Herinrichting Oude Veenkoloniën Inleiding De oorsprong van de Herinrichting ligt in een aanvraag in de 70 er jaren tot een herverkaveling, ingediend door de VBB (Veenkoloniale Boeren Bond) bij het Rijk. Deze aanvraag werd afgewezen met als achterliggende reden dat de problematiek in het Veenkoloniale gebied breder was en niet opgelost werd met alleen een herverkaveling van agrarische gronden. Er bestond namelijk ook op verschillende plaatsen nog de situatie, dat kanalen, bruggen en wegen in eigendom waren bij de stad Groningen en er waren aanliggende landerijen en particuliere percelen waarop erfpacht en stadsmeier rechten rustten. Om het totale probleem aan te pakken werd de Wet Herinrichting Oost-Groningen en Gronings-Drentse Veenkoloniën in het leven geroepen. In januari 1979 ging de Herinrichting van start, verdeeld in 7 deelgebieden. Het gebied Nieuwediep / Bareveld / Eexterveensche-en Annerveenschekanaal, Kiel Windeweer / Spijkerboor, Anner- en Eexterveen / Gieterveen vormen samen Blok 3 van het Deelgebied Oude Veenkoloniën. In 1988 werd het plan voor dit Blok 3 vastgesteld. Dit plan heeft niet alleen betrekking op agrarische gronden, het behelst ook de percelen / bezittingen van particuliere huiseigenaren in het gebied. In april 1991 kregen alle zgn. Rechthebbenden in dit gebied de eerste kennisgeving van de op handen zijnde herverkaveling. Tegelijk werd een schematisch overzicht meegestuurd van gegevens over de betreffende eigendommen. In januari 1997 ontvingen deze rechthebbenden de kennisgeving over het zgn. Plan van toedeling, samen met wederom een overzicht dat betrekking had op het bezit van betreffende rechthebbende: een zeer cryptisch document met perceelgegevens en kreten als inbreng, toedeling, onderbedeling, waardes en percentages. Een document dat voor particulieren volkomen vreemd is en alleen begrijpelijk is voor agrariërs,die met her- en ruilverkavelingen te maken hebben. In de bijgaande brief wordt genoemd, dat vele rechthebbenden onterecht in de veronderstelling verkeren dat er t.a.v. hun inbreng niets zal veranderen, hiermee klaarblijkelijk doelend op de particulieren. Op 28 januari 1997 wordt er daarom een algemene voorlichting gegeven over dit Plan van Toedeling in het Dorpshuis te Eexterveen. De daar aanwezige rechthebbenden kregen echter te horen dat deze bijeenkomst slechts bedoeld was voor de betrokken boeren, dat de eigenaren van particuliere percelen beter konden vertrekken. Enkele particulieren hebben nog bezwaren ingediend tegen dit Plan van toedeling, die echter zonder uitzondering door de Blokcommissie werden afgewezen. Onder uitlatingen van kosten van eventuele rechtspraak zullen worden verhaald op de reclamanten hebben de meeste reclamanten het er toen bij gelaten.slechts een enkeling, die zich dat financieel kon veroorloven, zette daarop zijn bezwaar voort bij de rechter-commissaris. Overigens ook zonder resultaat. Vervolgens bleef het jarenlang stil. Tot het moment dat alle eigenaren langs het Grevelingskanaal en het Kieldiep een brief kregen: Op 1 maart 2006 schreef het Waterschap Hunze en Aa s aan alle bewoners / eigenaren langs dit kanaal kort gezegd, dat een deel van hun oorspronkelijke eigendom was overgedragen aan het Waterschap. Notitie onteigening 2011 1
Om misverstanden te voorkomen wordt in de brief uitgelegd dat de achterliggende reden ligt in het feit dat Grevelingskanaal en Kieldiep vanaf 2008 vaarverbinding zullen worden en de onteigende strook grond langs het kanaal door het waterschap gebruikt moet worden bij aanleg- en onderhoudswerkzaamheden. Met geen woord wordt in de brief gerept over de Herinrichting, door middel waarvan het Waterschap de onteigende stroken grond toebedeeld had gekregen. Tot dan toe was het de particulieren onbekend dat hun onderbedeling de grond betrof die was toegedeeld aan het Waterschap. Twee weken later volgde het bericht van het kadaster met daarin de aangepaste perceelgegevens: de acte was zonder medeweten van de betrokkenen gepasseerd. Merkwaardigerwijs ontkent het Waterschap tijdens de zittingen van de rechtszaken, die nu een aantal jaren gaande zijn, in alle toonaarden dat er een verband is tussen de ingebruikname van de vaarroute en het uitvoeren van deze