Sectorwerkstuk. Staatsexamen vmbo-tl



Vergelijkbare documenten
S e c t o r w e r k s t u k

Eisen en lay-out van het PWS

Profielwerkstuk. Staatsexamen havo / vwo

Het profielwerkstuk wordt getoetst door middel van een mondeling college-examen. Het mondeling college-examen duurt 25 minuten.

Het profielwerkstuk wordt getoetst door middel van een mondeling college-examen. Het mondeling college-examen duurt 25 minuten.

Handleiding. Het profielwerkstuk

PROFIELWERKSTUK EN ORIËNTATIE OP STUDIE EN BEROEP HAVO/VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

TWEEDE FASE JEROEN BOSCH COLLEGE PROFIELWERKSTUK ACHTERGRONDINFO

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK Klas 5 SCHOOLJAAR

PROFIELWERKSTUKBOEKJE

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

ORIËNTATIE OP LEREN EN WERKEN EN SECTORWERKSTUK VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Maatschappijleer. Staatsexamen havo. Programma van toetsing en afsluiting. (vernieuwde profielstructuur)

Het profielwerkstuk. 2. Eisen en voorwaarden Het profielwerkstuk moet aan een aantal eisen en voorwaarden voldoen:

SECTORWERKSTUK

Maatschappijleer 1 (gemeenschappelijk deel) Staatsexamen vwo. Programma van toetsing en afsluiting. (oude profielstructuur)

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK 1. Bijlage 1 Instructies voor de leerling. Inhoud

1.1 Inleiding pag Logboek pag Een stappenplan: hoe pak je het aan? pag. 3. STAP 1: Keuze van onderwerp, vak en partners pag.

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN

Sectorwerkstuk. Kandinsky College. locatie Sint Jorisschool

2017/18. Algemene gegevens. Naam:. Klas:. Sector: Werkt samen met: Begeleidend docent:

Sectorwerkstuk

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012

HANDLEIDING VOOR HET vmbotl PROFIELWERKSTUK (PWS)

Het profielwerkstuk

Handleiding PROFIELWERKSTUK. Groen van Prinstererlyceum HAVO

Algemene Informatie Profielwerkstuk Landsexamen Aruba Mavo/Havo/Vwo

PROFIELWERKSTUK

Hoe maak ik een sectorwerkstuk? Trivium College locatie Trias

HANDLEIDING VOOR HET vmbotl SECTORWERKSTUK

SECTORWERKSTUK EN LOOPBAAN ORIËNTATIE EN BEGELEIDING (LOB) VMBO TL/GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.7.1

Sectorwerkstuk klas 10 Vmbo-t

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011.

Profielwerkstuk Don Bosco College 6 VWO

Profielwerkstuk. Kandinsky College. locatie Jorismavo

SECTORWERKSTUK. Beroepscollege Parkstad Limburg Locatie Brandenberg Schooljaar Naam: Klas:

Het Profielwerkstuk. editie havo

Sectorwerkstuk

Overweeg om je profielwerkstuk de vorm van een wetenschappelijk artikel te geven. Hieronder vind je hiervoor aanwijzingen.

Klassieke culturele vorming. Staatsexamen vwo. Programma van toetsing en afsluiting

Profielwerkstuk klas 10 Vmbo-t

Hoe maak ik een sectorwerkstuk? Onderzoeksvaardigheden voor klas 10 VMBO-t

PWS-informatieboekje. Versie 2015/2016 VWO

HANDLEIDING SECTORWERKSTUK. Naam: Klas: Begeleider: Sectorwerkstuk Pagina 1 1

Klassieke culturele vorming. Staatsexamen vwo. Programma van toetsing en afsluiting

Werkstuk of verslag. de vormvoorschriften

Wat is een sectorwerkstuk?

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

HANDLEIDING SECTORWERKSTUK VMBO-TL

Wat is een sectorwerkstuk?

SECTORWERKSTUK 4VMBO - T

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK HAVO / VWO

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten

Afdeling VAVO. Praktische opdracht VMBO. Handleiding

Afdeling VAVO. Praktische opdracht HAVO/VWO. Handleiding

Stap 4: Indeling maken

Klassieke culturele vorming

What s up Zuiderzeeland? maatschappijleer/geschiedenis praktische opdracht

Profielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk

Profielwerkstuk HAVO - VWO 2015/2016 INSTRUCTIEBOEKJE

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

onvoldoende voldoende goed uitstekend Er is een onderzoeksplan, maar de deelvragen kunnen niet leiden tot een goed antwoord op de hoofdvraag.

