FACULTEIT THEOLOGIE EN RELIGIEWETENSCHAPPEN PERMANENTE ONDERWIJSCOMMISSIE GODGELEERDHEID EN GODSDIENSTWETENSCHAPPEN SINT-MICHIELSSTRAAT 4 BUS 3100 BE-3000 LEUVEN KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN LEUVEN 11 mei 2012 VERSLAG Permanente Onderwijscommissie Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschappen Nr. 11-12/POC06 Vrijdag 11 mei 2012, 13u00 15u00 Maria Theresiacollege, lokaal MTC 01.15 Aanwezig: Imke Bavay, Bert Broeckaert, Bram Canniere, Tom De Coster, Yves De Maeseneer, Frederiek Depoortere, Stefan Jenart, Didier Pollefeyt (vicedecaan Onderwijs), Franne Raskin, Tijs Vandemeulebroucke, Pierre Van Hecke (programmadirecteur), Bärry Hartog, Stef Van Den Branden, Doris Kennes, Samuel Goyvaerts, Joris Geldhof, Jacques Haers, Jana Binon, Laura Tack, Geertjan Zuijdwegt, Dorien Veltens, Anton Milh, Axel Liégeois, Dries Vanysacker, Thomas Knieps. Verontschuldigd: Wim François (secretaris-verslaggever), Jos Verheyden, Gilbert Van Belle, Bénédicte Lemmelijn, Kristof Struys. Agendapunten 1. Goedkeuring verslag POC 27 april 2012 2. DLR bachelor en DLR WIDR 3. Verslag Sub-POC WIDR 4. Toetsbeleid faculteit (opvolging) 5. Syllabus Seminarie Christendom en Islam 6. OPO s Institutum Liturgicum 7. Nieuw OPO: Theologisch Practicum (Prof. Yves De Maeseneer) 8. Evaluatie en planning Methodische sessies (uitgenodigd: Jana Binon, Laura Tack, Geertjan Zuijdwegt) 9. Feed-backmoment scriptie 2, derde bachelor 10. Nazicht syllabi plichtvakken Bachelorfase 11. Varia en rondvraag 1
1. Goedkeuring verslag POC 27 april 2012 De opvolging van de effectieve wijzigingen in studiebelasting bij een aantal bachelorvakken naar aanleiding van de reductie van het aantal studiepunten (van 6 studiepunten naar 5) bij de aanvang van het huidig academiejaar, moet nog plaatsvinden. Het verslag wordt goedgekeurd. Iedereen wordt van harte uitgenodigd op de diamontage van de Indiareis. De diamontage zal worden vertoond in de aula Pieter De Somer op 13 mei 2012 van 19 tot 21 uur. 2. DLR bachelor en DLR WIDR Een voorstel voor de invulling van de domeinspecifieke leerresultaten voor de bachelor ligt voor. De niveaudescriptor die moeilijkst is in te passen in de DLR s is deze in verband met medeverantwoordelijkheid. Er wordt gevraagd om de invulling van medeverantwoordelijkheid te verduidelijken. Wordt hiermee de focus gelegd op peer assessment, of op groepswerk? Gaat het om leren samenwerken? In nummer acht zou (zelfstandig) in ieder geval kunnen worden vervangen door zelfstandig en in overleg. Bij nummer negen wordt gevraagd hoe eng of hoe breed deze kan worden geïnterpreteerd. Het is in ieder geval een DLR die vraagt om afstemming met de andere betrokken faculteiten. Bij nummer zes wordt het woord noodzaak aangevoeld als normatief en wordt eerder het begrip belang of relevantie verkozen. In het overzicht van de DLR s voor de master WIDR wordt het communiceren naar doelgroepen gemist. Er wordt geopperd interreligieuze dialoog te vervangen door interreligieuze communicatie. Er wordt bovendien gesuggereerd interreligieus te wijzigen in interlevensbeschouwelijk. Zowel voor de DLR bachelor als voor de DLR WIDR geeft de POC een positief advies. 