Landschappelijke inpassing, Cultuurhistorie & Archeologie Zuidelijke Randweg Budel

Gemeente Cranendonck Landschappelijke inpassing, Cultuurhistorie & Archeologie Zuidelijke Randweg Budel Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 1

Inhoudsopgave Inleiding 5 Ingreep 5 Aanleiding ingreep 7 Proces 7 Cranendonck 9 De varianten 11 Schoterakker Plus 11 Variant Schoterakker Plus 11 Variant Klein Schoot 11 Variant Schutshoeve 13 aansluiting Grensweg 13 aansluiting Zwarteweg 13 autonome ontwik keling 13 Analyse Landschap 15 Bodem 15 Gebruik 15 Kwaliteiten 15 Dorpen en Buurtschappen 17 Kwaliteiten Dorpen en Buurtschappen 17 Mozaïeklandschap 19 Kwaliteiten mozaïeklandschap 19 Kwaliteiten Late ontginningen 21 Bedrijventerrein Airpark 23 Dekzandrug (Bos) 23 Cultuurhistorie en landschap 25 Buurtschappen 25 Wegen 27 Molen Janzona 27 Historisch groen 27 Archeologie 29 In Analyse 2 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

houdsopgave Schutshoeve 43 Beoordelingen 31 Inleiding 31 Beoordeling algemeen 33 Late ontginningen en bedrijvenpark 33 Effecten op dorpen en buurtschappen 33 Effect op mozaïeklandschap 35 aansluiting Grensweg 35 aansluiting Zwarteweg 37 Schoterakker plus 39 Het Tracé 39 Dorpen en Buurtschappen 39 Mozaïeklandschap 39 Late ontginningen 39 Routing 39 Klein Schoot 41 Het Tracé 41 Dorpen, Buurtschappen en Mozaïek 41 Late ontginningen 41 Routing 41 Het Tracé 43 Dorpen en Buurtschappen 43 Mozaïeklandschap 43 Late ontginningen 43 Routing 43 Conclusie 45 Variant Schutshoeve 45 Aansluiting Zwarteweg 45 Conclusie 45 COLOFON 47 Beoordeling Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 3

4 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Keunenlaan Oude route Eindhoven Oostelijke Randweg Inleiding Ingreep Weert Maastricht N Decennia geleden lag er een doorgaande weg tussen België en de aansluiting op de A2 (oude route), dwars door het centrum van Budel. Het verkeer op deze doorgaande weg zorgde voor veel overlast. Ook waren de wegen niet gedimensioneerd op de hoeveelheid en de samenstelling van het verkeer (veel Belgisch vrachtverkeer). Begin 1990 is door de gemeente besloten om een tijdelijke randweg over bestaande infrastructuur in gebruik te nemen en deels in te richten. Deze route loopt via de Oostelijke Randweg, Meemortel, Heikantstraat, Mulkstraat en Midbuulweg. Het verkeer op deze tijdelijke randweg geeft momenteel echter ook overlast voor omwonenden. De gemeente Cranendonck is daarom voornemens om een zuidelijke randweg aan te leggen rondom Budel. Door de aanleg van de Zuidelijke Randweg neemt de hoeveelheid verkeer op de Grensweg / Midbuulweg in Budel af. Overzichtskaart met de ligging van Budel, de omringende dorpen en de randweg. Bestaande situatie bij de Grensweg binnen de kern van Budel. De zuidelijke en de oostelijke randweg samen verbinden het Belgische achterland met de A2 en ontzien de bebouwing van Budel. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 5

Aanleiding ingreep Enkele jaren geleden is de oostelijke randweg aangelegd. Voor de aanleg van de randweg-oost liep de oude verkeersroute vanuit Hamont door Budel en Soerendonk naar Maarheeze. De nieuwe randweg loopt een stuk oostelijker dan de oude route en sluit een kilometer verder naar het zuiden aan op de A2. Aan de kant van Budel stopt de Randweg-Oost bij het bedrijventerrein Airpark. Vanaf het Airpark tot aan de grens volgt het verkeer een route over bestaande wegen door de kern van Budel. De Zuidelijke Randweg Budel moet de Randweg-Oost verbinden met de Keunenlaan net voor de grens met België. Hierdoor neemt de hoeveelheid verkeer in Budel op de Grensweg, Dammerstraat, Midbuulweg, Mulkstraat en Heikantstraat af. In België rijdt het verkeer vooralsnog door de kern van Hamont. Proces In een eerdere studie is er gekozen voor de variant Schoterakker plus. Deze variant sluit in het westen net voor de grens aan op de Grensweg / Keunenlaan, en loopt dan Proces in een slingerend tracé door het landschap tussen Budel en Budel-Schoot. In het oosten sluit deze variant bij de Miel Davitsstraat aan op de Oostelijke Randweg. In deze vervolgstudie van DHV wordt er ingezoomd op het precieze tracé van de variant Schoterakker plus. De gemeente en DHV hebben drie tracés gekozen voor deze ontsluitingsweg. Eén van deze drie varianten is de eerder genoemde variant Schoterakker Plus. De andere twee varianten (Klein Schoot en Schutshoeve) wijken op enkele punten af van de variant Schoterakker Plus. Daarnaast worden er twee aansluitingen onderzocht aan de westzijde. Deze drie tracés worden vergeleken in een milieu effectrapportage. De drie tracés worden vergeleken met elkaar, met de huidige situatie en met de autonome ontwikkeling. Voor de aspecten landschap, cultuurhistorie en archeologie is het niet noodzakelijk om de varianten afzonderlijk te toetsen ten opzichte van de huidige situatie en de autonome ontwikkeling. De autonome ontwikkelingen leiden niet tot een wijziging in het landschap die tot een andere beoordeling zou leiden. Per landschapstype wordt kort aangegeven wat de verschillen zijn tussen de huidige situatie en de autonome ontwikkeling, en waarom dit niet tot een andere beoordeling leidt. Kaart met de bestaande situatie en de geplande variant Schoterakker Plus Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 7

