 jaar. Figuur 5: Leesfrequentie 'Stadhuis aan huis' pagina Zelden 9% Nooit 15% Altijd 21% Figuur 3: Oordeel gemeentelijke informatievoorziening (% (helemaal) eens - % (helemaal) oneens) Gemeentelijke informatie is in het algemeen makkelijk te lezen en te begrijpen. Ik kan gemakkelijk aan gemeentelijke informatie komen. De gemeente geeft in het algemeen duidelijke informatie. De gemeentelijke informatie via de lokale kranten is goed. De informatie op de gemeentelijke website is goed 51% 59% 46% 49% 60% 61% 58% 61% 55% 60% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 2010 2012 De meeste bewoners hebben een voorkeur voor het ontvangen van gemeentelijke informatie via een huis-aan-huisblad (figuur 4). Een groep van ruim een derde heeft voorkeur voor het zelf opzoeken van informatie via internet of via een digitale nieuwsbrief. Folders en brochures zijn iets minder gewenst. Andere mogelijkheden die genoemd worden zijn bijvoorbeeld informatie via een gemeentelijke app, e-mail of persoonlijke post. De voorkeur voor huis-aan-huisbladen is in Almere Haven+Hout en Almere Buiten groter dan in de andere stadsdelen. Deze Figuur 4: Voorkeur medium gemeentelijke informatie Figuur 6: Oordeel over de 'Stadhuis aan huis' pagina in Almere Vandaag Leesbaarheid 5% Soms 27% 32% 51% Meestal 28% De Stadhuis-aan-huis pagina met informatie van de gemeente in Almere Vandaag wordt relatief veel gelezen. Ruim de helft van de respondenten leest deze pagina zeer regelmatig en ruim een kwart soms (figuur 5). Een kwart leest de pagina zelden of nooit. De Stadhuis-aan-huis pagina wordt het meest gelezen in Haven+Hout en het minst in Almere Poort. Leeftijdsgroepen vanaf 45 jaar en huishoudens met een middeninkomen lezen de Stadhuis-aan-huis pagina vaker dan jongere bewoners en huishoudens met een laag of hoog inkomen. Paren zonder kinderen lezen de Stadhuis-aan-huis pagina vaker dan andere huis houdvormen. Vooral de leesbaarheid van de Stadhuis aan huis pagina wordt positief beoordeeld, namelijk door bijna tweederde van de bewoners (figuur 6). Men vindt de pagina in bijna even grote mate informatief. Iets minder dan de helft beoordeelt de pagina als 12% Huis-aan-huisblad 55% Informatief 6% 38% 46% 10% Zelf opzoeken op internet 37% Digitale nieuwsbrieven 34% Belangrijkheid 8% 43% 38% 11% Folders, brochures Anders 2% 29% Aantrekkelijkheid 10% 54% 32% 5% Ik ontvang liever geen informatie 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% (zeer) Negatief Neutraal Positief Zeer positief 2 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

belangrijk. De aantrekkelijkheid van de Stadhuis aan huis pagina wordt minder vaak positief beoordeeld. Uitgesproken negatief is men ook niet over deze aspecten van de pagina. Vaak heeft men geen expliciete mening over deze aspecten van de Stadhuis aan huis pagina. Ten opzichte van 2010 zijn er geen grote veranderingen in het oordeel over de Stadhuis aan huis pagina. Ruim een derde (37%) van de bewoners is van mening dat zij voldoende geïnformeerd worden over voornemens en besluiten van het gemeentebestuur. Bijna een derde (31%) vindt de informatievoorziening door de gemeente onvoldoende. Een even grote groep heeft hierover geen mening. Inmiddels heeft 7% van de bewoners zich aangemeld voor een digitale nieuwsbrief van de gemeente. Het merendeel van deze ontvangers (56%) maakt gebruik van de mogelijkheid om alleen nieuws te ontvangen dat voor hen aantrekkelijk is, de overigen ontvangen alle nieuwsitems van de gemeentelijke digitale nieuwsbrief. Digitale nieuwsbrieven van de gemeente bereiken echter nog maar een klein gedeelte van de Almeerse huishoudens die toegang hebben tot de digitale snelweg. Inmiddels beschikken vrijwel alle huishoudens van de respondenten over toegang tot internet (98%). De laptop en de mobiele telefoon zijn de meest gebruikte middelen om internet te raadplegen (figuur 7). Ook de gewone PC wordt veel gebruikt. Internet wordt via een tablet (zoals bijvoorbeeld de Ipad) minder vaak gebruikt. Het alom beschikbare internet wordt dus nog maar op kleine schaal gebruikt voor het ontvangen van de gemeentelijke digitale nieuwsbrief. Figuur 7: Wijze van toegang tot internet Laptop Mobiele telefoon (smartphone) Desktop ("gewone PC") Tablet (bijvoorbeeld ipad) Anders 5% 40% 71% 86% 84% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2 De gemeentelijke organisatie Almere in de Peiling 2012 - Onderzoeksverantwoording Dit is één van de 11 themafactsheets voortgekomen uit de stadsenquête Almere in de Peiling 2012. Elke twee jaar wordt door Onderzoek & Statistiek van de gemeente Almere de stadsenquête