VOORDRACHT 3 Haarlem, 16 december 1997 Onderwerp: FINH-bijdrage Zaans Museum Bijlagen: 2 1 Algemeen Bij besluit van 11 november 1996, voordracht 69, hebben uw Staten vastgesteld het eerste investeringsprogramma van het Fonds Investeringen Noord- Holland (FINH). Daarin is onder nummer M3.1 opgenomen het project: Zaans Museum. Thans is dit project ons inziens voldoende besluitrijp en leggen wij u een investeringsbesluit voor waardoor het fondsvermogen afneemt tot 323.212.600,-- 2 Omschrijving project De regio Zaanstreek is de eerste Westeuropese regio waar in de tweede helft van de 17e eeuw voor het eerst sprake was van "moderne" grootschalige industrie. Het is dan ook niet meer dan logisch dat het nieuw te bouwen Zaans Museum aandacht besteed aan de industriële ontwikkeling van de Zaanstreek die exemplarisch is voor de industriële ontwikkeling van Nederland. Daarnaast biedt de locatie van het nieuwe museum op de Zaanse Schans een viertal unieke mogelijkheden: vervullen van museale brugfunctie -Door de locatie kan het museum een brug slaan tussen de kleinschalige, ambachtelijke woon- en werkcultuur van de Zaanse Schans en de grootschalige industrie die zich in de Zaanstreek heeft ontwikkeld; -vergroten van het draagvlak voor het industriële erfgoed Dit kan door enerzijds in het museum te wijzen op het culturele belang van dit erfgoed waarbij bijvoorbeeld gedacht kan worden aan de spectaculaire Zaanse fabriekswand. Anderzijds biedt de locatie de mogelijkheden om actief een bijdrage te leveren aan het behoud en de openstelling van deze industriële monumenten door bijvoorbeeld het organiseren van boottochten naar deze monumenten; -vergroten van de toeristische aantrekkelijkheid De Zaanse Schans is op dit moment al een zeer belangrijke toeristische attractie in Noord-Holland met jaarlijks 900.000 bezoekers die overigens gemiddeld relatief kort op de Zaanse Schans verblijven. Door het museum wordt getracht een deel van deze bezoekers wegwijs en enthousiast te maken voor andere bezienswaardigheden van de Zaanstreek. Met als gevolg een langere verblijfsduur van de bezoekers in de Zaanstreek. -bevorderen van het draagvlak voor het Veenweidegebied Tegen de Zaanse Schans aan ligt het natuurgebied de Klaverpolder dat deel uitmaakt van het Veenweidegebied. Het provinciaal beleid voor dit gebied is gericht op het zo veel mogelijk in zijn oorspronkelijke staat houden van dit gebied onder andere door het op een verantwoorde wijze ontsluiten van het gebied voor bezoekers. Door hieraan in het Zaans Museum, maar ook in het bezoekerscentrum van de Zaanse Schans aandacht te besteden wordt een bijdrage geleverd aan het op een verantwoorde wijze ontsluiten van dit gebied. Op dit moment is de bouw van het nieuwe museum in volle gang en ziet het er naar uit dat het museum medio september 1998 open zal gaan voor het
publiek. Op dit moment bevinden zich de plannen met betrekking tot de inrichting van het museum in een afrondend stadium. Uitgangspunt daarbij is dat het museum zich niet uitsluitend richt op (buitenlandse) bezoekers maar dat de bevolking en industrie van de Zaanstreek van af het begin actief bij het museum worden betrokken. Om dit te bereiken wordt met betrekking tot de inrichting van het museum een zogenaamd twee sporen beleid gevolgd. 2 Het eerste spoor richt zich op de (buitenlandse) toerist. Hierbij wordt de potentiële bezoeker van de Zaanse Schans een kort, compleet en spannend verhaal over de Zaanstreek aangeboden (zogenaamde toeristische short track). Gelet op het grote aantal potentiële bezoekers is het om exploitatieredenen van belang dat deze vaste opstelling direct na de opening aan deze bezoekers kan worden gepresenteerd. Het tweede spoor wordt opgebouwd door het organiseren van 10 thematentoonstellingen waarvan aan het einde van iedere thematentoonstelling een gedeelte (een module) wordt toegevoegd aan de vaste opstelling van het museum. Met name bij het opzetten van deze thematentoonstellingen is een actieve participatie van de Zaanse bevolking en industrie mogelijk en noodzakelijk. Op deze manier zal het museum in een periode van tien jaar uitgroeien naar een middelgroot museum met een "vaste" opstelling. 3. De projectaanvraag Aan de provincie wordt gevraagd om een financiële bijdrage in de inrichtingskosten van het museum. De gevraagde bijdrage heeft daarbij betrekking op de zogenaamde toeristische short track en de eerste vier thema tentoonstellingen. Het is van groot belang dat tijdig met de planning en organisatie van deze thematentoonstellingen wordt begonnen. In totaal wordt om een provinciale bijdrage van 2.5 miljoen gevraagd uit het Fonds Investeringen Noord-Holland. Dit laatste omdat binnen de provinciale cultuurbegroting voor dit doel geen mogelijkheden zijn voor financiële ondersteuning. 4. Financiële gegevens De thematentoonstellingen zullen naar verwachting 250.000,-- per tentoonstelling gaan kosten. Het ombouwen van de thematentoonstelling in een module van de vaste opstelling wordt geschat op een bedrag van 100.000,--. De toeristische short-track wordt op dit moment begroot op 1.250.000,-- en er is nog bedrag van 250.000,-- noodzakelijk voor algemene inrichtingskosten van het museum. De totale kosten voor museale inrichting zien er samengevat als volgt uit: -toeristische short track 1.250.000,-- -10 thema-tentoonstellingen 2.500.000,-- -ombouwen thema-tentoonstellingen 1.000.000,-- -algemene inrichtingskosten 250.000,-- ============== totaal 5.000.000,-- De gevraagde provinciale bijdrage van 2.5 miljoen dekt derhalve een substantieel deel van museale inrichtingskosten van het museum. Voor de overige kosten doet men een beroep op sponsors. Daarom wordt ook aan de provincie gevraagd de eerste vier thema-tentoonstellingen te financieren om aan mogelijke sponsors een duidelijk beeld te geven over wat men kan verwachten.