Handleiding sectorwerkstuk

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

Studiewijzer sectorwerkstuk 10 Havo/Mavo Docenten: Arnoud Boerma Laatste inhoudelijke aanpassingen: 9 november 2012

Bepaal eerst de probleemstelling of hoofdvraag

PROFIELWERKSTUK NAAM KLAS CURSUSJAAR

PROFIELWERKSTUK MAURICK COLLEGE VUGHT HANDLEIDING HAVO - VWO

PROFIELWERKSTUK VWO

Het Sectorwerkstuk

Handleiding sectorwerkstuk

PROFIELWERKSTUK HAVO 5

Klassieke culturele vorming

Handleiding profielwerkstuk 5-VWO (examen 2016)

D U R E N D A E L H A N D L E I D I N G P R O F I E L W E R K S T U K T W E E D E F A S E H A V O / V W O Naam: Klas:

informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H

Handleiding sectorwerkstuk. Mavo 4

Het profielwerkstuk in de tweede fase

Profielwerkstuk Het stappenplan, tips en ideeën

Hoe maak ik een sectorwerkstuk?

Stappenplan voor een onderzoek

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

INHOUDSOPGAVE. PFWS reader

RSC PROFIELWERKSTUK 2015 / 2016 PLAN VAN AANPAK EN LOGBOEK

MODEL B: Beoordelingsmodel PWS Binasvakken ( vernieuwde Tweede Fase ) De voorbereidingsfase: Zijn de leerlingen op zelfstandige wijze gekomen tot:

OPZET, UITVOERING EN PRESENTATIE VAN EEN ONDERZOEK, HAVO EN VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

Amsterdam, november Aan de ouders/verzorgers van de vierde klas-leerlingen. Geachte ouders/verzorgers,

Informatiebrochure Profielwerkstuk HAVO-VWO

Planning pagina 6 t/m 10 Stap 1. Maart/april Stap 2. April/mei Stap 3. September/december Stap 4. Februarii

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano

Toelichting bij de beoordelingslijsten

Leerlingenhandleiding profielwerkstuk havo

PWS Informatieboekje

Academisch schrijven. Tips and tricks

SECTORPROJECT 4 VMBO - T

Profielwerkstuk. Segbroek College in samenwerking met De Haagse Hogeschool HAVO P W S INSTRUCTIEBOEKJE

WERKSTUK Taalexpert PRIMO

Handleiding sectorwerkstuk leerlingen 4 TL PCB

Handleiding voor de leerling

Transcriptie:

Sectorwerkstuk Staatsexamen vmbo-tl 2015-2016

INHOUDSOPGAVE Het examen 3 Opzet van het examen 3 Algemeen 3 Voorwaarden bij het maken van het sectorwerkstuk 3 Wat moet je doen 4 De presentatie van het sectorwerkstuk tijdens het mondelinge examen 5 Het inleveren van het sectorwerkstuk 5 Waar moet het sectorwerkstuk aan voldoen 6 Waar moet het orientatie op leren en werken aan voldoen 6 De beoordeling van het sectorwerkstuk 7 Het verslag 8 Een stappenplan: hoe pak je het aan 13 Planning 16 De begeleiding 16 sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 2

Het examen Opzet van het examen Het sectorwerkstuk wordt getoetst door middel van een commissie-examen, dat mondeling wordt afgenomen. Het examen duurt 25 minuten. Het examen vindt plaats tijdens de mondelingen-week begin juli. Algemeen Kandidaten die een volledig examen vmbo-t willen afleggen, moeten een sectorwerkstuk maken en inleveren. Uit het sectorwerkstuk dient te blijken dat de kandidaat de kennis en vaardigheden van het gekozen onderwerp in voldoende mate kan toepassen. Hiervoor moet zelfstandig een onderzoeksopdracht worden uitgevoerd. Het doorlopen van het proces moet worden gedocumenteerd (onderwerpskeuze, vraagstelling, verrichte werkzaamheden, geraadpleegde hulpbronnen en dergelijke). Het sectorwerkstuk is een werkstuk, een presentatie daarbij inbegrepen, waarin op geïntegreerde wijze kennis, inzicht en vaardigheden aan de orde komen die van betekenis zijn voor de desbetreffende sector. Voorwaarden bij het maken van het sectorwerkstuk Het sectorwerkstuk moet betrekking hebben op de gekozen sector van de kandidaat. Bijzonderheden: het sectorwerkstuk moet gemaakt worden in de Nederlandse taal; een verslag van enquête, interview of bezoek aan een bedrijf of instelling; Het afnemen van een enquête of interview of het bezoek aan een bedrijf of instelling is een voorwaarde om te kunnen slagen. Bij de staatsexamens moet elke kandidaat een eigen sectorwerkstuk maken, inleveren en presenteren tijdens de periode van het mondelinge examen. Aan het SWS moet je minimaal 30 uur tijd besteden. Bij het sectorwerkstuk moet je in de bijlage een duidelijk overzicht vermelden van de bronnen, gelezen artikelen enz. Om technische redenen mag de titel/naam van het werkstuk niet langer zijn dan 60 posities, inclusief de spaties. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 3