gehouden. De enquête bestaat uit een variëteit aan vragen van verschillende gemeentelijke diensten of afdelingen, die de resultaten gebruiken voor de ontwikkeling, monitoring en bijstelling van het gemeentelijk beleid. De vragenlijst is in het najaar van 2012 voorgelegd aan een grote steekproef, getrokken uit de Almeerse bevolking van 18 jaar en ouder, en aan het gemeentelijke onderzoekspanel. Het aantal respondenten dat de vragenlijst volledig invulde is 2.308, wat neerkomt op een responspercentage van 32%. Na weging op de kenmerken geslacht, leeftijd, stadsdeel en etniciteit zijn de resultaten van de enquête representatief voor de volwassen Almeerse bevolking. Als in deze factsheet gesproken wordt over verschillen zijn dit statistisch vastgestelde significante verschillen. Bij het lezen van de resultaten moet bij de cijfers over Almere een betrouwbaarheidsmarge van 2% in acht worden genomen. Dit betekent dat een gerapporteerd percentage van 50%, bij herhaling van het onderzoek, in 95% van de gevallen, tussen de 48% en 52% zal liggen. De betrouwbaarheidsmarge wordt kleiner (dus de nauwkeurigheid groter) naarmate het percentage de 0% of de 100% nadert. Bij de cijfers over de stadsdelen bedraagt de betrouwbaarheidsmarge 4%. Colofon SBC, Onderzoek & Statistiek Stadhuisplein 1 onderzoek&statistiek@almere.nl Postbus 200 www.almere.nl 1300 AE Almere Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 3

2 De gemeentelijke organisatie 4 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

3 Burgerkracht in Almere Welke typen bewoners hebben de meeste burgerkracht? In het kort: Burgerkracht hangt onder andere samen met levensfase Van vijf burgerkrachtprofielen hebben de Bedrijvige Senioren (actieve 50-70 jarigen) de meeste burgerkracht Inactieve Jongvolwassenen zijn het minst burgerkrachtig Hoge burgerkrachtscore gaat samen met hoge score op meedoenindex Sterk verband tussen burgerkracht en het hebben van veel sociale contacten in de buurt Eigen kracht, burgerkracht, actief burgerschap, intrinsieke kracht van de samenleving. Dergelijke termen worden tegenwoordig vaak genoemd in beleids- en bestuurskringen, maar minder vaak gedefinieerd en afgebakend. Om te onderzoeken bij welke groepen in de samenleving de meeste burgerkracht zit en bij wie dit minder voorkomt, wordt eerst het begrip burgerkracht ontleed en geoperationaliseerd (figuur 1). Iedereen heeft een mate van eigen kracht of potentieel om iets te bereiken. Deze kracht komt voort uit een aantal bronnen. De veronderstelling is dat de eigen kracht groter is naarmate de bronnen in grotere mate aanwezig zijn. Een inwoner kan ervoor kiezen de eigen kracht voor zichzelf in te zetten, of ook voor anderen in de samenleving. Eigen kracht wordt burgerkracht als het wordt aangewend voor doeleinden die het eigenbelang overstijgen. Burgerkracht is op te delen in verschillende dimensies. Zo is er de ruimtelijke dimensie: burgerkracht in de openbare ruimte, bijvoorbeeld het opruimen van zwerfvuil in de straat of het opknappen van een speelplek door bewoners. Mantelzorg en vrijwilligerswerk voor bijvoorbeeld een sportvereniging vallen Figuur 1: Conceptueel model Eigen kracht Burgerkracht Eigen kracht Mate waarin bronnen van eigen kracht aanwezig zijn Burgerkracht Het aanwenden van de eigen kracht voor doeleinden die het eigenbelang overstijgen Bronnen zoals: Attitude - Betrokkenheid - Verantwoordelijkheidsgevoel Netwerk (Sociale) vaardigheden Gezondheid Tijd Inkomen IQ/opleidingsniveau? Komt tot uiting in activiteiten als: Vrijwilligerswerk Mantelzorg Stemmen Buurtoverleg Zwerfvuil opruimen Onderhouden openbaar groen in de buurt Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 1

3 Burgerkracht in Almere onder de sociale dimensie. Ten derde is er de politieke dimensie, ook wel bekend als burgerschap : stemmen bij verkiezingen, een handtekeningenactie houden voor een bepaald doeleinde of het organiseren van een activiteit. Burgerkrachtscore Maximum: 5, minimum: 0 Gemiddelde van Almere: 2,8 Samengestelde schaalscore gebaseerd op de vraag in hoeverre Almeerders zichzelf vinden lijken op zes persoonstypen binnen de drie dimensies: Ruimtelijke dimensie (openbare ruimte) - Iemand die het leuk vindt het groen in de eigen straat te onderhouden - Iemand die zwerfvuil voor de eigen deur opruimt Sociale dimensie - Iemand die boodschappen doet voor een zieke buurvrouw - Iemand die samen met buren een versleten speeltuintje opknapt Politieke dimensie - Iemand die stemt wanneer er verkiezingen zijn - Iemand die een activiteit voor de buurt organiseert Burgerkracht is hier geoperationaliseerd door middel