Cranendonck Er wordt gekeken hoe het mogelijk is de randweg te realiseren met een minimale schade aan het landschap en waar mogelijk worden in deze notitie ook kansen genoemd om met de aanleg van de weg landschappelijke en cultuurhistorische potenties te benutten. Cranendonck De gemeente Cranendonck ligt in het zuidoosten van de provincie Noord-Brabant op de grens met Limburg en België. De gemeente grenst in het westen en noorden aan de gemeente Heeze-Leende en de gemeente Someren. Aan Limburgse zijde grenst Cranendonck aan de gemeenten Weert en Nederweert. In het zuidwesten grenst Cranendonck aan de gemeente Hamont-Achel in Belgisch Limburg. Cranendonck is een groene gemeente met veel landbouw, bosgebieden en enkele kleine kernen. Cranendonck ligt midden tussen de meer verstedelijkte gebieden van Eindhoven en Weert. De gemeente bestaat uit de kernen Budel, Budel-Dorplein, Budel-Schoot, Gastel, Maarheeze en Soerendonk. Budel is de grootste plaats van de gemeente. De gemeente heeft in totaal ruim 20.000 inwoners. Cranendonck wordt goed ontsloten door de A2 tussen Eindhoven en Weert-Maastricht. De gemeente Cranendonck is op 1 januari 1997 ontstaan uit de samenvoeging van gemeenten Budel en Maarheeze (zonder de kern Sterksel). Budel is van oudsher een agrarische gemeenschap. Met de aanleg van de Zuid- Willemsvaart in 1826, de bouw van de IJzeren Rijn in 1879, en de komst van de Budelse zinkfabriek in 1892 heeft de gemeente ook een meer industrieel karakter gekregen (bron: wikipedia). Ten oosten van Budel bevindt zich het kleinschalige vliegveld Kempen Airport. Nabij het vliegveld is een bedrijventerrein ontstaan. De gemeente voorziet een uitbreiding van het bedrijventerrein binnen de oranje contouren op de kaart (pagina 6). In het plangebied bevinden zich diverse cultuurhistorisch waardevolle elementen. De meest prominente is de molen Janzona tussen Budel en Budel-Schoot. Ligging van de gemeente Cranendonck in de regio Beeld van Budel Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 9

varianten Variant Schoterakker Plus De varianten Schoterakker Plus De eerder omschreven route Schoterakker Plus gaat uit van een Zuidelijke Randweg ruwweg 500 meter buiten de kern van Budel, midden tussen Budel en Budel-Schoot. Dit tracé kruist haaks op de verschillende uitvalswegen vanuit Budel naar de omgeving. In een workshop met verschillende adviseurs van DHV en medewerkers van de gemeente Cranendonck zijn er drie mogelijke tracés gekozen voor de definitieve ligging van de Zuidelijke Randweg. Deze drie tracés vormen de basis van deze milieu-effectrapportage. De drie varianten volgen een volledig nieuw tracé en maken vrijwel geen gebruik van bestaande wegen. De drie varianten verschillen van elkaar op het oostelijke deel van het tracé. Dit betreft het deel tussen het Airpark en de Grootschoterweg De drie varianten kruisen de Grootschoterweg (de verbinding tussen Budel en Budel-Schoot) op dezelfde locatie. Voor deze kruising is voor alle drie varianten een rotonde voorzien. Ten westen van de Grootschoterweg zijn er voor elke variant twee aansluitingsmogelijkheden tussen de rotonde Grootschoterweg en de Grensweg. Het eerste van de drie tracés is gelijk aan de in een eerdere fase van de planvorming omschreven variant Schoterakker Plus. Dit tracé sluit in het oosten via een bestaande rotonde bij de Miel Davitsstraat aan op het bedrijventerrein Airpark. Vanaf de rotonde loopt het tracé met enkele ruime bochten door het landschap ten zuiden van Budel in westelijke richting. Het tracé kruist de Fabrieksstraat, de Kleinschoterstraat en de Grootschoterweg. Variant Klein Schoot De variant Klein Schoot is grotendeels gelijk aan de variant Schoterakker Plus. De aansluiting bij Airpark, de kruising met de Fabrieksstraat en de kruising met de Grootschoterweg zijn gelijk aan de variant Schoterakker Plus. De variant is onderscheidend in het gebied bij de Kleinschoterstraat. Het tracé van de variant Klein Schoot kruist zuidelijk onder de boerderij aan de Kleinschoterstraat. Hierdoor is het tracé minder slingerend. De variant Klein Schoot verbindt met een enkele flauwe bocht de Fabrieksstraat en de Grootschoterweg. Kaart van de omgeving met de drie varianten en de twee aansluitingen Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 11

VARIANTEN aansluiting Grensweg Variant Schutshoeve De variant Schutshoeve kent in het oosten een sterk afwijkend tracé. De variant sluit bij de kruising Schutshoevestraat, Fabrieksstraat aan op de Randweg-Zuid (het zuidelijke deel van de Randweg - Oost). Vanaf dit punt volgt de weg een kort deel de bestaande Schutshoevestraat om vervolgens met een enkele ruime bocht aan de sluiten op de rotonde in de Grootschoterweg. Dit tracé hoeft de Fabrieksstraat niet te kruisen tussen bestaande woningen door maar loopt wel op grotere afstand van Budel. Ten westen van de Grootschoterweg zijn er twee aansluitingen mogelijk op de weg richting Hamont. De aansluiting Grensweg loopt vanaf de rotonde rechtdoor en sluit met een scherpe bocht aan op de Grensweg. Vanaf de Grensweg wordt de nieuwe randweg dan de doorgaande route met een afslagmogelijkheid richting Budel. aansluiting Zwarteweg De aansluiting Zwarteweg buigt na de rotonde Grootschoterweg direct af naar het zuiden. Deze aansluiting kruist eerst de bestaande Zwarteweg en sluit op de grens met België aan op de Grensweg. Ook bij deze aansluiting wordt de nieuwe randweg de doorgaande route en is er daarnaast een afslagmogelijkheid richting Budel. Beeld van het landschap van de variant Schoterakkerplus Beeld van het landschap van de variant Klein-Schoot Beeld van het landschap van de variant Schutshoeve autonome ontwik keling De verschillende varianten en aansluitingen worden ook vergeleken met de huidige situatie en de autonome ontwikkeling. Voor het aspect landschap worden enkel de ontwikkelingen besproken die plaatsvinden in het plangebied. Het bedrijventerrein Airpark wordt uitgebreid en er worden enkele kleinschalige woningbouwproject uitgevoerd. (Medisch Centrum Budel aan de Midbuulweg en woningbouw het Ekker en Tuincentrum de Roos aan de noordkant van Budel-Schoot). Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 13

