Infosessies geluidsnormen muziek Meettechniek voor handhavers Koen Mandonx Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-inspectie
Overzicht van de presentatie 1. Fysisch kader Het oor Enkele akoestische begrippen 2. Metingen volgens het muziek besluit De meetapparatuur De metingen De meetplaats Bijkomende maatregelen 3. Metingen volgens Vlarem 4. Maatregelen Meettechniek voor handhavers 2
Het slakkenhuis Meettechniek voor handhavers 3
Verband blootstellingstijd - beschadiging 30000 25000 20000 15000 Schade 85 db over 8 uur = Schade 90 db over 2,5 uur = Schade 105 db over 3 min = Schade 130 db over 1 sec 4,5 4 3,5 3 2,5 2 10000 1,5 5000 1 0,5 0 85 90 95 100 105 110 115 lineair 0 85 90 95 100 105 110 115 logaritmisch Meettechniek voor handhavers 4
Afname van het geluid in het vrije veld Ideaal geval : afstand 2 enkel voor een puntbron. reflecties van de grond. absorptie door de lucht. = +6 db Een luidspreker is geen ideaal geval: het geluidniveau stijgt per halvering van afstand met 3-5 db. Er is een verschil tussen luidspreker: op een festivalweide (± vrije veld) in een zaal ( galmveld) Meettechniek voor handhavers 5
Afname van het geluid in zaal Door reflecties ontstaat een galmveld. Ideaal geval: Door absorptie van de wanden neemt het geluid af met de afstand. Hoe meer wanden, hoe meer absorptie, hoe meer afname. Meettechniek voor handhavers 6
De luidheid van muziek. verdubbeling geluidsterkte verdubbeling van de luidheid Als sterkte van het muziekgeluid verdubbelt betekent dit niet dat de muziek ook tweemaal zo luid klinkt. basis - 1 db - 3 db - 6 db - 10 db Een verschil van 1 db is nauwelijks hoorbaar muziekinstallatie best instellen met sonometer Vanaf 3 db wordt het duidelijk merkbaar. Uit de praktijk blijk dat: + 10 db: verdubbeling luidheid + 3 db: verdubbeling geluidsterkte > 85 db: 2X geluidsterkte = 2X risico hoorschade Meettechniek voor handhavers 7
Overzicht van de presentatie Deel 2 1. Fysisch kader 2. Metingen volgens het nieuwe besluit Meetapparatuur Gebruikte grootheden in de wet Wanneer stel je PV op Voorbeelden De meetplaats Het geluidsplan 3. Metingen volgens Vlarem 4. Maatregelen Meettechniek voor handhavers 8
Meettoestellen van de handhaver VLAREM zegt: De meetketen moet bestaan uit apparatuur die minstens voldoet aan de eisen gesteld voor klasse 1-meetinstrumen-ten in de IEC-normen. Vóór elke meting of reeks van metingen moet de meetketen met behulp van een akoestische ijkbron worden geijkt volgens de aanwijzingen van de fabrikant. (Bijlage 4.5.1. Vlarem II) De nauwkeurigheid bedraagt 1 db. (volgens ISO 1996) Meettechniek voor handhavers 9
Voldoet mijn geluidsmeter aan de norm? Hoe weet je of je meter aan de standaarden voldoet? Een producent moet zijn meter naar een nationaal referentielabo sturen om hem te laten testen. Dit lab kan dan een Pattern Approval certificate uitreiken. In Europa is het befaamdste lab het PTB in Duitsland (Physikalisch-Technische Bundesanstalt). De kostprijs voor een dergelijk certificaat is duur. Daarom worden niet alle meters getest. Meettechniek voor handhavers 10
De gebruikte eenheden 1. L Aeq,15min & L Aeq,60min ook meting als voortschrijdend gemiddelde relevant voor gehoorschade Laat ruimte voor dynamiek muziek ook in Nederland 103 db(a) L Aeq,15min 2. L ASlow,max, de eenheid uit het KB van 77 is behouden. het maximaal A-gewogen niveau van de geluidsdruk, gemeten met de trage (1 sec) tijdswegingkarakteristiek S max piekwaarde L Aeq,1sec 3. L A95,5min dit vervangt L Amin,5min uit KB Meettechniek voor handhavers 11
L Aeq, t 100 db(a) 90 80 70 60 L Aeq,3min = 61 db(a) 50 40 30 20 tijd (3 min) Meettechniek voor handhavers 12
Voortschrijdend gemiddelde L Aeq,15min Meettechniek voor handhavers 13
L A95,5min Solo 060521 Leq 1s A N 19/02/12 00h55m00 97.2 db N 19/02/12 00h59m59 88.3 db 110 105 100 L Aeq = 96 db 95 L A95 = 91 db 90 L Amin = 86 db 85 80 00h55 00h56 00h57 00h58 00h59 01h00 Meettechniek voor handhavers 14
