MEDISCHE COÖPERATIE SAMENWERKING MEDISCH SPECIALISTEN ZIEKENHUIZEN MET BEHOUD VAN FISCAAL ONDERNEMERSCHAP

MEDISCHE COÖPERATIE SAMENWERKING MEDISCH SPECIALISTEN ZIEKENHUIZEN MET BEHOUD VAN FISCAAL ONDERNEMERSCHAP

1. Inleiding Medisch specialisten dreigen hun positie van fiscaal ondernemer voor de inkomstenbelasting kwijt te raken na 2014 als het zelfstandig declaratierecht van de medisch specialisten (vrije beroepsbeoefenaren) jegens de patiënten en zorgverzekeraars komt te vervallen. Op dit moment danken de vrijgevestigde medisch specialisten hun positie als fiscaal ondernemer aan een goedkeurend besluit van het Ministerie van Financiën. Dit besluit loopt op 31 december 2014 af. In het op 16 juli 2013 gesloten Zorgakkoord is echter bevestigd dat de vrijgevestigde medisch specialist een vrije keuze dient te hebben om zijn beroep uit te oefenen in loondienst of als zelfstandig ondernemer. Het Ministerie van Financiën ziet het zelfstandig declaratierecht jegens patiënten en zorgverzekeraars in combinatie met het debiteurenrisico als een essentieel onderdeel van het fiscaal ondernemerschap van de medisch specialist. Teneinde de keuzevrijheid van de vrijgevestigde medisch specialist nadere invulling te geven zijn de afgelopen tijd door diverse belangengroepen (Orde van Medisch Specialisten, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en de Vereniging van Vrijgevestigde Medisch Specialisten) meerdere organisatiemodellen aan het Ministerie van Financiën voorgelegd. Dit betreffen zowel samenwerkingsmodellen (samen optrekken met het Ziekenhuis) als participatiemodellen (participeren in het Ziekenhuis). Iedere variant kent zo zijn fiscale voor- en nadelen. Het door ons ontwikkelde model betreft een fiscaal organisatiemodel waarbij medisch specialisten door middel van een medische coöperatie een samenwerkingsovereenkomst aangaan met het ziekenhuis. Dit kan zowel op het niveau van het collectief als op niveau van de individuele maatschap. 2

2. Structuur I: Medische coöperatie collectief II: Medische coöperatie per specialisme 3

3. Toelichting structuur Uitgangspunt is dat de medisch specialisten hetzij op het niveau van het medisch collectief hetzij op maatschap niveau een medische coöperatie oprichten. De medisch specialisten participeren collectief òf als natuurlijk persoon òf door middel van een praktijkvennootschap in een medische coöperatie. Deze medische coöperatie vormt het medisch specialistisch bedrijf binnen het ziekenhuis en verleent tegen vergoeding medisch specialistische diensten aan het ziekenhuis. Het ziekenhuis fungeert op haar beurt als faciliterend bedrijf. Partijen sluiten ter zake een joint-venture overeenkomst waarin de onderlinge verdeling van bevoegd- en verantwoordelijkheden worden geregeld. Hiervoor kan de huidige MTO op hoofdlijnen als uitgangspunt dienen. De coöperatie is net als bijvoorbeeld een B.V. een rechtspersoon. In dit model gaan wij uit van een coöperatie U.A. (uitsluiting van aansprakelijkheid). De coöperatie heeft eigen medisch of niet-medisch personeel in loondienst en investeert eventueel (al dan niet gezamenlijk met het ziekenhuis) in medische apparatuur ter uitoefening van haar medische diensten. Daarnaast deelt zij in het debiteurenrisico t.a.v. de door het ziekenhuis van de coöperatie afgenomen en door haar aan de verzekeraars en patiënten gedeclareerde medisch specialistische diensten. Eventueel kunnen partijen overeenkomen dat de vergoeding voor de medisch specialistische diensten gedeeltelijk uit een variabel deel bestaat welk deel wordt uitbetaald bij het behalen van vooraf bepaalde doelstellingen t.a.v. bijvoorbeeld kwaliteit, prestaties etc. Samengevat: door participatie in de medische coöperatie wordt door de medisch specialist een positief en negatief inkomensrisico gelopen. Voordelen van een coöperatie t.o.v. een N.V. of B.V. zijn onder andere dat de toe- en uittreding van leden eenvoudiger is dan bijvoorbeeld overdracht of uitgifte van aandelen bij een N.V. of B.V. (via notaris). Daarnaast bestaat binnen de coöperatie een eenvoudiger mogelijkheid tot winstdifferentiatie per individueel lid dan bij een N.V. of B.V. Dit maakt de coöperatie tot een aantrekkelijk model voor situaties waarin door bepaalde medisch specialisten parttime wordt gewerkt. In dit model kan de huidige maatschap gehandhaafd blijven vanuit organisatorisch oogpunt. Dit kan aantrekkelijk zijn indien een medische coöperatie op collectief niveau wordt opgericht. Minder voor de hand ligt het in stand houden van de huidige maatschap indien de maatschap leden zich verenigingen in een coöperatie. In dat geval is de huidige maatschap overbodig. 4