Wat moet je doen Bij welk vak maak je het sectorwerkstuk Over welk onderwerp ga je het maken? Wat wordt je titel van het werkstuk? Bedenk een hoofdvraag en 4 of 5 deelvragen Van elke deelvraag maak je 1 hoofdstuk Je moet iemand interviewen, een bezoek brengen aan een bedrijf of instelling of een enquete houden. Wie ga je interviewen of bezoeken? Informatie zoeken, ordenen, een logboek maken, een bronnenlijst bijhouden en de thema s schrijven Na het maken van het werkstuk maak je een poster over dit onderwerp Tijdens het mondeling hou je een presentatie over je werkstuk met behulp van je poster. Daarna moet je vragen kunnen beantwoorden over je gekozen onderwerp. o Daarnaast maak je een verslag over Oriëntatie op leren en werken. Je beschrijft welke vervolgopleiding die met deze leerweg / dit vakkenpakket mogelijk is je (waarschijnlijk) gaat volgen, hoe lang de gekozen opleiding duurt, of stage een onderdeel is van de opleiding, in welk leerjaar de stage plaatsvindt en hoe lang de stageperiode duurt, welke beroepsmogelijkheden er zijn na afronding van de vervolgstudie en of er na de vervolgopleiding nog specialisatiemogelijkheden zijn. Je bent verplicht een van de volgende onderdelen te verwerken in je verslag a. bezoek aan (een) open dag/avond(en) om te komen tot een keuze voor een vervolgopleiding; b. een excursie (bijvoorbeeld een bezoek aan een bedrijf of instelling) die in verband staat met de door hem/haar gewenste opleiding en beroep; c. iemand interviewen die de opleiding volgt of heeft gevolgd waar de belangstelling naar uit gaat; d. het afnemen van een enquête over de vervolgopleiding of over de beroepsmogelijkheden. Van deze activiteiten dient een verslag (minimaal een half en maximaal twee A4-tjes tekst, exclusief illustraties en bijlagen) te worden gemaakt. Dit verslag dient te worden getypt met standaard regelafstand, letterype Arial en met lettergrootte 12. Over Oriëntatie op leren en werken worden vragen gesteld. De vragen hierover dienen naar behoren te worden beantwoord. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 4

De presentatie van het sectorwerkstuk tijdens het mondelinge examen Tijdens het mondeling examen dient de kandidaat het werkstuk te presenteren voor twee examinatoren van de staatsexamencommissie. Van de kandidaat wordt verwacht dat hij/zij het werkstuk met behulp van een poster presenteert: op een A3- papier wordt het onderwerp en/of de centrale vraag vermeldt, een deel van de verzamelde gegevens en de conclusie. Eventueel worden er afbeeldingen of grafieken weergegeven in het presentatiemateriaal. Gedurende minimaal 5 minuten wordt de poster mondeling toegelicht. Daarna stellen de examinatoren hierover vragen aan de kandidaat. Bij de staatsexamens wordt een presentatie van video-opnames, audio-opnames en/of het gebruik van een computer bij de presentatie niet geaccepteerd. Voor deze posterpresentatie en de discussie hierover wordt 25 minuten ingeroosterd. Een beperkt deel van deze 25 minuten wordt ook gebruikt voor het bespreken van de notitie over Oriëntatie op Leren en Werken. Nadere informatie hierover krijg je via je mentor. Het inleveren van het sectorwerkstuk Het sectorwerkstuk, inclusief plan van aanpak en logboek moet in tweevoud voor vrijdag 22 januari 2016 inleveren bij de mentor!! Gelijktijdig met het inleveren van het sectorwerkstuk dient de kandidaat een verslag in te leveren over zijn/haar Oriëntatie op Leren en Werken. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 5