Verband L Aeq,t beschadiging van het oor 30000 25000 20000 15000 L Aeq 85 db over 8 uur = L Aeq 90 db over 2,5 uur = L Aeq 105 db over 3 min = L Aeq 130 db over 1 sec 4,5 4 3,5 3 2,5 2 10000 1,5 5000 1 0,5 0 85 90 95 100 105 110 115 lineair 0 85 90 95 100 105 110 115 logaritmisch Meettechniek voor handhavers 15
Lopend gemiddelde L Aeq,15min & L Aeq,60 min Op de huidige meettoestellen ontbreekt een functie om het maximale niveau van het voortschrijdend gemiddelde op het scherm te tonen (L Aeq,15min ). De wetgeving is nog te recent. Wat kan je doen: Alle toestellen kunnen een L Aeq, -waarde over 15 minuten weergeven. De volgende waarde komt pas 15 min later, zodat je alle tijd hebt om de meetwaarde te noteren. Bij sommige merken laat de software die bij de geluidsmeter werd geleverd toe om de gegevens te analyseren op je PC. Op website LNE vind je een rekenblad om op basis van geëxporteerde L Aeq,sec. -waarden het L Aeq,15min te bepalen. Op basis van L aeq,15min kan men ook eenvoudig de L aeq,60 min. Meettechniek voor handhavers 16
Wat ga je meten? Muziek : alle vormen van elektronisch versterkte muziekemissie voortkomend uit blijvende of tijdelijke geluidsbronnen. Het geluidsniveau van de activiteit = elektronisch versterkte muziek + achtergrondgeluid in de inrichting. Vlarem Norm db(a) Toetsing db(a) Wat? Niet-ingedeeld L Aeq,15min 85 L Aslow, max 92 muziek Klasse 3 L Aeq,15min 95 L Aslow, max 102 activiteit Klasse 2 L Aeq, 60min 100 L Aeq,15min 102 activiteit Meettechniek voor handhavers 17
Norm & Toetsingwaarde Controleer steeds de toetsingswaarde en de norm wanneer je de muzieksterkte wenst te controleren. Beiden moeten zijn overschreden om een PV op te stellen. Enkel een overschrijding van de toetsingswaarde volstaat niet. Vermeld steeds nauwkeurig de plaats waar je gemeten hebt. Meettechniek voor handhavers 18
Hoe(lang) moet je meten? De normen en toetsingswaarden en plaats waar ze gelden liggen vast. De meetomstandigheden niet. De evaluatie van de norm is een vorm van een beperkt akoestisch onderzoek. De wetgever geeft de toezichthouder hierin een grote vrijheid. Je mag de beide metingen gelijktijdig opstarten. Je kunt de meting altijd onderbreken als blijkt dat de toetsingswaarde niet gehaald wordt. Je mag meten zo lang als je wilt. Kan je korter dan 15 minuten meten en toch een overtreding vaststellen? Ja! Hoewel de grootte van de overtreding pas blijkt na de voorziene evaluatietijd. Meettechniek voor handhavers 19
SEL - Sound Exposure Level 100 db(a) 90 80 70 L Amax = 78 db(a) L Aeq,3min = 61 db(a) SEL = 84 db(a) 60 50 40 30 20 tijd (3 min) db tijd SEL 85 db 15 min 114,5 db 95 db 15 min 124,5 db 102 db 15 min 131,5 db 100 db 1 uur 135,6 db Meettechniek voor handhavers 20
Controle via SEL Als het vergunde energiequotum wordt opgebruikt voordat de evaluatietijd is verstreken, dan is dit hetzelfde alsof het L Aeq,t is overschreden. Er zijn klasse 1-meters die toelaten om op het scherm de evolutie van het SEL te volgen (soms aangeduid als L AE ). Omdat db een logaritmische schaal is de SEL-waarde soms snel bereikt. Meettechniek voor handhavers 21
Het beperkt akoestisch onderzoek Beperkt akoestisch onderzoek": onderzoek dat enkel de technische controle omvat, bedoeld in artikel 62, 4, van titel I van het VLAREM, en wordt uitgevoerd door of onder de verantwoordelijkheid van de toezichthoudende ambtenaren; 4. De technische controle op de geluidshinder omvat de meting ter plaatse van het geluidsniveau en/of van trillingen onder de volgende voorwaarden: 1 deze metingen geschieden volgens Belgische normen, of bij ontstentenis daarvan volgens methoden aanvaard door het bevoegd bestuur; het tijdstip waarop en de bedrijfsomstandigheden waarbij de meting geschiedt, worden door de bevoegde ambtenaren bepaald; Meettechniek voor handhavers 22
Subsidies Sinds 1993 bestaat er een subsidiebesluit waarbij provincieen gemeentebesturen een subsidie kunnen ontvangen bij de aankoop van apparatuur voor geluidsmetingen. Per geluidsmeter of gelijkwaardige meetketen met bijbehorende ijkbron bedraagt de subsidie 60 % van de aankoopprijs, waarbij het maximumbedrag van de subsidie beperkt wordt tot 2500 (4000 per toestel). Meettechniek voor handhavers 23
