Eindrapport SustainaBul 2013

Vergelijkbare documenten
Eindrapport Vrije Universiteit Amsterdam

Eindrapport Universiteit Maastricht

SustainaBul 2016 #14 Erasmus Universiteit Rotterdam

SustainaBul 2016 #11 Hanze Hogeschool Groningen

Eindrapport Hogeschool Leiden

SustainaBul 2016 #3 Universiteit Utrecht

Eindrapport Hogeschool van Amsterdam

SustainaBul 2016 #5 Universiteit Leiden

1. Hanteert de onderwijsinstelling een definitie voor duurzaamheid in haar onderwijs? (5 punten)

Eindrapport Universiteit Utrecht

Eindrapport HAS Hogeschool

Aanleiding. Datum : 6 maart 2014

SustainaBul 2016 #11 Hogeschool van Amsterdam

Eindrapport Erasmus Universiteit Rotterdam

SustainaBul 2016 #1 Wageningen University

SustainaBul 2016 #2 Technische Universiteit Eindhoven

SustainaBul 2016 #15 HAS Hogeschool

SustainaBul 2016 #7 Vrije Universiteit Amsterdam

Eindrapport Avans Hogeschool

Eindrapport Technische Universiteit Eindhoven

Eindrapport Rijksuniversiteit Groningen

SustainaBul 2016 #8 Avans Hogeschool

Eindrapport Universiteit van Amsterdam

Eindrapport Radboud Universiteit Nijmegen

SustainaBul 2016 #4 Hogeschool Utrecht

SustainaBul 2016 #8 Hogeschool Leiden

Eindrapport Technische Universiteit Delft

SustainaBul 2016 #6 Rijksuniversiteit Groningen

SustainaBul 2016 #10 Hogeschool Van Hall Larenstein

Eindrapport Wageningen University

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente

Voortgangsrapportage programmaplan duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Eindrapport HAS Den Bosch. Nummer 14 van de SustainaBul met 93 punten. Conclusie:

Continuïteit Ontwikkeling Gebruiksvriendelijkheid

Voortgangsrapportage duurzame bedrijfsvoering

Duurzaamheid bij Landal GreenParks

Afvalverwerking Hanzehogeschool Groningen Nulmeting

U geniet van goede en eerlijke producten. U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

EerlijkWinkelen criteria 2016

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2018

Groene energie? Vergroenen met GvO s of Carbon Credits?

Fairsterk je school!

onderneemt maatschappelijk verantwoord

Daar waar van belang zullen de gegevens van beide metingen met elkaar worden vergeleken. Achtereenvolgens worden de volgende onderwerpen behandeld:

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2017

1. Managementsamenvatting Blz Over Hogeschool Leiden Blz Milieu en Duurzaamheid binnen de hogeschool Leiden Blz. 4

Beleidsplan Duurzame Bedrijfsvoering FB

Duurzaamheidsraport Overwijk Koffiesystemen BV 1 mei 2015 ONS DUURZAAMHEIDSBELEID

1,6 miljoen. Fairtrade in het Zuiden 87,7% 12,3% leden. kleinschalige boeren. arbeiders. kleinschalige boeren en arbeiders binnen Fairtrade.

3.D.1 Actieve deelname initiatief. Hollandridderkerk en SecuredDocuments

SustainaBul Eerste invulronde!

Duurzaamheidsbeleid. Conservatorium hotel Amsterdam. Handleiding voor maatschappelijk verantwoord ondernemen

Duurzame overheidsopdracht-fiche: uitgebreid

Milieubarometerrapport 2018

Communicatieplan. Onderdeel van de CO 2 -Prestatieladder conform 3.C.2.

Milieubarometerrapport 2017

Pilot Duurzame Energie 3. Herkomst Duurzame Elektriciteit in 2017 in 6 MJA sectoren

Koffie volgens Peeze: Samen met u verder kijken dan de rand van het koffiekopje

Milieubarometerrapport 2013

Duurzame overheidsopdracht-fiche: basis

Communicatieplan. Onderdeel van de CO 2 -Prestatieladder

Gezondheid & Voeding

Vragenlijst SustainaBul 2016

HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN

CO2 Prestatieladder Voortgangsrapportage 2016

EcoScan. CO 2 -reductie: wat doet Roelofs eraan?