Analy Dekzandrug Buulder Aa Beekdal Dekzandrug Historische Kaart van Budel 1838-1857, Grote Historische Atlas van Nederland, Wolters Noordhoff, 1990 Landschapsstructuurkaart van Budel en omgeving 14 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

se Landschap Op de landschapsstructuurkaart zijn deze gebieden benoemd Analyse Landschap De gemeente Cranendonck ligt in het dekzandlandschap van Brabant. Dit is een gebied dat zich uitstrekt over vrijwel geheel Noord-Brabant en een deel van noordelijk Limburg. Het gebied wordt gekenmerkt door een dekzandpakket over het gehele oppervlak. Het dekzandpakket helt af van zuidoost naar noordwest. In het zandgebied zijn beekdalen uitgesleten die worden afgewisseld met dekzandruggen. De beekdalen en dekzandruggen lopen grofweg van zuid naar noord. Bodem De bodem in de gemeente Cranendonck bestaat grotendeels uit droge zandgronden. De dorpen Budel, Gastel, Soerendonk en Maarheeze liggen iets lager op de nattere gronden rondom de Buulder Aa. Onder het bos- en heidegebied ten zuidoosten van Budel (ongeveer op de grens van Brabant en Limburg) ligt het grondwater op grotere diepte. Daartussen bevindt zich een overgangsgebied. Gebruik De bewoning en het grondgebruik in het dekzandlandschap van Brabant zijn gekoppeld aan de ondergrond. De historische samenhang tussen bewoning en grondgebruik is nu nog zichtbaar in het landschap. als beekdal, dekzandrug en late ontginningen. Deze drie structuren lopen parallel aan elkaar in noord-zuidrichting. In het beekdal liggen dorpen, buurtschappen en kleinschalige landbouwkavels. Op de dekzandruggen of droge zandgronden vindt geen landbouw plaats. Hier zijn nog uitgestrekte bos- en heidegebieden te vinden. Op de overgang van dekzandrug en beekdal liggen de open zandgronden of late ontginningen. Deze gebieden zijn nu in gebruik als landbouwgrond maar zijn pas laat ontgonnen. Deze gronden zijn grootschaliger dan de landbouwgronden in het beekdal. Kwaliteiten Deze landschapstypen hangen sterk met elkaar samen, maar kennen elk een eigen kwaliteit en vragen om een andere inpassing van de weg. Per landschapstype worden de belangrijke landschappelijke waarden benoemd en wordt aangegeven hoe de weg in dit landschapstype ingepast kan worden. Op basis van de landschappelijke waarden en de richtlijnen voor inpassing wordt in het volgende hoofdstuk de inpassing van de drie varianten voor de Zuidelijke Randweg behandeld. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 15

Dorpen & Bu 16 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

urtschappen Kwaliteiten Dorpen Buurtschappen Dorpen en Buurtschappen In het beekdal van de Buulder Aa liggen dorpen en buurtschappen afgewisseld met landbouwgronden. Dit landschap is kleinschalig en gevarieerd. Budel is een typisch kransakkeresdorp. Dit betekent dat het dorp is opgebouwd uit een centrale kern en een wegenpatroon in een spinnenwebvormig patroon daaromheen. Het dorp is ontstaan rondom een centraal punt (de huidige Markt). Vanuit dit punt lopen er verschillende uitvalswegen naar de omgeving. Aan deze uitvalswegen zijn nieuwe vestigingen ontstaan. Deze nieuwe vestigingen (oa. Midbuul, Heikant, Meimortel, Bosch, Broekkant) liggen nu ruwweg op de rand van de huidige kern van Budel. Tussen deze vestigingen en de Markt, en tussen de vestigingen onderling zijn wegen ontstaan. Dit heeft geleid tot een spinnenwebvormig stratenpatroon. Ten zuiden van Budel zijn de buurtschappen Groot-Schoot en Klein-Schoot na de komst van de trein en de zinkfabriek aan elkaar gegroeid tot het dorp Budel-Schoot. Budel-Dorplein is iets verder weg gelegen en is gesticht met de komst van de zinkfabriek. Daarnaast zijn er nabij Budel nog diverse kleine buurtschappen te vinden die niet verder uitgegroeid zijn. De dorpen en buurtschappen zijn op de kaart ook als zodanig aangegeven. Kaart met de Dorpen en Buurtschappen en het Mozaïeklandschap Het stratenpatroon en de opbouw van het dorp met verschillende buurtschappen is cultuurhistorisch waardevol. Dit wordt toegelicht in de paragraaf cultuurhistorie. Daarnaast heeft het echter ook verschillende landschappelijke kwaliteiten. De dorpen en buurtschappen nabij Budel zijn kleinschalig van aard. De kern Budel is veruit de grootste kern. De stedebouwkundige opzet van Budel en de omringende dorpen is ruim met veel open ruimte binnen de kernen en aan de randen. In de randen van de dorpen loopt de bebouwing bijna ongemerkt over in het agrarische mozaïeklandschap. De kleine buurtschappen bestaan uit lintbebouwing langs vrijwel alle uitvalswegen vanuit Budel (zoals bij Heikant) en geclusterde bebouwing op kruispunten van wegen (Klein- Schoot). De dorpen en buurtschappen vormen een aantrekkelijke woon- en werkomgeving. Belangrijke waarden in dit landschapstype zijn de verblijfskwaliteit, het dorpse karakter, de geleidelijke overgang van buurtschap naar omringend landschap en de clustering van bebouwing in dorpen, buurtschappen en linten. De inpassing van de weg is binnen geen enkel dorp of buurtschap wenselijk. De bebouwing staat vaak dicht op de weg en de komst van veel verkeer doet afbreuk aan het dorpse karakter en de verblijfskwaliteit van de buurten. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 17

