De Surinaamsche N.V. 1
Inhoud Mission Statement Corporate Values Organogram Procuratiebevoegdheid Prae-advies van de Raad van Commissarissen Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 4 5 7 8 9 10 Macro-economische beschouwing Koersnoteringen en integriteit Het bedrijf van de bank 12 20 21 22 Verslag van de directie Vennootschappelijke balans vóór winstverdeling per 31 december 2006 Vennootschappelijke balans ná winstverdeling per 31 december 2006 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2006 Geconsolideerde balans vóór winstverdeling per 31 december 2006 Geconsolideerde balans ná winstverdeling per 31 december 2006 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2006 Toelichting op de jaarrekening 2006 Activa vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling Passiva vennootschappelijke en geconsolideerde balans ná winstverdeling Vennootschappelijke en geconsolideerde winst- en verliesrekening 36 37 38 39 40 41 42 44 46 47 Jaarrekening 2006 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2006 Accountantsverklaring Adressen Colofon 49 50 51 52 Overige informatie 3
Mission Statement Het aanbieden van een verscheidenheid aan topkwaliteitproducten, tot stand gebracht door enthousiaste medewerkers. Onze leiderschapspositie en professionele kennis van het bankwezen, ons uitgebreid binnenlands kantorennet en het aangaan van strategische internationale allianties dienen als solide basis voor deze visie. In samenhang hiermee ligt een voortdurend streven tot het creëren van een win-win situatie voor zowel de bank als de cliënt, met als resultaat vergroting van de rentabiliteit. De win-win situatie houdt onder meer in: het opbouwen van zo gunstig mogelijke verdiensten voor onze cliënten, aandeelhouders en de samenleving in het algemeen. 4
Corporate Values Integriteit Boven alle criteria geldt bij ons: integriteit; integriteit in ons denken en handelen, steeds en overal. Respect Elk individu met zelfrespect geniet van ons respect. In de overtuiging van de waarde van verscheidenheid van inbreng en het geloof in gelijke kansen voor iedereen ligt onze kracht. Wij waarderen en stimuleren persoonlijke groei, ontwikkeling en ondernemerschap van iedere individuele medewerker, hetgeen tot voordeel van alle partijen leidt. Teamwork Teamwork is de sleutel tot ons succes als grootste bank van Suriname. Loyaliteit ten opzichte van de organisatie als geheel is bij ons primair. Deze eerlijkheid verplicht ons onze kennis en ervaring steeds bij te stellen en uit te bouwen en internationaal in te zetten in het belang van het bedrijf en onze cliënten. Professionalisme Een optimale en consistente dienstverlening stelt de hoogste eisen aan ons professionalisme. Uit dien hoofde streven wij voortdurend naar innovatie, creativiteit en slagvaardigheid. Om een nauwe relatie met onze cliënten op te bouwen en in stand te houden, stellen wij ons met niet minder tevreden dan het leveren van de hoogste kwaliteit. Milieu, als grootste bank, kent haar verantwoordelijkheden en kan niet heen om de ontwikkelingen op milieugebied en de daarmee gepaard gaande hoge eisen aan overheden en bedrijven. Wij stellen derhalve hoge eisen aan onszelf en vragen hetzelfde van diegenen die met ons in contact staan. 5
6
Organogram 1) 7
Procuratiebevoegdheid Naam Stafleden met procuratiebevoegdheid Abdoelkariem-Abdoelbasier Z.N. mw. Section Head Bills Payments & Settlements B Adna B.I.P. drs. Officer Accounting & Reporting B Bhagwandin P.A. mr. cams Corp. lawyer/compliance Officer/Corporate Secretary A Bhola-Raghoebarsing A. mw. drs. Department Manager Back Office Product Units A Boldewijn H.R. Department Manager Suritrust Back Office A Budel L.A.E. Department Manager Suritrust Front Office A Debs Y. mw. Section Head Salary Administration & Compensation B Diepenbos van S. mw. b. ha Acting Department Manager Marketing B Heerenveen P.I. mw. drs. Sr. Relationship Manager B Hijlaard I. Section Head Support & Services B Hijlaard-Chin D.S. mw. Section Head Customer Desk Retail ing B Jaliens E.L. Department Manager Financial Restructuring & Recovery A Kaliar R.A. Department Manager Corporate ing A Kaliar-Krolis H.B.A. mw. Department Manager Back Office Lending A Kalipersad M. Jr. Relationship Manager Nickerie B Kallan N.F.A. drs. Suritrust Relationship Manager B Karg A.J. Department Manager Payments & Settlements A Kasto-Notopawiro S. mw. drs. Jr. Relationship Manager B Ketwaru-Boedhoe U. mw. mr. Sr. Relationship Manager A Koosman M.M. Section Head Treasury Back Office (P&S) B Lie-Tjauw J.H. ir. mba Chief Operating Officer A Lo Fo Wong G. H. mw. drs. Treasury Dealer B Loor M. P. drs. Chief Financial Officer A Martodimedjo E.M. Section Head Back Office Product Units A Oostburg A.C.M. Department Manager Retail ing A Peneux M.S.A. mw. drs. Human Resources Officer B Proeve S.L.J. drs. Chief Executive Officer A Ramdhan H. Sr. Relationship Manager B Ramnath H.S. Sr. Relationship Manager A Rellum H.A.J. mw. Department Manager General Affairs A Seedorf R.H. Supervisor Finapar B Sewberath Misser H.H. drs. Sr. Relationship Manager A Simson R.J. Nickerie Branch Manager A Tjin A Tam W.T.M. Department Manager Human Resources A Tjokrosentono S. Department Manager Accounting & Reporting A Wong Chung I.H. drs. Sr. Relationship Manager A Naam Overige personeelsleden met procuratiebevoegdheid Paal S. mw. Section Head Foreign Transfers (P&S) B Wolff-Jong Sang R. mw. Authorisation Officer Retail ing B Wolff A. Section Head Cash Retail ing B A= Algemene procuratiebevoegdheid B= Beperkte procuratiebevoegdheid 8
