RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij Gereformeerde Academische basisschool De Sprankel Plaats : Zwolle BRIN-nummer : 29UL Onderzoeksnummer : 122212 Datum schoolbezoek : 31 maart 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 31 maart 2011 een onderzoek uitgevoerd op Gereformeerde Academische basisschool De Sprankel te Zwolle naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Gereformeerde Academische basisschool De Sprankel is opgericht in 2007. De inspectie heeft voor de school een risicoanalyse uitgevoerd. Op 26 november 2010 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Op deze nieuwe school heeft de expertanalyse de laatste drie jaren geen aanleiding gegeven tot een nader onderzoek, maar bij een nieuwe school dient uiterlijk in het derde jaar na oprichting een kwaliteitsonderzoek plaats te vinden, ten einde een toezichtrapportage van de school beschikbaar te hebben. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie; een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan; een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland; onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; analyse van documenten die de school tijdens het schoolbezoek ter beschikking heeft gesteld; schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3a, 4b, 6b en 8. gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren; een eindgesprek met de directie, na afloop van het schoolbezoek. een afzonderlijk telefonisch gesprek met een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende domeinen: Opbrengsten, Onderwijsleerproces, Zorg en begeleiding en Kwaliteitszorg. pagina 5 van 13
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.1.1 De taalresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.1.2 De rekenresultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 7 van 13
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.1.1 Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.1.2 Bij de aangeboden leerinhouden voor rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.2.1 De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.2.2 De leerinhouden voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.1 De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. pagina 8 van 13
Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.5 De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. pagina 9 van 13
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Context Gereformeerde Academische basisschool De Sprankel maakt deel uit van de vereniging Accretio. Door een groeiend leerlingenaantal telt de school op dit moment twee locaties in de wijk Stadshagen, onderverdeeld in een hoofdvestiging en een dependance met drie bovenbouwgroepen. Sinds augustus 2007 is de Sprankel een zelfstandige school. In 2009 is de directeur vertrokken, waardoor er een jaar lang sprake was van een interim-situatie. Sinds mei 2010 wordt de school aangestuurd door een tweehoofdige leiding, waarbij de ene directeur vooral gericht is op onderwijs, zorg en personeel en de andere directeur vooral op organisatie, financiële en facilitaire zaken. Zoals de naam van de school al zegt is het tevens een academische basisschool. In samenwerking met de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle wordt een bijdrage geleverd in het opleiden van studenten tot het vak van leerkracht. De studenten lopen stage in vaste groepen en verrichten tevens onderzoek naar zaken die op leerling-, groeps-, en/of schoolniveau spelen. Algemeen beeld In dit eerste kwaliteitsonderzoek op deze nieuwe school staat de vraag centraal wat de kwaliteit van het onderwijs is. De inspectie heeft vastgesteld dat de kwaliteit van het onderwijs van voldoende niveau is. De inspectie beoordeelt de tussentijdse opbrengsten en de eindopbrengsten als voldoende. Dat geldt eveneens voor het onderwijsleerproces en de zorg en begeleiding. De inspectie constateert verbeterpunten op enkele onderdelen van de kwaliteitszorg. Tijdens het onderzoek is gebleken dat de school flink heeft geïnvesteerd in het primaire proces. Tevens is er sprake van een professionele schoolcultuur, waarbij de teamleden blijk geven van een zelfkritische houding en sterke interne motivatie en betrokkenheid om de kwaliteit van het onderwijs blijvend te verbeteren. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De school verantwoordt haar eindopbrengsten met behulp van een landelijk genormeerde toets. De inspectie beoordeelt de resultaten aan het einde van de schoolloopbaan als voldoende op basis van de laatste drie schooljaren. In 2008, 2009 en 2010 lagen de eindopbrengsten boven de door de inspectie gehanteerde ondergrens. pagina 10 van 13
De tussentijdse opbrengsten worden eveneens als voldoende beoordeeld. De inspectie beoordeelt daartoe het technisch lezen in groep 3 en 4, rekenenwiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. Alle resultaten liggen boven de door de inspectie gehanteerde ondergrens. De inspectie constateert dat de leerlingen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar doorlopen. De indicator die te maken heeft met de sociale competenties van leerlingen wordt niet beoordeeld. De school volgt wel de sociaal-emotionele ontwikkeling van haar leerlingen, maar gebruikt hiervoor geen genormeerde toets en beschikt om die reden niet over gegevens waarop de inspectie een oordeel kan baseren. Onderwijsleerproces De school biedt onderwijs dat voldoet aan de eisen van de kerndoelen. Ze heeft de daartoe geëigende methoden in gebruik. Het leerstofaanbod vertoont een doorgaande lijn en wordt aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep 8. Daarnaast is er een specifiek aanbod voor de ontwikkeling van