Waar moet het sectorwerkstuk aan voldoen Waar moet het orientatie op leren en werken aan voldoen Wat lever je dus in op uiterlijk 29 januari 2016: Sectorwerkstuk, in tweevoud, met daarin: - Plan van aanpak - Logboek Verslag Oriëntatie op Leren en Werken. Daarnaast neem je voor jezelf een kopie mee van het sectorwerkstuk en je Orientatie op leren en werken mee naar Bonaire. Nier vergeten dit te doen, dit is verplicht. Zonder sectorwerkstuk kan je geen cijferlijst krijgen en dus niet slagen! sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 6

De beoordeling van het sectorwerkstuk De kwaliteit van het sectorwerkstuk, de posterpresentatie en de beantwoording van vragen over het sectorwerkstuk worden in samenhang beoordeeld. Het eindoordeel van het sectorwerkstuk is onvoldoende, voldoende of goed. Als een kandidaat een onvoldoende scoort dan kan hij niet slagen voor het volledig examen. Bij de beoordeling van het sectorwerkstuk wordt op het volgende gelet: Het logboek en het plan van aanpak Blijkt uit het logboek en het plan van aanpak hoe de kandidaat het sectorwerkstuk heeft aangepakt en uitgevoerd? De inhoud van het sectorwerkstuk De inhoud van het sectorwerkstuk dient aan minimaal te stellen eisen te voldoen. Daarbij wordt onder andere gelet op: - de indeling van het verslag (titelpagina, inleiding, beschrijving van het onderzoek, de uitkomsten van het onderzoek, de conclusies, de samenvatting en de bijlagen, o.a. een literatuurlijst) - de aanwezigheid van een duidelijke centrale vraag - de deelvragen (bijv. een literatuuronderzoek, geraadpleegde bronnen, interviews, de uitgevoerde proeven etc.) - de verwerking en analyse van de gegevens en het trekken van conclusies - het antwoord op de centrale vraag - De posterpresentatie Aan de uiterlijk verzorging en de opbouw van de presentatie dient voldoende zorg te zijn besteed. Daarbij wordt onder andere gelet op: - Een logische en heldere ordening van de beeldelementen (tekst, afbeeldingen, grafieken, e.d.) - Een zorgvuldige afwerking van het presentatiemateriaal Het sectorwerkstuk, de presentatie en beantwoording van vragen hierover Uit het sectorwerkstuk, de presentatie en het gesprek hierover dient te blijken: - Dat de kandidaat zich in het onderwerp voldoende heeft verdiept door gebruik te maken van de kennis, die de kandidaat zich heeft opgedaan door het in voldoende mate bestuderen van het vmbo-t programma - Dat de inhoud van het sectorwerkstuk voldoet aan de criteria die hiervoor zijn gesteld - Dat de kandidaat vragen n.a.v. het sectorwerkstuk en/of de presentatie en de reflectie hierop in voldoende mate kan beantwoorden. - Dat het taalgebruik en de presentatie begrijpelijk zijn en de spelling en interpunctie correct. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 7

Het verslag Bij het schrijven is de doelgroep (klas- of leeftijdgenoten) belangrijk. Bedenk welke voorkennis je klas- of leeftijdgenoten hebben. Schrijf geen zaken op die bekend zijn bij je doelgroep, behalve als het noodzakelijk is om je verhaal te ondersteunen. Maar houd dit kort of verwijs naar een bron waar dit staat. Houd je stijl zo eenvoudig mogelijk. Geen ambtenarenstijl met ingewikkelde woorden en zinsconstructies waar je doelgroep nauwelijks iets van begrijpt. Gebruik geen populaire taal. Voor de omvang van een schriftelijk verslag geldt lang niet altijd het principe 'hoe dikker, hoe beter'. Integendeel: in de beperking toont zich de meester. Richtlijn voor de omvang van een schriftelijk verslag voor een sectorwerkstuk is 3 tot 5 pagina s die aangevuld worden met afbeeldingen en bijlagen. Schriftelijke verslagen (een onderzoeksverslag, een recensie, een artikel en dergelijke) kennen in het algemeen een tamelijk vaststaande structuur, namelijk een inleiding, een hoofdtekst en een samenvatting. In een schriftelijk verslag over een zelf uitgevoerd onderzoek is in de inleiding de onderzoeksvraag, de deelvragen en de hypothese beschreven. Na de inleiding volgt een uiteenzetting over de gebruikte methode, hulpmiddelen en materialen. Daarna een overzicht van de gevonden resultaten. Aangegeven wordt onder andere in hoeverre de onderzoeksvraag is beantwoord, of de hypothese is bevestigd, hoe betrouwbaar de uitkomsten zijn en welke vragen niet zijn beantwoord. Als een onderzoek niet het verwachte resultaat oplevert, geef je aan waaraan dit zou kunnen liggen. De opbouw van een tekst van een literatuuronderzoek ligt minder vast. Tussen de inleiding en de samenvatting kunnen hoofdstukken en paragrafen naar eigen inzicht worden gestructureerd en benoemd. In het navolgende komen achtereenvolgens aan bod: de titelpagina, de inhoudsopgave, de inleiding, de hoofdtekst, de samenvatting, de literatuurlijst en de bijlagen. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 8