4. Ondernemerschap medisch specialist, de fiscale problematiek In overeenstemming met het door de OMS, NVZ en VWS gesloten convenant Gezond belonen, beleidsopties voor de medisch specialist (Commissie Meurs) zullen per 1 januari 2015 de integrale tarieven worden ingevoerd. Dit betekent dat de bestaande deelregulering van de honoraria van vrijgevestigde medisch specialisten wordt afgeschaft. Kort gezegd: het beheersmodel medisch specialisten en de vastgestelde honorarium tarieven per Dot-zorgproduct verdwijnt. Het honorarium van medisch specialisten wordt daarmee onderdeel van het ziekenhuisbudget. Medisch specialisten zullen daarom vanaf 1 januari 2015 niet langer declareren via het ziekenhuis maar aan het ziekenhuis. Mede gelet op dit laatste is het de vraag of de medisch specialist, op basis van de vereisten voor het fiscale ondernemerschap in de zin van de inkomstenbelasting, kan worden aangemerkt als fiscaal ondernemer indien de medisch specialist geen praktijk-b.v. heeft. Het Ministerie van Financiën heeft aangegeven dat het vervallen van het via declareren niet aan het fiscale ondernemerschap in de weg hoeft te staan, mits er compensatie wordt gevonden in het lopen van reële ondernemersrisico s welke van wezenlijke betekenis moeten zijn. Het lopen van ondernemersrisico dient dan ook daadwerkelijk op coöperatieniveau te worden ingevuld. 5. Inkomstenbelasting positie medisch specialist Voor zover de activiteiten van de medische coöperatie naadloos aansluiten op het door haar eigen leden uitgeoefende medische beroep (eenmanszaak) worden deze activiteiten beschouwd als een economisch verlengstuk van het medische beroep van de leden. Het lidmaatschap van de medische coöperatie behoort bij haar leden natuurlijke personen tot hun ondernemingsvermogen en wordt een uit de coöperatie ontvangen winstuitkering progressief belast in box 1 (maximaal 52% en onder aftrek van de ondernemersaftrek en MKB-winstvrijstelling). 6. Vennootschapsbelasting positie medisch specialist Indien de medisch specialist lid wordt van de medische coöperatie met zijn praktijkvennootschap (B.V.) behoort het lidmaatschap van de coöperatie tot het ondernemingsvermogen van de B.V. De B.V. is zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting (20% -25%). Eventuele door de B.V. van de coöperatie ontvangen winstuitkeringen blijven op grond van de deelnemingsvrijstelling bij haar onbelast. De deelnemingsvrijstelling voor B.V. leden van een coöperatie geldt ook voor participaties onder de 5%. Dit maakt de medische coöperatie i.t.t. een medische vennootschap daarom ook geschikt voor ledenaantallen van 20 of meer. 5