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie

Milieu Management V1.4

HAN DUURZAAM. Focus bedrijfsvoering Accent EnergieEfficientyPlan EEP. Presentatie 31januari 2013 voor Surf door Wim van Pelt

kwaliteit én duurzaamheid

Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013

rapportage CO₂-footprint initiatieven 2013 Gebroeders van der Poel B.V.

Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection.

Buitenlandse dienstreizen

HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN

DEELNAME AAN INITIATIEVEN VERSIE: 01 21/05/2013

maatschappelijk verantwoord inkopen André Speksnijder, vakgroephoofd constructies STRUKTON engineering

Milieubarometerrapport 2016

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten Versie 26 januari 2016

People Duurzame inzetbaarheid Dit onderdeel is opgenomen in het HR-deel van het Corporate jaarverslag.

Milieubarometerrapport 2017

De kritische consument

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie

[NIEUWSBRIEF NR. 2 JELLE BIJLSMA BV] 1 december 2014

De toekomst is dichterbij dan je denkt

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Gas. Versie 26 januari 2016

Periodieke rapportage eerste helft 2018

rapportage CO₂-footprint initiatieven 2014 Gebroeders van der Poel B.V.

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Gas. Versie maart 2017

Milieubarometerrapport

InAxtion Uitzendgroep B.V.

Van plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen. Duurzaamheid

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

MVO Programma

VOOR EEN BETER EN EERLIJKER KLIMAAT

Waardeketen MVO verslag 2017

Transcriptie:

Eindrapport SustainaBul 2013 Naam Onderwijsinstelling Hanze Hogeschool Groningen Overzicht Categorie Management en Beleid Onderwijs CO2 uitstoot en energie Waterverbruik Afvalverwerking Inkoopbeleid Duurzaam voedsel Nieuwbouw en renovatie Betrokkenheid staf en studenten Totaal aantal punten Plaats in de gehele Ranking Plaats in de Ranking van hogescholen Categorie Behaald aantal punten 23 18 12 4 8 10 7 4 6 92 9 (26) 3 (13) Zilver

1. Management & Beleid a. De onderwijsinstelling heeft een duurzaamheidsbeleid opgesteld met betrekking tot de bedrijfsvoering, het onderwijs en onderzoek. Antwoord Toelichting Punten Ja Er is een programma duurzaamheid en MVO, er is een beleidsverklaring, Het convenant met de conferentie in RIO is ondertekend, er is een MJA 3 convenant, er is een convenant duurzaam inkoop beleid. De Hanzehogeschool is de eerste fairtrade hogeschool van Nederland. Zie ook de webportal: http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehoge schoolduurzaamheidportal- duurzaamheid.htm convenantduurzaaminkopen1.pdf SustainabilityandCorporateSocialResponsibilitypolicystatement.docx CommittmenttosustainablepracticesofHEI.pdf HandvestDuurzaamheidHBOenMJA.doc programmaplanduurzaamheid20100406cvbvastgesteld.docx BeleidsverklaringDuurzaamheidenMaatschappelijkVerantwoordOnd ernemen.docx Goedgekeurd b. Er is na 1 maart 2012 gerapporteerd over de vorderingen van het duurzaamheidsbeleid. Ja Er wordt ieder jaar in het jaarverslag van de HG gerapporteerd over duurzaamheid. Er is een EEP opgesteld dat gecontroleerd wordt door Senter Novum. Zie onze http:www.hanze.nlhome Over+de+HanzehogeschoolDuurzaamheidportal- duurzaamheid.htm BijdrageaanHGjaarverslag2012.docx EnergiejaarverslagHGdd2011.pdf Goedgekeurd c. In dit duurzaamheidsbeleid worden de volgende thema s besproken: onderwijs, CO2 uitstoot & energie, water, afvalverwerking, inkoopbeleid, nieuwbouw en renovatie, betrokkenheid staf en studenten. Onderwijs CO2 uitstoot & energie Inkoopbeleid Nieuwbouw en renovatie Betrokkenheid Staf en studenten planvanaanpakduurzaamheidconcept3.docx 20121204definitiefEEPHanzehogeschool20132016v10.pdf 5 5 2 2 2 2 2 Goedgekeurd