Prae-advies van de Raad van Commissarissen Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders Ter voldoening aan het voorschrift van artikel 22 van de statuten hebben wij de eer u inzake de jaarrekening 2006 van het volgende te berichten. Wij hebben de vennootschappelijke balans per 31 december 2006, de vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2006 alsmede de toelichting daarop, waarbij zijn gevoegd de geconsolideerde balans per 31 december 2006, de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2006 en de toelichting daarop, doen onderzoeken en wij adviseren u de onderhavige jaarrekening, zoals die tezamen met de accountantsverklaring van BDO AbrahamsRaijmann & Partners Assurance N.V., door de directie ter behandeling wordt aangeboden, vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot décharge van de directie voor het bestuur en van de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Het geconsolideerde resultaat vóór belastingen bedroeg SRD 25.638.454. Na aftrek van belastingen ad SRD 9.240.116 rest ter verdeling een bedrag van SRD 16.398.338. Bij goedkeuring van de jaarrekening en het verwerkte voorstel tot winstverdeling zal over het boekjaar 2006 een kontant dividend worden uitgekeerd van SRD 5.569.105 dat is SRD 0,64 per aandeel van SRD 0,025. Een deel hiervan, namelijk SRD 0,20 is reeds betaalbaar gesteld als interimdividend. Als slotdividend zal derhalve SRD 0,44 per aandeel worden uitgekeerd. De resterende nettowinst ad SRD 10.829.233 zal aan de reserve worden toegevoegd. Met deze voorstellen van de directie kunnen wij ons verenigen. Wij adviseren u dan ook deze voorstellen goed te keuren. Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakte rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 17 van de statuten, zijn aan de beurt om af te treden de heren Drs. M.J.A. Brahim en Ir. L.C. Johanns. Wij stellen u voor de aftredende commissarissen, die zich herkiesbaar stellen, te herbenoemen. Wij spreken met genoegen onze waardering en erkentelijkheid uit voor de wijze waarop de directie en alle andere medewerkers van de bank zich gedurende het boekjaar voor de vennootschap hebben ingezet. Paramaribo, 21 februari 2007 Raad van Commissarissen Drs. S. Smit AAG, voorzitter Drs. M.J.A. Brahim J.J. Healy Jr. Dr. S.E. Jharap Ir. L.C. Johanns Ir. R. Shankar 9
Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers (in duizenden SRD m.u.v. de gegevens per aandeel) Resultaten Rente Overige baten Totaal baten Bedrijfslasten Voorziening kredietrisico's Bedrijfsresultaat voor belastingen Nettowinst Dividend 2006 52.697 21.376 74.073 40.122 8.313 25.638 16.398 5.569 2005 42.715 20.987 63.702 38.672 2.447 22.583 14.362 4.525 2004 32.934 13.752 46.686 40.420 65 6.201 3.959 348 2003 28.580 14.698 43.278 35.495 2.929 4.854 2.729 674 2002 24.565 11.992 36.557 27.176 5.993 3.388 2.233 595 Balans Kasmiddelen iers uitgezette gelden Kredieten Overige activa Eigen vermogen iers opgenomen gelden Toevertrouwde middelen Overige passiva Balanstelling 159.747 327.646 388.605 170.917 73.300 9.747 912.135 51.733 1.046.915 114.342 289.729 302.071 161.702 59.947 7.393 750.943 49.561 867.844 97.620 280.468 252.020 135.343 48.560 6.966 662.825 47.100 765.451 100.422 233.148 203.985 93.248 26.776 6.735 565.932 31.360 630.803 138.411 158.697 139.841 93.817 22.506 6.819 467.219 34.222 530.766 Ratio's (in %) Return on Equity Return on Assets Exploitation ratio Verhouding personeelskosten/baten Verhouding personeelskosten/lasten Winstratio Capital ratio BIS-ratio 24,61 1,71 185 32,6 49,8 45,8 7,00 11,8 26,47 1,76 165 34,2 52,9 39,3 6,91 9,4 10,51 0,57 116 54,0 62,2 13,4 6,34 7,7 11,08 0,47 122 44,0 49,5 18,0 4,24 6,9 10,31 0,49 135 45,4 50,0 25,7 4,24 7,9 Gegevens per aandeel Nettowinst per aandeel Dividend per aandeel: contant in aandelen Dividend pay out ratio (in %) Eigen vermogen Beurskoers per ultimo Price/earnings ratio 1,88 0,64 34,0 8,42 9,00 4,79 1,65 0,52 31,5 6,89 7,70 4,67 0,45 0,04 - - - 8,8 5,58 7,30 16,22 0,31 0,08-24,7 3,07 5,00 16,13 0,38 0,09 0,01 26,6 2,58 5,75 15,13 Aantal medewerkers 326 328 348 343 362 10
Verslag van de directie Drs. S.L.J. Proeve Chief Executive Officer -Human Resources -Legal Affairs & Compliance -Branch Nieuw Nickerie -Internal Audit -Secretariat -Suritrust -Corporate ing -Retail ing -Marketing Drs. M.P. Loor Chief Financial Officer - Accounting & Reporting -Organization & Information -Risk Management -General Affairs -Treasury -Financial Restructuring & Recovery Ir. J.H. Lie-Tjauw Chief Operating Officer -Back Office Lending -Back Office Product Units -Payments & Settlements -Information & Communication Technology 11
Verslag van de directie Macro-economische beschouwing 12 Verslag van de directie Ook dit jaar is het directieverslag uit twee delen opgebouwd. In het eerste deel wordt een summiere analyse van de internationale financieel-economische ontwikkelingen weergegeven; de ontwikkelingen van enkele belangrijke statistische economische indicatoren volgt daarna. In het tweede deel van het directieverslag belichten wij de uitgangspunten van ons bedrijfseconomisch en commercieel beleid. Internationale ontwikkelingen In het World Economic Outlook Report 2006 van het Internationale Monetaire Fonds (IMF) wordt de mondiale economische situatie in 2006 over het algemeen positief belicht. De economische groei voor 2006 wordt op 5,1% geschat. De meeste economieën hebben aanzienlijke productiestijgingen genoteerd welke, gekoppeld aan de forse prijsstijging op de wereldmarkt voor olie en andere mineralen, de inflatoire impulsen hebben versterkt. De prijzen die momenteel op de forward (future) markt voor olie worden genoteerd indiceren heel duidelijk dat de hausse die op deze markt geldt nog niet ten einde is. In vele landen hebben de monetaire autoriteiten i.c. Centrale en hun monetaire politiek aangescherpt zodat de negatieve implicaties van een inflatoire ontwikkeling zoveel mogelijk konden worden gecorrigeerd. Voor 2007 verwacht het IMF een lager niveau van economische groei namelijk 4,9%. Deze afname van het groeitempo van de wereldeconomie heeft vooral te maken met een verlaging van de groei in de Verenigde Staten van Amerika en Japan. In onze regio heeft de oprichting van de Caricom Single Market and Economy (CSME) in 2006 plaatsgevonden. Barbados, Belize, Guyana, Jamaica, Suriname en Trinidad en Tobago zijn hierbij de charterleden geweest. Daarna hebben de leden van de Organisatie van Oost Caribische Staten zich bij de CSME aangesloten. De vooruitzichten voor de Caribische regio zijn goed te noemen. Suriname, Guyana, Trinidad en Tobago en in beperkte mate ook Barbados profiteren van het effect van de prijsstijging van de minerale exporten terwijl de andere landen vanwege de positieve ontwikkeling van het toerisme ook een toename van hun economische activiteiten konden noteren. Nationale ontwikkelingen Het jaar 2006 is in velerlei opzichten positief te noemen. In het rapport van de Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC) van oktober 2006 wordt Suriname aangeduid als een economie met een gestadige groei. Onze economie is in 2005 en 2006 gegroeid met respectievelijk 5,7% en 6,4%. Het ECLAC rapport geeft verder aan dat de autoriteiten door middel van een rigide opstelling ten aanzien van budgettaire en monetaire politiek er in geslaagd zijn de fiscale en monetaire stabiliteit te continueren. Het Internationale