7. Vennootschapsbelasting positie coöperatie De medische coöperatie is onderworpen aan vennootschapsbelasting (20-25%). Het jaarlijks door de medische coöperatie te behalen resultaat wordt daarom overeenkomstig belast. 8. Vennootschapsbelasting positie ziekenhuis Ziekenhuizen worden doorgaans in de vorm van een stichting met WTZi-toelating gedreven. Ziekenhuizen vallen onder de zorgvrijstelling en zijn daarom niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. 9. Maatschap De maatschap is fiscaal transparant en daarom niet zelfstandig belastingplichtig. De participanten in de maatschap worden zelfstandig belast. 10. BTW De medisch specialist natuurlijk persoon levert BTW vrijgestelde medische diensten aan de coöperatie. De praktijk-b.v. stelt de medisch specialist ter beschikking aan de coöperatie. Het ter beschikking stellen van de medisch specialist aan de coöperatie vormt voor de praktijk-b.v. een BTW vrijgestelde prestatie. De coöperatie stelt haar leden ter beschikking aan het ziekenhuis. Het ter beschikking stellen van de medisch specialisten door de coöperatie vormt voor haar een BTW vrijgestelde prestatie. 11. Loonheffingen Medisch specialisten die als natuurlijk persoon lid zijn van de medische coöperatie en kwalificeren als ondernemer voor de inkomstenbelasting zijn niet onderworpen aan loonheffingen en premies werknemersverzekeringen. Noch het ziekenhuis noch de medische coöperatie zijn ter zake inhoudingsplichtig. 6

De medisch specialist die door middel van zijn praktijk-b.v. lid is van de coöperatie is in beginsel in dienst van de praktijk-b.v. De praktijk-b.v. is inhoudingsplichtig voor de loonheffingen ter zake van het aan de medisch specialist uitbetaalde salaris. Het salaris dient te worden vastgesteld op basis van de gebruikelijk loon regeling van artikel 12a Wet op de loonbelasting 1964. Wat betreft de inhouding van premies werknemersverzekeringen, geldt voor de praktijk-b.v. dat op grond van de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep er geen sprake is van verzekeringsplicht indien voldoende materiële indicaties voor gezamenlijk ondernemerschap aanwezig zijn (daadwerkelijke zeggenschap). Ondanks de dienstbetrekking bij de Praktijk-B.V. kan er sprake kan zijn van een fictieve dienstbetrekking van de medisch specialist bij het ziekenhuis. Eventuele fictieve dienstbetrekkingproblematiek kan worden opgeheven door toepassing van de doorbetaald loonregeling. De medische coöperatie is ter zake van haar personeel inhoudingsplichtige voor de loonheffingen en premies werknemersverzekeringen. 12. Alternatieve samenwerkingsstructuur: Specialistenmaatschap - Ziekenhuis Alternatief voor de participatie in een medische coöperatie is de vorming van een specialistenmaatschap die als medisch specialistisch bedrijf fungeert. Evenals in het model van de medische coöperatie heeft de specialistenmaatschap eigen medisch of niet-medisch personeel in loondienst en investeert (al dan niet gezamenlijk met het ziekenhuis) in 7