3 Tot nu toe heeft het museum de volgende toezeggingen ontvangen: - VSB fonds 150.000,-- - Anjer fonds 40.000,-- - Mondriaan Stichting 160.000,-- - Forbo Krommenie 100.000,-- - Gerrit Blauw Fonds 50.000,-- ============== totaal 500.000,-- Voor het nog ontbrekende bedrag zal een sponsercampagne wordt opgezet die wordt begeleid door het bureau Winkelmann & van Hessen De bouwkosten en de kosten van de grond van het nieuwe museum zijn reeds geheel gedekt. Deze kosten zijn als volgt opgebouwd: *Bouwsom van het nieuwe museum 8.700.000,-- financiering 60% rijk en 40% gemeente Zaanstad *Vernieuwing en uitbreiding parkeerplaatsen 3.935.000,-- financiering 90% gemeente Zaanstad 10% Stichting Zaanse Schans *Bouwgrond P.M. beschikbaar gesteld Stichting Zaanse Schans =============== Totale investeringen voor "kale" locatie 12.635.000,-- De provinciale bijdrage van 2.500.000,-- op een totaal te investeren bedrag van 17.635.000,-- ( 12.635.000,-- plus 5.000.000,-- ) komt neer op een financiële bijdrage van 14.2% De tot nu toe gepresenteerde exploitatie-opzet voor het museum laat tot nu een tekort zien van gemiddeld ongeveer 200.000,-- over de eerste vijf jaar. Hierover vinden op dit moment onderhandelingen tussen de gemeente en het museum plaats. Beide partijen geven aan te verwachten dat deze onderhandelingen bevredigend zullen verlopen. Daarbij speelt ongetwijfeld een rol dat de exploitatie op dit moment voorzichtigheidshalve is gebaseerd op een (lage) raming van 60.000 bezoekers per jaar. 5. Beoordeling verzoek aan FINH criteria * Tastbaarheid Het project levert als tastbaar resultaat een nieuw museum op met een daarbij behorende inrichting. * Levensduur Het museum is gepland voor onbepaalde tijd en zeker ten minste voor een periode van 20 jaar. De inrichting wordt in een periode van tien jaar opgebouwd met daarna een vernieuwing om de vijf jaar. * Publiek domein karakter Het museum is tegen betaling voor iedereen toegankelijk. *Beheer/onderhoud geregeld De Stichting Zaans Museum zal het museum gaan exploiteren en in de toekomst uit eigen middelen onderhouden. * Financiële criteria De subsidie bedraagt minder dan 25% van het totaal te investeren bedrag.