Titelpagina De titel moet kort en krachtig bij de inhoud passen. Gebruik geen afkortingen in de titel. Zorg voor een titel die past bij je tekst. Probeer een pakkende titel te verzinnen. Dat daagt de lezers uit om te gaan lezen. Om technische redenen mag de titel/naam van het werkstuk niet langer zijn dan 60 posities, inclusief de spaties. Op de titelpagina staat achtereenvolgens vermeld: titel (eventueel met ondertitel) voorletter(s) en achternaam van de schrijver vak school en klas plaats van vestiging school datum Inhoudsopgave De inhoudsopgave geeft in een notendop de opbouw van de tekst weer. Hieronder is een voorbeeld van een inhoudsopgave weergegeven. Inhoudsopgave Inleiding 1 deelvraag 1:... 2 2 deelvraag 2:... 3 3 deelvraag 3... 4 4 deelvraag 4... 6 5 enquete/ interview met... 7 Resultaten 8 Samenvatting 14 Literatuurlijst/ bronnenlijst 15 Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Logboek Plan van aanpak Vragenlijst sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 9

Inleiding In de inleiding wordt de lezer geïnformeerd over: het onderwerp de onderzoeksvraag en de deelvragen In de inleiding is plaats om de achtergrond of het belang van het onderwerp en de onderzoeksvragen toe te lichten. Eventueel kan daar nog een korte omschrijving van centrale begrippen aan worden toegevoegd. Tenslotte is het gebruikelijk in de inleiding de opbouw van de tekst per hoofdstuk aan te geven. De definitieve versie van de inleiding kan pas worden geschreven wanneer de indeling en de inhoud van het schriftelijk verslag vastligt. Daarnaast kun je in de inleiding aan bod laten komen: een persoonlijke noot over hoe je tot de keuze van het onderzoek bent gekomen. een dankbetuiging aan mensen die aan de totstandkoming hebben bijgedragen: respondenten, proefpersonen, de begeleidende docent enzovoort. de tevredenheid over de samenwerking met medeleerlingen. Hoofdtekst De hoofdtekst is doorgaans opgebouwd uit hoofdstukken die weer onderverdeeld zijn in deelvragen. Houd de titels van de hoofdstukken en paragrafen kort en zorg ervoor dat de titel de essentie weergeeft van het betreffende hoofdstuk of de betreffende paragraaf. Vanzelfsprekend zijn de titels identiek aan die in de inhoudsopgave. Wanneer je literatuur over het onderwerp hebt bestudeerd, kun je een stuk tekst van een andere schrijver in je eigen woorden weergeven. Dit noemt men parafraseren. Na een parafrase moet tussen haakjes worden vermeld van wie en uit welk jaar de brontekst afkomstig is. Citeren is het letterlijk overnemen van andermans tekst. Soms is het gewenst een stuk tekst uit de (vak)literatuur letterlijk over te nemen. Een citaat plaats je altijd tussen aanhalingstekens, gevolgd door een vermelding tussen haakjes van de naam van de schrijver en het verschijningsjaar. Tabellen en figuren zijn uitstekende middelen om overzichtelijk en compact een hoeveelheid informatie aan de lezer aan te bieden. Ze moeten worden voorzien van een volgnummer en een titel. Wanneer een tabel of figuur niet door jezelf is opgesteld, moet je de bron vermelden. In de tekst zelf verwijs je naar de figuur of tabel. Het is gebruikelijk de hoofdtekst af te sluiten met één of enkele conclusies. Sluit in de conclusie zo goed mogelijk aan bij de onderzoeksvragen in de inleiding. De conclusie is als het ware het antwoord op de onderzoeksvragen. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 10

