Belgian Pension Academy Curriculum

BELGISCHE VERENIGING VAN PENSIOENINSTELLINGEN ASSOCIATION BELGE DES INSTITUTIONS DE PENSION BELGIAN ASSOCIATION OF PENSION INSTITUTIONS Belgian Pension Academy Curriculum V. 20131011 Vooraf Doelpubliek van deze vorming zijn nieuwe bestuurders, mensen die relatief nieuw zijn in de materie, professionals die een opfrissing wensen of medewerkers van pensioenfondsen. Bedoeling is dat men ook kan inschrijven voor aparte lessen of één of meerdere modules. Elke les duurt 3,5 uur, start 09.45 => 13.15 uur. Module 1 & 2: oktober => maart: Module 3: maart => juni De lesplanning wordt zo opgesteld dat indien een deelnemer niet aanwezig kan zijn voor een les in zijn taal, hij steeds op een andere dag dezelfde les in de andere taal kan volgen. Elke module wordt afgesloten met een examen (deelname vrijwillig). Na afloop van de vorming krijgen de deelnemers een getuigschrift met vermelding geslaagd voor examen of deelname aan de vorming. Deelname in de kosten: Leden Niet-leden Volledige cursus: 2.500 5.000 Per Module: 1.000 2.000 Per les: 150 300 + BTW indien van toepassing. bd. Auguste Reyerslaan 80 B Bruxelles 1030 Brussel T + 32 2 706 85 45 F + 32 2 706 85 44 info@pensionfunds.be www.pensionfunds.be ING 310-000605833 BTW BE 0415.047.855

Module I: Inleiding tot het prudentiële kader: analyse van de actuariële en wiskundige basisconcepten Doelstellingen Na deze module willen we bereiken dat de deelnemer/bestuurder/..: 1. Wegwijs is in het (actuariële) jargon van de tweede pensioenpijler 2. Stapsgewijs inzicht verworven heeft in actuariële technieken 3. Inzicht heeft in de verschillende pensioenverplichtingen 4. Inzicht heeft in de financieringsmethoden van pensioenregelingen 5. De balans kan lezen van het pensioenfonds én de bijdragende onderneming 6. Inzicht heeft in de voordelen en aandachtspunten van een ALM studie en de continuiteitstoets. 7. Inzicht heeft in de controle(-vereisten) van de toezichthouder (FSMA) 8. Inzicht heeft in de interactie tussen European Directives en nationale wetgeving 9. Kennis genomen heeft van de actuele discussies 10. Aanvullend wijzen we ook als belangenvereniging op de politieke dimensie van fundamentele discussies over rendementsgaranties, minimumverplichtingen, e.d.m. Inleiding Welkom door BVPI We schetsen kort het verloop van het programma, praktische informatie wordt meegedeeld en het examen wordt toegelicht. De actuariële context van de aanvullende pensioenen in België (30 ) IA BE IA BE Les 1: Algemene inleiding NL: Ann Verlinden (BVPI) FR: Frédéric Chandelle (Intégrale) Actuariëel jargon Doelstelling: de deelnemer wegwijs maken in het (actuariële) jargon van de tweede pensioenpijler: o o o de verschillende types van pensioenregelingen (DB defined benefit, DC defined contributions, met of zonder rendementsgarantie, CB cash balance) alsook de verschillende concepten en het onderscheid tussen verworven rechten - verworven reserves ABO-PBO 2/14