Het project is in het Eerste Investeringsprogramma opgenomen vanwege de ligging in de Midden-regio en nog specifieker in het Veenweidegebied. 4 Belangrijke aandachtspunten voor dit gebied zijn, zoals blijkt uit Voordracht 69, verbetering van de fysieke omgeving en aandacht voor cultuur. De komst van een nieuw museum valt zeker binnen deze aandachtspunten. Maar ook de economische situatie wordt door de komst van het museum positief beïnvloed. Of het museum in de toekomst aanspraak kan maken op een provinciale subsidie hangt sterk af van de wijze waarop door het museum inhoud wordt gegeven aan begrippen zoals cultuurbehoud, cultuureducatie en cultuurparticipatie, de kernbegrippen uit de provinciale cultuurnota 1997-2000. Op grond van de thans beschikbare gegevens kan geconstateerd worden dat het museum goed aansluit op deze elementen uit de nota. Met betrekking tot de opzet en inrichting van het museum hebben wij ook het advies ingewonnen van de provinciaal museumconsulent. Deze heeft ons met een enkele kanttekening positief geadviseerd over deze aanvraag. Als belangrijk aandachtspunt geeft de provinciaal museumconsulent aan dat er op toe moet worden gezien dat de FINH-gelden voor het gevraagde doel moeten worden aangewend en niet gebruikt worden voor de exploitatie van het museum. Gelet op het bovenstaande staan wij positief ten opzichte van dit project Bij de nadere uitwerking van dit voorstel zullen wij uiteraard aandacht besteden aan de door de provinciaal museumconsulent gemaakte kanttekening. 6. Verdere procedure Met de inrichting en het organiseren van de thematische tentoonstellingen kan daadwerkelijk begonnen worden, wanneer over de benodigde financiële middelen beschikt wordt. De Stichting Zaans Museum zal de middelen ontvangen en aanwenden voor de doeleinden ten behoeve van het Zaans Museum, die in de voordracht beschreven zijn. 7. Uitvoeringsbesluit De commissie Maatschappelijk Welzijn en Cultuur heeft op 27 november 1997 dit voorstel besproken en ons unaniem positief geadviseerd: De commissie Middelen heeft op 10 december 1997 dit voorstel besproken en ons, met uitzondering van de PvdA, positief geadviseerd. De leden van deze fractie vinden het, gelet op de huidige criteria van het fonds, onjuist dat een bijdrage wordt verstrekt voor de inrichting van een museum en vinden de relatie tussen het museum en het veenweidegebied te mager. Gehoord het advies van beide commissies stellen wij u voor een bedrag van 2,5 miljoen in het Fonds Investeringen Noord-Holland te reserveren voor de dekking van het provinciaal aandeel in de inrichtingskosten van het nieuwe Zaans Museum, overeenkomstig het bijgevoegde ontwerpbesluit. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, J.A. van Kemenade, voorzitter. C.J.N. Versteden, griffier.
5 ONTWERPBESLUIT Nr. Provinciale Staten van Noord-Holland; gezien de voordracht van gedeputeerde staten; gelet op: - het feit dat de bouw van het museum bijna voltooid is en de inrichting van het museum van evident belang is om tot opening over te kunnen gaan; -het feit dat de locatie van het nieuwe museum een unieke mogelijkheid biedt een aantal (integrale) beleidsdoelstellingen te realiseren; -de financiële middelen, die reeds voor de bouw door de verschillende partijen, waaronder ook het Rijk, bijeen zijn gebracht; -het positieve advies van de provinciale Museumconsulent m.b.t. opzet en inrichting van het museum; overwegende: -de stimulerende rol, die de provincie Noord-Holland zal hebben met het verstrekken van de benodigde middelen; -de potentie die het museum heeft om uit te groeien naar een middelgroot museum; -de positieve (economische) gevolgen, die het museum voor de bewoners van de Zaanstreek zal hebben; besluiten: 1.de Stichting Zaans Museum een bedrag van maximaal 2,5 miljoen te verstrekken ten behoeve van de inrichting van het Zaans Museum; 2.met het bedrag, genoemd onder punt 1, een substantieel deel van de totale inrichtingskosten te dekken; 3.het bedrag van 2,5 miljoen, genoemd onder punt 1., te onttrekken aan het Fonds Investeringen Noord-Holland (FINH); 4.gedeputeerde staten te machtigen het onder punt 1 genoemde bedrag onder nog nader uit te werken voorwaarden ter beschikking te stellen aan de Stichting Zaans Museum. Haarlem, Provinciale Staten voornoemd,, voorzitter., griffier.
6 Bijlage Statenvoordracht Zaans Museum (M3.1) Committering FINH Na het onderhavige investeringsbesluit is het FINH als volgt gecommitteerd (zie tabel). Committeringstabel FINH per datum Kernprogramma 1997 1998 1999 2000 Saldo per 1 januari 366.312.600,-- 325.712.600,-- N.1. Economische toekomst Kop van Noord-Holland *N1.1a Autoweg N9: Koegrastunnel - 3.000.000,-- N.2 Toeristisch product Noordkop *N2.1b Zomer in de Kop: Fietspad Pettemerweg - 1.400.000,-- *N2.4 Uitbreiding en vernieuwing Ecomare - 1.000.000,-- N.3 Toegevoegde waarde land- en tuinbouw M.1 Ontwikkeling HAL-gebied * M1.4a Terminal Boekelermeer - 2.600.000,-- M.2 Ontwikkeling HES-gebied M.3 Veenweidengebied * M3.1 Zaans Museum - 2.500.000,-- Z.1 Streekstad Haarlemmermeer Z.2 IJmond IJzersterk Z.3 Masterplan Noordzeekanaalhavens * Z3.7 Biomassavergasser - 20.000.000,-- Z.4 Groene Hart van Holland *Z.4.3a Herstructureren glastuinbouw memorie *Z4.6 Deelprojecten Groene As - 5.900.000,-- Z.5 Noordvleugel OV-gebied Aanvullend beheersbudget bestaande taken: -- Veiligheid kruispunten in provinciale wegen - 6.700.000,-- Saldo per 31 december op verplichtingenbasis (excl. rentebijschrijving) 325.712.600,-- 323.212.600,--
7 Titel:Vd 3: FINH-bijdrage Zaans Museum. 16-12-1997 Datum:19-12-1997 Nummer:3 Documenttype:Voordracht