Samenvatting In de samenvatting komt geen nieuwe informatie meer aan bod. De samenvatting is een korte, kernachtige weergave van de inhoud van de hoofdtekst met onder meer de hoofdconclusies van het onderzoek. Literatuurverwijzingen, citaten, tabellen en figuren horen niet in een samenvatting thuis. Bronnenlijst De bronnenlijst is alfabetisch naar eerste auteur gerangschikt. Wanneer meer auteurs een boek hebben geschreven moet je de achternamen van alle auteurs voluit vermelden. De rangorde van verschillende publicaties van één auteur gebeurt chronologisch. In een literatuurverwijzing naar een boek neem je achtereenvolgens op: achternaam auteur, voorletter(s), jaar van uitgave (tussen haakjes), titel en eventuele subtitel, eerstgenoemde plaats van vestiging van de uitgever, uitgever. De literatuurverwijzing voor kranten- of tijdschriftartikelen ziet er als volgt uit: achternaam auteur(s), voorletter(s), jaar van uitgave (tussen haakjes), titel en eventuele subtitel artikel, naam van de krant/het tijdschrift, datum/nummer van de jaargang, begin- en eindpagina. Bij een verwijzing naar een internetadres vermeld je ook de datum van bezoek van de website. Bijlagen In een bijlage kan informatie worden opgenomen die voor de lezer de moeite waard is, maar te gedetailleerd is om in de hoofdtekst op te nemen. Bijvoorbeeld een samenvatting van een interview, gebruikte vragenlijsten, uitgebreide tabellen of een verstuurde brief. In het algemeen geldt: beperk het aantal bijlagen. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 11

Typografische verzorging Het verslag moet duidelijk leesbaar zijn. Let goed op je spelling en het gebruik van leestekens. Vaak zal de spellingscontrole in je tekstverwerkingsprogramma niet alle fouten eruit halen. Lees daarom je eigen teksten altijd nauwkeurig door en laat je tekst ook door iemand anders lezen voordat je deze definitief bij je docent inlevert. Je kunt met illustraties werken om je verhaal verder te onderbouwen of te verlevendigen: tabellen, grafieken, grafische kaarten, citaten, foto s, cartoons en dergelijke. Zorg ervoor dat de illustraties functioneel zijn en zorg voor een juiste bronvermelding. Lettertype Arial, lettergrootte 12, regelafstand 1.15 Logboek Een logboek heeft een aantal functies: het is voor jou een hulpmiddel bij het systematisch verzamelen van informatie en voor je docent is het een hulpmiddel om snel inzicht te krijgen in het gevolgde werkproces. In een logboek staan zaken als datum, tijd, plaats, verrichte werkzaamheden eventueel aangevuld met een resultaat of opmerking en gemaakte afspraken. Het logboek omvat niet meer dan een enkele pagina A4. Hieronder zie je een voorbeeld van een logboek. datum tijd plaats verrichte werkzaamheden opmerkingen afspraken 10-12 15 minuten school Overleg met docent 11-12 ochtend bibliotheek Informatie over gezocht niet gevonden In de kolom 'Opmerkingen' kun je kort de opbrengst van de activiteit, of een persoonlijke ervaringen bij de betreffende activiteit weergeven. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 12