maatregel. Dit terwijl ze het in hun brief zelf als de reden voor deze maatregel aanmerken. Stand van zaken In blok 3 (Annerveenschekanaal en Eexterveenschekanaal en 1 woning in Kiel Windeweer om Turfvaart naar Toervaart mogelijk te maken) loopt momenteel de bezwarenbehandeling waarin ongeveer de helft van de bewoners langs de zuidzijde van het Grevelingskanaal beroep hebben aangetekend tegen de onteigening en/of de buitengewoon lage vergoeding die het waterschap Hunze en Aa s wil betalen voor de ruim 3 meter brede, onteigende strook langs de kanalen en het onteigenen van oever en eigendom onder water. Tijdens uitvoering van deze maatregelen en rechtsgang van een vijftal rechtszaken hebben we het volgende vastgesteld: De deelgebiedcommissie heeft verzuimd artikel 83 van de herinrichtingwet tijdig uit te voeren. Dit artikel bepaalt dat de grensreconstructie wordt gemarkeerd en aan de ingezetenen wordt aangewezen. De wet vereist dat art. 83 wordt uitgevoerd aan het begin van de ter inzagenlegging van het Plan van Toedeling, zodat ingezetenen de consequenties van de herinrichting ter plekke kunnen aanschouwen. Toen dit op ons verzoek, achteraf en veel te laat (10 jaar), toch nog werd uitgevoerd bleek dat men in een aantal gevallen afwijkt van het plan van toedeling uit 1996. Sommige ingezetenen hebben nu opeens een (aanmerkelijk) kleinere kavel dan in het plan van toedeling is bepaald. Bepalen van 3 meter grens Notitie onteigening 2011 2
Op 24 juni 2009 heeft de Rechtbank in Assen een vijftal bezwaren behandeld die zijn ingediend tegen de Lijst der Geldelijke Regelingen voor blok III. Tijdens de zitting werd door een vertegenwoordiger van waterschap Hunze en Aa s opgemerkt dat het niet in eigendom hebben van maaipaden schade oplevert voor het waterschap. Toen de Voorzitter van de Rechtbank vroeg waaruit dit blijkt, bleef een gedegen onderbouwing van deze schade door het waterschap achterwege. Vervolgens vroeg de Voorzitter of het waterschap bereid zou zijn stappen te zetten richting de reclamanten. Hij gaf aan dat het waterschap wel heel ver gaat met het onteigenen van de strook en vroeg zich af of een recht van gebruik niet veel minder ingrijpend zou zijn geweest en voor het waterschap ruim voldoende. Daarna vroeg de Voorzitter of het waterschap bereid zou zijn om de ingezetenen tegemoet te komen en gaf ter overweging de gronden terug te geven. Elders in het deelgebied zijn onteigende stroken grond langs wijken en kanalen, die aanvankelijk waren toebedeeld aan het waterschap, na het plan van toedeling teruggegeven of terugverkocht aan de oorspronkelijke eigenaren. Het niet in eigendom hebben van stroken langs kanalen en het zeilmeer is voor het waterschap dus niet zo zwaarwegend als men doet voorkomen. Wij hebben dit eerder al aangekaart en onderbouwd met de argumenten dat een kaveleigenaar aan de Molenwijk de strook langs het water nog steeds in eigendom heeft en ook aanwonenden van het zeilmeer in Langebosch eigenaar zijn van gronden grenzend aan hetzelfde vaarwater. Met andere woorden het waterschap meet met twee maten! De argumenten die het waterschap heeft gebruikt ter onderbouwing van genoemde onteigening veranderen voortdurend. Aanvankelijk werd aangevoerd dat het waterschap deze stroken (ook wel maaipaden genoemd) nodig had voor onderhoud aan het Kieldiep. Dit argument is nooit valide geweest, maar is inmiddels ook achterhaald vanwege technologische ontwikkelingen uit de afgelopen 30 jaar. Onderhoud aan waterwegen wordt tegenwoordig vanaf het water uitgevoerd. Vervolgens werd gecommuniceerd dat onteigening noodzakelijk zou zijn om bij calamiteiten financiële schade voor het waterschap te voorkomen. Deze calamiteiten hebben zich hier in het verleden nooit voorgedaan en uit recente beleidsstukken en kaarten van het waterschap blijkt dat wij helemaal niet in een risicogebied liggen. Inmiddels is het waterschap ook zelf na meer dan 30 jaar tot inkeer gekomen en is men van mening dat de onteigening onnodig is geweest. Men biedt sommige ingezetenen aan om 3 meter maaipad terug te geven mits een erfdienstbaarheid in de vorm van een recht van overpad wordt geaccepteerd. Het talud en voormalig eigendom in het water weigert men vooralsnog terug te geven. Bovendien