3. Verslag Sub-POC WIDR Op de vergadering van 27 april 2012 werd beklemtoond dat 250 uur stage ter plaatse een zware opdracht blijft in het kader van Masterproef: stage/veldwerk praktijk. Het aantal uur is daarom teruggebracht naar 200 uur. Dit wordt aangepast in de ECTS-fiche. Daarnaast werd gesproken over de zelfstudiepakketten. Deze zijn in principe facultair afdwingbaar, maar in praktijk is het niet evident om ze bij professoren los te weken. Daardoor komt druk te liggen bij studenten en STB s. Dit leidt tot suggesties zoals zelfstudiepakketten meer afdwingbaar laten maken via kanalen zoals docentenevaluatie, of zelfstudiepakketten te laten opvragen door de programmadirecteur of poc-voorzitter. Afstemming met de studietrajectbegeleiders dringt zich in ieder geval op. Daarnaast werd tijdens dezelfde vergadering ook de impact van de programmawijzigingen in de master en manama op de master WIDR besproken. (1) Het onevenwicht van het programma over de semesters heen in de optie islam is niet op te lossen omdat vakken worden gedeeld met andere opleidingen. STB krijgt een belangrijke taak om studenten te begeleiden bij het samenstellen van hun programma. (2) De syllabus van het OPO Seminarie Christendom 2
en Islam wordt nog aangepast in de lijn van de bedenkingen uit de sub-poc WIDR. De belangrijkste vraag bestaat erin de historische invalshoek in de fiche om te buigen naar een meer hedendaagse benadering. Stef Van Den Branden gaat een andere professionele uitdaging aan, maar blijft wel als vrijwillig wetenschappelijk medewerker verbonden aan onze Faculteit (als mentor voor de stageplaatsen). De POC dankt Stef voor het vele werk! Er wordt voor gepleit dat zijn taken worden toegewezen aan iemand met expertise in religiewetenschappen. Naar aanleiding van de vervanging van Stef, vraagt Sam Goyvaerts een betere omkadering van de FLOF-mandaten. Momenteel bestaat onduidelijkheid en spanning omtrent administratieve en academische verwachtingen, diensten aan de Faculteit versus diensten aan de promotor, de rol/verantwoordelijkheden van de academisch verantwoordelijke versus administratief verantwoordelijke Ze stellen zich vragen zoals: met wie heb ik functioneringsgesprek, wie betaalt mijn congressen? 4. Toetsbeleid faculteit (opvolging) Op basis van de gesprekken die eerder dit academiejaar hebben plaatsgevonden in de Onderwijscel, POC en TCPE worden volgende actiepunten voorgesteld: (1) de relatie tussen evaluatie, leerresultaten en leeromgeving, (2) feedback aan studenten, (3) kwaliteitszorg van evaluatie, (4) de evaluatie van de masterproef, (5) cesuurbepaling en (6) de vervroegde examenplanning. Een keuze zal moeten worden gemaakt tussen de actiepunten die zich opdringen, of alleszins zal een planning moeten worden uitgewerkt zodat gestructureerd kan worden gewerkt aan de actiepunten. In die planning zal moeten worden aangegeven welke actiepunten prioritair zijn en welke de linken zijn tussen de topics. 5. Syllabus Seminarie Christendom en Islam Tijdens de sub-poc WIDR werd besproken dat aan de docent zal worden gevraagd de syllabus minder historisch en meer hedendaags in te vullen. De studenten uiten de bezorgdheid dat studenten die het Engelstalige en het Nederlandstalige OPO volgen niet automatisch in één groep zullen worden geplaatst en dat het OPO de facto in het Engels zal worden gedoceerd. 6. OPO s Institutum Liturgicum Professor Geldhof licht de samenwerking toe met het Institutum Liturgicum op het vlak van onderwijs en onderzoek. Het Institutum Liturgicum heeft als doel door de Kerk erkende certificaten, en later masters, uit te reiken in Liturgical Studies. Wat het onderwijs betreft, richt het Institutum Liturgicum tijdens de zomerperiode verdiepende mastercursussen liturgie en sacramentenleer in. Technisch gesproken worden cursussen van de KU Leuven tijdens de maand juli georganiseerd in London door deeltijdse gastdocenten van de KU Leuven. Het vakkenaanbod wordt momenteel gefaseerd ingevoerd in onze opleidingen. In de programmagids kunnen de OPO s worden teruggevonden onder het keuzevakkenpakket. 3