Monetaire Fonds geeft in haar Article IV Consultation-Staff Report (april 2006) aan dat de economische vooruitzichten voor ons land goed zijn. Vanwege de prijsgevoeligheid van onze voornaamste exportsectoren benadrukken wij ons pleidooi om een stabilisatiefonds op te zetten. In ons vorig jaarverslag hebben wij aangegeven dat wij ervoor dienen te waken dat in tijden van hoogconjunctuur exportrevenuen volledig in de consumptieve sfeer terechtkomen. Een stabilisatiefonds, onder andere gevoed met exportopbrengsten, zal zeker bijdragen aan de verdere diversificatie van onze economie. Op 11 december 2006 publiceerde Standard & Poor s de geactualiseerde rating voor ons land. Deze rating vertoont een verbetering (upgrade) ten opzichte van de vorige en wel van B- naar B voor de externe positie terwijl de rating voor de nationale positie verbeterde van B naar B+. Het vooruitzicht bij alle ratings wordt als positief gekwalificeerd. Wij beschouwen deze verbetering van de Standard & Poor s rating als een reflectie van de positieve effecten van het door de autoriteiten gevoerde fiscale en monetaire beleid. Wij complimenteren de autoriteiten hiermee en spreken de hoop uit dat de uitdagingen die voor ons liggen op dezelfde daadkrachtige en standvastige wijze zullen worden aangepakt, zodat de economische stabiliteit verder kan worden uitgebouwd. Wij zullen thans de volgende aspecten van onze economie de revue laten passeren: - het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoers ontwikkeling - de monetaire ontwikkeling - de ontwikkeling van de betalingsbalans - de overheidsfinanciën - de staatsschuld - de ontwikkeling van de productiesector Deze beschouwing is mede gebaseerd op de van de Centrale van Suriname verkregen monetaire statistieken over het jaar 2006. Wij merken nadrukkelijk op dat de dataverzameling en verwerking bij de Centrale van Suriname is verbeterd waardoor wij nu reeds in staat zijn over deze data te beschikken. Wij complimenteren de Centrale van Suriname hiermee. Het buitenlands betalingsverkeer en de wisselkoersontwikkeling De ontwikkelingen op dit vlak waren, zoals dat reeds in 2005 het geval was, positief te noemen. De export van onze belangrijkste producten vertoonde een gestadige toename waardoor de druk op de wisselkoers volledig achterwege is gebleven. Het beleid van de Centrale van Suriname om het vertrouwen van het publiek in een stabiele koers te herstellen, is ons inziens geslaagd. Tabel 1 Verkoopkoers CBvS voor de USD in SRD bankpapier in 2006 Verkoopkoers Bron: Centrale van Suriname 1/1 31/3 30/6 30/9 31/12 2,800 2,800 2,800 2,800 2,800
Van enige divergentie tussen de door de Centrale van Suriname en de op de vrije valutamarkt genoteerdewisselkoers is in de verslagperiode nauwelijks sprake geweest.in tabel 2 komt onder andere naar voren dat de binnenlandse liquiditeitenmassa per eind 2006 22,9% hoger lag dan per ultimo 2005. Bij de behandeling van de monetaire ontwikkeling komen wij hierop terug. In 2006 is de externe waarde van onze munt tegenover de Amerikaanse Dollar behouden gebleven. Dit is een uitermate goede ontwikkeling waarvoor wij de beleidsmakers ook complimenteren. Onze opmerking in het jaarverslag 2005 ten aanzien van de aanpassing van de deviezenwetgeving is nog steeds valide en derhalve bepleiten wij bij de beleidsmakers een spoedige afronding van het proces om hiertoe te geraken. Een aan de tijd aangepaste en transparante deviezenwet zal blijken van onschatbare waarde te zijn voor het verbeteren van het investeringsklimaat van ons land. Tabel 2 Bron: Centrale van Suriname Algemeen Bureau voor de Statistiek en * Voorlopige cijfers Geldontwaarding Omschrijving 2006 2005 2004 2003 2002 Binnenlandse liquiditeitenmassa 1.082,0* 880,2 785,7 614,4 591,1 (x SRD mln.) Inflatie in % 4,7 15,8 9,0 23,7 15,5 Gemiddelde USD-koers (vrije valutamarkt) 2,775 2,775 2,721 3,007 2,712 Relatieve mutatie van de koers 0 2,0-9,5 10,9 23,3 De monetaire ontwikkeling De groei van de binnenlandse liquiditeitenmassa is per eind 2006 ten opzichte van 2005 versterkt. Een opvallende en zeker positieve ontwikkeling is overigens dat in tegenstelling tot voorgaande jaren de binnenlandse liquiditeitscreatie negatief was (SRD 60,9 mln). De liquiditeitstoevoer uit het buitenland vertoont een groei. Per ultimo 2006 bedroeg deze post SRD 262,7 mln. Gesaldeerd bedroeg de groei van de binnenlandse liquiditeitenmassa in 2006 dus SRD 201,8 mln. (2005: SRD 94,4 mln.). De ontwikkeling van de monetaire reserve is ook in dit verslagjaar positief geweest. Per eind 2006 was de monetaire reserve met circa 60% gestegen tot SRD 701,6 mln., waarbij de groei van de netto deviezenpositie groter was dan die van het monetaire goud. Tabel 3 Omschrijving Netto deviezenpositie Goud Totaal Bron: Centrale van Suriname * Voorlopige cijfers Omvang en samenstelling van de Monetaire Reserve (in mln. SRD) 2006* 639,4 62,2 701,6 2005 395,8 43,3 439,1 2004 357,3 23,9 381,2 2003 248,9 21,9 270,8 2002 227,8 17,7 245,7 Tabel 4 Omschrijving Chartaal geld Giraal geld Totaal primaire liquiditeiten (M¹) Termijndeposito's < 1 jaar Oneigenlijke spaargelden Goudcertificaten (met het karakter van binnenlandse liquiditeit) Totaal secundaire liquiditeiten Binnenlandse liquiditeitenmassa (M²) Monetaire reserve in % van M¹ M² Bron: Centrale van Suriname * Voorlopige cijfers Binnenlandse liquiditeitenmassa (in mln. SRD) 2006* 370,2 571,1 941,3 89,1 31,2 20,4 140,7 1.082,0 75 65 2005 309,2 463,7 772,9 62,9 25,2 19,2 107,3 880,2 57 50 2004 269,4 428,1 697,5 51,3 20,8 16,1 88,2 785,7 55 49 2003 209,5 337,6 547,1 34,1 16,8 16,4 67,3 614,4 49 44 2002 203,9 334,5 538,4 23,1 16,2 13,4 52,7 591,1 46 42 13