d. De onderwijsinstelling heeft geïnvesteerd of gedivesteerd in bepaalde projecten enof bedrijven of is gewisseld van bank op ethische gronden Ja Reactie Hanze De HG participeert in de Hanze Foundation en investeert in ontwikkelingssamenwerking, de HG heeft de code verantwoordelijk marktgedrag ondertekend. De HG is de eerste fairtrade hogeschool van Nederland http:hanzeuniversityfoundation.nl http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaamheid FairtradeBeleid.htm In hoeverre draagt de Hanzehogeschool nu nog bij aan dit project? Jaarverslag2012HanzehogeschoolGroningen.pdf In het jaarverslag van de HG is in de inleiding een speciale pagina aan duurzaamheid gewijd en er staat ook informatie in over ontwikkelingssamenwerking. HG draagt steentje bij aan Beninees hoger onderwijs 13-5- 2013 De Hanzehogeschool werkt de komende drie jaar mee aan een onderwijsontwikkelingsproject in Kétou (Benin, West- Afrika). De Hanzehogeschool, de Christelijke Hogeschool Dronten en de hulporganisatie SNV- Benin werken de komende drieënhalf jaar samen met de Ecole Nationale Supérieure des Sciences et Techniques Agronomique (ENSTA) in Benin (West- Afrika, naar schatting bijna tien miljoen inwoners). Het Nuffic,de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het onderwijs, trekt acht ton uit voor het opzetten van een strategisch plan, het vernieuwen van onderwjisprogramma's, het geven van pedagogische trainingen en het verbeteren van het praktijkonderwijs aan de ENSTA in Kétou, zo'n tweehonderd kilometer ten noorden van de Beninese hoofdstad Porto Novo. Deskundigen van de drie samenwerkingspartners leveren tot 2016 een bijdrage aan deze vernieuwing van de Landbouw- en Economie- opleidingen. Het Hanze Centre for Development Cooperation verzorgt het inhoudelijk en financieel management van het project. Docenten van de in 2009 opgerichte ENSTA krijgen een training van twee weken in Nederland. In Benin worden ze verder geschoold in het ontwikkelen van leerplannen en pedagogische en didactische vaardigheden. Het streven is om zoveel mogelijk trainingen aan te bieden in de regio, waardoor de kosten laag blijven en meer docenten kunnen profiteren van het project. Informatie over het project is in te winnen bij het Hanze Centre for Development Cooperation. Koop Kilimanjarowijn en Care4Kenya verzet bergen! 20-5- 2013 Help de expeditieleden van het Kilimanjaro- team op weg en geniet zelf van heerlijke Kilimanjarowijn (wit of rood). De Kilimanjarowijn wordt verkocht door de Kilimanjaro- expeditie- teamleden. Geniet zelf van de lekkere wijn met het mooie etiket of geef het iemand kado. De rode wijn is een blend van de tempranillo en monastrell druif. De witte wijn is een blend van de sauvignon en colombard druif. De wijnen hebben een goede beoordeling en beschrijving gekregen van vinoloog Dick Schievels. Verkooppunten De wijn is op maandag, dinsdag en woensdag te koop voor 35,- per doos (6 flessen) bij HanzeFit, Zernikeplein 17 (betalen kan met pin). Collectief bestellen (met je school, stafbureau of bedrijf) kan ook bij een van de expeditieleden. Bij 3

Conclusie afname van méér dan 2 dozen kunnen er afspraken gemaakt worden over de bezorging. De bestelling kan gemaild worden naar: kilimanjarowijn@gmail.com en het geldbedrag overgemaakt op SNS 85.84.64.640 t.n.v. A. van der Veen, Hoofdweg Paterswolde, o.v.v. Kilimanjarowijn. Na ontvangst van bestelling en betaling krijgt u een bevestigingsmail en worden afspraken gemaakt over de levering. In de toelichting na de aanvullende vragen bij het tussenrapport heeft de instelling nadere toelichting gegeven over de intitiatieven van de Hanzehogeschool in ontwikkelingslanden. Het wordt echter niet veel duidelijker in hoeverre de Hanzehogeschool financieel bijdraagt aan deze projecten. Hoewel deze investering duidelijk voldoet aan sociale en ethische criteria, gaat het niet om ethisch of duurzaam beleggen. Omdat ook geen toelichting is gegeven op het overige beleggingsbeleid van de instelling (de Foundation lijkt slechts een klein deel van de investeringen van de Hanzehogeschool te omvatten), of op de bancaire zaken, zullen slechts een deel van de punten worden toegekend.