Aan het volgen van de OPO s zijn geen specifieke voorwaarden verbonden, enkel het bezit van een bachelordiploma. Uit ervaring van studenten blijkt dat de studielast van twee dergelijke zomercursussen reeds aanzienlijk is; op basis van de toegekende studiepunten kan de intensieve studiebelasting overigens worden afgeleid. Na de cursus(sen) tijdens de zomer te hebben gevolgd, boekt de student deze vervolgens in zijn ISP in wat betekent dat studenten op deze manier hun ISP tijdens de eerste en/of tweede semester van het academiejaar kunnen verlichten. Het is mogelijk een fee aan te vragen voor het verblijf. 7. Nieuw OPO: Theologisch Practicum (Prof. Yves De Maeseneer) Prof. De Maeseneer zal vanaf volgend academiejaar het OPO Theologisch Practicum op zich nemen. Hij licht zijn voorstel voor de invulling van het OPO toe. Kern van het OPO is aan theologie te doen, theologie te bedrijven. Het gaat er daarbij niet om zich te beperken tot de bibliotheek, maar participatief te observeren (intermediaal: voetbal, radio ) en daarbij bewust te zijn van het eigen standpunt: je vindt wat je ziet vanuit je eigen standpunt. Doorheen dit practicum zal een theologische blog worden ontwikkeld als instrument om aan theologie te doen. De themagerichte aanpak onderscheidt het OPO van de Methodische sessies die focussen op de methode om onderwerpen deskundig te bestuderen. Voldoende achtergrond is belangrijk om kennis en vaardigheden te kunnen integreren. Daarom stelt de docent voor geen studenten toe te laten die pas een eerste semester aan de Faculteit studeren. De student zal enerzijds worden geëvalueerd op (1) het proces (participatie) en anderzijds op (2) afgewerkte bijdragen aan de blog. Een thema voor volgend academiejaar zou bijvoorbeeld zonde en genade kunnen zijn. De POC geeft positief advies voor dit nieuwe OPO. 8. Evaluatie en planning Methodische sessies (uitgenodigd: Jana Binon, Laura Tack, Geertjan Zuijdwegt) Een nieuwe ploeg heeft dit academiejaar de Methodische sessies vormgegeven: Geertjan Zuijdwegt, Laura Tack en Jana Binon. De lesgevers presenteren hun evaluatie van de sessies. Enkele powerpoints ondersteunen hun uiteenzetting. De studenten geven aan dat ze de aanpak van de sessies hebben geapprecieerd. Als algemene bedenking wordt gevraagd de belangrijkste informatie uit de Methodische sessies (bijvoorbeeld de informatie in verband met Limo) ook ter beschikking te stellen voor de studenten verkorte bachelor. De sessies voor de eerste fase van de bachelor bevatten drie clusters: een algemene inleiding in Toledo, een introductie in de bibliotheek (o.a. Limo) en een cluster rond voetnoten, parafraseren en schrijfvaardigheid. Een toets stelde vragen rond plagiaat, primair en secundair bronnenmateriaal, parafrase versus citaat, de hermeneutische cirkel, correcte opmaak, concrete verwijzing en het opstellen van een correcte bibliografie. Uit de sessies voor de eerste fase valt op dat voornamelijk begeleiding rond schrijfvaardigheid bijzondere aandacht vraagt. In dat kader wordt volgend academiejaar als opdracht eerder aan een samenvatting dan aan een recensie gedacht. Op de paperopdracht, de toepassing van de theorie in praktijk, is slechts de helft van de studenten geslaagd. Geertjan Zuijdwegt stelt zichzelf de vraag of het niveau misschien net iets te hoog lag. 4