De monetaire reserve/invoer ratio is verbeterd van 21% per ultimo 2005 naar 31% per ultimo 2006 hetgeen inhoudt dat de monetaire reserve ongeveer 2,5 maand import dekt. De kasreserveregeling is in 2006 wederom als voornaamste monetair instrument door de Centrale van Suriname gehanteerd. Na een verlaging van de kasreserve voor SRD van 30% naar 27% per 4 januari 2006 heeft de Centrale van Suriname per 3 januari 2007 een verdere verlaging naar 25% afgekondigd. Tevens is per dezelfde datum de ruimte voor de zogenoemde 7% woningbouwfinanciering vanuit de kasreserve verhoogd van 8% naar 9% van de door de banken aangetrokken middelen (funding base). Tabel 5 Activa Vorderingen op liquiditeitscreërende instellingen Kortlopende vorderingen op de overheid Vorderingen op de private sector Beleggingen op de binnenlandse kapitaalmarkt (waarvan de overheid) Buitenlandse activa Diverse binnenlandse activa Totaal Balansen der Algemene en (in mln. SRD) 2006*) 362,5 203,1 389,6 208,9 (11,1) 1.519,7 187,2 2.871,0 Als gevolg van deze positieve ontwikkelingen hebben wij bij de viering van ons 142-jarig bestaan op 19 januari 2007, een renteverlaging aangekondigd voor alle in SRD luidende kredieten. Deze verlaging is per 1 februari 2007 ingegaan. De kasreserve voor het vreemde valutabedrijf werd door de Centrale van Suriname op 33,3% gehandhaafd. De dollarisatie van onze economie is in 2006 marginaal verlaagd. Wederom wijst het IMF in haar rapport van april 2006 op de gevaren die verbonden zijn aan een dermate hoog dollarisatieniveau. 2005 2004 2003 2002 252,7 199,5 330,4 157,9 (0,0) 1.173,2 162,4 2.276,6 244,0 162,7 258,5 100,6 (0,0) 1.101,0 137,7 2.004,5 225,2 99,0 234,5 71,4 (0,0) 817,3 107,7 1.555,2 204,9 98,3 153,1 42,6 (0,0) 553,6 111,3 1.163,9 Passiva Schulden met het karakter van binnenlandse liquiditeit Verplichtingen aan liquiditeitscreërende instellingen Kortlopende verplichtingen uit hoofde van ontwikkelingssamenwerking Lang aangetrokken binnenlandse middelen a. eigenlijke spaargelden b. termijndeposito's >1 jaar c. overige Kapitaal en reserves Buitenlandse passiva Diverse binnenlandse passiva Totaal 660,0 34,7 27,5 318,0 (280,6) (37,4) (0,0) 157,3 1.459,1 214,4 2.871,0 531,5 44,1 40,1 258,5 (227,1) (31,4) (0,0) 131,1 1.110,2 161,2 2.276,6 484,5 35,4 3,3 212,2 (187,0) (25,2) (0,0) 105,7 1.021,9 141,4 2.004,5 375,5 61,3 1,1 172,9 (151,0) (21,1) (0,0) 68,6 759,8 116,8 1.555,2 318,8 27,4 0,7 170,5 (146,3) (24,2) (0,0) 60,4 523,1 63,0 1.163,9 Bron: Centrale van Suriname *Voorlopige cijfers 14
Uit tabel 5 valt af te leiden dat de rentedragende activa van de algemene banken ook in 2006 een gestadige groei hebben meegemaakt. De post buitenlandse activa groeide met bijkans 30% terwijl de post beleggingen op de binnenlandse kapitaalmarkt met 32% groeide. De eigen vermogenspositie van de algemene banken vertoonde een groei van 20% hetgeen afgezet tegen een stabiele wisselkoers en de lage inflatie in 2006 als positief moet worden aangemerkt. De ontwikkeling van de betalingsbalans De betalingsbalans van Suriname laat een verbetering zien in de eerste drie kwartalen van 2006. Per ultimo september 2006 bedroeg het saldo van de lopende rekening USD 15,8 mln. In tegenstelling tot het beeld in de eerste helft van 2006 is de waarde van goederen export in het derde kwartaal van de verslagperiode afgenomen. Een daling van de prijs voor aluinaarde van USD 301,10 per metrieke ton naar USD 296,30 per metrieke ton is een van de oorzaken van de daling van onze exportwaarde. Daarnaast vertoonde de prijs van goud eveneens een daling en wel van USD 630,40 per troy ounce rond medio 2006 naar USD 622,0 per troy ounce per ultimo september 2006. Tabel 6 Omschrijving Goederen uitvoer Goederen invoer Saldo goederenrekening Saldo onzichtbaar verkeer ¹) Saldo lopende rekening Saldo overheidskapitaalverkeer Saldo particulier kapitaalverkeer Herwaardering monetair goud Saldo kapitaalrekening Nog te rubriceren posten ²) Saldo niet-monetaire sector Bron: Centrale van Suriname * Voorlopige cijfers 1) omvat diensten, primaire inkomens en inkomstenoverdrachten 2) incl. aan- en verkopen vreemde valuta van en aan ingezetenen en mutaties van vreemde valuta rekening van ingezetenen. 3) Per ultimo derde kwartaal Betalingsbalans op kasbasis (in mln. USD) 2006 3 ) 680,3 583,9 96,4 30,9 65,5-5,0-171,0 6,4-176,0 179,4 68,9 2005* 726,9 768,9-42,0-190,4-232,4 0,1 17,4 7,1 17,5 331,9 117,0 2004 633,3 592,8 40,5-178,9-138,4 0,6-13,7 0,5-13,1 188,4 35,9 15
De overheidsfinanciën Tabel 7 Omschrijving I Gewone dienst - uitgaven - ontvangsten Saldo gewone dienst II Buitengewone dienst - uitgaven -ontvangsten Saldo buitengewone dienst Saldo gewone- en buitengewone dienst III Ontwikkelingsdienst - uitgaven - ontvangsten Saldo ontwikkelingsdienst Saldo gehele dienst Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota De ontwerpbegroting (in mln. SRD) 2006 2005 625,6 786,9 1.082,6 1.030,5 457,0 243,6 917,2 552,8 0 0-917,2-552,8-460,2-309,2 238,5 313,7 238,5 301,7 0-12,0-460,2-321,2 2004 872,3 901,7 29,4 368,8 0-368,8-339,4 304,6 273,2-31,4-370,8 De informatie uit deze paragraaf van ons jaarverslag is normaliter gebaseerd op de Financiële Nota van het Ministerie van Financiën. Bij het schrijven van dit verslag waren de discussies in de Nationale Assemblee ter vaststelling van de begroting voor het dienstjaar 2007 nog niet afgerond, waardoor wij geen gebruik konden maken van informatie zoals die vervat is in de Financiële Nota 2007. Vanuit de Centrale van Suriname is evenwel data beschikbaar die ons toch actueel inzicht in de situatie van Staatsfinanciën verschaft, zij het dat deze statistieken bij het schrijven van dit verslag niet het volledig jaar 2006, maar de eerste drie kwartalen van dit jaar bestrijken. 16
Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2005 Tabel 8 Staatsfinanciën (in miljoenen SRD) 2006* 2005 30 6 30 9 30 6 30 9 Totale ontvangsten Lopende ontvangsten Directe belastingen Indirecte belastingen Niet-belasting ontvangsten Schenkingen 332,3 332,3 101,4 154,2 76,7 n.b. 505,7 505,7 234,5 140,4 130,8 n.b. 315,7 315,7 113,5 111,6 90,6 n.b. 341,2 341,2 153,4 113,7 74,1 n.b. Totale uitgaven Lopende uitgaven Lonen en salarissen Goederen en diensten Subsidies en bijdragen Interest Leningen minus aflossingen Kapitaaluitgaven Lopend tekort (-)/overschot(+) Totaal tekort(-)/overschot(+) 332,4 316,5 134,8 75,5 75,3 30,9 0 15,9 15,8-0,1 377,3 356,5 178,8 43,7 98,7 35,3 0 20,8 149,2 128,4 331,7 313,3 114,8 105,2 67,8 25,5 0 18,4 2,4-16,0 338,7 325,1 147,1 68,5 76,1 33,4 0 13,6 16,1 2,5 Bron: Ministerie van Financiën (Flash Report 16 januari 2007) * Voorlopige cijfers n.b. = niet beschikbaar Tabel 8 laat per ultimo 2006 in vergelijking met september 2005 een aanmerkelijke stijging van de totale ontvangsten van de staat zien, welke voornamelijk is toe te schrijven aan een toename van de ontvangsten uit hoofde van de directe belastingen. Het aandeel van dit component steeg van 45% per ultimo september 2005 naar 46,4% per ultimo september 2006. Opvallend is een afname van het relatief aandeel van de indirecte belastingen in de ontvangsten van 33,3% per ultimo september 2005 naar 27,8% per ultimo september 2006. Deze ontwikkeling is op zichzelf goed te noemen. De ontwikkeling aan de uitgavenzijde heeft evenwel nog enkele aspecten die kritisch moeten worden gevolgd. De post Lonen en Salarissen steeg in het derde kwartaal 2006 met 32,6% ten opzichte van het tweede kwartaal 2006 en met 21,5% ten opzichte van het derde kwartaal 2005. De post Goederen en Diensten laat per ultimo september 2006 evenwel een forse daling zien ten opzichte van september 2005 (36,2%). Ten opzichte van de data per medio 2006 is deze daling zelfs 42,1%. Wij achten het opportuun om de beleidsmakers wederom te wijzen op de reeds jaren bepleitte sanering van de overheidssector, waardoor middelen voor meer ontwikkelingsgerichte in plaats van operationele doelen kunnen worden vrijgemaakt. 17