Inrichtingen tot 85 db(a) (niet-ingedeeld) Maximaal geluidsniveau: L Aeq,15min 85 db(a) Toetsingswaarde: L Aslow, max 92 db(a) Bijkomende maatregelen: Geen meetverplichting Opmerkingen: Enkel muziekgeluid Meettechniek voor handhavers 24
Keuze van de meetplaats De meting kan op gelijk welke plaats in de inrichting waar zich in normale omstandigheden personen kunnen bevinden. Meet niet dichter dan 1 m van de geluidsbronnen. Zeer dicht bij een luidspreker (0,5 1,0 m) is de toename van het geluidsniveau moeilijk exact te voorspellen maar het geluidsniveau stijgt in ieder geval zeer snel. Dit betekent uiteraard ook dat de organisator of exploitant er moet op toezien dat het publiek minstens 1 m afstand houdt van de geluidsbronnen. Enkel het geluidsniveau van muziek wordt gemeten bij controle, niet het achtergrondgeluid. Meettechniek voor handhavers 25
Voorbeelden Hier vallen de doorsnee café s onder, maar ook kleine semi-akoestisch concerten blijven mogelijk, Meettechniek voor handhavers 26
Een rustig café Meettechniek voor handhavers 27
Erasmus Meettechniek voor handhavers 28
Een vol café Meettechniek voor handhavers 29
Amadée Meettechniek voor handhavers 30
Optreden in kader van Jazz Ora Meettechniek voor handhavers 31
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 32
Bespreking van de resultaten Het meetpunt werd genomen op een hoogte van 3 meter in het midden van de zaal ter hoogte van het mengpaneel. Bij het einde van het optreden is een overschrijding van de norm L Aslow, max. De reden hiervoor is het applaus. Het publiek bevond zich net onder de microfoon. Het drumstel maakt hier weinig lawaai omdat er brushes werden gebruikt. Bij optredens is het niet echt aangewezen om doorheen het publiek te lopen. De meting werd even onderbroken om de meetduur te kunnen verlengen. Meettechniek voor handhavers 33
Inrichting tot 95 db(a) Klasse 3 Maximaal geluidsniveau: L Aeq,15min 95 db(a) Toetsingswaarde: L Aslow, max 102 db(a) Bijkomende maatregelen: Vaste meetplaats Geluidsbegrenzer of meettoestel Geen registratieverplichting Meettechniek voor handhavers 34
Eisen aan de meetketen exploitant De meet- en registratieapparatuur moet: 1. voldoen aan de eisen gesteld voor klasse 2- meetinstrumenten in de Belgische normen; 2. niet gemanipuleerd kunnen worden. Ook de meetmicrofoon: deze moet zo geïnstalleerd worden dat hij niet afgeschermd wordt voor het geluid waaraan de bezoekers worden blootgesteld; 3. de volledige activiteit kunnen meten; 4. te allen tijde gecontroleerd kunnen worden door de toezichthoudende overheid; Meettechniek voor handhavers 35
De meetplaats De meetplaats is wettelijk bepaald. Hier gelden de normen en dit is dus de plaats waar de controle plaatsvindt. Tenzij anders bepaald in de milieuvergunning, voldoet de meetplaats aan de volgende voorwaarden: 1. Hoogte tussen 1,5 en 3 meter boven de vloer en op ten minste 0,5 meter van het plafond en de wanden; 2. Ter hoogte van de mengtafel, voor zover de mengtafel zich tussen het publiek en centraal tussen de belangrijkste luidsprekers bevindt; zo niet, dan bevindt de meetplaats zich tussen het publiek en centraal tussen de belangrijkste luidsprekers; 3. Toegankelijk voor de toezichthoudende overheid. Meettechniek voor handhavers 36
Meethoogte te hoog db: Reflectie te laag db: gerichte luidsprekers OK 0,5 m 2 m >publieksvlak te laag db : afscherming Meettechniek voor handhavers 37
Meethoogte Minstens 1,5 m: door het meten achter de rug van het publiek wordt het geluid afgeschermd. Er wordt dan ook aanbevolen om indien mogelijk een hoogte van ongeveer 0,5 m boven het publieksvlak aan te houden. Maximum meethoogte 3 m: dit voorkomt dat men te ver boven het publiek gaat meten. Een positie waarbij de microfoon meer dan 2 m boven het publieksvlak zweeft, is niet gewenst. Luidsprekers zijn in het hoogfrequente domein tamelijk directief en gericht naar het publiek. Mocht men te hoog boven het publiek meten, dan is er kans dat men te lage geluidsniveaus registreert, in het bijzonder in de hogere frequenties. Dit geldt zeker bij het gebruik van array luidsprekers die bijzonder directief kunnen zijn. Meettechniek voor handhavers 38