medische apparatuur ter uitoefening van haar medische diensten. Daarnaast deelt zij in het debiteurenrisico t.a.v. de door het ziekenhuis van de specialistenmaatschap afgenomen en door haar aan de verzekeraars en patiënten gedeclareerde medisch specialistische diensten. Voordeel van deze structuur is dat de maatschap een reeds vertrouwde rechtsvorm en samenwerkingsverband betreft voor medisch specialisten. Nadeel van deze structuur is dat participatie in een specialistenmaatschap een aansprakelijkheidsrisico in privé met zich mee kan brengen. De maten in een maatschap zijn immers aansprakelijk voor gelijke delen t.a.v. eventuele verliezen. Tevens is de maatschapsvorm een minder praktische structuur voor het aangaan van overeenkomsten met derden. Tevens dient te worden opgemerkt dat indien er onder gemeenschappelijke naam bedrijfsmatig wordt opgetreden, en hoewel men zich als maatschap heeft verenigd, er civiel juridisch sprake kan zijn van een vennootschap onder firma. Dit betekent dat de participerende medisch specialisten bij eventuele verliezen resp. calamiteiten in privé en hoofdelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor het geheel in plaats van voor gelijke delen. Nu de medisch specialist ter behoud van zijn fiscale ondernemerschap een substantieel en reëel ondernemersrisico dient te lopen ligt het uitoefenen van een medisch bedrijf door middel van een specialistenmaatschap vanuit aansprakelijkheidsoogpunt minder voor de hand. 13. Samenvatting Uitgangspunt van dit model is dat de medisch specialisten zich verenigen in een medische coöperatie en daarmee het medisch specialistisch bedrijf binnen het ziekenhuis voeren. Door participatie in de medische coöperatie wordt door de medisch specialist een positief en negatief inkomensrisico gelopen. Het geheel in samenwerking met het ziekenhuis waarmee een samenwerkingsovereenkomst wordt gesloten. Ten opzichte van een medisch specialisten B.V. als rechtsvorm heeft de coöperatie als voordeel dat de toe- en uittreding van leden flexibeler is dan bij een B.V. (minder formaliteiten), de lidmaatschapsrechten per lid ( tailor made ) kunnen worden ingericht voor de specifieke individuele situatie, winstdifferentiatie eenvoudiger kan worden gerealiseerd en bij lidmaatschappen door middel van een praktijk B.V. de deelnemingsvrijstelling ook van toepassing is op belangen kleiner dan 5%. 8

14. Te ondernemen acties / tijdpad Nu met ingang van 1 januari 2015 de integrale bekostiging van de medisch specialistische zorg van kracht wordt is nu het moment om actie te ondernemen resp. voor te sorteren op de aanstaande wijzigingen. Globaal zien de te ondernemen acties en het tijdpad er als volgt uit: 1 e kwartaal 2014: - Keuze loondienst / zelfstandige beroepsuitoefening - Opstellen businessplan - Inventarisatie financiële kaders - Overleg collectief / overleg Raad van Bestuur 2 e kwartaal 2014: - Keuze en inrichten juridische structuur - Inrichten samenwerkingsovereenkomst ziekenhuis - Bepalen prijsstelling diensten - Voorleggen structuur en samenwerkingsovereenkomst aan belastingdienst 3 e kwartaal 2014: - Finaliseren samenwerkingsovereenkomst incl. ondertekening - Opzeggen toelatingsovereenkomst - Implementatie juridische structuur (oprichten) - Opstellen diverse overeenkomsten - Afsluiten toepasselijke verzekeringen etc. 4 e kwartaal 2014: - Uitloop / voorbereiding 2015 9

Disclaimer: Deze publicatie is uitsluitend opgesteld als algemene leidraad voor relevante kwesties en dient niet te worden geïnterpreteerd als professioneel advies. U dient niet te handelen op basis van de in deze publicatie vervatte informatie zonder nader professioneel advies te hebben ingewonnen. Er wordt geen enkele expliciete of impliciete verklaring verstrekt of garantie geboden ten aanzien van de juistheid of volledigheid van de in deze publicatie vervatte informatie, en voor zover toegestaan krachtens de wet, aanvaarden de bij deze publicatie betrokken HLB vestigingen, medewerkers en vertegenwoordigers geen enkele aansprakelijkheid, voor de gevolgen van enige handeling dan wel omissie door hetzij uzelf hetzij enige andere persoon op basis van de in deze publicatie vervatte informatie of voor enig besluit waaraan die informatie ten grondslag ligt. Dit document is een samenwerking tussen HLB Van Daal & Partners en Sulzer Mirck Notarissen. Mr. M.E. (Michiel) Beljaars Belastingadviseur Mr R.Th (Robert) Mirck Notaris Wilhelminapark 25 4818 SL Breda T +31 (0)76 522 52 25 E-Mail: m.beljaars@hlb-van-daal.nl Website: Sophiastraat 24 4811 EL Breda, Postbus 3439 4800 DK Breda T. +31(0)76-5236010 F. +31(0)76-5138050 E-mail: mirck@sulzermirck.nl Website: www.sulzermirck.nl 10