2. Onderwijs a. De onderwijsinstelling biedt minors enof losse cursussen aan gericht op duurzame ontwikkeling, welke inzichtelijk en toegankelijk zijn voor iedere student aan de instelling Ja Meerdere opleidingen hebben dergelijke modules. Ook alle kenniscentra houden zich bezig met duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zie verder webportal en kenniscentra http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaamheidpor tal- duurzaamheid.htm Activiteiten_Duurzaamheid_en_Maatschappelijk_Verantwoord_Ond ernemen_2010_versie_14oktober.docx Uit de bijgevoegde bewijsstukken kan niet opgemaakt worden dat er cursussen zijn welke inzichtelijk en toegankelijk zijn voor iedere student aan de instelling. Is hier een voorbeeld van te geven? Reactie Kijk op de websites van onze kenniscentra voor meer informatie. Bijvoorbeeld http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolenergie- energy- academy http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportal http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportalkenniscentraenergie +Kennis+Centrum http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportalkenniscentrakennisc entrum+arbeid http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportalkenniscentrakennisc entrum+kunst+en+samenleving http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportalkenniscentrakennisc entrum+cares http:www.hanze.nlhomeonderzoekkennisportalkenniscentrakennisc entrum+ondernemerschap http:www.hanze.nlhomestudie+kiezenminorsminors+keuzevakken OP hanze.nl staan bij de minors, diverse duurzame minors genoemd waaronder duurzame bedrijfsvoering Conclusie De minor Duurzame Bedrijfsvoering is toegankelijk voor alle 3 e - jaars studenten die een stage hebben gevolgd en na intakegesprek. Gemotiveerde studenten van elke opleiding kunnen deze minor dus volgen. b. De onderwijsinstelling streeft ernaar duurzaamheid in te bedden in het curriculum van iedere opleiding. Ja Het streven is dat er in 2015 vijf schools zijn die het AISHE duurzaamheidskenmerk dragen. Zie webportal aanbiedingsbriefcvbaishesterren.doc Goedgekeurd 6 6

c. De instelling voorziet in ondersteuning en training van de academische staf voor het integreren van duurzame educatie in het curriculum? 0 d. De onderwijsinstelling heeft een programma enof interdisciplinair instituut waar onderwezen wordt over en onderzoek wordt uitgevoerd naar oplossingen voor een duurzame samenleving Ja Energyacademy http:www.energyacademy.org De Hanzehogeschool heeft samen met de Rijks Universiteit Groningen en andere partners de energyacademy opgericht. Daarnaast kenbt de Hanzehogeschool meerdere kenniscentra waar samen gewerkt wordt aan duurzame ontwikkelingen zoals duurzaam HRM beleid, Kunst en Samenleving, duurzaam financieel management Kenniscentra: Hier vindt u tal van duurzame activiteiten en onderzoeken: Energie Kenniscentrum Kenniscentrum Arbeid Kenniscentrum CaRES Kenniscentrum NoorderRuimte Kenniscentrum Kunst & Samenleving Kenniscentrum Ondernemerschap http:www.hanze.nlhome Over+de+HanzehogeschoolDuurzaamheidportal- duurzaamheid.htm Goedgekeurd 6

3. CO2 uitstoot & Energie a. De onderwijsinstelling geeft gedetailleerd inzicht in het actieplan om CO2 uitstoot te beperken of te verminderen (volgens het overheid convenant met 30% in 2020 t.o.v. 2005), door het publiceren van bijvoorbeeld het Energie- Efficiency Plan Ja Ja dit staat in het EEP 2 20121204definitiefEEPHanzehogeschool20132016v10.pdf Gepubliceerd op http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaamheid BedrijfsvoeringEnergieEnergiebesparing- hanzehogeschool.htm Goedgekeurd. b. De onderwijsinstelling publiceert haar CO2 voetafdruk en geeft weer hoe deze is opgebouwd Nee 0 c. De onderwijsinstelling publiceert het energieverbruik van elektriciteit en gas Ja http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaamheid BedrijfsvoeringEnergieEnergiebesparing- hanzehogeschool.htm EnergiejaarverslagHGdd2011.pdf Goedgekeurd d. De onderwijsinstelling koopt groene stroom in Ja, zelfs voor 100% Zie webportal http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschool DuurzaamheidBedrijfsvoeringGroene+energie.htm en energie jaarverslag Goedgekeurd e. De onderwijsinstelling compenseert de CO2 uitstoot van het primaire energieverbruik? 3 Door de antwoorden van verschillende instellingen hebben wij moeten concluderen dat het inkopen van 100% groene stroom (vraag 3d) niet voldoende is om ook voor vraag 3e alle punten te krijgen, dit in tegenstelling tot wat wij in de handleiding hebben gezet. Indien instellingen niet compenseren, maar bij deze vraag wel kunnen aantonen of beargumenteren 2 5