De staatsschuld Tabel 9 Overzicht van de Staatsleningen (in mln. SRD) Omschrijving Feitelijke Binnenlandse en Buitenlandse schuld Juni 2005 2004 2003 Binnenlandse schuld Buitenlandse schuld Totaal Bilaterale crediteuren 238,5 380,5 619,0 204,2 382,2 586,4 154,9 382,1 537 Binnenlandse schuld Buitenlandse schuld Totaal Wisselkoers 282,0 505,4 787,4 247,7 521,3 769,0 154,9 497,8 652,7 SRD/USD 2,75 2,75 2,65 Bron: Ministerie van Financiën, Financiële Nota 2002 141,1 370,4 511,5 141,1 434,9 576,0 2,54 2001 58,8 344,7 403,5 58,8 414,5 473,3 2,2 In de verslagperiode is het Bureau voor de Staatsschuld actief geweest en heeft haar mandaat zoals vastgelegd in de wet op de Staatsschuld meer transparantie gebracht in de omvang, samenstelling en ontwikkeling van de schuldenlast van de staat Suriname. Bij het schrijven van dit verslag waren actuele cijfers over de positie van de staatsschuld niet beschikbaar. De ontwikkeling van de productiesector De bauxietsector In het verslagjaar vertoont de bauxietproductie een groei van circa 4% welke voornamelijk is toe te schrijven aan verhoogde efficiëntie van de twee in deze sector opererende bedrijven. De export van aluinaarde nam in volume met ruim 9% toe, terwijl de exportwaarde met 42,8% toenam ten opzichte van 2005. Deze aanzienlijke exportwaardestijging is duidelijk het gevolg van de toename van de prijs van dit product op de internationale markt. Tabel 10 Gegevens van de bauxietmaatschappijen Omschrijving Productie in metrieke ton Export in metrieke ton Export in mln. USD 2006 2005 2004 2006 2005 2004 2006 2005 2004 Bauxiet 4.945.400 4.756.998 4.087.106 0 0 0 0 0 0 Aluinaarde 2.132.800 1.939.615 2.014.622 2.127.200 1.946.383 2.025.255 642,5 449,9 413,1 Bron: Bauxiet Instituut Suriname De aardoliesector Ook in 2006 heeft deze sector een aanzienlijke bijdrage geleverd aan de economische bedrijvigheid in Suriname en de exportverdiensten. Per ultimo derde kwartaal 2006 had Staatsolie met de ingebruikname van een nieuw olieveld te Calcutta een productierecord gevestigd van 1.226.111 vaten olie. In 2006 hebben we eveneens gemerkt dat de leiding van Staatsolie activiteiten in verband met de offshore oliewinning heeft voortgezet. De goudsector De productie van Rosebel Gold Mines N.V. is in de verslagperiode verder gestegen mede als gevolg van grotere goudertsvoorkomens. Volgens de Centrale van Suriname is per ultimo september 2006 voor 15.960,9 kilogram goud geëxporteerd via de particuliere goudexporteurs. Op 14 september 2006 heeft IAMGOLD Corporation de aandelen van Cambior Inc. overgenomen. Met deze overname is IAMGOLD de tiende grootste goudproducent van de wereld geworden met een marktkapitalisatie van USD 3 miljard. 18
De agrarische sector Wij complimenteren de Minister van Landbouw, Veeteelt en Visserij met de publicatie van het jaarverslag over het dienstjaar 2005 van zijn ministerie. Het verslag geeft de lezer niet alleen zicht op de wettelijke taken van het ministerie, maar draagt zeker bij tot een beter begrip van de agrarische problematiek. Ten aanzien van de rijstsector is de wereldmarktprijs in 2006 gestegen met ruim 10%. Deze ontwikkeling op de wereldmarkt is een goede basis om deze, voor onze economie zo belangrijke sector, meer beleidsmatige aandacht te geven. Per ultimo september 2006 is voor 95.400 ton rijst geëxporteerd. Het heeft ons verheugd dat de Europese Unie 3,2 mln. Euro via het CARIFORUM beschikbaar heeft gesteld als kredietfaciliteit voor de rijstsector. Overige sectoren Ten aanzien van de toerismesector kan worden vermeld dat de bouw van het Royal Torarica hotel in het verslagjaar is gestart. Eveneens is in 2006 een aanzet gedaan voor de investeringen in het Mariott Courtyard hotelproject. Ten aanzien van de bereikbaarheid van ons land zijn wij ingenomen met de uitbreiding van de vliegverbindingen op de transatlantische route door Martinair. Volgens de Stichting Toerisme Suriname zijn in 2006 160.000 bezoekers via de Jopie Adolf Pengel Luchthaven Suriname binnengekomen. Gelet op de verwachte toename van het aantal passagiers pleiten wij voor een vlotte afhandeling van de reeds ingezette bouw van de nieuwe passagiersafhandelingsfaciliteiten op onze internationale luchthaven. In 2006 hebben zij ook mogen constateren dat Suriname voor het cruisetoerisme interessant begint te worden. De gemanifesteerde economische groei in 2006 heeft duidelijk een positief effect gehad op activiteiten in de constructiesector. Wij refereren hierbij aan de investeringen in de bauxietsector, de aardoliesector en de horeca. Daarnaast heeft de overheid lastens de Staatsbegroting dan wel via donorfinanciering civiele werken laten uitvoeren. Wij denken hierbij aan het project voor rehabilitatie van alle bruggen over de Spoorsloot, de brug bij Carolina over de Surinamerivier, de brug bij Uitkijk- Hamburg over de Saramaccarivier en de brug over de Cotticarivier. Met de heropstart van de Stichting voor Bevordering van de Bananensector in Suriname (SBBS) is de werkgelegenheid in het district Nickerie als ook te Jarikaba toegenomen. In de eerste negen maanden van 2006 is voor totaal 38.561 ton aan bananen geëxporteerd. Wij spreken de hoop uit dat de beleidsvoornemens van de overheid om deze sector te privatiseren in 2007 ook daadwerkelijk zullen worden uitgevoerd. De garnalen- en visserijsector heeft in 2006 wederom een afname in export vertoond. Vergeleken met 2005 nam het exportvolume met 10% af tot 16.500 ton per ultimo september 2006. De eerder genoemde verruiming van de financieringsruimte voor het zogenaamde 7% woningbouwprogramma heeft in 2006 ook geleid tot een toename van het aantal door de banken gefinancierde woningen. Het is tenslotte vermeldenswaard dat het project voor rehabilitatie van de haven en de walfaciliteiten op het Nieuwe Havencomplex in 2006 is goedgekeurd door de Europese Unie voor een totaal bedrag van 30 mln. euro 19