Moza Impressies van de vier Landschapstypen Beeld van de Randweg op het bedrijvenpark 18 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Kwaliteiten mozaïeklandschap Daarnaast is het wenselijk dat de weg de clustering van bebouwing zo min mogelijk doorbreekt. Dit houdt in dat de bestaande clusters en linten niet doorsneden worden door nieuwe infrastructuur. Ook de geleidelijke overgang van bebouwing naar mozaïeklandschap is een aandachtspunt bij de beoordeling van de varianten. Gezien de waarden van dit landschapstype en het effect van de randweg wordt als richtlijn voor de inpassing gesteld dat de nieuwe randweg vanuit landschappelijk standpunt niet over wegen van dorpen en buurtschappen mag lopen en dat de nieuwe randweg buurten en dorpen zo min mogelijk moet doorkruisen. Mozaïeklandschap In de voormalige agrarische samenleving lagen de weilanden veelal dicht bij het beekdal en de akkergronden op hogere gronden. De eerste gronden zijn ontgonnen dicht bij de oude kern van Budel (de Markt). Deze landbouwgronden zijn momenteel veelal bebouwd. Later zijn er ook gronden ontgonnen vanuit de nieuwe vestigingen in de krans rondom de oorspronkelijke kern Budel. In het landschap zijn deze ontginningen te herkennen aan de grillige en gevarieerde verkavelingsstructuur. Dit gebied is op de kaart aangegeven als mozaïeklandschap. Het mozaiëk landschap bestaat uit landbouwkavels rondom de bebouwing van dorpen en buurtschappen. Het landschap kent een grillige en kleinschalige verkaveling. Percelen worden van elkaar gescheiden door bomenrijen. Verspreid in het landschap zijn er kleine percelen begroeid met bosplantsoen. Het mozaïeklandschap en de dorpen en buurtschappen kennen zowel ruimtelijk als historisch een sterke samenhang. Het beeld is aantrekkelijk door de kleinschalige openheid, de zichtbare maat van de kavels en de afwisseling van wonen, landbouw en kleine bosgebieden. Waardevolle elementen in dit landschapstype zijn de historische bomen, de kavelrandbeplanting, de kavelgrootte en de verspreid staande bebouwing. De sterke samenhang tussen deze elementen maakt het mozaïeklandschap tot een belangrijke kwaliteit van de gemeente Cranendonck. Het is wenselijk dit landschapstype te beschermen. Aanleg van de randweg in het mozaïeklandschap is in strijd met de kwaliteiten van dit gebied en heeft niet de voorkeur. Indien onvermijdelijk dient de aanleg derhalve zorgvuldig en welafgewogen te gebeuren met een minimaal effect op de belangrijke waarden in dit landschapstype. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 19

20 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel Late o

ntginningen van Budel heen. Ook de Zuidelijke Randweg wordt deels In het Mozaïeklandschap zijn in de autonome ontwikkeling gerealiseerd op de late ontginningen. enkele kleinschalige woning bouw projecten gepland (zie voor een kaartje met de woningbouw locaties in de autonome ontwikkeling ondermeer de Uitgangs punten nota van het verkeers model). Ook na aanleg van de woningbouw bij Budel en Budel-Schoot is het landschap hier een gemengde omgeving van woningen en kleinschalige kavels. Het effect van de nieuwe weg op dit type landschap is al bepaald ten opzichte van de huidige situatie. Dit effect is niet anders in de autonome ontwikkeling. Late ontginningen In een latere fase worden door de toepassing van kunstmest ook andere gronden geschikt voor landbouw. Deze gronden kenmerken zich door een veel grootschaligere en eentonige verkaveling. De bebouwing in dit gebied bestaat uit enkele grootschalige landbouwcomplexen. Deze gebieden zijn op de kaart aangegeven als late ontginningen. Op de plaats van deze late ontginningen zijn verschillende grootschalige ontwikkelingen gerealiseerd of gepland zoals de oostelijke randweg, het vliegveld en het geplande recreatiegebied Muzenrijk. De oostelijke randweg is pas laat in de 20e eeuw aangelegd om de buitenste buurtschappen Kaart met de late ontginningen en het Bedrijventerrein Airpark Kwaliteiten Late ontginningen De late ontginningen worden gekenmerkt door een rechtlijnige en grootschalige verkaveling. Percelen worden enkel van elkaar gescheiden door een omheining of sloot. De grootschalige bebouwing bestaande uit stallen en boerderijen sluit aan op de maat van het landschap. Door de grote maat en het beperkte aantal inrichtingselementen heeft het gebied een open en kaal karakter. De maat van het landschap is imponerend. De late ontginningen (en overige late ontginningen in Brabant) worden zelden als waardevol bestempeld in landschapsvisies. De late ontginningen zijn in gebruik als productielandschap en worden in het algemeen ook als zodanig beschouwd. In tegenstelling tot de kleinschalige verkaveling van het mozaieklandschap is het beeld in dit landschapstype minder aantrekkelijk. Desondanks vormt het landschap als geheel een typerend gebied. De belangrijkste kwaliteiten zijn de grootschalige openheid, de maat van de kavels en de typerende verspreid staande agrarische bebouwing. Als geheel zijn de late ontginningen een waardevol onderdeel van het Brabantse Landschap. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 21

Maar door de grote maat en de ruime verkaveling heeft het gebied een grote opnamecapaciteit van ruimtelijke ontwikkelingen. Er zijn veel ontwikkelingen mogelijk zonder de landschappelijke waarden aan te tasten. Dit betekent dat de aanleg van een randweg in dit gebied geen schadelijk effect hoeft te hebben op het landschap. Zeker wanneer er rondom de weg grootschalige open gebieden blijven bestaan en de grote verkaveling en bebouwing in stand blijft. Wanneer de weg een simpele en eenduidige lijn volgt en zo min mogelijk kavels doorsnijdt blijven de landschappelijke waarden onaangetast. Wanneer dit mogelijk is heeft het vanuit landschappelijk oogpunt dan ook de voorkeur om een groot deel van het tracé aan te leggen door de late ontginningen. Bedrijventerrein Airpark Het bedrijventerrein Airpark is onderdeel van de late ontginningen. Het beeld en de uitstraling van het bedrijventerrein worden echter sterk bepaald door de bebouwing en infrastructuur. Voor het gebied heeft de gemeente dan ook een afzonderlijk beeldkwaliteitsplan opgesteld. Inpassing van de weg in dit gebied hangt meer samen met deze stedelijke ontwikkelingen dan met de Kaart met de vier landschapstypen en de varianten Airpark landschappelijke ondergrond. Het bedrijvenpark kent een grootschalige verkaveling met een rechtlijnige opzet. De bestaande of geplande wegen van het bedrijventerrein kunnen functioneren als deel van de Zuidelijke Randweg zonder de kwaliteiten van het Airpark aan te tasten. Wanneer de Zuidelijke Randweg binnen de contouren van het Airpark bestaande en/of geplande wegen volgt is er geen negatief landschappelijk effect. In de autonome ontwikkeling wordt het bedrijventerrein uitgebreid. Het toekomstige bedrijventerrein Airpark ligt momenteel braak. De uitbreiding van het bedrijventerrein heeft geen andere beoordeling van de varianten tot gevolg. Voor de huidige situatie zou het effect van de weg op het braakliggende terrein beoordeeld moeten worden. Ten opzichte van de autonome ontwikkeling moet uitgegaan worden van het effect van de weg op het bedrijventerrein. Dit leidt niet tot een andere beoordeling van de landschappelijke effecten. Dekzandrug (Bos) Ten oosten van het vliegveld is op de kaart een deel van de dekzandrug te zien. Op de droge zandgronden van de dekzandrug zijn nog uitgestrekte bos en heidegebieden te vinden. Dit gebied wordt niet doorsneden door de Zuidelijke Randweg en is derhalve geen onderdeel van deze studie. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 23