de sociale competenties. Er is beleid op de verschillende onderdelen van de sociale veiligheid. De school onderzoekt regelmatig of de leerlingen en leraren zich veilig voelen. Dat dit het geval is, wordt bevestigd door observaties in de groepen en in het gesprek dat gevoerd is met de leraren. In de lesbezoeken is gezien dat de leraren de leerlingen respectvol benaderen en dat ook vragen van hun leerlingen in de wijze waarop zij elkaar benaderen. De school hanteert duidelijke regels omtrent gewenst gedrag van leerlingen en leraren en heeft dat in visies en protocollen vastgelegd. Alle indicatoren die het didactisch handelen van de leraren betreffen, zijn van voldoende kwaliteit. De leraren werken doelgericht met de leerlingen aan de leerstof. In de meeste groepen is gezien dat de uitleg van de leraren voldoet aan de criteria die daarvoor gelden. Zij realiseren een taakgerichte werksfeer. De leerlingen vertonen oplettend gedrag, waarbij zij tijdens de uitleg actief deelnemen aan de lesactiviteiten. Het aanbod, de instructie en de verwerking zijn in voldoende mate afgestemd op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg en begeleiding Het systeem om de vorderingen van leerlingen te signaleren is op orde. De school hanteert in alle groepen adequate instrumenten om de ontwikkeling te volgen op het gebied van taal, lezen en rekenen-wiskunde. Ook beschikt de school over diverse aanvullende toetsen die ingezet kunnen worden om hiaten in de ontwikkeling van zorgleerlingen op te sporen. Uit de groepsregistratie van de leraren blijkt in voldoende mate dat er (fouten)analyses van de resultaten worden gemaakt. Er wordt periodiek overleg gepleegd over de uitkomsten van de toetsen. De school benut de toetsgegevens voor het signaleren van achterstanden en/of specifieke problemen en signaleert tijdig welke leerlingen extra zorg nodig hebben. De indicatoren rondom analyse, uitvoering en evaluatie worden als voldoende beoordeeld. De analyse die de leraren uitvoeren om de onderliggende problematiek helder te krijgen is van voldoende niveau, maar kan in de hulpplannen meer expliciet omschreven worden. De analyse vormt de input voor een concrete en passende invulling van de extra zorg. pagina 11 van 13
De hulpplannen, die als hulpmiddel voor de begeleiding dienen, bevatten de gewenste onderdelen: de analyse als beginsituatie, het doel en de activiteiten en de evaluatie van de extra zorg. De school werkt consequent aan de zorg en de evaluatie van de zorg grijpt in voldoende mate terug op de doelstellingen en leidt tot beredeneerde keuzes voor het vervolgtraject. Kwaliteitszorg De directie heeft een duidelijk beeld van de samenstelling van en ontwikkelingen binnen de leerlingpopulatie. Dat komt door de intake-gesprekken en de contacten met de ouders gedurende de schoolperiode. Ook heeft de school voldoende inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. Dat leidt in voldoende mate tot aantoonbare consequenties voor de inrichting van het onderwijs. Dat blijkt onder meer uit het aanstellen van een schipperscoördinator voor de aanwezige schipperskinderen en de plusgroep voor meerbegaafde leerlingen. De resultaten van de methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen worden regelmatig geëvalueerd. De school gebruikt de trendanalyses en de vaardigheidscores die bij het leerlingvolgsysteem horen. De resultaten van de methodeonafhankelijke toetsen worden afgezet tegen landelijke normen, de inspectienorm en de eigen ambities die de school voor sommige onderdelen heeft vastgesteld. De evaluatie van het onderwijsleerproces (indicator 9.3) is als onvoldoende beoordeeld. De school gebruikt geen genormeerd instrument om het onderwijsleerproces te evalueren. Op een aantal deelaspecten, zoals tevredenheid en een interne audit, zijn er wel evaluaties uitgevoerd, maar de school hanteert geen systematiek waarmee alle aspecten van het leren en onderwijzen cyclisch worden geëvalueerd. Daardoor ontbreekt de volledigheid en de betrouwbaarheid. Personeel, ouders en leerlingen worden bij de evaluatie betrokken via een enquête omtrent de tevredenheid, die in principe vierjaarlijks wordt afgenomen. Op basis van evaluaties van voorgaande jaarplannen en trends en ontwikkelingen bepaalt de school haar verbeteractiviteiten, die ze elk jaar toespitst in een jaarplan. De inspectie constateert dat de school te weinig beargumenteerd werkt aan verbeteractiviteiten. De prioritering ontbreekt en de doelen zijn te weinig meetbaar en concreet uitgewerkt. Het waarom, waartoe en op welke wijze de school aan de verbeteractiviteiten wil gaan werken, wie waarvoor verantwoordelijk is en op welke wijze de resultaten worden geëvalueerd en geborgd is van onvoldoende niveau. Om die reden wordt indicator 9.4 als onvoldoende beoordeeld. Afspraken en procedures die voortkomen uit de verbeteractiviteiten worden vastgelegd in de Sprankelmap. Daarnaast wordt door de directie regelmatig nagegaan in hoeverre de afspraken en procedures daadwerkelijk gevolgd worden. Dat gebeurt door klassenbezoeken, waarbij ook kijkwijzers gebruikt worden. Beleidsafspraken worden in teamvergaderingen aan de orde gesteld en elke leerkracht is mede verantwoordelijk gesteld voor bepaalde onderdelen van de borging. De verantwoording aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit en de resultaten is van voldoende niveau. De school verantwoordt zich aan ouders en medezeggenschapsraad via informatieavonden, de schoolgids en de weekbrief. pagina 12 van 13
3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs handhaaft aan de Gereformeerde Academische basisschool De Sprankel het basisarrangement. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 13 van 13