Koersnoteringen Wisselkoersen Centrale van Suriname per 31 december 2006 Wissels, cheques en overboekingen papier Vreemde valuta aankoop verkoop aankoop verkoop US Dollar (USD) Euro (EUR) Pond Sterling (GBP) Ned. Ant. Gulden (ANG) Arubaanse Florin (AWG) Braziliaanse Real (BRL) Trinidad & Tobago Dollar (TTD) Barbados Dollar (BBD) Eastern Caribbean Dollar (XCD) Guyana Dollar (per 100 GYD) Bovenstaande koersen zijn richtkoersen Bron: Centrale van Suriname 2,710 3,570 5,319 1,507 1,507 1,249 0,426 1,346 0,996 1,323 2,780 3,662 5,456 1,563 1,563 1,301 0,442 1,390 1,029 1,378 2,710 3,559 5,282 1,507 1,507 1,244 0,421 1,341 0,991 1,318 2,780 3,672 5,466 1,563 1,563 1,301 0,442 1,390 1,029 1,378 Maand januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Bron: N.V. Koersontwikkeling op de vrije valutamarkt (per ultimo van de maand) Middenkoers USD 2,775 2,776 2,775 2,767 2,775 2,775 2,775 2,775 2,783 2,775 2,779 2,777 Coupure 5 gram 10 gram 50 gram 100 gram 500 gram 1.000 gram Goudprijs LME: 632,00 USD per troy oz. (31,1035 gr.) Bijdrage drukkers- en administratiekosten: eenmalig SRD 0,80 per certificaat Bron: Centrale van Suriname Middenkoers EURO 3,386 3,316 3,335 3,430 3,550 3,480 3,529 3,558 3,538 3,538 3,645 3,655 Sur. Dollar (SRD) 449,53 899,00 4.495,00 8.990,05 44.950,12 89.900,31 Depreciatie in % (USD-YTD) 0,000 0,018 0,000-0,306 0,000 0,000 0,000 0,000 0,270 0,000 0,144 0,054 Verkoop- tevens wederinkoopwaarde Powisi Goudcertificaten Depreciatie in % (EURO-YTD) 0,000-2,068-1,492 1,314 4,859 2,791 4,224 5,080 4,490 4,490 7,665 7,960 20
en integriteit Vorig jaar zijn wij gestart met het belichten van onze corporate values, zoals die op pagina vijf beschreven zijn. Wij doen dit in het besef dat onze organisatie alleen succesvol kan zijn als onze medewerkers, maar ook u als onze aandeelhouder, continu herinnerd worden aan de waarde die wij als organisatie hieraan hechten. Onze corporate values zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en van enige nevenschikking is er hoegenaamd geen sprake. Voor dit verslag is integriteit als corporate value gekozen. Integer handelen leidt tot vertrouwen en het is uw vertrouwen dat maakt dat onze bank na 142 jaren nog immer een prominent onderdeel uitmaakt van de financiële sector in Suriname. Maar waarom is vertrouwen zo belangrijk? En indien het daadwerkelijk zo belangrijk is, hoe kunnen wij het vertrouwen dat u in ons heeft verder vergroten? Het antwoord hierop is dat zonder uw vertrouwen er geen toestroom zou zijn van kapitaal naar onze bank, met een stilstand van onze bedrijfsvoering tot gevolg; immers, niemand zal zijn geld toevertrouwen aan een niet integere financiële instelling. Daarnaast is het een feit dat als wij niet het vertrouwen genieten van onze toezichthouder, wij evenmin in staat zouden zijn voort te gaan met het uitvoeren van onze bancaire activiteiten. Met recht kunnen wij stellen dat integriteit in alle beslissingen van de organisatie centraal staan. Wij houden onze verantwoordelijkheid als commerciële instelling altijd voor ogen, maar zullen dat nooit laten prevaleren boven integriteit; immers onze reputatie is ons grootste goed. Vanuit de leiding van de bank wordt alles gedaan om onze medewerkers hierin te ondersteunen en te begeleiden, doch het aanvaarden van integriteit als een professionele verantwoordelijkheid is nog immer een persoonlijke keuze van elke medewerker afzonderlijk. Met trots vermelden wij dat onze medewerkers deze keuze hebben gemaakt, waarmee tevens het fundament is gelegd voor de naleving van de overige corporate values. Deze keuze van onze medewerkers is uiteindelijk in het belang van onze cliënten, onze aandeelhouders en onze eigen organisatie. 21
Het bedrijf van de bank ALGEMEEN Aan onze aandeelhouders De in 2006 ingezette strategie, gericht op uitbouw en behoud van onze leidende positie in de lokale markt, is nog immer van kracht. De volgende criteria staan hierbij centraal: liquiditeit, soliditeit, rentabiliteit. Ook in 2006 zijn wij mede vanwege het gerealiseerde netto resultaat van SRD 16.398.000 erin geslaagd de kwaliteit van de bank, gemeten langs de drie genoemde criteria, verder te verbeteren. Evenals in 2005 heeft ons beleid ten aanzien van stringent kostenbeheer en onze pro-actieve marktbenadering invloed gehad op de stijging van het resultaat. Wij achten het tevens vermeldenswaard dat het geconsolideerde balanstotaal de SRD 1 miljard grens is overschreden. De jaarrekening Traditiegetrouw presenteren wij wederom de ontwikkelingen binnen ons bankbedrijf. Zulks valt af te lezen uit de geconsolideerde balans, de geconsolideerde winst- en verliesrekening en uit de ontwikkeling van het bedrijf van de bank zoals weergegeven in het overzicht Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers. Om de positie van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders te benadrukken bij het besluit over de winstverdeling hebben wij gemeend ook een balans vóór winstverdeling in het jaarverslag op te nemen. Dit besluit correspondeert met hedendaagse opvattingen ten aanzien van financiële verslaggeving. In lijn met het prae-advies van de Raad van Commissarissen hebben wij evenwel de balans ná winstverdeling gebruikt voor analyse- en vergelijkingsdoeleinden. De reeds aangekondigde statutenwijziging van onze dochteronderneming N.V. Kankantrie Beleggingsmaatschappij is in een vergevorderd stadium. De nieuwe vennootschap draagt de naam -Assuria Vastgoed Maatschappij N.V. waarin onze bank en Assuria N.V. elk voor 50% deelnemen. Na overleg met de accountant is besloten de cijfers van -Assuria Vastgoed N.V. voor 50% mee te consolideren. Dit besluit is gebaseerd op het joint venture karakter van deze vennootschap. Balans Het aandeel van de kredietverlening in vreemde valuta binnen de totale kredietportefeuille is gedaald ten opzichte van 2005 (2006: 63,5% vs. 2005: 63,8%). Hiermee is de dalende trend voortgezet. Genoemd relatief hoog aandeel is voor een belangrijk deel te verklaren door de nog altijd grote discrepantie tussen de rentetarieven voor vreemde valuta- en de SRD-kredietverlening. Ter ondersteuning van het beleid van de Centrale van Suriname streven wij ernaar om in de komende tijd de dollarisatiegraad verder terug te brengen. Het verbeterde monetair klimaat en de bij het schrijven van dit verslag aangekondigde lagere rentetarieven voor onze SRDkredietverlening zullen daartoe ongetwijfeld bijdragen. De passiva van de bank bestaan hoofdzakelijk uit twee componenten