Multiculturele ouderenbeurs Korte impressie Bloedsuiker prikken: dat bleek de grote attractie op 'Kleurrijk in welzijn en zorg', de markt voor oudere migranten die het NOOM in opdracht van de gemeente Waalwijk organiseerde op zaterdag 16 april 2011. Meer dan 100 bezoekers lieten zich prikken en informeren over diabetes, een ziekte die relatief veel voorkomt bij de migrantenouderen. Maar ook voor de demonstraties van goede schoenen en voetverzorging, hulpmiddelen, spelmaterialen voor ouderen en voor de verschillende vormen van massage was grote belangstelling. Ter plaatse meldden zich tien ouderen aan voor een cursus om te leren per computer te chatten en te bellen met hun (klein)kinderen. De bezoekers konden er ook terecht voor voorlichting over seniorenwoningen, woningaanpassingen, dagverzorging en verpleeghuiszorg, zorgverzekering en financiële tegemoetkomingen. Er waren gezonde koekjes uit Iran, er was Turkse thee, er waren massageolieën uit Indonesië. De instellingen en organisaties die zich presenteerden hadden de boodschap vooraf goed begrepen: U bent welkom, maar zorg voor een interactieve en aantrekkelijke aanpak! Foto s: Sjannie Kasbolah 1
Cruciaal voor het welslagen van het evenement was de grote betrokkenheid van de lokale zelforganisaties Molukse Vrouwengroep GPPA, Turkse vrouwengroep Motif, Marokkaanse Werkgroep Waalwijk, de Vrouwensalon, A.K. Geylani Moskee en Stichting Senioren Waalwijk. Zij gaven vooraf aan over welke voorzieningen en activiteiten de ouderen uit hun gemeenschappen meer informatie zouden willen hebben. Minstens twintig vrijwilligers hielpen met het maken van de hapjes, het serveren ervan, de ontvangst van de bezoekers, het rondleiden en vertalen, het scootmobielcircuit en de begeleiding naar het zorgappartement. Zij zorgden voor de grote toeloop van bezoekers: meer dan 250 Molukse, Turkse, Marokkaanse, Thaise, Aghaanse en Nederlandse ouderen en hun familieleden kwamen deze middag een kijkje nemen. Foto: Hans Schellekens Wethouder Sjoerd Potters van Sociale Zaken liet zich met veel plezier rondleiden. Dilek Odabasi, die de presentatie voor haar rekening nam, interviewde hem op het podium. Hij zegde de aanwezigen toe dat hij nog meer gaat ondernemen om ouderen in contact te brengen met de zorg in hun omgeving. De wethouder toonde zich zeer tevreden over de formule van de drukbezochte markt. Hij sprak zelfs al van een herhaling voor volgend jaar. Doelstellingen Oudere migranten kennis laten maken met uiteenlopende voorzieningen in de gemeente Instellingen en organisaties kennis laten maken met oudere migranten Eerste kennismaking tussen vraag en aanbod op het gebied van cultuurspecifieke zorg en welzijn. Doelgroepen Oudere migranten van verschillende achtergronden Nederlandse ouderen Professionals en vrijwilligers van instellingen en organisaties op het gebied van zorg en welzijn. 2
Ondersteunende producten/informatie Suggesties voor presentaties Voorbeeld draaiboek Voorbeeld begroting Voorbeeld flyer (A5) Voorbeeld affiche (A3) Voorbeeld persbericht Aandachts- en leerpunten Het fenomeen ouderenbeurs is overal bekend. Dergelijke beurzen worden echter vrijwel nauwelijks bezocht door ouderen van niet-nederlandse herkomst. In Waalwijk heeft het NOOM in opdracht van de gemeente een speciaal traject opgezet. Het blijkt wél mogelijk om oudere migranten te betrekken bij een ouderenbeurs en hen te interesseren voor een eerste kennismaking met voorzieningen. In het project is voortgebouwd op ervaringen van het NOOM met de 50 plus beurs in Utrecht. Werk vanaf het allereerste begin, d.w.z. vanaf het eerste idee, samen met organisaties van (oudere) migranten en sleutelfiguren, zoals bijv. de voorzitter van de moskeevereniging, de predikant van de kerk, actieve allochtone gemeenteraadsleden. Vorm samen een voorbereidingsgroep. Inventariseer samen met de voorbereidingsgroep waar de interesse van de oudere migranten in de gemeente naar uit gaat/waar de behoeften liggen. Benader organisaties en instellingen eveneens in een vroeg stadium. Nodig hen uit deel te nemen aan de markt met een interactieve presentatie. Oudere migranten zijn geen lezers. Zij willen graag iets meemaken. Stimuleer het gebruik van visueel materiaal. Doe zelf concrete voorstellen. Denk bij de opzet niet alleen aan de kwantiteit van het aantal presentaties, maar laat u leiden door de wensen en behoeften van de oudere migranten én de interesse van organisaties/instellingen die iets voor de oudere migranten willen betekenen. Denk goed na over de locatie. In Waalwijk is gekozen voor een multifunctioneel gebouw. Deze locatie had als voordeel dat er een grand café in gevestigd is (catering!), er allerlei faciliteiten (geluidsapparatuur) aanwezig zijn en er al ervaring was met dergelijke evenementen. Voor de organisaties in het gebouw was het aantrekkelijk