Les 2: Financiële wiskunde NL: Jan Geerardyn (Conac) FR: Thomas Rothschild (Serfinac) Doelstelling: de deelnemer stapsgewijs inzicht geven in actuariële technieken. Verschillende wiskundige en financiële technieken worden toegelicht. We vetrekken van eenvoudige principes en berekeningsmethoden en bouwen zo stap voor stap verder. Les 3: Actuariële aspecten NL: Kim Everaerts en Sara Hofman, Energy FR: Philippe Delfosse (Intégrale & Lid Directiecomité BVPI) Doelstelling: de deelnemer inzicht geven in de pensioenverplichtingen. In deze les gaan we in op verschillende actuariële aspecten waarvan de kennis belangrijk is voor een goed beheer van een IBP en voor een goede kennis van zaken ter verwezenlijking van het doel van een IBP, er voor zorgen dat de pensioentoezeggingen worden nakomen en de pensioenen kunnen betaald worden. De pensioenverplichtingen van een IBP worden actuarieel in kaart gebracht en de actuariële waarderingsregels worden uiteengezet. Als basis voor les 3 wordt aanbevolen om les 2 te volgen. Les 4 en 5: De financiering van de pensioenregelingen en de berekening van de technische voorzieningen Les 4: DC- & CB-plannen: NL: Paul De Smet & Ina De Coster (EBCS) FR Cécile Van Huffel & Marc Dohet (Mercer) Les 5: DB-plannen: NL Jan Ruttens & Franky Stevens (Aon Hewitt) FR: Pol Bughin (Emfea) Doelstelling: Inzicht verschaffen in de financieringsmethoden van pensioenregelingen. Deze twee lessen onderzoeken verschillende financieringsmethoden en beogen een antwoord te geven op de vraag hoe de pensioenreservering moet berekend worden. We bestuderen verschillende mogelijke berekeningswijzen van verworven pensioenreserves en van de technische voorzieningen waarover een IBP moet beschikken om aan haar pensioenverplichtingen te kunnen voldoen. We staan stil bij de concrete toepassing van de nieuwe regels van het prudentiële KB van 12 januari 2007. We leren een financieringsplan opstellen en lezen. We bekijken vanuit de praktijk een overgang van een DB-plan naar een DC-plan. Het financieringsplan en de continuïteitstoets komen aan bod. 3/14

Les 6: ALM, Continiteitstoets, Volatiliteit, matrix van varianties en covarianties, quo vadis? Hoe ga je er als pensioenfonds mee om? NL: Chris DeSmet, TowersWatson FR: TBC Doelstelling: de deelnemers kennen de voordelen, de risico s én de beperkingen van verschillende soorten studies De wet verwacht dat het bestuur van het pensioenfonds ten allen tijde in controle is en suggereert dat het om op regelmatige basis uitvoeren van een Asset Liability (ALM) studie hierbij kan helpen. Tijdens deze les worden de verschillende concepten duidelijk uitgelegd en wordt besproken welke de sterke en zwakke punten van dergelijke studies zijn. Les 7: Boekhoudkundige aspecten Doelstelling: de deelnemers kunnen de balans lezen van het pensioenfonds én de bijdragende onderneming In het eerste deel van deze les leert men hoe we de jaarrekeningen van een IBP moeten lezen. Het KB op de jaarrekeningen van 5 juni 2007 met de IBP eigen schema s worden uit de doeken gedaan. Actuele discussies (Holistic Balance Sheet) worden kort toegelicht. NL: Kurt Cappoen (PwC) FR: Isabelle Rasmon (PwC) Vervolgens wordt er tevens ingegaan op de verwerking van de pensioenregelingen in de boeken van de bijdragende ondernemingen en de internationale boekhoudkundige normen ter zake (IFRS/IAS, FAS), met toelichting van de recente ontwikkelingen en eventueel toekomstige wijzigingen in dit verband. NL: Geert De Ridder (Deloitte) FR: Daphné De Leval (Miliman) Les 8: Hoe werkt de prudentiële controle door de FSMA? NL: Johanna Secq (FSMA) FR: Ann De Vos (FSMA) Doelstelling: Inzicht verwerven in de controle van de toezichthouder (FSMA) De FSMA voert als toezichthouder een permanente risco-based controle uit op de IBP s. Tijdens deze les zal FSMA toelichten op welke wijze zij de IBP s controleert en welke de aandachtspunten en prioriteiten zij als toezichthouder stelt en de verwachtingen die zij heeft t.a.v. het management van het pensioenfonds. Les 9: Een blik over de grenzen en de actuele discussies in Europa over het toekomstige toezicht op de IBP s en aanvullende pensioenen & rondetafelgesprek Doelstelling: Inzicht verwerven in de interactie tussen European Directives en nationale wetgeving Het merendeel van de huidige Belgische wetgeving vindt zijn oorsprong in European Directives of afspraken. Tijdens het eerste deel van deze les (135 ) leert u vanuit de Europese pensioenfederaties waarvan BVPI lid is, welke grote discussies in Europa gaande zijn: de herziening van de Europese Pensioenfondsen richtlijn (IORP II en de holistic balance sheet) Solvency II, Long Term Investing, sponsor support, SCR, en 4/14