24 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel Cul

Cultuurhistorie en landschap Cultuurhistorie In dit hoofdstuk worden de belangrijke cultuurhistorische patronen en elementen besproken. Per patroon of element wordt aangegeven hoe er in de beoordeling rekening mee gehouden wordt. De verschillende cultuurhistorische waarden van het gebied worden meegewogen in de beoordeling van de varianten. De aantasting van cultuurhistorische waarden wordt benoemd, maar niet in elk geval afzonderlijk gewogen. Veel waarden zijn ook benoemd als landschappelijke kwaliteit en worden derhalve gezamenlijk beoordeeld. In de overige gevallen wordt de cultuurhistorie apart beoordeeld. In de autonome ontwikkeling vindt er geen aantasting of versterking plaats van deze waarden. Dit betekent dat het effect wordt gewogen ten opzichte van zowel de huidige situatie als ten opzichte van de autonome ontwikkeling. De cultuurhistorische waarden van het gebied hangen sterk samen met de landschappelijke kwaliteiten. De geschiedenis van Budel als een kransakkeresdorp bepaalt ook de cultuurhistorische waardevolle patronen. Cutuurhistorisch waardevol zijn de samenhang tussen Budel en de buurtschappen in de krans er om heen. Daarnaast zijn ook de buurtschappen zelf cultuurhistorisch waardevol. Ook de relatie tussen de dorpen en het mozaïeklandschap, het spinnewebvormige wegenpatroon en de uitvalswegen zijn waardevol. Buurtschappen De buurtschappen in de omgeving zijn Midbuul, Heikant en Klein-Schoot. De voorkeur gaat naar een variant die deze buurtschappen op een zekere afstand passeert en deze buurtschappen in ieder geval niet doorsnijdt. Kaart met de archeologische verwachtingswaarde en de cultuurhistorische waarden. (Bron: Cultuurhistorische Waardenkaart provincie Noord-Brabant) Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 25

Zicht op de molen Janzona vanaf de Klein-Schoterstraat Zicht op het historisch groen tussen de Grensweg en de Poelderstraat vanaf de Zwarteweg 26 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Wegen Het landschap buiten Budel wordt enkel doorsneden door uitvalswegen naar omringende plaatsen. De straatnamen van de uitvalswegen verwijzen naar de be stem ming. De Grootschoterweg, en Kleinschoterweg naar de gelijknamige buurtschappen en de Fabrieksstraat en de Grens weg naar vanzelfsprekend de fabriek (Budelco) en de grens. Aan deze uitvalswegen is verspreide bebouwing te vinden. De verschillende wegen zijn op de Cultuurhistorische Waardenkaart van de Provincie Noord-Brabant benoemd als Historische Geografie met de waarde redelijk hoog. Er moet gestreefd worden naar een minimale doorsnijding van deze elementen. Molen Janzona In het plangebied bevinden zich naast waardevolle patronen ook diverse cultuurhistorisch waardevolle elementen. Het meest prominente element is de molen Janzona tussen Budel en Budel-Schoot. De molen mag niet worden aangetast en nieuwe ontwikkelingen binnen de molenbiotoop mogen een bepaalde hoogte niet overstijgen. De molen wordt op korte afstand gepasseerd door de nieuwe randweg. Omdat nieuwe wegen vaak ook nieuwe bebouwing tot gevolg hebben is de weg een potentiële bedreiging voor de Molen(biotoop). Bij de beoordeling moet er gekeken worden of de nieuwe weg een invloed heeft op deze molen en of de molen met de realisatie van de weg mogelijk een nieuwe betekenis kan krijgen in het landschap. Historisch groen Het historisch groen tussen de Grensweg en de Poelderstraat wordt mogelijk bedreigd door de nieuwe weg. Hiermee dient bij de beoordeling rekening gehouden te worden. Historische bouwkunst Historische bouwkunst is te vinden in de dorpen en oude buurtschappen. Met de bescherming van deze dorpen en buurtschappen is ook de bescherming van deze objecten gewaarborgd. Wel moet er bij de beoordeling extra gelet worden op de historische bouwkunst. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 27

Archeologie Naast landschap en cultuurhistorie zijn er ook archeologische waarden in het gebied. Het gebied is momenteel in gebruik als landbouwgrond en voor bewoning. In het verleden heeft het gebied zich ontwikkeld van woeste gronden buiten het dorp tot leef en werkgebied met landbouw tussen de verschillende buurtschappen. Gezien de lange bewoningsgeschiedenis is er in vrijwel het gehele zoekgebied, met uitzondering van het oostelijk deel, sprake van een hoge verwachtingswaarde voor archeologie. Dit betekent dat er voor alle varianten nader archeologisch onderzoek noodzakelijk is. Een aanvullende bureaustudie zal duidelijkheid moeten geven over de gewenste vorm van het inventariserend veldonderzoek. Omdat de hoge verwachtingswaarde in vrijwel het gehele gebied geldt is er vanuit archeologie geen onderscheid te maken tussen de verschillende varianten. Er kan gesteld worden dat alle drie de varianten een negatief effect hebben op het gebied van archeologie. Ook in de autonome ontwikkeling vindt er geen aantasting plaats van deze waarden. Dit betekent dat het effect negatief is ten opzichte van de huidige situatie én ten opzichte van de autonome ontwikkeling. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 29