van een zestal vragen in de enquête Almere in de Peiling over persoonstypen en twee vragen over het doen van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Vrijwilligerswerk en mantelzorg Gebaseerd op de vragen of Almeerders vrijwilligerswerk doen (voor een vereniging/ organisatie of ongeorganiseerd) en mantelzorg verlenen. Van de volwassen Almeerders doet 38% aan vrijwilligerswerk en verleent 41% mantelzorg. Op basis van hun antwoorden op de burgerkrachtvragen zijn de Almeerders door middel van een clusteranalyse (zie toelichting achter in het document) ingedeeld in een vijftal zogenaamde burgerkrachtprofielen. De profielen hebben namen gekregen waarmee geprobeerd is enerzijds de mate van burgerkracht en anderzijds de levensfase tot uiting te laten komen. Het profiel met de meeste burgerkracht is de Bedrijvige Senior. De Dynamische Dertigers laten daarna de meeste burgerkracht zien. Vervolgens zijn er twee groepen die wat minder burgerkrachtig zijn: Rustige Ouderen en Gemiddelde Gezinnen. Het minst actieve profiel op het gebied van burgerkracht is de Inactieve Jongvolwassene. Levensfase heeft invloed op burgerkracht In figuur 1 is leeftijd niet bij de bronnen van eigen kracht te vinden, omdat dit kenmerk op zichzelf niets zegt over die kracht. De bronnen die in het schema staan hebben wel allemaal een verband met leeftijd. Zo voelen jongeren minder betrokkenheid bij de buurt dan ouderen, nemen inkomen en gezondheid af naarmate de leeftijd stijgt en hebben ouderen vaker een laag opleidingsniveau dan jongere leeftijdsgroepen. Meer nog dan leeftijd blijkt levensfase een belangrijk verband te hebben met burgerkracht. Het hebben van kinderen speelt bijvoorbeeld een grote rol en ook de ruimte die ontstaat wanneer oudere kinderen uitvliegen en/of de pensioenleeftijd wordt bereikt. In de vijf burgerkrachtprofielen komen de verschillende levens fases tot uiting. Figuur 2 laat zien hoe deze profielen zich qua burgerkracht en leeftijd tot elkaar verhouden. Jongvolwassenen zijn nog niet zo betrokken bij hun sociale en fysieke woonomgeving. Relatief veel van hen wonen nog bij hun ouders en/of studeren nog. Ze zijn als het ware nog niet (in de buurt) gesetteld. Op sociaal gebied zijn ze wel actief, maar vaak niet met de achterliggende gedachte iets te willen doen voor een ander. Bij de Inactieve Jongvolwassenen is dan ook de minste burgerkracht te vinden. De volgende levensfase bestaat Figuur 2: Burgerkrachtprofielen naar leeftijd en mate van burgerkracht >Burgerkracht Bedrijvige Senioren Dynamische Dertigers Inactieve Jongvolwassenen Gemiddelde Gezinnen Rustige Ouderen ->Leeftijd 2 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

vaak uit het zelfstandig gaan wonen, het samenwonen en eventueel kinderen krijgen. Het hebben van kinderen, en met name jonge kinderen gaat samen met een grotere burgerkracht. Dynamische Dertigers hebben dan ook een aanzienlijke mate van burgerkracht. Als de kinderen, en dus ook de ouders, ouder worden zakt de mate van burgerkracht een beetje terug. In de Gemiddelde Gezinnen gaan de kinderen hun eigen weg en hebben ze niet zoveel bemoeienis van de ouders meer nodig, die dan de volle aandacht kunnen richten op hun carrière. Als de pensioenleeftijd nadert of wordt bereikt breekt er een fase aan met meer ruimte om het potentieel aan eigen kracht in te zetten voor de samenleving, de buurt of (hulpbehoevende) familie en vrienden. Bij deze Bedrijvige Senioren is de meeste burgerkracht te vinden. De oudste groep, de Rustige Ouderen, heeft weer minder burgerkracht. Deze ouderen zijn relatief vaak alleenstaand, en mensen die alleen wonen laten gemiddeld genomen minder burgerkracht zien dan Almeerders die samenwonen met een (huwelijks)- partner. Daarnaast heeft de lagere burgerkracht te maken met een verminderde eigen kracht in termen van een minder goede gezondheid en beperkingen. De Gemiddelde Gezinnen en de Dynamische Dertigers zijn in omvang de grootste profielen; ze maken allebei een kwart van de volwassen Almeerders uit. De Inactieve Jongvolwassenen beslaan een vijfde en de Bedrijvige Senioren en Rustige Ouderen respectievelijk 16% en 15% van de Almeerders. De burgerkracht en de achtergrondkenmerken van de genoemde profielen worden hierna beschreven. In Figuur 3, achteraan in het document, worden de resultaten per profiel op de afzonderlijke bouwstenen van de burgerkrachtscore weergegeven. 