hebben betrokkenen aanzienlijke juridische kosten moeten maken om zich tegen de gang van zaken te verweren. Ook daar rept van het waterschap niet over. Door ons is inmiddels vastgesteld dat niet iedereen door het waterschap gelijk wordt behandeld. Aanwonenden van het zeilmeer Langebosch, aan hetzelfde vaarwater in Wildervank, hebben genoemde stroken langs het water gewoon in eigen beheer. De gemeente Veendam doet daar het onderhoud aan de beschoeiingen zonder dat dit problemen oplevert. Er is dus niets op tegen om ook in de blokken 3 en 4 de oude kavelgrens in ere te herstellen en het waterschap het onderhoud te laten doen. Dit leidt niet tot meerkosten, het waterschap doet nu het onderhoud ook, en voor 1977 toen de stad Groningen eigenaar was heeft dit ook nooit tot problemen geleid. (opmerking:aan onze kant van het kanaal is nooit onderhoud geplaagd, al zo'n 80 jaar niet, ook niet door de Stad Groningen). Notitie onteigening 2011 3
Zowel de kaveleigenaar aan de Molenwijk als aanwonenden van het zeilmeer Langebosch worden niet geconfronteerd met de vestiging van een erfdienstbaarheid en ligplaatsverordening op hun kavel, kennelijk voldoet hier gewoon de keur. Ook langs het Grevelingskanaal werd er soms met verschillende maat gemeten. 2x gekleurd paaltje: Van Bareveld 5 t/m 9 blijft men voor het pad, bij Bareveld 13 gaat men doodleuk 1½ meter achteruit. Het is de vraag of hier niet sprake is van onbehoorlijk bestuur. Het waterschap gebruikt namelijk de herinrichtingwet om via een omweg een erfdienstbaarheid te vestigen, terwijl in de praktijk blijkt dat de oude situatie of eventueel vestigen van de keur voldoet. Volgens ons heeft het waterschap formeel niet de bevoegdheid om via deze route een erfdienstbaarheid te vestigen. Rol van de notaris Delicaat uit Gieten in passeren van de aktes,niet duidelijk of deze zich indertijd op de hoogte heeft gesteld van volgen procedure conform artikel 83 van de herinrichtingswet. Notitie onteigening 2011 4
Privacy van aanwonenden wordt met voeten getreden door onteigening Onteigening gaat tot aan de voordeur Onteigening gaat door aangelegde tuintjes. Notitie onteigening 2011 5
De bomen en struiken langs het kanaal werden zonder enige aankondiging omgehaald. Meldingen dat er ijsvogeltjes aan de oeverkanten woonden werden genegeerd en werkzaamheden gingen gewoon door. Aan oeverkant is goed te zien dat hier matten zijn gelegd waardoor walkant ongeschikt is voor nesten ijsvogeltjes Kort daarop kwam gemeente met ligplaats verordening voor Grevelingskanaal,waaruit bleek dat wij in eerste instantie geen bootjes meer voor ons huis mochten laten liggen. Later werd dit na protest van aanwonenden gedeeltelijk teruggedraaid. Maar aan onze kant van het kanaal mogen geen bootjes meer liggen,terwijl er sinds 1978 altijd bootjes hebben gelegen. Taxateurs als (Smit / Zijlstra)die in een positie verkeren waarin deze mensen bij voorbaat als partijdig en bevooroordeeld kunnen worden betiteld. Bureau Houdringe is verbonden aan Grontmij en deze voerde in opdracht van Waterschap werkzaamheden uit. Er is dus een sterke connectie (innige relatie) tussen Waterschap en Herinrichtingcommissie. In dezen is de rechtbank ook gewraakt, maar wrakingcommissie heeft wraking teniet gedaan. Uitvoering bij bepaling van de perceel grenzen is niet conform huidige wetgeving. uitgevoerd. De Meetmethode die het Kadaster heeft toegepast geldt voor agrarisch gebied en niet voor bebouwd gebied. Er zijn nieuwe grenzen vastgesteld met een punttolerantie van 50 cm. Met het handelen van de rechtbank vestigt zij de indruk dat de betreffende bestuursorganen de ondersteunende hand wordt toegestoken In eerste instantie vond de rechtbank de toegepaste -alleen voor agrariërs passendefinanciële criteria voor afkoopsommen juist; ze wilden slechts met veel moeite van onze kant het jaar 1996 vervangen door 2006 als peiljaar. Notitie onteigening 2011 6