De sessies voor de tweede fase van de bachelor bouwen verder op de basisvaardigheden die tijdens de eerste fase werden aangeleerd: het vinden van literatuur (met het opstellen van een bibliografie), het lees- en verwerkingsproces (met het uitwerken van een synthese en samenvatting) en het eindresultaat (de eigen bijdrage in tegenstelling tot de bijdragen van anderen, met aandacht voor plagiaat). De belangrijkste focus ligt op de lees- en schrijfvaardigheden. De sessies voor de tweede fase vertonen geen drastische veranderingen tegenover vorig academiejaar. Er gaat weliswaar meer aandacht naar plagiaat en minder naar de uitgebreide bibliografie, maar de sessies rond plagiaat worden niet ervaren als overlappend. Het is belangrijk dat voorbeelden en toepassingen een plaats krijgen, het is zelfs belangrijk dat ze uitgebreid aan bod komen. De faculteit wenst uitdrukkelijk de studenten op dit punt bewust te maken. Facultaire inspanningen rond het voorkomen en sanctioneren van plagiaat de laatste jaren bevestigen dat plagiaat bij het evalueren leidt tot bijzonder vervelende situaties. Studenten hebben vragen bij het opleggen van een (weinig relevant) artikel voor een van de oefeningen. Deze werkwijze wordt aldus verantwoord dat oefeningen met elkaar kunnen worden vergeleken. Daarnaast worden vragen gesteld in verband met de tweede fasescriptie (en derde fasescriptie) in het kader van de Methodische sessies. De aard van de opdracht, een oefening in het schrijven van een klein artikel, blijkt door promotoren verschillend te worden ingevuld. Naast de vraag of de oefening in de tweede fase op zijn plaats is, wordt gevraagd om duidelijkheid over de verwachtingen, een heldere ects-fiche en eenduidige communicatie naar en van promotoren. De discussie over de scriptie leidt tot de opmerking dat de studiebelasting voor de Methodische sessies groter is dan voorzien in de lijn van het aantal studiepunten. Er wordt vervolgens gevraagd het aantal studiepunten op te trekken. Bedenking daarbij is wel dat schrijfvaardigheden vroeger verondersteld waren (daar waar er nu wél studiepunten worden voor voorzien). Voorstel zou kunnen zijn dat één scriptie wordt geschrapt en dat de Methodische sessies worden opgewaardeerd. De voordelen van kleinere opdrachten mogen anderzijds ook niet worden onderschat. Er wordt besloten dat verder zal worden nagedacht over deze thematiek. De Methodische sessies voor de derde fase focussen op de meerwaarde als auteur (onder andere kritische reflectie, creativiteit). De sessies tijdens het academiejaar 2011-2012 omvatten onder andere het overlopen van de vereisten voor de scriptie, het gebruik van Limo, de organisatie van sessies per onderzoekseenheid, het introduceren van een bibliografische oefening en van een algemene opdracht. De sessies per onderzoekseenheid werden sterk gewaardeerd en de algemene opdracht werd positief gewaardeerd. Omdat ze pas aan het einde van de sessies kwam, situeerde het belangrijkste deel van het leerproces zich echter pas na de laatste sessie. Studenten geven in dat kader aan meer te leren uit het individuele dan uit het klassikale. De veelvuldige herhaling van elementen uit vorige fases werd door de lesgeefster zelf ervaren als storend. Bovendien 5