30 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel Be

oordelingen De beoordeling blijft niet beperkt tot effecten op Beoordelingen Inleiding De verschillende landschapstypen hebben elk een eigen kwaliteit en daarmee ook een verschillende opnamecapaciteit voor ontwikkelingen zoals de Randweg. De aanleg van de Randweg is in de dorpen en buurtschappen ongewenst. In het mozaïeklandschap is de inpassing problematisch. Dit betekent dat de aanleg van de randweg in dit gebied vrijwel altijd een aantasting van landschappelijke waarden tot gevolg zal hebben. Op de late ontginningen en op het bedrijventerrein kan de aanleg van de randweg per saldo ook een positief effect zijn. De landschappelijke waarden van dit gebied worden niet per definitie aangetast door de aanleg van de randweg. Vanuit deze uitgangspunten kan er gekeken worden naar de verschillende tracés. verschillende landschapstypen afzonderlijk. Er wordt ook gekeken naar de loop van de weg en de effecten op het landschap als geheel. Dit totaaleffect is benoemd als de routing van de variant. De uitdaging is om het bestaand gebruik van het landschap zoveel mogelijk te versterken en de ruimtelijke kwaliteiten te behouden. Ook wordt er gekeken naar de beleving van de automobilist en wordt er onderzocht welke mogelijke kansen er benut kunnen worden met de landschappelijke inpassing. Dit betekent dat elk tracé wordt beoordeeld op vijf aspecten. Effecten op dorpen en buurtschappen Effecten op mozaïeklandschap Effecten op bedrijvenpark Airpark Effecten op late ontginningen Routing De beoordeling van de varianten vindt plaats ten opzichte van de huidige situatie. Voor de aspect landschap, cultuurhistorie en archeologie zijn deze beoordelingen gelijk aan de beoordelingen ten opzichte van de autonome ontwikkeling. Beeld van de oude grensovergang Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 31

Beoordeling Algemeen Score Effecten op dorpen en buurtschappen + Afname verkeer op Midbuulweg / Grensweg ++ Doorsnijding Grootschoterweg - Effecten op mozaïeklandschap -- Doorsnijden landschap Poelderstraat -- Totaal - Scores ++ Positief + Licht Positief 0 Neutraal - Licht Negatief -- Negatief 32 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Beoordeling algemeen De verschillende varianten volgen deels een variabel tracé, maar zijn op verschillende aspecten ook gelijk aan elkaar. Zo kruisen alle varianten de Grootschoterweg op dezelfde locatie. Ook geldt voor alle varianten dat deze verkeer wegnemen van de Midbuulweg. Deze algemene effecten zijn niet van invloed op de afweging van de verschillende varianten ten opzichte van elkaar maar zijn wel van invloed op het landschappelijke effect van de aanleg van de randweg in het algemeen. Eerst worden deze algemene effecten van de weg besproken. Deze gelden immers voor alle drie de varianten. Vervolgens worden de drie varianten afzonderlijk bekeken. Daarbij worden ook de effecten op het landschap van deze drie varianten met elkaar vergeleken. Tot slot wordt de afweging gemaakt wat de aanleg van de weg voor invloed heeft op het landschap in vergelijking met de huidige situatie. Late ontginningen en bedrijvenpark De effecten op de late ontginningen en op het bedrijvenpark airport verschillen sterk per variant, en worden dan ook niet in algemene zin besproken. Algemeen Effecten op dorpen en buurtschappen De drie varianten die hier ter discussie staan nemen alle drie verkeer weg van de Midbuulweg en hebben daarmee een positief effect op de bebouwing van Budel zelf. Dit is een positief effect op dorpen en buurtschappen. Ook geldt voor alle drie de varianten dat het nieuwe tracé de Grootschoterweg kruist halverwege Budel en Budel- Schoot. Er is een rotonde voorzien in het open gebied tussen beide kernen. Dit kleine open gebied vormt nu visueel een aantrekkelijke onderbreking. Wanneer dit open gebied verdwijnt of kleiner wordt door de komst van de zuidelijke randweg dan verandert de traditionele relatie tussen beide dorpen. Beide kernen groeien visueel aan elkaar. De gewenste geleidelijke overgang van dorpen naar het omringende landschap wordt hiermee aangetast. Dit is een negatief effect. Het is wenselijk de rotonde dicht bij Budel te realiseren om enig open gebied vrij te houden tussen Budel en Budel-Schoot. De bestaande clustering van bebouwing in zowel Budel als Budel-Schoot wordt met deze rotonde niet aangetast. Beeld van het open gebied tussen Budel en Budel-Schoot Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 33

Beoordeling aansluiting Grensweg Score Effect op dorpen en buurtschappen - Behoud van verkeer op deel van Grensweg - Effect op mozaïeklandschap - Beperkte doorsnijding landschap Poelderstraat - Routing + Logische doorgaande route + Totaal - 34 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Grensweg Effect op mozaïeklandschap Voor het meest westelijke deel van de Zuidelijke Randweg zijn er twee aansluitingsmogelijkheden. De aansluitingen voorzien een verbinding tussen de nieuw te realiseren rotonde Grootschoterweg / Randweg en de Grensweg. Er zijn weinig mogelijkheden voor deze aansluitingen omdat de te overbruggen afstand tussen deze punten kort is, en er veel woningen staan in dit gebied. De aansluitingen doorkruisen het mozaïeklandschap tussen de Grootschoterweg en de Grensweg (landschap Poelderstraat). Dit gebied vormt een aantrekkelijke mengeling van bewoning en landbouwkavels. Het passeren van de randweg heeft in dit landschap een groot effect op de ruimtelijke kwaliteit. Het kleinschalige en rustige karakter van het gebied wordt aangetast en een deel van de openheid ter plaatse verdwijnt. Dit effect wordt als negatief beoordeeld. De twee aansluitingsmogelijkheden Grensweg en Zwarteweg worden hier apart besproken en met elkaar vergeleken. De scores voor beide varianten gelden enkel als onderlinge vergelijking. Voor beide aansluitingen geldt dat het effect op het mozaïeklandschap negatief is. aansluiting Grensweg De aansluiting Grensweg gaat vanaf de nieuw te realiseren rotonde Randweg rechtdoor, om uiteindelijk met een korte bocht aan te sluiten op de Grensweg. Het doorgaande verkeer vanuit België volgt automatisch de bocht en vervolgt de route over de randweg. Het bestemmingsverkeer naar Budel kan een afslag nemen vanaf de randweg en de weg vervolgen richting de Midbuulweg. Een voordeel van deze aansluiting is dat de nieuw te realiseren weg de kortst mogelijke verbinding vormt tussen de Grootschoterweg en de Grensweg. Dit betekent dat er relatief weinig nieuw asfalt wordt aangelegd in het mozaïeklandschap. Dit beperkt het negatieve effect van de doorsnijding. Een nadeel is dat het verkeer op het eerste deel van de Grensweg niet afneemt. Dit beperkt het potentiële positieve effect op de lintbebouwing aan de Grensweg. Beeld van de grens met de oude slagboom Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 35