1. Inactieve Jongvolwassenen Achtergrondkenmerken Het jongste profiel, de Inactieve Jongvolwassene, is tevens het profiel met de minste burgerkracht. Drie vijfde is jonger dan 35 jaar. Een derde van de Inactieve Jongvolwassenen woont nog thuis bij de ouders en een even groot deel zijn paren met kinderen. Het gemiddelde inkomensniveau van de Inactieve Jongvolwassenen is iets lager dan gemiddeld en het opleidingsniveau is 1,8 Burgerkracht relatief vaak middelbaar. Een naar verhouding groot deel zit nog op school of studeert. De Inactieve Jongvolwassenen wonen iets vaker dan gemiddeld in een huurwoning en in een appartement. In Almere Poort wonen naar verhouding de meeste Inactieve Jongvolwassenen en in Haven zijn ze het minst te vinden. Burgerkracht De Inactieve Jongvolwassenen zijn van de vijf profielen het minst burgerkrachtig. Bij alle zes aspecten van de samengestelde schaalscore vinden ze zichzelf het minst vaak lijken op personen die zich inzetten op het gebied van burgerkracht. Minder dan 3% van hen vindt zichzelf lijken op mensen die een activiteit voor de buurt organiseren, samen met buren een speeltuintje opknappen of het groen in de buurt onderhouden. Daarnaast zijn er relatief weinig Inactieve Jongvolwassenen die vrijwilligerswerk doen of mantelzorg verlenen. Overige kenmerken Inactieve Jongvolwassenen hebben na de Rustige Ouderen de laagste score op de meedoenindex (zie factsheet 4). Behalve van sportclubs zijn ze bijvoorbeeld nauwelijks lid van verenigingen en ze gaan er niet vaak in de natuur op uit. Ook hebben ze naar verhouding niet veel contact met buren: slechts een kwart van de Inactieve Jongvolwassenen zegt vaak contact met buren te hebben. De frequentie van contacten met familie en vrienden wijkt niet af van het gemiddelde. Bijna zes op de tien Inactieve Jongvolwassenen zeggen veel sociale contacten in de stad te hebben, wat gemiddeld is voor Almere. Ook de tevredenheid met hun sociale contacten in de stad komt overeen met het stadsgemiddelde. Veel minder tevreden dan gemiddeld zijn ze over hun contacten in de buurt. Betrokkenheid bij buurt, stadsdeel en stad is er bij de Inactieve Jongvolwassenen niet zoveel. Slechts een op de acht Inactieve Jongvolwassenen voelen zich erg betrokken bij buurt en stad. Erg betrokken bij het stadsdeel is maar 3%. Ook zijn ze van de vijf profielen het minst trots op de stad Almere. Over het gemeentebestuur en de mogelijkheden voor burgerparticipatie in het gemeentebeleid oordelen de Inactieve Jongvolwassenen niet opvallend negatiever of positiever dan gemiddeld. Kenmerkend is wel het grote aandeel dat zegt hierover geen mening te hebben of het niet te weten. Van de vijf profielen vinden de Inactieve Jongvolwassenen het vaakst dat de gemeente verantwoordelijk is voor het schoonhouden van de straat. Het aandeel dat vindt dat de bewoners hier ook aan mee moeten werken is aanzienlijk kleiner dan gemiddeld. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat relatief weinig Inactieve Jongvolwassenen wel eens zwerfvuil opruimen of onkruid tussen de stoeptegels weghalen. 3 Burgerkracht in Almere 41% Almere Mantelzorg 22% Inactieve Jongvolw. 38% Almere 25% Inactieve Jongvolw. Vrijwilligerswerk 2. Dynamische Dertigers Achtergrondkenmerken De Dynamische Dertigers zijn tussen de 30 en de 40 jaar of iets jonger of ouder. De helft bestaat uit paren met kinderen, met name in de basisschoolleeftijd. De Dynamische Dertigers hebben wat vaker dan gemiddeld een laag inkomen en minder vaak een midden inkomen. Daarnaast hebben ze iets vaker dan gemiddeld betaald werk in loondienst of als zelfstandige, en werken ze vaker parttime. Het aandeel dat in een koopwoning woont komt overeen met het gemiddelde en Dynamische Dertigers worden Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 3

3 Burgerkracht in Almere 41% Almere 45% Mantelzorg 3,6 Burgerkracht Dynamische Dertigers 38% Almere 43% Dynamische Dertigers Vrijwilligerswerk 3. Gemiddelde Gezinnen Achtergrondkenmerken De Gemiddelde Gezinnen bestaan voor het merendeel uit huishoudens (vooral paren) met kinderen. De Almeerders in het profiel Gemiddelde Gezinnen zijn tussen de 35 en de 55 jaar oud. Dit is het profiel met naar verhouding de meeste mensen met betaald werk en tevens de meeste hoge inkomens. Ook is het het hoogst opgeleide profiel. De Gemiddelde Gezinnen wonen bijna allemaal in een koopwoning en nauwelijks in appartementen. Ze zijn vooral in Almere Buiten en Stad Oost relatief veel te vinden en het minst in Poort en Haven. Burgerkracht Wat betreft burgerkracht scoren de Gemiddelde Gezinnen overeenkomstig het Almeerse gemiddelde. Nader bekeken scoort het profiel op de meeste aspecten van burgerkracht lager dan gemiddeld, maar op het aspect stemmen als er verkiezingen zijn juist hoger. Na de Inactieve Jongvolwassenen zijn de Gemiddelde Gezinnen het