Meethoogte Minstens 0,5 m van het plafond: om invloeden van reflectie en dergelijke te vermijden. Hierbij is rekening gehouden met de kleinere zalen met betrekkelijk laag plafond. In het ideale geval zou, wanneer men de microfoon afhangt van het plafond, de afhanghoogte minimaal 1 m moeten zijn en bij hogere zalen minimaal 2 m. Een te korte afstand geeft mogelijk een vertekend beeld omdat net aan het oppervlak van een wand het geluidsniveau snel stijgt. Meettechniek voor handhavers 39
Meetplaats Meettechniek voor handhavers 40
Aanvullingen bij de keuze van de meetplaats Toelichting uit de technische handleiding: Wanneer de luidsprekers de muziek in één bepaalde richting verspreiden, bevindt de meetplaats zich bij voorkeur op deze as: Bij openluchtoptredens: op 2/3 van de afstand tussen het podium en het verste punt van de publieksruimte met een maximum van 70 m. Bij zaaloptredens: op 1/3 tot 1/2 van de afstand tussen het podium en het verste punt van de publieksruimte. Wanneer de luidsprekers de muziek in verschillende richtingen over de publieksruimte verspreiden, bevindt de meetplaats zich centraal tussen de luidsprekers, op de kruising van de denkbeeldige assen door alle luidsprekers, Meettechniek voor handhavers 41
Voorbeelden Meettechniek voor handhavers 42
Danscafé Meettechniek voor handhavers 43
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 44
Bespreking van de resultaten 1. Danscafé met DJ. Voornamelijk een iets oudere cliënteel. 2. Meting gebeurde na voorafgaande verwittiging. 3. Moeilijk om een goede meetplaats te vinden. Er werd gekozen voor een meetpunt bij de draaitafel aan de toog. Voor de toog stonden twee boxen. Wanneer er veel volk aanwezig is 4. Het meetpunt lag op een hoogte van 2 meter en minder 50 cm van de wand. Dit gaf waarschijnlijk een verhoging van de meetwaarden. 5. De meting gebeurde vroeg op de avond (23:00). Later in de nacht wordt het geluidsvolume verhoogd. Een klassiek scenario: de oren van de klanten raken verdoofd waardoor ze het geluid als zwakker ervaren. Om de klanten te behouden moeten ze opnieuw geprikkeld worden. Meettechniek voor handhavers 45
Danscafé Meettechniek voor handhavers 46
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 47
Bespreking 1. Danscafé met DJ. 2. Meting gebeurde na voorafgaande verwittiging. 3. Moeilijk om een goede meetplaats te vinden. Er werd gekozen voor een meetpunt bij de draaitafel aan de toog. De dansvloer was net voor de toog. Het meetpunt lag voldoende hoog. 4. Het meetpunt lag te dicht tegen de wand vol flessen wat een verhoging gaf van de meetwaarden. 5. Er is tijdelijk een lichte overschrijding van de L Aeq,15 min maar dit valt binnen de afwijkingen van de meter. Meettechniek voor handhavers 48
Inrichting tot 100 db(a) Klasse 2 Maximaal geluidsniveau: L Aeq, 60 min 100 db(a) Toetsingswaarde: L Aeq,15 min 102 db(a) Bijkomende maatregelen: Geluidsbegrenzer of Meettoestel op vaste meetplaats en Meetgegevens ter beschikking houden Geluidsplan opstellen, enkel bij vaste installaties Gratis oordopjes ter beschikking stellen Meettechniek voor handhavers 49
Geluidsplan Het geluidsplan bevat minstens de volgende gegevens: 1. de optimale opstelling en keuze van de luidsprekers 2. de meetplaats; 3. het geluidsniveau ter hoogte van de meetplaats en ten minste vier andere beoordelingsplaatsen; 4. de plaats waar het geluidsniveau geregeld wordt; 5. de plattegrond van de publiek toegankelijke ruimte Het geluidsplan wordt opgemaakt door een milieudeskundige die erkend is in de discipline geluid en trillingen. Het geluidsplan is aanwezig in de inrichting en ligt ter inzage van de toezichthoudende overheid. Enkel verplicht bij vaste installaties. In categorie tot 100 db. Meettechniek voor handhavers 50