mogelijk op middellange termijn een belangrijke impact kunnen hebben op de Belgische aanvullende pensioenen. Vervolgens wordt ook even over de grenzen gekeken naar de grote tendensen rond aanvullende pensioenen in andere andere Europese landen. ENG: Matti Läppällä (Secretaris-Generaal, PensionsEurope) FR: Francesco Briganti (Directeur, Association européenne des Institutions paritaires, AEIP) Ter afsluiting van deze module stelt BVPI haar standpunten voor m.b.t. actuele thema s in het prudentieel toezicht die doorheen deze cursus behandeld werden, waarna de deelnemers uitgenodigd worden voor een discussie (45 ). BVPI-team 5/14

Module II: Juridische, sociale, fiscale aspecten en actuele discussies m.b.t. de aanvullende pensioenen en de IBP Doelstellingen Na deze module willen we bereiken dat de deelnemer/bestuurder/..: 1. de vereisten kent van goed bestuur voor een pensioenfonds 2. inzicht heeft in de sociaalrechterlijke aspecten van aanvullende pensioenen 3. inzicht heeft in het fiscaal regime van de aanvullende pensioenen en het pensioenfonds. 4. de rol en functie kent van de interne auditor en compliance officer en weet hoe zij werken binnen een pensioenfonds. 5. inzicht heeft over wat moet gerapporteerd worden en aan wie 6. inzicht hebben in de wijzingen die Sigedis met zich meebrengt voor de sector 7. een overzicht heeft in bestaande samenwerkingsverbanden en hun voordelen 8. inzicht heeft hoe leden van een RvB of toezichtscomité toezicht kunnen uitoefenen op de uitvoering van de pensioenbelofte 9. kennis genomen heeft van actuele discussies. Inleiding: Welkom door BVPI De juridische aspecten van de Belgische aanvullende pensioenen, een helikopterview Jan Van Gysegem, Voorzitter Belgian Pension Lawyers Association (BEPLA), (30 ) Les 1: Juridische aspecten Deel 1: WAP en WAP-Z NL: Elke Duden (Linklaters) FR: Lut Sommerijns & Marie Michaud-Nerard (Loyens & Loeff) Doelstelling: Inzicht geven in de sociaalrechterlijke aspecten van aanvullende pensioenen De WAP en WAP-Z worden grondig toegelicht. We analyseren sociale plannen, de werknemersparticipatie, de procedures die moeten gevolgd worden bij de invoering, wijziging of opheffing van een pensioenregeling, de relaties werkgever/bijdragende onderneming/inrichter/aangeslotenen/ibp, e.d.m.. De verschillende toezeggingen worden verduidelijkt: DC-DB-CB- Ook een onderzoek en test van de anti-discriminatieproblematiek ontbreken niet in deze les. 6/14