minst actief met vrijwilligerswerk en mantelzorg. het minst van alle profielen beperkt door een langdurige ziekte of aandoening. Het profiel komt naar verhouding het meest voor in Almere Poort en iets minder vaak dan gemiddeld in Haven en Stad Oost. Burgerkracht De Dynamische Dertigers hebben veel burgerkracht. Ze vinden zichzelf, na de Bedrijvige Senioren, bij vijf van de zes burgerkrachtaspecten het meest lijken op personen die actief zijn voor buurt of buren. Alleen bij het stemmen wanneer er verkiezingen zijn, moeten ze behalve de Bedrijvige Senioren ook de Gemiddelde Gezinnen voor laten gaan. Vrijwilligerswerk en mantelzorg doen ze iets vaker dan gemiddeld, en ook hiermee staan ze op de tweede plaats, na de zeer actieve Bedrijvige Senioren. Overige kenmerken Dynamische Dertigers zijn in hun vrije tijd erg actief. De score op de meedoenindex is van dit profiel dan ook het hoogst. Ze ontmoeten bijvoorbeeld nog vaker dan de andere profielen vrienden en kennissen voor de gezelligheid, sporten vaker en doen vaker uitstapjes. Overige kenmerken De Gemiddelde Gezinnen doen overeenkomstig het Almeerse gemiddelde mee aan vrijetijdsactiviteiten. Alleen sporten, binnen of buiten clubverband, doen ze iets meer dan gemiddeld. Drie kwart van de Gemiddelde Gezinnen heeft vaak contact met familie en vier op de tien hebben vaak contact met buren. Deze aandelen wijken niet af van het stadsgemiddelde. Dit geldt ook voor de tevredenheid over hun sociale contacten in stad en buurt, over hun betrokkenheid met stad en buurt en voor de mate waarin ze trots zijn op de stad Almere. Het oordeel van de Gemiddelde Gezinnen over de mogelijkheden tot participatie in het gemeentebeleid en over het gemeentebestuur zijn in grote lijnen ook hetzelfde als het gemiddelde. Zo geeft ruim een derde aan vertrouwen te hebben in burgemeester en wethouders, en vinden drie op de tien dat de gemeente goed wordt bestuurd. Driekwart van de Gemiddelde Gezinnen vindt dat de gemeente verantwoordelijk is voor het schoonhouden van de straat en ruim de helft vindt dat bewoners daaraan ook een steentje moeten Ze hebben vaker dan gemiddeld contacten met familie en met vrienden of kennissen. De contacten met buren komen overeen met het gemiddelde, alsook de tevredenheid over hun sociale contacten. Dynamische Dertigers zeggen relatief vaak dat ze veel contacten hebben in Almere. Hun betrokkenheid met de buurt is het grootst, gevolgd door die met de stad. Hun betrokkenheid met het stadsdeel waarin ze wonen is het kleinst. Hierin wijken de Dynamische Dertigers niet af van de gemiddelde Almeerder. Dit geldt ook voor de mate van trots die ze voelen op de stad Almere. 41% 2,7 Burgerkracht 39% 38% 34% Over het gemeentebestuur en over de mogelijkheden tot burgerparticipatie in het beleid zijn de Dynamische Dertigers het meest positief van de vijf profielen. Dat bewoners ook verantwoordelijk zijn voor het schoonhouden van de straat wordt door zes op de tien Dynamische Dertigers onderschreven, wat meer is dan gemiddeld. Zelf werken ze hier ook aan mee, met name door het opruimen van zwerfvuil, wat negen van de tien Dynamische Dertigers wel eens doet. Almere Gemiddelde Gezinnen Mantelzorg Almere Gemiddelde Gezinnen Vrijwilligerswerk 4 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

bijdragen. Het aandeel van de Gemiddelde Gezinnen dat wel eens zwerfvuil opruimt is wel iets groter dan gemiddeld in Almere. 4. Bedrijvige Senioren Achtergrondkenmerken Bedrijvige Senioren zijn grotendeels Almeerders van tussen de 50 en 70 jaar. Het zijn meestal (echt)paren, waarvan de helft met kinderen in het huishouden. De inkomensverdeling van deze groep komt overeen met het gemiddelde van Almere, maar qua opleidingsniveau zijn ze iets vaker hoger opgeleid. Aangezien een deel van deze senioren al met pensioen is, is het aandeel mensen dat betaalde werkzaamheden verricht wat lager dan gemiddeld. Net als gemiddeld in Almere woont ongeveer driekwart in een koopwoning. In Almere Haven wonen relatief veel Bedrijvige Senioren en in Poort komen ze het minst voor. 41% Almere 59% Mantelzorg 3,9 Burgerkracht Bedrijvige Senioren 38% Almere 55% Bedrijvige Senioren Vrijwilligerswerk Burgerkracht De Bedrijvige Senioren hebben de hoogste burgerkrachtscore. Dit geldt zowel voor de ruimtelijke, als de sociale en de politieke dimensie. Ze vinden het vaakst van alle profielen dat ze veel lijken op personen die zwerfvuil in de buurt opruimen en het leuk vinden om het groen in de buurt te onderhouden. Ook stemmen ze het vaakst wanneer er verkiezingen zijn en organiseren ze het vaakst activiteiten voor de buurt. Daarnaast