De meetgegevens van de exploitant Het geluidsniveau is continu zichtbaar voor en wordt bewaakt door de exploitant of zijn vertegenwoordiger. NIET voor publiek. De geregistreerde gegevens, gemeten als L Aeq,60min, moeten gedurende minstens een maand ter beschikking gehouden worden van de toezichthoudende overheid. Meetgegevens zijn GEEN basis voor een PV: Certificering van klasse 2-meters is niet gegarandeerd. De kalibratie is niet verplicht. Meetresultaten zijn niet beveiligd opgeslagen. De gegevens zijn wel bruikbaar door de toezichthoudende overheid voor de opvolging van de muziekactiviteiten. De meting start vanaf het moment dat de muziekactiviteit toegankelijk is voor het publiek. Achtergrondmuziek en soundcheck worden mee gemeten. Meettechniek voor handhavers 51
Geluidsbegrenzer Geluidsbegrenzer : een toestel dat ontworpen is om elke overschrijding van een vooraf ingesteld maximaal geluidsniveau te corrigeren, hetzij door een volledige stopzetting van de muziekproductie, hetzij door het geleidelijk aftoppen van het geluidsniveau. In het verre verleden waren dergelijke toestellen niet erg geliefd bij publiek of exploitanten. Maar ook hier heeft een technische evolutie plaatsgevonden. Meettechniek voor handhavers 52
Geluidsbegrenzers evolueren Nieuwe toestellen met geavanceerde eigenschappen: Dynamische verzwakking van het geluid bij overschrijding. Geavanceerde correctiemechanismen waarbij zowel muziekgeluid als zaalgeluid afzonderlijk kunnen beoordeeld worden. Logging van incidenten en sabotage: - Stroom onderbroken - Microfoon afgeschermd - Externe geluidsbron Opslag van data naar een beveiligde centrale server. Controle en aanpassing van de geluidslimieten op afstand. Begrenzing op niveau van de frequentiebanden zodat de limiter kan inspelen op de akoestische eigenschappen van de muren van de aanpalende panden. Meettechniek voor handhavers 53
Aankopen of huren van toestellen Het is voor organisatoren en exploitanten niet altijd nodig om zelf een geluidsmeter aan te kopen. Dergelijke apparatuur kan worden gehuurd, bijvoorbeeld bij de verhuurfirma van de geluidsapparatuur of de gemeentelijke of provinciale uitleendienst. Meettechniek voor handhavers 54
Voorbeelden Deze voorbeelden zijn afkomstig uit de studie uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse Overheid door het bouwfysisch ingenieursbureau Daidalos Peutz. Meettechniek voor handhavers 55
Jeugdhuis Club 9 Koersel-Beringen Meettechniek voor handhavers 56
Grondplan met meetpunt Meettechniek voor handhavers 57
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 58
Bespreking van de resultaten Door de kleine ruimte met beperkte geluidabsorptie zijn de geluidniveaus hoog: L Aeq,15 min 100-102 db(a). Door de kleine vloeroppervlakte en de beperkte geluidabsorptie varieert het geluidniveau over de publiekszone met 6 db(a). In deze zeer kleine ruimte is het moeilijk een goede positie voor de meetmicrofoon te vinden: is ofwel dicht bij publiek, ofwel dicht bij wanden/plafond van de ruimte. Er is geen mengpaneel in de zaal, maar naast het podium, wat de beheersing van het geluid bemoeilijkt. Meettechniek voor handhavers 59
Jeugdhuis Kroenkel Meettechniek voor handhavers 60
Grondplan met meetpunt Meettechniek voor handhavers 61
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 62
Jeugdhuis Paddenstoel Groot Bijgaarden Meettechniek voor handhavers 63
Grondplan met meetpunt Meettechniek voor handhavers 64
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 65
Bespreking van de resultaten Het geluidniveau bedraagt L Aeq,15 min 101-105 db(a). Dit hangt deels samen met het muziekgenre (metal), deels met de beperkte afmetingen van de ruimte. Een niet versterkte drumsolo is reeds opvallend luid, met maxima tot 105 db(a). Het geluidniveau varieert over de ruimte, met ongeveer 10 db(a): de zone aan de bar, achter een hoek, deels afgeschermd van het directe geluid, zorgt voor deze variatie. Meettechniek voor handhavers 66