Een stappenplan: hoe pak je het aan? Bij het maken van een sectorwerkstuk doorloop je vijf fasen: 1. de oriëntatie- en keuzefase (1 à 2 uren); 2. de onderzoeksfase: informatie verwerven (waaronder het uitvoeren van natuurwetenschappelijke proeven) en verwerken (± 2 à 5 uren); 3. de uitwerking- en schrijffase (± 5 à 10 uren); 4. de afrondingsfase: afronden, inleveren van een eerste versie en zo nodig verbeteringen en aanvullingen aanbrengen (± 1 à 2 uren); 5. de presentatiefase: voorbereiden en houden van de presentatie (± 2 à 5 uren). Binnen de vijf fasen moet je verschillende stappen zetten om tot een goed resultaat te komen. Fase 1: de oriëntatie- en keuzefase STAP 1: Keuze van vak en onderwerp STAP 2: Hoofdvragen en deelvragen formuleren Met de onderzoeksvraag en deelvragen maak je duidelijk wat je wel en wat je niet aan de orde stelt. Wanneer je goed hebt nagedacht over de onderzoeksvraag, word je minder snel verleid zijpaden te gaan bewandelen. Daarnaast kun je uit beschikbare informatie het bruikbare beter selecteren. Bovendien kun je met een duidelijke onderzoeksvraag beter conclusies formuleren. In een onderzoeksvraag en de deelvragen wordt gevraagd naar het wie, wat, waar, welke, wanneer, hoe, waarom, waardoor, waarvoor, waarmee, waartoe enzovoort. STAP 3: Plan van aanpak opstellen Het is niet alleen belangrijk te weten wat je gaat onderzoeken, maar ook wanneer je wat gaat doen en hoeveel tijd dat zal gaan kosten. Dit staat in een plan van aanpak. Het plan van aanpak bestaat uit een onderzoeksplan en een tijdplan. In het onderzoeksplan wordt achtereenvolgens de hoofdvraag, de deelvragen, hypothesen/verwachtingen, werkwijzen/methode, informatiebronnen/hulpmiddelen, presentatievorm en de taakverdeling opgenomen. In het tijdplan staat hoe lang je denkt dat een activiteit duurt en wanneer je die uitvoert. Wanneer je alle activiteiten in de goede volgorde hebt gezet, zet je er per activiteit het aantal benodigde uren bij wat je denkt nodig te hebben om de activiteit uit te voeren. Daarna plan je aan de hand van een tijdbalk de doorlooptijd (tijdstip van de start en het einde) per activiteit. Houd het plan van aanpak zo kort mogelijk, het hoeft niet meer dan één pagina A4 te omvatten. Hieronder is een voorbeeld van een plan van aanpak afgedrukt. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 13

Onderzoeksplan Hoofdvraag Deelvragen Hypothesen Verwachtingen Werkwijze Methode Informatiebronnen Hulpmiddelen Presentatievorm Taakverdeling Tijdplan Activiteit Wat is de invloed van temperatuur op de snelheid van gisting van glucose? (vakken: biologie, scheikunde, natuurkunde) Is er een optimale temperatuur en zo ja, welke is dat? Welke processen vinden bij vergisting plaats en kunnen wij die processen volgen door het meten van de optische activiteit met een polarimeter? We verwachten dat er een optimale temperatuur is en dat die in de buurt van 40 graden Celsius ligt. Omdat glucose rechtsdraaiend is, verwachten we uit de draaihoek informatie te kunnen halen over het gistingsproces. We gaan gist toevoegen aan glucoseoplossingen van verschillende concentraties (0,25-1,5 mol/l met intervallen van 0,25) en die bij verschillende temperaturen (25-50 C met intervallen van 5 C) vier uren laten staan. Daarna meten we met twee polaroid filters de optische draaiing. Uit boeken. Chemie in theorie en praktijk van H. van Keulen. Gepolariseerd licht in de natuur van G.P. Können. Tijdschriften. Natuur & Techniek 1992, Enzymen, gangmakers in de natuur. TOA voor de experimentele opstellingen op school. Schriftelijk verslag, maar eventueel willen we het voor de klas ook wel mondeling presenteren. Bas zal vooral de verwerking van de meetresultaten voor zijn rekening nemen omdat hij goed overweg kan met computerprogramma's en Friso zal vooral de theoretische kant voor zijn rekening nemen. Maar we zullen zo veel mogelijk alles samen doen. Hoe lang? Wanneer? (maand, weeknummer, dagdeel) Opm. Informatie verzamelen uit de literatuur en inlezen in het onderwerp 12 sep. okt. nov. dec. jan. feb. mrt. Onderzoeksopzet uitwerken en proefopstelling maken 20 sep. okt. nov. dec. jan. feb. mrt. xx xxxx Proeven uitvoeren en gegevens (data) verzamelen 24 sep. okt. nov. dec. jan. feb. mrt. Gegevens ordenen en verwerken xxxx xx xxxx xxxx xx 20 sep. okt. nov. dec. jan. feb. mrt. Vanzelfsprekend moet het plan van aanpak en het logboek met elkaar sporen. Toch kan het gebeuren dat je van het oorspronkelijk plan van aanpak afwijkt. In de kolom 'Opmerkingen' van het logboek motiveer je dan waarom je bent afgeweken van je oorspronkelijke plan. Fase 2: de onderzoeksfase Begin je zoektocht bij gemakkelijk toegankelijke informatiebronnen. Bijvoorbeeld een encyclopedie, internet of schoolboeken. Verzamel in het begin zo veel mogelijk trefwoorden rond een onderwerp. Aan de hand van trefwoorden kun je op zoek gaan naar informatie. De meest voor de hand liggende vindplaatsen zijn de bibliotheek, in documentatiemappen, in knipselkranten, in naslagwerken, op videobanden, dvd s en natuurlijk het internet. Noteer altijd de volledige gegevens van boeken, tijdschriften, artikelen en websites. Als bron is google niet genoeg, je moet je exacte site weergeven. Hiermee voorkom je, bij het definitief samenstellen van de bronnenlijst, veel onnodig zoekwerk achteraf. Met een interview, een enquête, het uitvoeren van proeven, veldwerk, excursie, een bezoek aan bedrijven of instellingen kun je ook informatie verzamelen. Na het verzamelen van de informatie/gegevens moet je deze interpreteren en confronteren met de onderzoeksvragen. Welke antwoorden kan ik geven of welke conclusies kan ik trekken op grond van de verzamelde informatie/gegevens? sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 14