namelijk de door cliënten aan de bank toevertrouwde middelen en het eigen vermogen. Ten aanzien van de samenstelling van de aangetrokken middelen merken wij voor 2006 op dat het aandeel van de spaarrekeningen is toegenomen van 37% naar 39% terwijl het aandeel van de girorekeningen is afgenomen van 52% naar 49 %. Het aandeel van termijndeposito s bedraagt 12% (2005: 11%). Dit is geheel in overeenstemming met ons beleid om het aandeel van lang aangetrokken middelen te doen toenemen. Het geconsolideerde eigen vermogen nam in het verslagjaar toe van SRD 59,9 mln. naar SRD 73,3 mln., een toename van ongeveer 22,3%. De capital ratio bedraagt 7% per ultimo van het verslagjaar. In lijn met onze doelstelling ter verbetering van de soliditeit bepleiten wij wederom een daarop afgestemd dividendbeleid. De BIS-ratio ( of International Settlements) was ultimo 2006 11,8%. Hiermee voldoen we aan de internationale norm van 8%. In voorbereiding op de introductie van Basel II zullen wij naast voortzetting van het zojuist bepleite winstverdelingsbeleid, risicomanagement strategieën implementeren. Het beleid van de bank ter verbetering van de kapitalisatiegraad wordt voortgezet. Het doen van forse toevoegingen aan de algemene reserve staat derhalve hoog op de prioriteitenlijst van de bank. Voorts voldoen wij geheel aan de voorgeschreven liquiditeitseisen van de Centrale van Suriname. 22
Geconsolideerde balanstelling (x SRD 1.000) 1.200.000 1.046.915 1.000.000 867.844 765.451 800.000 600.000 530.766 630.803 400.000 De afname van het resultaat uit financiële transacties is vooral toe te schrijven aan de steeds krappere koersmarges vanwege de verhevigde concurrentie op de valutamarkt. Verder is, vanwege de stabiele koers in 2006, is de herwaarderingswinst zoals die in 2005 tot uiting kwam achterwege gebleven. De toename van de personele lasten met 10,9% tot SRD 24,1 mln. kan worden toegeschreven aan de per 1 januari 2006 doorgevoerde salariscorrectie en de stijging van de medische kosten. 200.000 0 2002 2003 2004 2005 2006 De toename van de voorziening kredietrisico s bedroeg in het verslagjaar SRD 5,9 mln. Het geconsolideerde bedrijfsresultaat vóór belastingen nam met 13,5% toe tot SRD 25,6 mln. De stijging is het gevolg van de toename van de totale baten met 10,4 mln. tot SRD 74,1 mln. (16,3%). Anderzijds namen de totale lasten toe met SRD 7,3 mln. tot SRD 48,4 mln.(17,8%). Geconsolideerde balanstelling (x USD 1.000) 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 212.306 242.617 *omrekenkoers 285.616 312.737 377.267 2002 2003 2004 2005 2006 2,500* 2,600* 2,680* 2,775* 2,775* 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Kapitaal en reserves (x SRD 1.000) 73.300 59.947 48.560 26.776 22.506 2002 2003 2004 2005 2006 De winst- en verliesrekening De rentemarge is gestegen met SRD 10,0 mln. (ruim 23%) naar SRD 52,7 mln. Dit resultaat is behaald middels opbrengsten uit de kredietverlening alsook binnenlandse en buitenlandse beleggingen. De provisies namen toe met 10,4% tot SRD 18,3 mln. Deze stijging is hoofdzakelijk voortgekomen uit het binnenlands en buitenlands betalingsverkeer en vermogensbeheer. 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 Kapitaal en reserves (x USD 1.000) 26.414 21.603 18.119 9.002 10.298 2002 2003 2004 2005 2006 2,500* 2,600* 2,680* 2,775* 2,775* *omrekenkoers 23
CORPORATE BANKING De dienstverlening aan bedrijven wordt via de afdeling Corporate ing geleid. Ons team van specialisten op het gebied van bedrijfsfinancieringen, cashmanagement, betalingsverkeer en treasury is ook het afgelopen jaar in staat geweest de ondernemingen van dienst te zijn. Groei Deze inzet heeft zich vertaald in de verdere groei van onze kredietportefeuille; een groei van bijkans 29%. Hiermede hebben wij de trend welke enkele jaren geleden is ingezet, gecontinueerd. Kredietbeheer en -bewaking De gestelde doelen met betrekking tot het verder stroomlijnen van diverse vastleggings- en rapportageprocessen binnen onze kredietadministratie zijn bereikt. Niet alleen het aspect van kredietbeheer is inherent aan kredietverlening. Ook de kredietbewaking moet adequaat zijn. Het eerder geformuleerde beleid inzake een strakker kredietbewakings- en incassoprogramma is ook in het verslagjaar succesvol gebleken. Met genoegen rapporteren wij een verdere afname van het aandeel non-performing loans in onze kredietportefeuille. Door de monetaire toezichthouders is de grens aangegeven waarbinnen een bank maximaal krediet mag verschaffen aan een kredietnemer. De zogenaamde grote posten-richtlijn. Deze grens is gerelateerd aan het eigen vermogen van de bankinstelling. Ook in het verslagjaar zijn er aanvragen behandeld die de gestelde grens overschreden. Voor zover wij niet in staat waren deze cliënten, al dan niet ondersteund door kredietverschaffing via onze eigen dochteronderneming Suritrust, te bedienen, zijn andere financiële instellingen benaderd. Hier manifesteert zich duidelijk het belang van krachtige groei van onze resultaten, waaruit vervolgens door middel van winstinhouding een verdere toename van ons eigen vermogen wordt gerealiseerd. Naarmate het eigen vermogen verder stijgt, zullen wij in staat zijn grotere kredietaanvragen zelf te accommoderen. Ontwikkelingen In het verslagjaar hebben wij diverse relaties, die actief zijn in de exportsector, voorzien van exportkredietfaciliteiten. Door de toegenomen bouwactiviteiten in ons land is er ook een groter beroep op ons gedaan garanties te verstrekken (zogenaamde performance bonds). Door middel van deze garanties wordt aan de opdrachtgever (financiële) zekerheid verschaft dat het bouwwerk conform het bestek zal worden opgeleverd. Een opmerkelijke verschuiving binnen onze portefeuille is het aandeel van de sector dienstverlening geweest naar 11% (2005: 8%). Ook valt op te merken de stijging van het aandeel van de woningbouw binnen onze portefeuille van 5% naar 6%. Dit kan als een gezonde ontwikkeling worden aangemerkt met name gelet op de positieve spin-off effecten vanuit deze sector naar de andere sectoren van onze economie. Vooruitzichten De op handen zijnde investeringen in een aantal belangrijke sectoren van onze economie, rechtvaardigen de verwachting voor een verdergaande economische groei. Deze verwachting wordt verder versterkt door de stabiliteit van de wisselkoersverhouding en het vooruitzicht dat de inflatie onder controle zal blijven. Dit gegeven, gekoppeld aan onze plannen om gerichte commerciële activiteiten te ontplooien, zal leiden tot verdere uitbouw van onze leiderschapspositie. Zoals eerder in dit verslag gemeld, zijn wij overgegaan tot een verlaging van de rentepercentages op alle in SRD-luidende kredieten. Mede hierdoor zal het aantrekkelijker zijn kredieten in SRD aan te vragen. Onze verwachting is dan ook dat de kans op een verdere toename van de dollarisatiegraad van onze kredietportefeuille wordt verkleind. Hierdoor nemen de risico s die samenhangen met eventuele wisselkoersfluctuaties af. 24