stelt ze voor de positie als docent van de Methodische sessies in de toekomst te laten evolueren naar een positie van coach. Op basis van deze bedenkingen stellen Jana Binon en Dorien Veltens voor het academiejaar 2012-2013 voor om interactiever te werken, met kleinere groepjes waarin de studenten van elkaar kunnen leren, met beperkte opdrachten die worden besproken tijdens de sessies. Deze opdrachten zullen de nadruk leggen op wetenschappelijkheid en nauwkeurigheid van teksten, creativiteit, kritische zelfreflectie en het leggen van verbanden. Er zal in zeven sessies worden gewerkt rond de meerwaarde als onderzoeker, metareflectie en praktijkgericht werken. Doel is dat deze vaardigheden worden meegenomen in het schrijf- en denkproces. Vanuit de vergadering komen volgende reacties op het voorstel. De plaats (aan het einde van de tweede fase, aan het begin van de derde fase of aan het einde van de derde fase) en de finaliteit (gericht op scriptie en/of masterproef) van de sessies door de onderzoekseenheden worden in vraag gesteld. Daarnaast wordt de bedenking gemaakt dat het aantal contacturen (te) zwaar zou kunnen zijn, maar onder meer het bewaken van de beperkte opdrachten zou dit moeten voorkomen. Tenslotte werd gevraagd omzichtig om te springen met de begeleiding van het element inspiratie. De lesgevers geven in dit verband aan dat ze studenten willen aanzetten tot reflectie (en het feit dat men er later op aangesproken wordt). De vergadering dankt de lesgevers voor hun inspanningen en voor de presentatie van de planning voor volgend academiejaar. Het project voor het academiejaar 2012-2013 krijgt een positief advies. De bedenkingen worden meegenomen naar verder overleg. 9. Feed-backmoment scriptie 2, derde bachelor Er is geen postersessie meer voorzien, maar in de plaats komt een feedbackmoment (ongeveer een kwartier per student) waarop promotor en corrector met de student in gesprek gaan over de ingediende scriptie. Zowel promotor als corrector geven een score. Deze informatie wordt gecommuniceerd naar studenten en docenten. De postersessie keert terug bij de invoering van de tweejarige master. 10. Nazicht syllabi plichtvakken Bachelorfase Volgende vergadering 11. Varia en rondvraag - In de Master of Arts in de gespecialiseerde studies in de godgeleerdheid en de godsdienstwetenschappen, optie Praktische theologie: Academische pastoraatsopleiding wordt volgende wijziging voorgesteld: de stage ( Praktisch theologische stage, A07G0A, 16 stp) en de onderzoeksscriptie ( Onderzoeksscriptie, A07F9A, 10 stp) zijn vanaf volgend academiejaar opgedeeld in twee afzonderlijke OPO s. Het voorstel bestaat er in beide samen te verrekenen voor 40% (beide OPO s tellen elk mee voor 20%) en de andere opleidingsonderdelen voor 60%. Het evenwaardige percentage voor stage en scriptie wordt verantwoord vanuit de waardering voor de onderzoeksscriptie als essentiële component van de manama. Het voorstel krijgt een positief advies. 6
- In de bacheloropleiding zou het verschil tussen werk- en hoorcolleges stilaan verdwijnen, dat wil zeggen: werkcolleges zouden verwateren naar hoorcolleges. In het kader van sommige hoorcolleges wordt ook geen poging ondernomen om werkcolleges in te richten. - De pagina s geschreven in het kader van een bachelorscriptie kunnen niet worden meegeteld bij het schrijven van een masterproef. Het verslag van de POC vorig academiejaar hieromtrent geldt nog steeds als referentiepunt. De overgangsmaatregelen zijn slechts één academiejaar geldig. - De leden van de POC vragen volgend academiejaar water en koffie te voorzien op de vergaderingen. - De studenten en de voorzitter spreken hun dank uit voor de samenwerking tijdens het academiejaar. Volgend academiejaar zal Anton Milh preses zijn en zal Charlotte De Wilde de studenten vertegenwoordigen op het vlak van onderwijs. Tom De Coster Verslaggever Prof. dr. Pierre Van Hecke Voorzitter 7