Jeugdhuis Kavka - Antwerpen Meettechniek voor handhavers 67
Grondplan met meetpunt Meettechniek voor handhavers 68
Meetresultaten Meettechniek voor handhavers 69
Jeugdhuis Kaddish - Schoten Meettechniek voor handhavers 70
Grondplan met meetpunt Meettechniek voor handhavers 71
Jeugdhuis Meettechniek voor handhavers 72
Bespreking van de resultaten Er is een duidelijk verschil volgens het muziekgenre: LAeq,15 min 93 db(a) voor een rustige groep LAeq,15 min 99 db(a) voor luidere groepen Er is een duidelijk verschil volgens de regeltechnicus: LAeq,15 min 99 db(a): technicus van de (huur) installatie LAeq,15 min 102 db(a): technicus van de band zelf Het geluidniveau varieert sterk over de ruimte. Geluidsverschil bedraagt meer dan 10 db(a), door de lage ruimte met een goed geluidsabsorberend plafond. Meettechniek voor handhavers 73
Overzicht van de presentatie Deel 3 1. Fysisch kader 2. Meting in de inrichting 3. Meting in de omgeving Metingen binnenshuis Metingen in open lucht 4. Maatregelen Meettechniek voor handhavers 74
Meting volgens VLAREM binnenshuis NIET voor die inrichtingen die een toelating hebben van het gemeentebestuur voor maximaal 12 gelegenheden per jaar. Niet-ingedeelde inrichtingen omzetting KB Klasse 2 & Klasse 3 de bestemming op het gewestplan het tijdstip van de exploitatie Meettechniek voor handhavers 75
Uitzonderingen op de emissiemetingen Dit kan wanneer er vooraf toestemming werd aangevraagd bij en verleend door het college van burgemeester en schepenen; Die toelating kan evenwel alleen gegeven worden indien de muziekactiviteit: 1) plaats vindt tussen 12:00 en 00:00 uur en maximaal 3 uur duurt; (niet bij laagste categorie tot 85 db) of 2) gekoppeld is aan een bijzondere gelegenheid en plaatsvindt in een feestzaal of lokaal waarin aan beide volgende criteria wordt voldaan: maximaal 12 gelegenheden per jaar; maximaal 2 gelegenheden per maand; Indien punt 2 van kracht is gelden de Vlarem-emissienormen voor de omgeving niet. Meettechniek voor handhavers 76
Niet ingedeelde inrichtingen Beoordeling naar analogie met het vroegere KB. L Aslow, max gemeten in de buurt, mag een norm op basis van het achtergrondgeluidsniveau niet overschrijden. buurt = alle in de onmiddellijke omgeving gelegen lokalen of gebouwen, waarin zich personen bevinden. achtergrondgeluidsniveau = het geluidsniveau, gemeten als L A95,5min, bij uitschakeling van alle muziekbronnen. (in het vroegere KB was dit L Amin,5min ) De metingen worden uitgevoerd overeenkomstig de Vlarembepalingen voor metingen binnenshuis. (artikel 2, 3 en artikel 3 van bijlage 4.5.1. van Vlarem) Meettechniek voor handhavers 77
Referentiewaarde voor L Aslow, max 50 45 40 35 30 25 20 15 10 L A95,5min + 5 db 35 db L A95,5min 5 0 20 25 30 35 40 45 Meettechniek voor handhavers 78
Meetvoorwaarden Vlarem De geluidsmetingen binnenshuis vinden plaats op een hoogte boven de vloer begrepen tussen 1,2 m en 1,5 m en, zo mogelijk, op minstens 1,5 m van de wanden en de vensters. De deuren en vensters van de vertrekken waarin de geluidsmetingen gebeuren zijn gesloten tijdens de metingen. Er worden geen bijkomende maatregelen getroffen die de geluidsoverdracht kunnen beïnvloeden. Meettechniek voor handhavers 79
Klasse 2 & 3 Meting binnenshuis Nieuw of Verandering Ja Nee RW - 3 RW Meettechniek voor handhavers 80
Nieuwe of bestaande inrichting Inrichting is bestaand als ze op 31 december 2012: 1. NIET ingedeeld was en de stedenbouwkundige vergunning is verleend vóór 1 juli 2012; 2. ingedeeld was en in uitbating en de stedenbouwkundige vergunning is verleend vóór 1 januari 1999; 3. ingedeeld was in de derde klasse en in uitbating en waarvoor vóór 1 september 2012 een milieuvergunningsaanvraag werd ingediend; Meettechniek voor handhavers 81