Reactie Conclusie dat er op geen enkele manier gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen, dus dat er echt niets te compenseren valt, dan kunnen er alsnog punten voor deze vraag verdiend worden. CO2- neutraal gas: De CO2- uitstoot van het gas wordt gecompenseerd met CO2- credits. Een CO2- credit, ook wel een VER (Verified Emission Reduction unit) genoemd, staat voor 1 ton gecontroleerde CO2 reductie. De GasNeutraal certificaten van GDF Suez Energie Nederland zijn aangekocht via De KlimaatNeutraal Groep die CO2- credits verkoopt afkomstig uit o.a. de projecten van Stichting Face. De door GDF Suez Energie Nederland aangeboden gasneutraal certificaten zijn 100% afkomstig uit bebossingprojecten van Stichting Face. Stichting FACE beheert projecten waarbij bossen worden aangeplant en beheert in Ecuador. In 2009 is Stichting FACE overgegaan in Face the Future o Contract met GDFSUEZ Het aanvullende bewijs in de vorm van het contract met GDFSUEZ en de informatie over de werkzaamheden van stichting Face the Future bieden voldoende informatie om aan te kunnen nemen dat de instelling (een deel van) de CO2 uitstoot compenseert door bosaanplant via Face the Future. f. De onderwijsinstelling toont aan dat de ingekochte groene stroom bijdraagt aan meer investeringen in groene energie. Aankoop van certificaten van Scandinavische waterkrachtcentrales draagt hier bijv. niet aan bij.? 0 Als er aangetoond kan worden dat er groene energie wordt ingekocht welke bijvoorbeeld is opgewekt in Nederland, kunnen er punten gescoord worden voor deze vraag. Zie verder de handleiding Reactie Conclusie Er is geen aanvullende informatie geleverd dus de punten kunnen niet worden toegekend. g. De onderwijsinstelling is voor het eigen gebruik begonnen met de eigen opwekking van hernieuwbare energie? Warmte koude opslag. Zie EEP en Energiejaarverslag Zie webportal: http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaam heidportal- duurzaamheid.htm WKO zien wij niet als een vorm van energieopwekking, maar als een vorm van energie- efficientie. Zie ook de handleiding. Reactie Conclusie Er is geen aanvullende informatie geleverd dus de punten kunnen niet worden toegekend. 0

4. Waterverbruik a. De onderwijsinstelling publiceert haar waterverbruik Nee Er is wel een plan van aanpak duurzame bedrijfsvoering in de maak en als dat gerealiseerd wordt, worden deze gegevens wel gepubliceerd Hier zijn dan wellicht volgend jaar punten mee te verdienen b. De onderwijsinstelling beperkt haar waterverbruik tot een minimum Ja 0 Is dit terug te vinden in een beleidsstuk? Reactie Conclusie Geen reactie, zonder bewijs kunnen we helaas geen punten toekennen. c. De onderwijsinstelling stimuleert het drinken van kraanwater d.m.v. extra watertappunten, aansluiting bij kraanwaterinitiatieven of het verminderen van de verkoop van plastic waterflesjes. Ja Er is een Join the pipe watertappunt geopend op de Campus en er zijn speciale duurzame waterflesjes aangeschaft. Zie webportal. Zernikeplein geopend Op 20 juni is een kraanwatertappunt geopend op het HanzeForum (Zernikeplein). De opening werd verricht door Henk Pijlman, voorzitter van het College van Bestuur en Rob van Linschoten, voorzitter van de stuurgroep duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen van de Hanzehogeschool Groningen. Met dit tappunt ondersteunt de Hanzehogeschool Groningen als duurzame hogeschool het initiatief van Stichting Jointhepipe.org. Dit is het eerste netwerk van kraanwaterdrinkers dat zich inzet voor een eerlijke verdeling van schoon drinkwater over de wereld. De stichting heeft tappunten ontwikkeld om kraanwater terug in het straatbeeld te krijgen als alternatief voor het milieubelastende voorverpakte water. Het tappunt op het HanzeForum bevindt zich vlak voor de fontein. aanbiedingsbriefcvbjointhepipe.doc Goedgekeurd d. De onderwijsinstelling maakt gebruik van doorstroombegrenzers, perlators, grijswater, hemelwater, of andere besparingstechnieken. Nee 0 0 4