RETAIL BANKING Retail ing is de afdeling verantwoordelijk voor de dienstverlening aan particulieren en zakelijke relaties zonder kredietfaciliteiten. Door segmentatie van ons relatiebestand wordt de dienstverlening verder geprofessionaliseerd en gedifferentieerd. De pro-actieve cliëntbenadering, waarbij ingespeeld wordt op de behoeften, heeft duidelijk vruchten afgeworpen. Wij constateren dat de consument steeds meer om gemak vraagt bij de afname van bancaire producten. Daarop inspelend zijn wij voortgegaan met de ontwikkeling van diensten en producten waarbij gemak een voorname plaats inneemt. Het internet biedt ons daar vele mogelijkheden toe. Door de inzet van ons callcenter en de communicatie per e-mail zijn wij ook buiten de normale kantoortijden voor onze cliënten bereikbaar. Daarnaast blijft persoonlijk contact door een uitgebreid kantorennet goed mogelijk. Spaargelden en overige toevertrouwde middelen Ten opzichte van 2005 noteren wij een tot tevredenheid stemmende groei van het spaarrekeningenbestand in de lokale munt; de groei van het aantal soortgelijke producten in de vreemde valuta is vergelijkbaar met de groei in de lokale munt. Particuliere kredietverlening Door de positieve ontwikkelingen van de koopkracht stellen wij een toename van de particuliere kredieten vast. Onze flexibele marktbenadering, scherpe prijsstelling en dienstverlening op maat hebben geresulteerd in een buitengewone groei van deze markt. Wij zijn dan ook van plan om de combinatie van deze drie instrumenten verder te optimaliseren om verdere uitbouw van dit resultaat te realiseren. ATM (Automated Teller Machines) / POS-apparaten (Point of Sale) In het verslagjaar is het aantal in gebruik genomen ATM s met ruim 40% toegenomen, waarmee wij de mogelijkheden voor onze (cash-)relaties verder hebben verruimd. Met deze uitbreiding trachten wij de dienstverlening via onze kantoren te verbeteren. Het POS-bestand is eveneens verder uitgebreid. Om het chartaal geldverkeer in de samenleving verder terug te dringen, hebben wij via onze deelneming in BNETS meegewerkt aan de introductie van gastgebruik via de POS-apparaten. Deze faciliteit maakt het onze merchants mogelijk om via onze POS apparaten kaarthouders van andere in BNETS deelnemende banken (SPSB, Hakrinbank N.V. en RBTT (Suriname) N.V.) met het elektronisch betalen te faciliteren. Nieuw bankkantoor J.A. Pengel International Airport Op 29 november 2006 vond de feestelijke opening van ons kantoor in de aankomsthal van onze internationale luchthaven Johan Adolf Pengel te Zanderij plaats. De openingshandeling werd verricht door de Governor van de Centrale van Suriname, de heer A.E.Telting. Met de opening van dit kantoor had onze instelling direct een primeur, omdat wij gelijk daarna de toestemming verkregen om andere valuta dan de US-dollar en de Euro te verhandelen. Aankooptransacties in de Braziliaanse real, Trinidadiaanse dollar, Antilliaanse gulden, Arubaanse florin, Guyanese dollar, de Barbadiaanse en Oostcaribische dollar maken nu onderdeel uit van de activiteiten van dit kantoor. Finapar Al enkele decennia voeren wij ook het product objectfinancieringen in ons assortiment. Voertuigen (auto s, motorfietsen, bromfietsen), machines en de zogenaamde white goods (koelkasten, wasmachines, drogers enz.) kunnen door middel van een huurkoopovereenkomst aangeschaft worden. Door ons kantorennet in te zetten voor de objectfinancieringen geven wij dit product het komend jaar een stevige impuls. 25
TREASURY Prudent beleid van de monetaire autoriteiten heeft het bankwezen in het verslagjaar de mogelijkheid geboden verdere initiatieven ten behoeve van het bancair publiek te ontplooien. De Centrale van Suriname heeft met ingang van 1 januari 2006 de rente op schatkistpapier verlaagd van 12,5 % naar 10% per jaar. Per 1 januari 2007 is deze rente verder aangepast naar 8%. Het kasreservepercentage, welke in 2006 nog 27,5% bedroeg, werd per 1 januari 2007 verlaagd naar 25%. Dit betekent dat onze bank een groter deel van de door haar aangetrokken middelen voor kredietverlening mag bestemmen, waardoor de rentekosten enigszins omlaag gaan en de cliënt aldus minder rente in rekening kan worden gebracht. Bij het schrijven van dit verslag is reeds een renteverlaging ingegaan voor onze SRD debetrente-producten. Door deze verlaging komen de rentepercentages luidende in SRD en vreemde valuta dichter bij elkaar te liggen en wordt het SRD kredietbedrijf gestimuleerd. Hierdoor zijn wij in staat steeds een scherpere prijs voor onze producten te presenteren. Daarnaast heeft monitoring via de ALCO en de Kredietcommissie bijgedragen tot beter inzicht in de non-performing loans portefeuille. Hierdoor konden adequate maatregelen worden getroffen waardoor in de loop van 2006 een significante verlaging van het aandeel van de non-performing loans in onze kredietportefeuille heeft plaatsgehad. Samenstelling van de aangetrokken middelen per 31 december 2006 Per einde van het verslagjaar bedroeg de dollarisatiegraad 63,5% (december 2005: 63,8%). Dit houdt in dat 63,5% van de totale kredietportefeuille bestaat uit kredieten luidende in vreemde valuta. De dollarisatiegraad van de aangetrokken middelen per december 2006 was 64,3% (december 2005: 64,7%). Daarnaast heeft de Centrale van Suriname in oktober van het verslagjaar de ruimte voor het 7% woningbouwfinancieringsprogramma vergroot naar 9% van het totaal der aangetrokken middelen. Per begin van het nieuwe boekjaar is deze ruimte verder opgetrokken naar 10%. Door deze vergroting is onze bank in staat een groter aantal burgers aan een eigen dan wel betere woning te helpen. Zoals in het vorig verslagjaar reeds gemeld, hebben wij in het verslagjaar onze Asset and Liability Management System (ALM) verder aangescherpt. De Asset and Liability Committee (ALCO) is in dit opzicht een belangrijk forum voor de analyse van data die bijdraagt aan beter balansbeheer. Girorekeningen 49% (2005: 52%) Termijndeposito s 12%(2005: 11%) Spaarrekeningen 39%(2005: 37%) 26