Beoordeling aansluiting Zwarteweg Score Effect op dorpen en buurtschappen + Afname van verkeer op de Grensweg + Effect op mozaïeklandschap -- Forse doorsnijding landschap Poelderstraat -- Routing + Logische doorgaande route + Mogelijk verwijderen van bomen - Nieuwe betekenis aan molen Janzona + Totaal 0 36 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

aansluiting Zwarteweg De tweede mogelijkheid is de aansluiting Zwarteweg. Deze aansluiting maakt direct na de rotonde Grootschoterweg een ruime bocht naar het zuidwesten om ongeveer op de grens aan te sluiten op de Grensweg / Keunenlaan. Ook deze aansluiting wordt voorzien met een flauwe bocht voor het doorgaande verkeer vanuit België richting de Zuidelijke Randweg. De nieuw aan te leggen weg kruist de kleinere Zwarteweg. De aansluiting Zwarteweg maakt een grote bocht door het aantrekkelijke mozaïeklandschap. Er wordt veel nieuw asfalt aangelegd in dit gebied. Dit tast de openheid, de kleinschaligheid en het rustige karakter aan. De route kruist twee wegen en vraagt om verschillende nieuwe aansluitingen. Een positief effect is dat op de gehele Grensweg een afname van verkeer ontstaat. De clustering van bebouwing aan de Grensweg wordt niet doorbroken en krijgt door de aanleg van de Randweg juist een rustiger karakter. Deze aansluiting raakt aan of kruist vlak langs enkele monumentale bomen. Het is in deze fase nog niet duidelijk of het mogelijk is om deze bomen te behouden. Wanneer deze bomen of enkele van deze bomen moeten wijken voor de weg is dit een negatief effect. Daar staat tegenover dat de bomen ook benut kunnen worden als een kans. Wanneer het mogelijk is om de weg aan te leggen tussen deze bomen door krijgen deze cultuurhistorisch waardevolle elementen een nieuwe betekenis in het landschap. Dit kan dan zelfs een landschappelijke kwaliteit worden. Mocht deze variant in een latere fase verder uitgewerkt worden dan is bijzondere aandacht nodig voor de inpassing van de weg nabij deze bomen. Momenteel wordt dit nog als licht negatief beoordeeld omdat het risico dat er bomen verdwijnen relatief groot is. Aansluiting Zwarteweg kan cultuurhistorische elementen nieuwe betekenis geven in het landschap. Door de loop van de weg krijgt de automobilist vanuit België zicht op de molen Janzona. Hierdoor krijgt dit cultuurhistorisch waardevolle gebouw een nieuwe betekenis in het landschap. Beeld van het mozaieklandschap tussen de Grensweg en Zwarteweg. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 37

Beoordeling Schoterakker plus Score Effecten op dorpen en buurtschappen - Afname verkeer op Midbuulweg ++ Doorsnijding Fabrieksstraat -- Doorsnijding Grootschoterweg - Effecten op mozaïeklandschap --- Doorsnijden landschap Heikantstraat - Doorsnijden landschap Poelderstraat -- Effecten op bedrijvenpark Airpark 0 Volgt bestaande wegen 0 Effecten op late ontginningen - Aantasting karakter late ontginningen - Routing - Overbodige slingerroute - Benut geen kansen 0 Totaal -- Beeld van het landschap Heikantstraat. Zicht op de buurtschap Heikant 38 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Plus Schoterakker plus De drie varianten verschillen van elkaar tussen de rotonde Grootschoterweg / Zuidelijke Randweg en de rotonde op het Airpark. De effecten op het landschap van deze tracés worden hier besproken per variant. De eerder besproken algemene effecten zijn ook opgenomen in de tabel. Dit betekent dat de scores van de varianten ook de eindscores zijn. Het Tracé Variant Schoterakker Plus volgt een slingerend tracé. In het oosten sluit de weg aan op de bestaande rotonde op het Airpark (Miel Davitsstraat / Zuidelijke Randweg). Vanaf de rotonde loopt het tracé met enkele ruime bochten in westelijke richting. Het tracé kruist de Fabrieksstraat, Klein Schoot, de Kleinschoterstraat en de Grootschoterweg. Het tracé doorsnijdt alle vier de landschapstypen. Dorpen en Buurtschappen De variant Schoterakker Plus doorsnijdt de vrijwel aaneengesloten lintbebouwing van de Fabrieksstraat. Dit doet afbraak aan de clustering en heeft een negatief effect op de verblijfskwaliteit en het dorpse karakter ter plaatse. De buurtschap Heikant wordt afgesneden van het dorp Budel. Dit doet afbreuk aan de cultuurhistorisch waardevolle relatie tussen het dorp Budel en de Kransakkeresdorpen. Mozaïeklandschap De variant Schoterakker Plus doorsnijdt het gebied tussen het bedrijvenpark en de Fabrieksstraat (landschap Heikantstraat). Dit is momenteel een nogal rommelig gebied dat gedomineerd wordt door de braakliggende terreinen voor toekomstige ontwikkelingen op het Airpark. Daarom is het slechts een licht negatief effect. Late ontginningen De variant Schoterakker Plus slingert door de late ontginningen tussen de Grootschoterweg en de Fabrieksstraat. De route passeert de boerderijen aan de noordzijde. Door het slingerende tracé wordt de verkaveling opgeknipt en ontstaan er rondom de weg meer kleinschalige gebieden. Hiermee wordt het karakter van het noordelijke deel van de late ontginningen aangetast. Routing De variant Schoterakker Plus volgt een sterk slingerend tracé en is daardoor erg nadrukkelijk aanwezig in het landschap. Deze variant leidt tot onnodig veel asfalt in het landschap en benut geen landschappelijke kansen. Het tracé vormt ook geen logische route voor de automobilist. De slingers in de weg hebben geen feitelijke noodzaak en vlak ten oosten van de molen Janzona maakt de weg een scherpe knik. De routing van deze variant wordt als negatief beoordeeld. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 39

Beoordeling Klein Schoot Score Effecten op dorpen en buurtschappen - Afname verkeer op Midbuulweg ++ Doorsnijding Fabrieksstraat -- Doorsnijding Grootschoterweg - Effecten op mozaïeklandschap --- Doorsnijden landschap Heikantstraat - Doorsnijden landschap Poelderstraat -- Effecten op bedrijvenpark Airpark 0 Volgt bestaande wegen 0 Effecten op late ontginningen - Aantasting karakter late ontginningen - Routing + Logische route + Benut geen kansen 0 Totaal - Beeld van de de late ontginningen. Beeld van de agrarische bebouwing op de late ontginningen. 40 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Klein Klein Schoot Het Tracé Variant Klein Schoot volgt grotendeels hetzelfde tracé als Schoterakker Plus. In de late ontginningen maakt deze variant echter geen bocht om de noordelijke boerderij maar passeert midden tussen deze drie boerderijen Dorpen, Buurtschappen en Mozaïek De variant Klein Schoot krijgt ook grotendeels dezelfde beoordeling als Schoterakker Plus. De effecten op het bedrijvenpark, de dorpen en buurtschappen en het mozaïeklandschap zijn gelijk aan Schoterakker plus. De variant heeft wel een andere effect op de late ontginningen en ook de routing wordt anders beoordeeld. Late ontginningen De variant Klein Schoot loopt in een vrijwel rechte lijn tussen de drie boederijen in de late ontginningen. Doordat de variant midden in de late ontginningen loopt blijven er aan weerszijden van de weg grote open gebieden behouden. Wel wordt met deze variant de verkaveling opgeknipt tussen de drie boerderijen. Dit is een licht negatief effect. Routing Deze variant volgt een logische route tussen de verschillende punten. De weg benut geen landschappelijke kansen. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 41