5. Afvalverwerking a. De onderwijsinstelling publiceert haar hoeveelheid afval (op jaarbasis), waarbij minimaal onderscheid wordt gemaakt tussen gevaarlijk en niet gevaarlijk afval.? Dit gaat gebeuren aan de hand van het plan van aanpak duurzame 0 bedrijfsvoering Hier zijn wellicht volgend jaar punten mee te verdienen b. De hoeveelheid afval per student is afgenomen t.o.v. het vorig jaar? 0 c. De onderwijsinstelling doet aan afvalscheiding (glas, papier, gft, plastic,) Glas Zie ook EEP 1 Papier 1 GFT 1 Plastic 1 planvanaanpakduurzamebedrijfsvoeringdef.docx Reactie Conclusie Uit de documenten blijkt niet welk afval gescheiden wordt aangeboden. Wellicht is een rapportage van SITA hierover beschikbaar? We zien graag bewijsstukken tegemoet. Aanvullende bijlagen aangeleverd: - NulmetingAfval2012.doc - Afvalscheiding.docx - Managementinfo Sita (Q1 Q2 2012) deb nr 7001003796 (2).xlsx Uit het document nulmetingafval2012.doc, het afvalverwerking document van de Hanzehogeschool 2012, blijkt dat papier en karton wordt gescheiden, voor glas en plastic geldt dit alleen op een enkele locatie. Swill word gescheiden, hiermee worden punten voor GFT verdiend. d. De onderwijsinstelling heeft naast gescheiden afvalinzameling beleid t.a.v. afvalverwerking zoals hergebruik van meubilair of e- waste enof afvoeren van chemich afval Meubilair Chemisch afval Cradle to cradle. Zie webportal De link afvalstromen op de portal is leeg. Uit EEP en beleidsverklaring, en plan van aanpak blijkt scheiding (meubels). Is hier aanvullend 2 2

Reactie bewijs voor beschikbaar? Aanvullende bijlage aangeleverd: NulmetingAfval2012.doc chemisch afval Sita 2012.xls Conclusie Uit aanvullende bijlage blijkt dat chemisch afval op een enkele locatie wordt gescheiden, maar chemisch kantoorafval op alle locaties. Ook blijkt dat oud meubilair deels gedemonteerd en gescheiden wordt afgevoerd. Daarnaast wordt opgemerkt dat er contracten zijn gesloten door de Hanzehogeschool waarbij bijvoorbeeld voor meubilair en pc s passages zijn opgenomen waarin de leverancier verantwoordelijk wordt gesteld voor de afvoer van verpakkingsmateriaal enof vervangen materialen. Er wordt echter opgemerkt dat deze verplichting niet overal wordt opgevolgd en er is onvoldoende toezicht op de naleving ervan. Hierdoor zal slechts een deel van de punten worden toegekend. e. De onderwijsinstelling werkt met een milieu management systeem dat extern gecontroleerd wordt.? Dit wordt opgepakt in het plan van aanpak duurzame bedrijfsvoering en er is al een GAP analyse gepleegd planvanaanpakduurzamebedrijfsvoeringdef.docx Hier zijn dan wellicht volgend jaar punten mee te verdienen f. De onderwijsinstelling heeft volledig inzicht in het effectief en duurzaam en maatschappelijke verantwoord hergebruik van schaarse grondstoffen uit afgeschreven (ICT) apparatuur: e- waste? 0 0