zijn ze veruit het meest van alle profielen actief als mantelzorger en vrijwilliger. hebben van burgerkracht. Daarnaast hebben ze ook relatief vaak contact met vrienden of kennissen, hebben ze veel sociale contacten in Almere als geheel en zijn ze ook hier meer dan gemiddeld tevreden over. Gezien bovenstaande is het niet verbazend dat de Bedrijvige Senioren een grote betrokkenheid bij de buurt hebben. Ook bij de stad Almere en bij het eigen stadsdeel voelen ze een relatief grote betrokkenheid. Daarnaast zijn ze van alle profielen het meest trots op de stad Almere. Over de mogelijkheden tot burgerparticipatie in het gemeentelijk beleid oordelen de Bedrijvige Senioren in overeenstemming met het Almeerse gemiddelde. Over het gemeentebestuur oordelen ze iets vaker positief. Ze vinden over het algemeen dat de burger een belangrijke rol heeft in het onderhouden van de openbare ruimte in de buurt. 5. Rustige Ouderen Achtergrondkenmerken De Rustige Ouderen vormen het oudste burgerkrachtprofiel. Alle Rustige Ouderen zijn boven de 55 en de helft is ouder dan 65 jaar. Gezien de leeftijdsopbouw verbaast het niet dat deze groep naar verhouding een minder goede gezondheid heeft en dat de ouderen vaker beperkt worden door een handicap, aandoening of langdurige ziekte. De huishoudens van de Rustige Ouderen bestaan het vaakst uit paren zonder kinderen, maar ook alleenstaanden komen vaker voor dan gemiddeld. Ze hebben meestal een middelbaar inkomen en minder vaak dan gemiddeld een hoog inkomen. Hun opleidingsniveau is relatief vaak laag. Een derde van de Rustige Ouderen woont in een huurwoning, wat meer is dan gemiddeld. Ook wonen ze vaker dan gemiddeld in een flat of appartement. Almere Haven kent naar verhouding de meeste Rustige Ouderen en vooral in Poort zijn ze ondervertegenwoordigd. Burgerkracht De Rustige Ouderen hebben een lagere burgerkrachtscore dan gemiddeld. Dit geldt voor alle bouwstenen waaruit de schaalscore is opgebouwd, met uitzondering van stemmen. Rustige Ouderen zeggen even vaak als gemiddeld dat ze lijken op personen 2,2 Burgerkracht 3 Burgerkracht in Almere Overige kenmerken Bedrijvige Senioren doen niet alleen veel voor anderen en voor de buurt, ze zijn ook wat betreft sociale participatie heel actief. Zo ontmoeten ze vaak vrienden of kennissen buitenshuis voor de gezelligheid en recreëren ze graag in de natuur. Ook houden ze van culturele uitstapjes. Er is dan ook een sterk verband tussen de meedoenindex en burgerkracht. De Bedrijvige Senioren hebben heel vaak contact met buren en zijn ook heel tevreden over hun sociale contacten in de buurt. Beide kenmerken blijken ook sterk samen te hangen met het 41% 43% Almere Rustige ouderen Mantelzorg 38% 38% Almere Rustige ouderen Vrijwilligerswerk Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 5

3 Burgerkracht in Almere die gaan stemmen als er verkiezingen zijn. Mantelzorg en vrijwilligerswerk doen deze ouderen ongeveer evenveel als gemiddeld. Overige kenmerken Op het gebied van de sociale participatie zijn de Rustige Ouderen niet erg actief. De meedoenindex van dit profiel is het laagst van alle profielen. Activiteiten die ze nog het meest ondernemen zijn het ontmoeten van vrienden of kennissen voor de gezelligheid, het recreëren in de natuur en het maken van culturele uitstapjes. Ondanks dat ze deze dingen geregeld doen, zijn alle andere profielen er nog actiever in. Wat betreft sociale contacten hebben de Rustige Ouderen van de verschillende profielen het minst vaak contact met familie en met vrienden en/of kennissen. Wel hebben ze iets vaker dan gemiddeld contact met buren. Daarnaast zijn ze het minst vaak van mening dat ze in Almere veel sociale contacten hebben. Toch zijn ze voor het grootste deel tevreden over hun sociale contacten in Almere en in de buurt. De helft van de Rustige Ouderen is trots op Almere en dit komt overeen met het stadsgemiddelde. Ook hun betrokkenheid met buurt, stadsdeel en stad wijkt niet af van het gemiddelde. Over het gemeentebestuur en de mogelijkheden van burgerparticipatie bij het gemeentelijk beleid zijn de Rustige Ouderen naar verhouding erg pessimistisch. Van alle profielen oordelen zij hier het meest negatief over. Driekwart van de Rustige Ouderen vindt dat de gemeente verantwoordelijk is voor het schoonhouden van de straat. Dit komt overeen met het gemiddelde. Aanzienlijk minder Rustige Ouderen dan gemiddeld vinden dat bewoners zelf ook moeten meehelpen met het onderhoud. Het aandeel Rustige Ouderen dat wel eens onkruid verwijdert tussen de stoeptegels of zwerfvuil opruimt is echter niet kleiner dan gemiddeld. Toelichting clusteranalyse