De commissie heeft verzuimd aan de rechtbank dat dit al wel was toegezegd aan de betrokkenen. Dit betekende voor betrokkenen weer extra kosten en zittingen bij de rechtbank. Zoals eerder al genoemd kiest de rechtbank ondanks ons bezwaar steeds weer voor taxateurs die een link hebben met de Grontmij / Houdringe; ze stellen zich dienstbaar op om de pogingen om de plannen tot ontwikkeling van het Grevelingskanaal buiten de schadeberekeningen te houden, te faciliteren. Een groot verwijt van onze kant is dat wij het vermoeden mogen koesteren dat overheden in onze regio met hulp van de rechterlijke macht bezig zijn een deel van de bevolking een rad voor ogen te draaien en hen daardoor schade te berokkenen. Blijkbaar moest met alle macht een strook grond door betreffende overheden in eigendom worden verworven, tegen een zo laag mogelijke prijs, om die overheden in staat te stellen met zo weinig mogelijk vervelende interventies van burgers de ontwikkeling van het Grevelingskanaal in eigen hand en macht te houden en daar eventueel als overheid ook nog zoveel mogelijk van te kunnen profiteren. Tijdens laatste zitting heeft rechtbank betrokkenen gevraagd om met waterschap om met elkaar in gesprek te gaan. 2 reclamanten hebben dit gedaan en hierbij bevindingen van overleg De gesprekken met het Waterschap hebben plaatsgevonden op aanbeveling van de Rechtbank. De rechters zijn de mening toegedaan, dat het Waterschap heel veel eist, waardoor de geleden schade voor de bewoners onevenredig hoog zal zijn. Zij hebben het Waterschap voorgesteld de situatie om te draaien. Grond terug naar bewoners en een omgekeerde gebruikersovereenkomst. Er zijn nu een drietal gesprekken tussen ons geweest en de nodige correspondentie. Van het begin aan heeft het Waterschap niet willen onderhandelen over volledige teruggave van de grond. Dat zou een enorm precedent scheppen. Dit terwijl sommige mensen in het geheel niet onteigend zijn! Gedeeltelijk willen zij ons de mogelijkheid geven de grond voor een symbolisch bedrag terug te kopen maar talud en grond onder water blijft onbesproken en men wil een erfdienstbaarheid vestigen die gezien de keur totaal overbodig is en voor ons perceel van grote financiële betekenis is. Men heeft al onbeperkt toegang tot ons perceel. Als we vragen waarom erfdienstbaarheid dan is het antwoord steevast: Wij willen het. Na het derde gesprek bevinden wij ons in een slechtere positie als waar we begonnen zijn. Het Waterschap stelt zich buitengewoon autoritair op zonder werkelijk een deal te willen maken. Op dit moment kunnen wij onze grond gedeeltelijk terugkopen maar dan moeten we alle verdere financiële eisen via de Rechtbank laten vallen. Het Waterschap schroef hun dictaten steeds verder op. Gesprekken met waterschap Men heeft in schijn aan de aanbeveling van de Rechtbank voldaan als Waterschap maar nooit serieus willen onderhandelen. In de praktijk komt het er nu op neer, dat we beter af zijn met een verdere voortgang van de gerechtelijke procedure. 1 reclamant heeft aangegeven hier geen heil in te zien en de rechtbank heeft in zijn beschikking van 25 mei 2011, ondanks bezwaar tegen de begrote kosten en de meerwaarde van het onderzoek ( indicatief door deskundige ( 10.000-15.000 Excl. en intuïtief 2.500,-) door Grontmij te laten uitvoeren. Notitie onteigening 2011 7
Vraagstelling van de rechtbank in deze was : - kunt u aangeven of het project van turf naar toervaart de door u berekende vermogenswaardeverschillen per 17 februari en / of 1 maart 2006 wezenlijk heeft beïnvloed, in de zin dat die verschillen daardoor groter zijn geworden. - Zo ja kunt u dan aangeven in welke mate (tot welke bedragen) dit het geval is Men zou verwachten dat de deelgebiedcommissie en het waterschap haar excuses aanbieden voor de onnodige overlast en ergernissen die al 30 jaar worden veroorzaakt, men zonder aanvullende eisen de oorspronkelijke kavelgrens herstelt en een schaderegeling voor gemaakte kosten, vergoeding immateriële schade en overlast met aanwonenden treft. Het tegendeel is echter het geval! De deelgebiedcommissie vervolgt gewoon de procedure en waterschap Hunze en Aa s weigert halsstarrig om de logische consequenties uit haar ommezwaai te trekken en gaat gewoon door met het veroorzaken van overlast, kosten en ergernissen voor aanwonenden. Tot slot: Beweringen, uitlatingen en meningen in deze notitie kunnen door bewijslast worden onderbouwd en waar nodig worden verstrekt. Het zou te ver voeren in dit stuk om deze als bijlagen op te nemen. Met vriendelijke groet: Notitie onteigening 2011 8