Les 2: Juridische aspecten Deel 2: WIBP NL: Caroline Vandevelde (FSMA) FR: Saskia Bollu (FSMA) Doelstelling: Toelichten wat de vereisten zijn van goed bestuur voor een pensioenfonds. Deze les zet het wettelijk prudentieel kader uiteen en bekijkt de werking van een OFP (organisme voor de financiering van pensioenen) in het licht van de reglementering ter zake, rekening houdend met de FSMA-circulaire inzake deugdelijk bestuur corporate governance. Bijzondere aandacht gaat naar de verwachtingen van de FSMA ten aanzien van de bestuurders van IBP s, de leden van haar operationele organen en haar externe dienstverleners. Les 3: Fiscale aspecten NL: Koen Van Duyse (Tiberghien) FR: Thierry Denayer & Xavier Gillot (Stibbe) Doelstelling: Inzicht verschaffen in het fiscaal regime van de aanvullende pensioenen en het pensioenfonds. De vennootschapsbelasting en BTW-aspecten worden grondig ontleed. Ook de fiscaliteit van de werkgevers- en werknemersbijdragen en de fiscale behandeling van de pensioenprestaties staan op de agenda. Daarnaast wordt ingegaan op de laatste ontwikkelingen omtrent de Wynincktaks, de Europese Financial Transaction Taks, en andere recente dossiers. Les 4: Interne en externe communicatie NL: Edwin Meysmans (Pensioenfonds KBC & Ondervoorzitter BVPI) FR: Patrick Foret (Shell Belgium Pension Fund) Doelstelling: Deze les leert u over welke informatie de reporting gaat en hoe deze moet georganiseerd worden. Een IBP heeft verschillende rapporteringsverplichtingen (FSMA, Sigédis, e-corporate, Nationale Bank), maar bezorgt ook informatie aan de aangeslotenen, aan de bijdragende onderneming en aan andere derden. Les 5: Sigedis, de Databank Aanvullende pensioenen (DB2P) en het KSZ-netwerk Doelstelling: Inzicht verschaffen in de uitdagingen die Sigedis en de Databank Aanvullende pensioenen stellen voor de pensioeninstellingen en de inrichters/werkgevers NL & FR: Steven Janssens (Algemeen Directeur Sigedis) & Pim Peterijns (Projectleider at Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid) Pensioeninstellingen en inrichters/werkgevers moeten sinds kort actief meewerken in de databank aanvullende pensioenen. Tijdens deze les wordt bekeken welke aandachtpunten de databank aanvullende pensioenen meebrengt voor de gegevensstromen die georganiseerd worden tussen de werkgever, de inrichter en de pensioeninstelling. Daarnaast wordt ook ingegaan op de veiligheidsvoorschriften die de samenwerking met Sigedis met zich meebrengt.tot slot gaan de lesgevers in op de mogelijke opportuniteiten die de wettelijk 7/14

verplichte samenwerking met Sigedis kan hebben en welke evoluties in de (nabije) toekomst te verwachten zijn. Les 6: de interne audit en de compliance officer NL: TBC FR: Michel Taffe & Frédéric Feys (Pensio B) Doelstelling: Tijdens deze les leert u welke de rol en functie is van de interne auditor en compliance officer en hoe zij werken binnen een pensioenfonds. De governance circulaire voorziet dat IBP s de functies van interne audit en compliance officer moeten inrichten. Hoewel deze functies dikwijls ook bestaan in de industriële wereld kennen ze binnen de IBP toch een aparte invulling. Daarnaast zal tevens kort ingegaan worden op het bestaan van de verschillende audit normen die bestaan voor externe dienstverleners (SAS70, ISAE 3402, ISO 9002, etc) waarbij kort de belangrijkste voordelen en aandachtspunten belicht zullen worden. Les 7: Hoe de pensioentoezegging van verschillende inrichter (werkgevers/sectoren) samen beheren? NL: Veronique Pertry (Eubelius), Barbara Deroose (Pensio B) FR: Corinne Merla (Younity) & Arielle Letombe (Pensioenfondsen Groep GDF Suez & sector Gas & Electriciteit) Doelstelling: Inzicht verschaffen in bestaande samenwerkingsverbanden en hun voordelen Inrichters en/of Pensioenfondsen kunnen op veel verschillende manieren samenwerken afhankelijk van de verwachtingen/wensen van de inrichter en/of het pensioenfonds. Tijdens deze les wordt bekeken welke de samenwerkingsverbanden reeds vandaag bestaan en dit zowel op het niveau van bedrijven, bedrijfspensioenfondsen, paritaire comités als sectorale pensioenfondsen. Les 8: Pensioenfonds of groepsverzekering? Aandachtspunten voor de inrichter en de leden van de RvB of toezichtscomité NL + FR: Serge Tubeeckx (Pensioenfondsen Groep GDF Suez & sector Gas & Electriciteit) Doelstelling: Inzicht verschaffen hoe leden van een RvB of toezichtscomité toezicht kunnen uitoefenen op de uitvoering van de pensioenbelofte. De WAP verplicht de werkgever/inrichter om de pensioen toezegging extern te financieren, maar legt tevens de finale verantwoordelijkheid voor de goede beëindiging van de pensioenbelofte steeds bij de werkgever. 8/14