6. Inkoopbeleid a. Het duurzaam inkoopbeleid is publiekelijk beschikbaar Ja Zie webportal 2 convenantduurzaaminkopen1.pdf Goedgekeurd b. De onderwijsinstelling koopt voor minstens 50% duurzaam in, volgens het convenant duurzaam inkopen van Agentschap NL Ja Zie convenant 4 Convenant geeft alleen algemene doelstelling weer, we zien graag bewijs dat Hanze dit daadwerkelijk uitvoert Reactie Bijgaand het overzicht van de aanbestedingen in 2012 waarbij welniet duurzaamheidscriteria zijn toegepast. Maand 2012 Aanbesteding AgentschapNL criteria toegepast April Boeken Niet beschikbaar Mei Travel Agency JA Mei Kozijnrenovatie Niet beschikbaar Augustus Decentrale reprovoorziening JA Juni Brandcompartimentering Niet beschikbaar Juni Triple Nee Augustus Beursmakelaar verzekeringen Niet beschikbaar November Schoonmaak JA December Bedrijfskleding JA Conclusie Goedgekeurd c. De onderwijsinstelling koopt voor 100% duurzaam in Ja 0 Op de website staat dat het streven is dit in 2015 te behalen, nu dus nog niet? Reactie Bijgaand het overzicht van de aanbestedingen in 2012 waarbij welniet duurzaamheidscriteria zijn toegepast. Maand 2012 Aanbesteding AgentschapNL criteria toegepast April Boeken Niet beschikbaar Mei Travel Agency JA Mei Kozijnrenovatie Niet beschikbaar Augustus Decentrale reprovoorziening JA Juni Brandcompartimentering Niet beschikbaar Juni Triple Nee Augustus Beursmakelaar verzekeringen Niet beschikbaar November Schoonmaak JA December Bedrijfskleding JA Conclusie Te weining bewijs voor 100%. d. De onderwijsinstelling gebruikt 100% milieu gecertificeerd papier voor printpapier en readers Ja FSC papier 4 We zien graag bewijs, contractrekening oid tegemoet.

Reactie inschrijfformulier CIB papierveiling sept. 2011.pdf Conclusie Goedgekeurd

7. Duurzaam voedsel a. In de aanbesteding voor de cateraar zijn duidelijke richtlijnen opgenomen met betrekking tot milieu, eerlijke handel en dierenwelzijn standaarden Ja De Hanzehogeschool is een Fairtrade gecertificeerde hogeschool 3 Aanvullendeinformatieeisencatering.docx CriteriadocumentCateringvoorconsultatie.pdf Zijn aanbestedingsdocumenten in te zien als bewijs? Reactie Ja, het Programma van Eisen is bijgevoegd. Zowel van het aanbestedingstraject catering als vending (automaten koffie). Stukken graag wel vertrouwelijk behandelen, bevat input van een extern adviesbureau. Conclusie In het programma van eisen zijn inderdaad richtlijnen opgenomen. Punten kunnen worden toegekend. b. Producten die worden verkocht door de cateraar of worden aangeboden in drank en snoepautomaten voeren het EKO- keurmerk of het Europese bio- keurmerk Voor minimaal 50 % Reactie Wij zijn een officiële Fairtrade hogeschool: http:www.fairtradegemeenten.nlvindvind- jouw- hogeschooluniversiteit.html Vraag 7c gaat over Fairtrade producten, deze vraag focust op biologische producten. Is er bewijs beschikbaar dat er bio- producten worden aangeboden? De Hanzehogeschool conformeert zich aan de criteria van Agentschap.NL (zie ook hoofdstuk 6 van het PvE Catering). 1 Conclusie In het counterassortiment is o.a. een groot deel van het assortiment op het gebied van zuivel biologisch, daarnaast een aantal broodconcepten en diverse losse producten. Het is lastig om hier concreet bewijs voor aan te leveren (met uitzondering van de aanbestedingsstukken). In de aanbesteding is wel aangegeven dat de Hanzehogeschool als eis stelt dat de inschrijver akkoord gaat met een Overzicht percentage biologische producten in assortiment uitgesplitst in countercatering, vergaderservice en banqueting maatwerk., wat er wel op duidt dat de instelling hier belang aan hecht. Als dit daadwerkelijk wordt ingevoerd kan de Hanzehogeschool komende jaren wel bewijs hiervoor aanleveren. Derhalve kan dit jaar slechts een deel van de punten worden toegekend. c. Tropische producten die worden verkocht door de cateraar of worden aangeboden in koffie- frisdrank- en snoepautomaten zoals koffie, thee, chocolade en bananen zijn gecertificeerd door Max HavelaarFairtrade, Utz Certified of Rainforest Alliance Voor 100% Zie webportal 3

