Klimaatadaptatie Charles Aangenendt
Adaptatie Ruimte en Klimaat 2006: start Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat (ARK) Doel: klimaatbestendig maken van ruimtelijke inrichting lange termijn: verankering in bewustzijn, beleid en regelgeving korte termijn: een impuls geven 2007: vaststellen Nationale Adaptatiestrategie 2008-2009: uitvoering aan bewustzijn, kennis en projecten Vervolg 2010: Deltaprogramma: uitvoeringprogramma water en stedelijk gebied Kennis voor Klimaat: 8 inhoudelijke thema s (Water, Stad, Platteland, Infra, governance, enz) 7 regionale hotspots met meervoudige adaptatieopgave (o.m. Schiphol, Haaglanden, Waddenzee, droge rurale gebieden) 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Aanleidingen AR-nov 2012: Aanpassing aan klimaatverandering Beleid dekt niet alle terreinen af Zorg voor samenhang/coherentie in NL Onderhouden kennisinfrastructuur EU adaptatie strategie April 2013: Mainstreamen en samenwerken aan EU-projecten EU budgetten onderzoek/innovatie Ontwikkel monitoring en evaluatie Eén aanspreekpunt Commissie PBL-sept 2013: Aanpassen met Beleid systeemverantwoordelijkheid Rijk energie, transport, ICT, natuur, gezondheid, cross-sectoraal 3 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Stas en Minister; Klimaatagenda Voortrekkersrol vervullen Om in Nederland goed voorbereid te zijn op gevolgen klimaatverandering Meer samenhang EU Nederland is een voorbeeld voor tal van landen Brede samenhangende visie Naast waterveiligheid en zoetwater, ook risico s voor gezondheid, energie, transport en recreatie 4 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
De opdracht Politiek is de Klimaatagenda vastgesteld Klimaatverandering ondervinden we nu al. Vroeger of later moeten we daarop inspelen In de NAS: Stellen we vast welke effecten van klimaatverandering in Nederland ernstig genoeg zijn (kwetsbaarheden+kansen), aanvullend op het DP En Leggen we vast welke actieagenda maatschappelijk realistisch is (publiek, privaat), welke partijen actiehouders zijn, welke kennishiaten er zijn en kansen voor internationale samenwerking Welke monitoring noodzakelijk is bij implementatie 5 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Actielijnen voor ontwikkeling NAS 6 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Scope NAS en Deltaprogramma Domeinen/sectoren Klimaateffecten Zeespiegelstijging Pieken in rivierafvoeren (hoog en laag) Pieken in regenval Overige weersextremen (storm, onweer) Hittegolven Geleidelijke temperatuurstijging Toenemende droogte Verzilting Verslechtering luchtkwaliteit (o.a. allergenen) Verslechtering waterkwaliteit (Infectie)ziekten mens Dierziekten en -plagen Verzuring zeeën en oceanen Verdwijnen zee-ijs Noordpool Energievoorziening X X X * * * *? ICT X X X * * * *? Transport en infrastructuur (incl waterleidingen) X X X * * * *? * Land- en tuinbouw X X * * * * * X * Visserij * * * * * * * * * *? Natuur * * * * * * * * * * * *? Volksgezondheid X X X * * * * * * *? Milieukwaliteit (lucht, bodem, water) X X X * * *? * * *? * Chemie en nucleair X X X???? Recreatie en toerisme * * * * * * * Waterveiligheid X X X X X X X Zoetwatervoorziening X X???? X X X??? Stedelijke leefomgeving X X X X X * X X * X * *?? Internationale dimensie (o.a. veiligheid en voedselvoorziening) * * * * * * *??? * * * * Klimaateffecten in Scope onderzoek PBL en KvK (2014 en eerder): * X Deltaprogramma: Niet of nauwelijks relevant: Mogelijk relevant; weinig ontsloten kennis? 7 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Van klimaateffecten naar adaptatiebeleid klimaateffecten kwetsbaarheid en kansen ontwikkelingen 2030 (e.v.) (voorgenomen) maatregelen aangrijpings-punten NAS Geleidelijk Temperatuur Zeespiegel Verzuring zee.. Extremen Waterpeil Regenbuien Hittegolven.. Nu/in 2050 Meest pregnante bedreigingen Sociaal Economie... Tijdelijk/lokaal; systeemfalen; cascade-effecten Meest pregnante kansen (direct en indirect) Sociaal-economische scenario s Sectorale scenario s Drijfveren en achterliggende percepties In Nederland/ wereldwijd Mythes 8 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Uitgangspunten NAS Aansluiten op/versterken van lopend beleid Aansluiten op DP: weten, willen, werken Zorgen voor samenhang en coherentie Heldere governance Betrekken alle overheidslagen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en burgers Aansluiten bij EU beleid Voortbouwen op en versterken van de kennisinfrastructuur Voorstel implementatie en meten voortgang Tijd gebruiken in lopend beleid in te weven en tijdig de resultaten te ervaren. 9 Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Planning 1 e helft 2014 fact finding onderzoek 2 e helft 2014 Toetsen resultaten deelstudies Toevoegen: Innovatie-mogelijkheden Internationale overwaai effecten Verdeling verantwoordelijkheden 1 e helft 2015 (divergeren) PBL-rapport; breed bespreken Beoordelen kwetsbaarheden/kansen 2 e helft 2015 (convergeren) Geannoteerde inhoudsopgave Opstellen gedragen NAS 2016: vaststellen NAS en start implementatie 2017: inbrengen NAS bij EU Ministerie van Infrastructuur en Milieu