Les 9: Actuele discussies en mogelijke wijzigingen van de WAP Doelstelling: Wij maken een stand van zaken op van de belangrijkste NL: An Van Damme & Isabelle De Somviele (Claeys & Engels) FR: Caroline De Ridder & Camille Reyntens (Claeys & Engels) Ter afsluiting van deze module stelt BVPI haar standpunten voor m.b.t. actuele thema s in het sociaal toezicht die doorheen deze cursus behandeld werden, waarna de deelnemers uitgenodigd worden voor een discussie (45 ). BVPI-team 9/14

Module III: ASSET & PORTEFEUILLE MANAGEMENT: Theoretische, Beleidsmatige en practische aspecten toegelicht Doelstellingen Na deze module willen we bereiken dat de deelnemer/bestuurder/..: Deel 1: basis 1. Het juridisch-reglementair kader kent waarbinnen het investeringsproces zich afspeelt. 2. Wegwijs is in het financiële jargon en financiële begrippen, teneinde de verslaggeving van de beheerders beleidsmatig te kunnen begrijpen. 3. Inzicht hebben in de verschillende wijzes om de performatie van een investeringsportefeuille te meten en te benaderen 4. Inzicht heeft op welke wijze de Activa van de balans moeten opgebouwd worden om de Passiva (pensioenverplichtingen) van het pensioenfonds te garanderen. Deel 2: uitdieping 5. Inzicht heeft in investeringsmogelijkheden van pensioenfondsen 6. Inzicht in de wijze van organisatie van de investeringsketen en de aandachtspunten daarin 7. Inzicht heeft op welke wijze een portefeuille kan samengesteld worden om de pensioenverplichtingen af te dekken 8. Inzicht heeft in voor-en nadelen van delegatie van het beleggingsbeleid 9. Inzicht heeft hoe in de praktijk het beleggingsbeleid van een pensioenfonds gevoerd wordt. Module 3 werd opgesplitst in twee delen: Deel 1: basis (lessen 1-4) Deel 2: uitdieping (lessen 5-8) Inleiding: Welkom door BVPI De fundamentele evoluties in het Asset en Portefeuille Management BEAMA, (30 ) 10/14