Op het databestand van Almere in de Peiling 2012 met daarin de antwoorden van de respondenten op de vragenlijst, is met het statistische programma SPSS een clusteranalyse uitgevoerd (Two Step Cluster Analysis). Hiermee zijn vijf clusters of profielen gevormd op basis van de burgerkrachtscore en het achtergrondkenmerk leeftijd. De methode houdt in dat er clusters gevormd worden waarvan de respondenten die in een cluster zitten extern (met de respondenten van de andere clusters) zoveel mogelijk verschillen en intern (met de respondenten in het eigen cluster) zoveel mogelijk overeenkomen. Figuur 3: Bouwstenen burgerkrachtscore (% lijkt helemaal op mij) Politieke dimensie Sociale dimensie Ruimtelijke dimensie Iemand die het leuk vindt het groen in de eigen straat te onderhouden Iemand die zwerfvuil voor de eigen deur opruimt Iemand die boodschappen doet voor een zieke buurvrouw Iemand die samen met buren een versleten speeltuintje opknapt Iemand die stemt wanneer er verkiezingen zijn Iemand die een activiteit voor de buurt organiseert 3% 1% 4% 1% 5% 7% 2% 8% 13% 13% 14% 18% 1% 10% 2% 14% 3% 6% 20% 21% 21% 37% 33% 45% 40% 49% 51% 48% 70% 68% 77% 75% 81% 91% 75% 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Inactieve Jongvolwassenen Gemiddelde Gezinnen Rustige Ouderen Dynamische Dertigers Bedrijvige Senioren Almere Almere in de Peiling 2012 - Onderzoeksverantwoording Dit is één van de 11 themafactsheets voortgekomen uit de stadsenquête Almere in de Peiling 2012. Elke twee jaar wordt door Onderzoek & Statistiek van de gemeente Almere de stadsenquête gehouden. De enquête bestaat uit een variëteit aan vragen van verschillende gemeentelijke diensten of afdelingen, die de resultaten gebruiken voor de ontwikkeling, monitoring en bijstelling van het gemeentelijk beleid. De vragenlijst is in het najaar van 2012 voorgelegd aan een grote steekproef, getrokken uit de Almeerse bevolking van 18 jaar en ouder, en aan het gemeentelijke onderzoekspanel. Het aantal respondenten dat de vragenlijst volledig invulde is 2.308, wat neerkomt op een responspercentage van 32%. Na weging op de kenmerken geslacht, leeftijd, stadsdeel en etniciteit zijn de resultaten van de enquête representatief voor de volwassen Almeerse bevolking. Als in deze factsheet gesproken wordt over verschillen zijn dit statistisch vastgestelde significante verschillen. Bij het lezen van de resultaten moet bij de cijfers over Almere een betrouwbaarheidsmarge van 2% in acht worden genomen. Dit betekent dat een gerapporteerd percentage van 50%, bij herhaling van het onderzoek, in 95% van de gevallen, tussen de 48% en 52% zal liggen. De betrouwbaarheidsmarge wordt kleiner (dus de nauwkeurigheid groter) naarmate het percentage de 0% of de 100% nadert. Bij de cijfers over de stadsdelen bedraagt de betrouwbaarheidsmarge 4%. Colofon SBC, Onderzoek & Statistiek Stadhuisplein 1 onderzoek&statistiek@almere.nl Postbus 200 www.almere.nl 1300 AE Almere 6 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek

4 Meedoenindex Hoe actief zijn Almeerders in hun vrije tijd? In het kort: Middeninkomens doen steeds meer mee De laagste inkomens doen veruit het minste mee Actief zijn in de buurt of als vrijwilliger staat los van inkomen Te veel of weinig tijdsdruk/stress gaat samen met minder meedoen 65-plussers maken een inhaalslag Paren met en zonder kinderen doen meer mee De meedoenindex brengt in kaart hoe de vrijetijdsbesteding van Almeerders varieert tussen de verschillende groepen en door de tijd heen. Zo blijkt bijvoorbeeld uit eerder onderzoek dat lagere inkomens minder meedoen aan vrijetijdsactiviteiten. In de index zijn tien sociale activiteiten opgenomen die de inwoners van Almere in hun vrije tijd kunnen uitvoeren, variërend van het doen van uitstapjes tot actief zijn als vrijwilliger bij buurtcentra. Het geven van mantelzorg valt niet onder de meedoenindex. Vrijetijdsactiviteiten waaruit de meedoenindex is opgebouwd 1. Actief zijn als vrijwilliger bij een groep of organisatie, zoals school, buurtcentrum, sport- of hobbyclub, kerk/moskee. 2. Actief zijn in de buurt, door bv. schoonmaakacties, buurtoverleg of buurtfeesten. 3. Buiten een club of vereniging aan sport doen. 4. Culturele uitstapjes doen, zoals naar theater, bioscoop, museum, concert. 5. Sporten in een sportvereniging, fitnessclub / sportschool. 6. Sportwedstrijden bezoeken. 7. Uitstapjes doen (met gezin), die geen of weinig geld kosten, zoals bezoeken van strand, bos, plassen. 8. Uitstapjes doen (met gezin), die geld kosten, zoals naar speeltuin, dierentuin, pretpark, etc. 9. Voor eigen plezier of ontspanning bij een andere club of vereniging (niet sport) zitten of lessen / cursussen volgen. 10. Vrienden of kennissen ontmoeten buitenshuis voor de gezelligheid of om leuke dingen te doen. Onderzoek & Statistiek Almere in de Peiling 2012 1