Reactie Uit webportal rapport fair trade universiteiten blijkt dat dit de doelstelling is binnen enkele jaren, nu dus nog niet voor 100%? We zien graag bewijsstukken tegemoet hoeveel gecertificeerde producten er momenteel worden aangeboden. Voor de reeds geleverde bewijsstukken worden de punten toegekend voor het antwoord Deels Alle warme dranken (koffie, thee en cacao) zijn 100% Fairtrade (zie PvE s catering & vending als bewijs). Om Fairtrade hogeschool te worden wordt er overigens alleen gekeken naar Max Havelaar certificering, de andere labels tellen daar niet in mee. Warme dranken zijn dus 100% Max Havelaar gecertificeerd, zowel in de kantines als in de koffiematen. In de countercatering en de automatencatering worden waar mogelijk Fairtrade producten aangeboden. Voor de Fairtrade titel tellen ook hier weer enkel Max Havelaar gecertificeerde producten. Beleg (jam, pindakaas, hagelslag etc.), ijs (Ben&Jerry),koeken, chocolade (Tony Chocolonely) zijn bewust in het assortiment opgenomen. Verder waar mogelijk ook fruit, al is dit niet in alle soorten het hele jaar goed verkrijgbaar. Ook in de banquetingmap zijn Fairtrade arrangementen opgenomen (borrel lunch etc.). Conclusie De cateraar biedt daarnaast ook nog veel UTZ en Rainforest producten aan, o.a. chocola. Aanvullende toelichting en bewijs materiaal is voldoende, punten kunnen volledig worden toegekend. d. De onderwijsinstelling heeft duidelijke doelstellingen om voedselverspilling tegen te gaan Nee 0 Reactie In het Programma van Eisen Catering (paragraaf 6.1) zijn een aantal eisen op dit gebied opgenomen. Conclusie Cateraar Eurest streeft er naar zo min mogelijk eten & drinken weg te gooien. Dit door, naast de kennis en ervaring van de medewerkers op de werkvloer, te werken met productielijsten. Deze lijsten zijn in het verleden in de praktijk opgebouwd en geven een heldere richtlijn qua aantallen. Daarnaast bespreekt de cateraar samen met opdrachtgevers op gebied van banqueting vooraf goed door wat zij verwachten en wordt er gezamenlijk een realistische inschatting gemaakt van het te leveren product. Paragraaf 6.1 van Programma van Eisen Catering gaat over Maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoals gebruik van lokale producten, maar hier worden geen specifieke eisen genoemd om voedselverspilling tegen te gaan.

8. Nieuwbouw & Renovatie a. Voor nieuwbouw en renovatie zijn duurzaamheidscriteria vastgesteld in een beleidsdocument en dit is publiekelijk beschikbaar Ja 4 Bijlage5a20130326bijlage1rapportSHPversie1.0.pdf Is dit document ook publiekelijk te raadplegen? Reactie Ja dit rapport is publiekelijk te raadplegen Conclusie Wij gaan er vanuit dat het document via de volgende link te raadplegen zou moeten zijn http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschool DuurzaamheidBedrijfsvoeringnieuwbouwprojecten.htm. Deze pagina is echter op verschillende momenten getest, en is telkens blanco. Hierdoor kunnen wij niet controleren of het document daadwerkelijk gepubliceerd is op de website. Hierdoor punten aftrek.

9. Betrokkenheid staf en studenten a. De onderwijsinstelling heeft een publieke website of portal om studenten en medewerkers te informeren en om betrokkenheid bij duurzaamheidsinitiatieven te genereren Ja http:www.hanze.nlhomeover+de+hanzehogeschoolduurzaamheid portall- duurzaamheid.htm Goedgekeurd b. Studenten worden actief betrokken bij samenstellen van duurzaamheidsbeleid enz. bijv via de studentenraad oid. Ja Reactie Conclusie Studenten van Facilitymanagement zijn betrokken bij de opstelling van het plan van aanpak duurzame bedrijfsvoering. Studenten van Human Technology doen onderzoek naar het gebruik van elektrisch vervoer voor stage- en dienstreizen We zien graag een bewijsstuk tegemoet, bv notulen? Aanvullende bewijsstukken aangeleverd: - Projectomschrijving_elektrischedeelauto.docx - DraaiboektestritNissanLeafHanzehogeschoolGroningen211.pdf Studenten die onderzoek doen naar het gebruik van elektrisch vervoer bewijst niet dat ze ook daadwerkelijk betrokken worden bij het samenstellen van beleid. Hierdoor geen punten. c. Per 5.000 studenten wordt minimaal 1 fte ingevuld door duurzaamheidsmedewerkers. Nee 0 d. De onderwijsinstelling faciliteert extra- curriculaire activiteiten gericht op duurzaamheid. Ja Zie webportal en kenniscentra 2 Goedgekeurd 4 0