Richtwaarden voor geluid binnenshuis Ter beoordeling van het geluid van inrichtingen die een gemene muur en/of vloer hebben met bewoonde vertrekken gelden de aangegeven waarden in db(a) als richtwaarden voor binnenshuis waaraan het specifieke geluid van een inrichting wordt getoetst. Gebied dag avond nacht 1 landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie 2 industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en ontginningsgebieden tijdens de ontginning 3 woongebieden en alle andere gebieden uitgezonderd deze sub 1 en sub 2 30 25 25 36 31 31 33 28 28 Meettechniek voor handhavers 82
Meting volgens VLAREM in open lucht NIET voor die inrichtingen die een toelating hebben van het gemeentebestuur voor maximaal 12 gelegenheden per jaar. NIET voor niet-ingedeelde inrichtingen Het specifiek geluid van de inrichting moet voldoen aan een norm die afhangt van: de bestemming op het gewestplan het tijdstip van de exploitatie. Meettechniek voor handhavers 83
Invloed van gewestplan op geluidsnorm Gebied MILIEUKWALITEITSNORMEN IN db(a) IN OPEN LUCHT OVERDAG 'S AVONDS 'S NACHTS 1 Landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie. 40 35 30 2 Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van industriegebieden of van gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nut 3 Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van gebieden voor ambachtelijke bedrijven en KMO ondernemingen, van dienstverleningsgebieden 50 45 45 50 45 40 4 Woongebieden 45 40 35 5 Industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor openbare nutsvoorzieningen 60 55 55 5bis Agrarische gebieden 45 40 35 6 Recreatiegebieden, uitgezonderd gebieden voor verblijfsrecreatie 50 45 40 7 Alle andere gebieden 45 40 35 8 Bufferzones 55 50 50 9 Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van ontginningsgebieden tijdens de ontginning 55 50 45 Meettechniek voor handhavers 84
Invloed van gewestplan op geluidsnorm Opgelet: Als een gebied valt onder twee of meer punten van de tabel dan is in dat gebied de hoogste richtwaarde van toepassing. Meettechniek voor handhavers 85
Overzicht van de presentatie Deel 4 1. Fysisch kader 2. Metingen volgens het muziek -besluit 3. Metingen volgens Vlarem 4. Maatregelen Meettechniek voor handhavers 86
Administratief ingrijpen 1. Raadgevingen en aanmaningen Geen administratieve rechtshandeling niet afdwingbaar Bestuurshandeling Beginsel behoorlijk bestuur Schriftelijk of mondeling Raadgeving = preventief (zonder PV) Aanmaning = curatief 2. Bestuurlijke maatregel Bestuurshandeling en administratieve rechtshandeling Afdwingbaar Schriftelijk of mondeling Kan verschillende vormen aan nemen - Regularisatiebevel - Stopzettingsbevel - Bestuursdwang Meettechniek voor handhavers 87
Veiligheidsmaatregelen Veiligheidsmaatregelen zijn maatregelen waarbij de personen, vermeld in artikel 16.4.6, alle handelingen kunnen stellen of opleggen die zij onder de gegeven omstandigheden nodig achten om een aanzienlijk risico voor mens of milieu uit te schakelen, tot een aanvaardbaar niveau in te perken of te stabiliseren. 1. GEEN strafrechterlijke of bestuurlijke handhaving. 2. WEL administratieve rechtshandeling AFDWINGBAAR 3. Alle maatregelen die noodzakelijk zijn 4. Kosten vallen ten laste van exploitant 5. Mondeling of schriftelijk Meettechniek voor handhavers 88
Aanpassing vergunningsvoorwaarden Na gemotiveerd advies kan het college van burgemeester en schepenen per dossier strengere normen en bijkomende maatregelen opleggen bij de toelating, bij de melding of het verlenen van een milieuvergunning. Een, herhaaldelijke, overschrijding van de norm L Aeq, t is niet enkel een overtreding van de norm, het geeft ook aan dat de inrichting in de verkeerde Vlarem-klasse is ingedeeld. Meettechniek voor handhavers 89
Meting en beoordeling in jeugdhuizen studie bij jeugdhuizen door het ingenieursbureau Daidalos Peutz (november 2011) Voor meer informatie: Het rapport is terug te vinden op de website LNE Meettechniek voor handhavers 90