DEEL 1: basis Les 1: Inleiding en juridisch kader NL: Hugo Lasat, Tomás Murillo (Petercam) FR: Cedric Hayen (ING IM), Paul van Eynde (ING IM) Doelstelling: Het juridisch-reglementair kader wordt geschetst waarbinnen het investeringsproces zich afspeelt. Volgende thema's komen aan bod: rol en bevoegdheden van de verschillende partijen betrokken in het investeringsproces; toegelaten beleggingen en beperkingen; de "prudent person"-regel; de afstemming van de beleggingen op de passiva (ALM/LDI); de SIP-verklaring inzake beleggingsbeginselen; de rapportering en andere administratieve aspecten en de maatregelen genomen door de FSMA ten gevolge van de financiële crisis. Les 2: Inleiding tot financiële markten en producten (hele dag) NL: Jan Longeval (Degroof) FR: Cathérine Champagne (Degroof) Doelstelling: De deelnemer wegwijs maken in het financiële jargon en begrippen, teneinde de verslaggeving van de beheerders beleidsmatig te kunnen begrijpen. In het eerste deel van de les worden de aandelen (markten), obligaties (markten), thesauriemarkten en de markt van beursgenoteerd commercieel vastgoed onder de loep genomen. Elk onderdeel omvat een definitie van de activacategorie, een definitie van de respectieve benchmark, basiskennis waardering, risico-return kenmerken en een overzicht van de diverse types en categorieën van activa. In het tweede deel van de les worden ICB s, afgeleide producten, opties, futures, swaps, vastgoed, hedge funds en andere producten nader toegelicht. Les 3: Performantiemeting NL : Mark Scholliers (Precisis) + Jeroen De Soete (Pensioenfonds Metaal) FR : TBC Doelstelling: Inzicht verschaffen in de verschillende wijzen waarop de performantie van een beleggignsportefeuille gemeten en voorgesteld kunnen worden alsook hoe de rapporteringen van verschillende vermogensbeheerders samengevoegd en vergeleken kunnen worden. In het eerste deel van deze les wordt ingegaan op de verschillende manieren die bestaan om de performantie van een beleggingsportefeuille en een beleggingsstrategie te meten en te analyseren. Voor de verschillende technieken die besproken worden (GIPS, afwijking benchmark, sharp ratio s, IRR,,.), wordt ingegaan op hun voor-en nadelen. In het tweede deel licht een pensioenfonds toe welke problemen hij in de praktijk tegenkomt om de rapporteringen van verschillende vermogensbeheerders op elkaar af te stemmen en te vergelijken. Daarbij zal ook toegelictht worden welke oplossingen daarvoor binnen het pensioenfonds uitgewerkt zijn. 11/14

Les 4: Portefeuille management principes en praktijken (volledige dag) Doelstelling: Inzicht verschaffen op welke wijze de Activa van de balans moeten opgebouwd worden om de Passiva (pensioenverplichtingen) van het pensioenfonds te garanderen. Deze les onderzoekt de vraag hoe een IBP haar beleggingsportefeuille dient samen te stellen en welke elementen de IBP hierbij in overweging moet nemen. De strategische assetallocatie wordt aldus onderzocht, met speciale aandacht voor de interacties met de aard en duurtijd van verplichtingen ten aanzien van de aangeslotenen (ALM), de bijdragende ondernemingen (cash-flow profiel van de bijdragende onderneming, IAS 19, enz.) en diverse andere externe factoren. Dit thema wordt wegens zijn belang en omvang behandeld in 2 sessies. Deel 1: In de eerste sessie wordt, na een herhaling van de verschillende types van pensioentoezeggingen (Defined Benefits, Defined Contributions met 3,25 % waarborg, ), een overzicht gegeven van de traditionele visies alsook van de huidige nieuwe tendenzen inzake de strategische assetallocatie. Er wordt ook ingegaan op de manieren waarop de kenerken risico-return van een portefeuille verbeterd kunnen worden en op het begrip risico-budget. NL : Patrick Marien (Aon Hewitt) FR : Xavier Timmermans (BNP IP) Deel II: Tijdens de tweede sessie wordt een case study uitgewerkt in samenwerking met een verantwoordelijke van een IBP. De principes en technieken (ALM, ) die besproken worden in de eerste sessie worden in de praktijk concreet getoetst, toegepast en becommentarieerd. De impact van de financiële crisis op het beheer van de IBP s en de te trekken lessen zullen tijdens deze sesie meer specifiek worden aangekaart. NL: Bart De Coster (Pensioenfonds AWW) FR : Daniel Voisey (Pensioenfondsen Groep GDF Suez & sector Gas & Electriciteit) 12/14