Beoordeling Schutshoeve Score Effecten op dorpen en buurtschappen + Afname verkeer op Midbuulweg ++ Doorsnijding Fabrieksstraat 0 Doorsnijding Grootschoterweg - Effecten op mozaïeklandschap -- Doorsnijden landschap Heikantstraat 0 Doorsnijden landschap Poelderstraat -- Effecten op bedrijvenpark Airpark 0 Volgt bestaande wegen 0 Effecten op late ontginningen 0 Aantasting karakter late ontginningen 0 Routing ++ Logische route + Nieuwe betekenis molen Janzona + Totaal + Beeld van de molen Janzona. 42 Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel

Schutshoeve Het Tracé De variant Schutshoeve voorziet in een nieuwe rotonde op de kruising van de bestaande Zuidelijke Randweg met de Fabrieksstraat. Het verkeer rijdt daarmee langer over het bedrijventerrein Airpark en maakt een ruimere bocht door de late ontginningen. Het tracé kruist de Fabrieksstraat, Klein Schoot, de Kleinschoterstraat en de Grootschoterweg. Dorpen en Buurtschappen De clustering van de lintbebouwing aan de Fabrieksstraat wordt niet onderbroken. De relaties tussen de verschillende buurtschappen en de dorpen worden door deze variant niet verstoord. Mozaïeklandschap De variant Schutshoeve doorsnijdt in het oosten enkel een klein deel van het mozaïeklandschap aangrenzend aan de Fabrieksstraat. Ook passeert de variant dicht bij het mozaïeklandschap nabij de buurtschap Klein Schoot. Deze doorsnijding en passage houden echter geen grote aantasting in van de landschappelijke waarden van het mozaïeklandschap. Late ontginningen De variant Schutshoeve volgt een ruime lus door de late ontginningen ten zuiden van de drie boerderijen in het gebied. De weg volgt een logische route met een geleidelijke bocht. Aan weerszijden van de Late ontginningen blijft er een groot ruim gebied behouden waar de schaal en uitstraling van het landschapstype behouden blijft. De weg ligt vaak nabij de grens van kavels of doorsnijdt kavels in het midden. Hierdoor blijven er veel logische of coherente kavels behouden. Het effect van deze variant op het landschapstype is zo goed als neutraal. Routing De variant Schutshoeve volgt een logisch tracé met een enkele ruime bocht. Ook de variant Schutshoeve kan cultuurhistorische elementen nieuwe betekenis geven in het landschap. Door de loop van de weg krijgt de automobilist vanuit het oosten zicht op de molen Janzona. Hierdoor krijgt dit cultuurhistorisch waardevolle gebouw een nieuwe betekenis in het landschap. Wanneer deze variant wordt gecombineerd met de aansluiting Zwarteweg ontstaat er vanuit twee richtingen een aantrekkelijke nieuwe relatie tussen de molen, de dorpen en de Zuidelijke Randweg. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 43

Conclusie De varianten van de weg zijn getoetst op vijf aspecten: Effecten op dorpen en buurtschappen Effecten op mozaïeklandschap Effecten op bedrijvenpark Airpark Effecten op late ontginningen Routing De effecten van de weg op het landschap variëren per variant en per aansluiting. In de conclusie wordt de voorkeursvariant en de voorkeursaansluiting benoemd vanuit landschap en cultuurhistorie. Archeologie is voor de varianten geen onderscheidende factor. Variant Schutshoeve Vanuit landschap en cultuurhistorie gaat de voorkeur uit naar de variant Schutshoeve. Deze variant kent een minimale doorsnijding van de waardevolle mozaïeklandschappen en doorsnijdt geen dorpen of buurtschappen. Ook de relatie tussen dorpen en de aangrenzende buurtschappen wordt niet doorbroken. De variant volgt een strak tracé zonder belangrijke waarden aan te tasten en tegelijkertijd de molen Janzona nieuwe betekenis te geven in het landschap. Het tracé Schutshoeve sluit het beste aan op de Oostelijke Randweg. Deze loopt immers ook grotendeels dóór de Late Conclusie ontginningen en óm de verschillende buurtschappen heen. De realisatie van de varianten Schoterakker Plus of Klein Schoot hebben een negatief effect op het landschap van Budel. Met name de variant Schoterakker Plus is vanuit het oogpunt van landschap ongewenst. Aansluiting Zwarteweg Vanuit landschap en cultuurhistorie gaat de voorkeur uit naar de aansluiting Zwarteweg. De vernieuwde betekenis aan de molen Janzona en de afname van verkeer op de Grensweg wordt net iets hoger gewaardeerd dan de langere doorkruising van het landschap en de Zwarteweg. Conclusie Wanneer Schutshoeve en Zwarteweg gecombineerd worden ontstaat er een nieuwe situatie die in het algemeen een verbetering tot gevolg heeft van landschappelijke, cultuurhistorische en stedenbouwkundige kwaliteiten. Het is wenselijk in het vervolgtraject bij de verdere uitwerking van de Zuidelijke Randweg een landschapsarchitect op te nemen in het projectteam. Op deze manier is het mogelijk om de aanbevelingen uit dit rapport mee te kunnen nemen in de besluitvorming. Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 45

COLOFON Opdrachtgever : Gemeente Cranendonck Project : MER-studie Zuidelijke Randweg Dossier : C1193-01.001 Ons kenmerk : MD-AF20101537/EP Status : Definitief Omvang rapport : 46 pagina s Auteur : Wouter van Boekel Bijdrage : Ingrid Langenhoff Projectleider : Manon Kerssemeeckers Datum : 26 november 2010 Naam/Paraaf : Landschappelijke Inpassing Zuidelijke Randweg Budel 47