Fase 3: de uitwerking- en schrijffase Tijdens stap 4 heb je heel veel informatie gevonden en die informatie heb je ook al ondergebracht in de verschillende hoofdstukken. Tijdens deze stap is het zaak om informatie te schrappen en een lopend verhaal te maken. Het is uiteraard de bedoeling dat elke deelvraag wordt beantwoord en als je informatie mist moet je weer verder gaan met zoeken. Het verslag wordt geschreven aan de hand van de eisen zoals die eerder zijn beschreven. Deze fase eindigt met het inleveren van de eerste versie. Fase 4: de afrondingsfase Na het terugkrijgen van de eerste versie moet je de commentaren verwerken. Ook hier kan het zijn dat je moet gaan schrappen of dat je juist weer meer informatie moet gaan zoeken. Vraag regelmatig aan je begeleider of je op de goede weg bent. Fase 5: de presentatiefase Half maart ( de precieze datum volgt nog) presenteer je het sectorwerkstuk aan je ouders. Deze presentatie wordt voorbereid tijdens de werkweek. Na de presentatie aan je ouders ga je de presentatie aan de staatsexamencommissie voorbereiden. Meer informatie over het mondeling presenteren volgt tijdens de werkweek. Hieronder volgt de planning tot aan het inleveren van het schriftelijke sectorwerkstuk. De planning voor de voorbereiding op het mondeling college-examen volgt nog. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 15

Planning Je bent zelf verantwoordelijk voor de voortgang van je SWS. Jij moet dus zelf naar je begeleider en zelf afspraken maken. Als een onderdeel of fase van het PWS dreigt uit te lopen neem je vooraf contact op met de begeleider om dit te bespreken. Datum 19 augustus introductie 26 augustus Hoofd- en deelvragen bedenken Vrijdag 11 sept Hoofd- en deelvragen zijn ingeleverd en goedgekeurd door de begeleider. Vrijdag 2 oktober Plan van aanpak inleveren Start fase 2: de onderzoeksfase Vrijdag 13 november Afronden fase 2: de onderzoeksfase Start fase 3: de uitwerking- en schrijffase Vrijdag 4 december Fase 3: de uitwerking- en schrijffase Inleveren eerste deel van het werkstuk Vrijdag 11 december Fase 3: de uitwerking- en schrijffase Inleveren tweede deel van het werkstuk Vrijdag 15 januari Afronden fase 3: de uitwerking- en schrijffase Inleveren eerste versie Start fase 4: de afrondingsfase Vrijdag 22 januari Afronden fase 4: de afrondingsfase Het definitieve sectorwerkstuk inleveren bij de begeleider werkweek Werkweek Fase 5: de presentatiefase Vrijdag werkweek Presentaties! De begeleiding Bij het uitvoeren van het onderzoek, het schrijven van het verslag en het voorbereiden op de presentaties krijg je begeleiding van een vakdocent. Tijdens de vrijdagmiddagen zijn bovendien de mentoren elke keer aanwezig. Daarnaast is begeleiding mogelijk op andere momenten.. De verantwoordelijkheid voor het maken van een afspraak ligt ten allen tijden bij de kandidaat. Kandidaten met een eigen laptop wordt vriendelijk verzocht deze mee te nemen naar de sectorwerkstuk-vrijdagmiddagen, aangezien het aantal aanwezige computers niet toereikend is. Beoordelingsmomenten Gedurende het proces van onderzoeken, schrijven en voorbereiden op het examen zullen er een aantal beoordelingsmoment zijn. Iedere kandidaat wordt hierbij beoordeeld op het voorgaande deel van het proces. Heel veel succes!! Einde. sectorwerkstukboekje 2015-2016 Vespucci College 16