Deel 2: uitdieping Les 5: Trading, clearing, settlement en custody / administratieve organisatie van het investeringsprocess en impact van nieuwe en aankomende regelgeving NL: TBC FR: TBC Doelstelling: de deelnemer inzicht geven in de praktische werking van het vermogensbeheer, en de aandachtspunten die daarin voor de bestuurder van het pensioenfonds belangrijk zijn In deze les wordt dieper ingegaan in het praktische day-to-day verloop van de investeringen door de vermogensbeheerder en de aandachtspunetn die hieruit voortvloeien. Hierin wordt de rol van de verschillende tussenpartije bekeken (brokers, central clearing party, custodian, etc), alsook kort ingegaan op de objectieven en de werking van enkele bijzondere marktpartijen (bv. market makers). Vervolgens wordt ingegaan op de impact die de nieuwe regelgeving (UCIT V, AIFM, MIFID, FCD, etc.) zal hebben op het investeringsproces. Les 6: Actuele tendensen in Asset Management (volledige dag) Doelstelling: Inzicht verschaffen in investeringsmogelijkheden van pensioenfondsen Binnen het Asset Management vallen regelmatig nieuwe tendensen op te merken: Tijdens deze les wordt eerst vertrekkende vanuit de pensioenverplichtingen van een pensioenfonds toegelicht welke problemen/vragen dikwijls bestaan binnen een pensioenfonds en aan welke voorwaarden een activaklasse moet voldoen om eventueel interessant te zijn voor een pensioenfonds. NL:: Kristof Woutters (Dexia AM) FR: Dimitri de Marneffe (LCP) Vervolgens worden enkele recente tendensen toegelicht: TBC Voor elke van de voorgestelde tendensen wordt vanuit de passiva (pensioenverplichtingen) zijde van de balans enkele kanttekeningen of kritische vragen opgelijst. NL:: Kristof Woutters (Dexia AM) FR: Dimitri de Marneffe (LCP) 13/14

Les 7: Actuele trends in Portefeuille Management (volledige dag) Doelstelling: Inzicht verschaffen op welke wijze een portefeuille kan samengesteld worden om de pensioenverplichtingen af te dekken. Tijdens deze les wordt ingegaan op de recente trends in het portefeuille management. Inleiding NL: Tom Mergaerts (CEO Amonis & Lid Directiecomité BVPI) FR: Baudouin Van Male de Ghorain (Hydralis OFP) Vervolgens worden enkele recente tendensen toegelicht: TBC Voor elke van de voorgestelde tendensen wordt vanuit de passiva (pensioenverplichtingen) zijde van de balans enkele kanttekeningen of kritische vragen opgelijst. Spreker: Idem als inleiding NL: Tom Mergaerts (CEO Amonis & Lid Directiecomité BVPI) FR: Baudouin Van Male de Ghorain (Hydralis OFP) Les 8: Delegatie van het beleggingsbeleid aan vermogensbeheerders Case study NL : Jan De Smet (Pensioenfonds Agfa Gevaert) FR : Bernard Caroyez et Lionel Derome (Pensio-B) Doelstelling: Inzicht verschaffen in voor-en nadelen van delegatie van het beleggingsbeleid en oelichten hoe in de praktijk het beleggingsbeleid van een pensioenfonds gevoerd wordt Vele IBP's opteren voor een gehele of gedeeltelijke delegatie van de uitvoering van het beleggingsbeleid aan vermogensbeheerders. Deze les geeft een antwoord op o.m. de volgende vragen: Wat zijn de motieven en kosten/baten voor deze vorm van uitbesteding? Wat zijn de voor- en nadelen van "balanced mandates" tegenover gespecialiseerde mandaten? Voor welke elementen moet u hier aandacht hebben? Hoe zorgt u voor een goede opvolging van uw asset managers? Hoe zorgt u voor een goed uitbestedingscontract in lijn met de principes van de governance circulaire (inzake deugdelijk bestuur) van de FSMA? Vervolgens geeft een verantwoordelijke van een IBP toelichting bij de beleggingspolitiek van de IBP; de totstandkoming van de strategische assetallocatie; de wijziging van de allocatie; de gevolgen van dergelijke wijziging voor de IBP, de bijdragende onderneming(en) en de aangeslotenen. Ter afsluiting van deze module stelt BVPI haar standpunten voor m.b.t. actuele thema s in het prudentieel toezicht die doorheen deze cursus behandeld werden, waarna de deelnemers uitgenodigd worden voor een discussie (30 ). BVPI-team 14/14