Technische ingrepen in zaal Voornaamste aanbevelingen bij de studie bij jeugdhuizen door het ingenieursbureau Daidalos Peutz: 1. Bewustzijn dat het muziekgenre impact heeft op de hoogte van het geluidsniveau. 2. Regel geluid af met hulp sonometer ipv op het gehoor. 3. Vermijd zeer korte afstand tussen publiek en luidsprekers. 4. Scherm de luidste natuurlijke geluidsbron af: het drumstel. 5. Gesofisticeerde geluidversterking (array luidsprekers) heeft in kleine, lage ruimten meestal geen zin. 6. Plaats bijkomende geluidabsorptie in de ruimte. 7. Gecombineerd effect van maatregelen Meettechniek voor handhavers 91
Keuze van de muziekgroepen Verschillende groepen, van een ander muziekgenre, maar in dezelfde zaal en gemixt door dezelfde personen, leiden tot een verschil tot 5 db(a). Bij de luidste muziekgenres werden waarden gemeten tot L Aeq, 60 min = 103 db(a). Het is het duidelijk dat er ook genres zijn die nooit boven de grens van 100 db(a) komen, ook niet in kleine jeugdhuizen, dichter bij het podium. Meettechniek voor handhavers 92
Plaatsing van bijkomende geluidsabsorptie Met bijkomende geluidabsorptie kan het geluidniveau dalen met 1-4 db(a). De grootste daling verkrijgt men in ruimten met weinig of geen geluidsabsorberende afwerkingen. In ruimten waar reeds geluidsabsorberende afwerking is, in het bijzonder in ruimten met een volledig geluidsabsorberend plafond, is de daling van het geluidniveau door bijkomende absorptie niet hoger dan 2 db(a). Kostprijs geluidsabsorberende afwerking: plafondafwerking 100 /m². wanden 150-250 /m². Meettechniek voor handhavers 93
Geluidsniveau regelen met sonometer Verschillende groepen, binnen hetzelfde muziekgenre, in dezelfde zaal, maar gemixt door verschillende personen, leiden tot een verschil van 1-3 db(a), Dit hangt samen met de persoonlijke voorkeur van de geluidstechnicus en/of de band. Tijdens een concert moet de geluidstechnicus permanent het geluidniveau kunnen aflezen. Door het volume niet op het gehoor in te regelen, maar met behulp van een sonometer bedraagt de mogelijke winst 1-3 db(a). Kostprijs geluidmeter: 1000-1.200 (exclusief btw, klasse 2). Meettechniek voor handhavers 94
Afstand tussen publiek en luidsprekers Houd het publiek op voldoende afstand van de hoofdluidsprekers. Op korte afstand van luidsprekers wordt men snel aan hogere tot zeer hoge geluidniveaus blootgesteld. Richt het podium zo in dat het publiek de luidsprekers onmogelijk dichter kan naderen dan 1 m, en bij voorkeur op 1.5-2 m van de luidsprekers blijft. Zorg voor een permanente voorziening, een herinrichting van het podium met een vaste plaats voor de luidsprekers, afgeschermd van het publiek. Kostprijs: 2.500. Meettechniek voor handhavers 95
Gesofisticeerde geluidversterking 1. Middelen voor een betere geluidversterking Meerdere luidsprekers Gerichte luidsprekers Array luidsprekers 2. Geluidversterking met zeer gesofisticeerde luidsprekers- systemen heeft voor jeugdhuizen, doordat het ruimten zijn met een beperkte oppervlakte en meestal kleine hoogte, weinig zin. Er is geen systematisch aantoonbare winst in de vorm van een meer gelijkmatig gespreid geluidniveau in alle jeugdhuizen. Meettechniek voor handhavers 96
Afschermen van de luidste bron De luidste natuurlijke geluidsbron bij een concert is het drumstel. Door op het podium het drumstel te omringen met een geluidscherm, bij voorkeur aangevuld door geluidsabsorberende panelen in de rug van de drummer, tegen de achterwand, kan men het geluidniveau laten dalen met 3-5 db(a). De kostprijs: Aankoop: 3000-4000, Verhuur: 50-100. Meettechniek voor handhavers 97
BBT Inzake BBT bepaalt artikel 4.1.2.1. 2 weliswaar dat de naleving van de voorwaarden in Vlarem II en/of de milieuvergunning wordt geacht overeen te stemmen met de BBT verplichting. In bepaalde sectoren leidt dit ertoe dat met name voor betreft de geluidshinder, de vergunning wordt gezien als een vrijbrief. Met name wat betreft geluidsoverlast door muziek wordt hierbij door exploitanten vaak een voor de hand liggende BBT, namelijk de volumeknop, uit het oog verloren. Mondelinge opmerking van Luc LAVRYSEN tijdens de voorstelling van het jaarboek milieurecht, Leuven, 30 maart 2000. Meettechniek voor handhavers 98