4 Meedoenindex Figuur 1: Meedoenindex (hoe hoger het indexcijfer, hoe meer men meedoet) 120 110 100 90 80 70 60 50 100 97 105 2008 2010 2012 De meedoenscore van de volwassen Almeerders in 2008 is gelijkgesteld aan 100. 1) In Figuur 1 is te zien hoe in de stad het meedoen zich door de tijd heen heeft ontwikkeld. In 2010 is een dip te zien. De variatie in de meedoenscores van de verschillende groepen laat zich het beste optekenen door de scores te relateren aan gezondheid. Met een waarde van 50 is de meedoenindex het laagste voor inwoners (in 2012) die aangeven een zeer slechte gezondheid te hebben en met een waarde van 114 het hoogste voor inwoners die aangeven een zeer goede gezondheid te hebben. Ondanks dat de gezondheid zeker een belemmering vormt, staat een slechte gezondheid niet in de weg om actief te zijn in de buurt of als vrijwilliger. Laagste inkomens doen structureel minder mee Uit de voorgaande edities van Almere in de Peiling is bekend dat in Almere personen behorend tot een huishouden met een laag inkomen minder meedoen dan personen in een huishouden met een hoog inkomen. Dit principe gaat nog steeds op. Figuur 2 laat zien dat de laagste inkomensgroep sinds 2008 relatief minder is gaan meedoen, terwijl de drie middelste inkomensgroepen relatief meer zijn gaan meedoen. Er is nu een gat ontstaan tussen de laagste groep en de middelste groepen. Figuur 2: Meedoenindex (hoe hoger het indexcijfer, hoe meer men meedoet) 120 110 100 90 80 70 86 79 82 88 79 97 91 88 106 99 99 95 109 108 111 De hoogste inkomensgroep is stabiel gebleven en doet ook het meeste mee, maar het verschil met de middelste inkomensgroepen is zichtbaar kleiner geworden. Alles bij elkaar genomen kan gesteld worden dat in 2012 de meerderheid van de Almeerders meer meedoet dan in 2008. Wanneer de activiteiten waaruit de meedoenindex is opgebouwd afzonderlijk bekeken worden, blijkt ook dat in het merendeel van de gevallen geldt: hoe lager het inkomen, hoe minder men meedoet. De deelname aan een paar activiteiten staan echter los van inkomen. Zo staat actief zijn in de buurt of als vrijwilliger los van inkomen. Daarnaast hebben het bezoeken van sportwedstrijden, het lid zijn van een club of een vereniging (niet sport) en het volgen van lessen of cursussen weinig met inkomen te maken. Het is ook opvallend dat de uitstapjes die geen of weinig geld kosten meer worden gedaan naarmate men een hoger inkomen heeft. Almeerders doen meer mee dan de afgelopen jaren Zoals in Figuur 1 te zien is, doen de inwoners van de stad in 2012 over de hele linie gesproken meer mee dan in 2008. Dat is ook voor elk stadsdeel afzonderlijk het geval. Almere Poort doet het beter dan Stad en ongeveer even goed als Haven (met Hout). Ditmaal scoort Almere Buiten het hoogste van alle stadsdelen. Net als in 2008 en 2010 blijkt dat inwoners die al langer dan vijf jaar in de stad wonen structureel meer meedoen dan inwoners die hier nog geen zes jaar wonen. Daarnaast is dit jaar voor het eerst gevraagd of een persoon tijdsdruk en/of stress ervaart binnen het eigen huishouden. De personen die aangeven vaak of nooit tijdsdruk en/of stress te ervaren, blijken minder mee te doen dan inwoners in 2008. De personen die aangeven niet vaak maar soms tijdsdruk en/of stress te ervaren, doen meer mee. Een interessante vraag is of het verschil direct voorkomt uit het ervaren van tijdsdruk en/of stress of dat andere factoren zoals levensstijl het verschil verklaren. Uit de jaargangen van 2008 en 2010 is gebleken dat naast het inkomen vier factoren structureel van invloed zijn op meedoen (zie Figuur 3): Opleidingsniveau Leeftijd Huishoudenssamenstelling Werksituatie Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe meer men meedoet. Dat komt doordat opleiding en inkomen voor een groot deel aan elkaar zijn gekoppeld (en ook het inkomen is positief van invloed op meedoen). 60 50 < 1.050 1.050-1.400 1.400-1.800 1.800-3.100 Netto huishoudinkomen per maand 2008 2010 2012 3.100 Van de verschillende leeftijdsgroepen doet de groep van 25 t/m 44 jaar het meeste mee in 2012. 65-plussers doen vaker mee dan in 2008 en 2010. Ze doen het minste mee, maar het verschil is in 2012 kleiner geworden. Ze zijn het meest actief in de buurt of als vrijwilliger. 1) Zie de bijlage voor de (vernieuwde) berekeningwijze en interpretatie van de meedoenindex. 2 Almere in de Peiling 2012 Onderzoek & Statistiek