om veel nieuwe bezoekers binnen te krijgen. Maar ook kan gedacht worden aan het gemeentehuis, een kerk of moskee, theater of bibliotheek. Alle locaties hebben voor- en nadelen. Belangrijk is dat de locatie aantrekkelijk is voor iedereen en goed toegankelijke en bereikbaar is. Ook de beschikking over faciliteiten kan een overweging zijn. Kies een dag en datum in zorgvuldig overleg met de betrokken sleutelpersonen. Houd rekening met moskee- en kerkbezoek, feestdagen e.d. Maak eveneens in goed overleg de keuze voor het tijdstip en de lengte van de beurs. Zorg voor voldoende tolken, zodat echt contact mogelijk is. Via de zelforganisaties van (oudere) migranten zijn altijd mensen hiervoor beschikbaar. Ook de instellingen hebben vaak allochtoon personeel in dienst of beschikken over stagiaires. Regel samen met de organisaties van (oudere) migranten voor gastheren en gastvrouwen die de bezoekers kunnen rondleiden naar presentaties die voor hen 3
interessant zijn. De gastheren en gastvrouwen kunnen mensen over de drempel helpen, zodat ze bijvoorbeeld voor het eerst van hun leven meedoen met een gehoortest. Zorg voor een aantrekkelijk en gevarieerd programma waarin mensen van verschillende achtergronden zich kunnen herkennen. Een cultureel programma met muziek- en dansoptredens zorgen voor herkenbaarheid voor meerdere groepen. Vraag de mensen uit de voorbereidingsgroep wie het beste gevraagd kunnen worden. Eventueel kunnen zij de optredens ook regelen. Een aantrekkelijk cultureel programma draagt bij aan de werving van de bezoekers. Zoek in samenspraak met de voorbereidingsgroep naar een goede presentator van het programma, liefst afkomstig uit / aansprekend voor een van de belangrijkste doelgroepen. Denk vooraf goed na over het podiumprogramma. Het is goed om een centraal programma te hebben om zo het doel van de beurs toe te lichten, enkele deelnemers naar voren te halen en een podium te bieden aan de wethouder. Anderzijds kan een centraal programma ook de bezoekers weghouden bij de presentaties aan de kramen, waar het eigenlijk om gaat. Zorg voor een goed evenwicht. Een loterij, waarbij ieder uur enkele prijsjes worden weggegeven kan helpen om bezoekers langer vast te houden. De catering is mede bepalend voor het succes van het evenement. De catering moet ook het multiculturele aspect benadrukken. Maak hierover vooraf goede afspraken. Vaak zijn via de migrantenorganisaties mensen beschikbaar die graag de catering (of een deel daarvan) willen verzorgen. Geef hen een goede vergoeding. Zorg dat er goede afspraken zijn over het gebruik van de keuken en de schoonmaak achteraf. Vergeet niet om ook te zorgen voor Nederlandse hapjes. Dan is dit programmaonderdeel pas écht multicultureel. Houdt in de periode van voorbereiding goed contact met alle betrokken partijen. Dat kan bijvoorbeeld door met enige regelmaat een nieuwsbrief of mail te versturen met een overzicht van de vorderingen. Door een grote inbreng van de migrantenorganisaties wordt de beurs echt iets van hén. Maar uiteraard zijn ook Nederlandse ouderen van harte welkom. Denk daarom goed na over de aankondiging van de beurs. Deze moet herkenbaar zijn voor migrantenouderen, maar ook aantrekkelijk voor Nederlandse ouderen. Denk in dit verband ook goed na over een goede naam en de te volgen publiciteit. Stel een publiciteitsplan op. Laat de zelforganisaties van migranten en sleutelfiguren zelf bepalen op welke wijze zij deelnemers willen benaderen en vraag hen wat zij hiervoor nodig hebben. In Waalwijk hebben sleutelfiguren persoonlijk mensen benaderd (huis-aan-huis, via winkels, restaurants en kapsalons). In de moskee is tweemaal een oproep gedaan. Flyers zijn meegegeven. Maar zorg ook voor een bredere bekendmaking, zodat ook Nederlandse ouderen zich uitgenodigd voelen. In Waalwijk is de bredere bekendmaking gedaan door tweemaal een bericht in de huis-aan-huisbladen te plaatsen en affiches op te hangen in de wijk en op bekende locaties zoals het gemeentehuis. Op deze manier is een goed evenwicht bereikt tussen de aanwezigheid van ouderen van verschillende achtergronden. 4
Zorg dat flyers en affiches ruim van tevoren gereed zijn en zorg voor een goed verspreidingsplan. Denk aan EHBO. Bedenk vooraf op welke wijze een vervolg gegeven kan worden aan de beurs. De beurs kan als eenmalig evenement geslaagd zijn, maar het is nog beter om te werken aan afspraken voor nadere contacten van de instellingen met de organisaties van (oudere) migranten om te bespreken op welke wijze passende zorg gerealiseerd kan worden. De beurs is een goede gelegenheid om met ouderen in gesprek te gaan. In Waalwijk heeft een team van drie jongeren aan de hand van een vragenlijst geïnventariseerd waar de wensen en behoeften van de ouderen liggen. De uitkomsten hiervan worden weer gebruikt voor een vervolgtraject. 5