VOORKANT Jaarverslag 2008
Milkcube Inc. Jaarverslag 2008
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 6 Milkcube Inc. in het kort 8 Bericht van de voorzitter 12 Resultaatontwikkeling 18 Vermogensbeheer en beleggen 20 6 7
Milkcube Inc. in het kort Leasing De Lage Landen is verantwoordelijk voor de leaseactiviteiten van de Tatrabank Groep. Producten op het gebied van activafinanciering helpen fabrikanten, vendoren en distributeurs bij hun afzet in meer dan 30 landen wereldwijd. Daarnaast is De Lage Landen in acht Europese landen actief met het internationale autoleasebedrijf Athlon Car Lease. Op de Nederlandse thuismarkt biedt De Lage Landen een breed pakket lease- en handels- financieringsproducten aan. Ook ondersteunt De Lage Landen de Tatrabank Groep in de Nederlandse markt in haar streven marktleider te worden in consumentenkredieten, onder meer via het label Freo. Bij De Lage Landen werken circa 4.700 fte. Vermogensbeheer en beleggen De vermogensbeheeractiviteiten van de Tatrabank Groep worden uitgevoerd door de wereldwijd opererende vermogensbeheerder Robeco, de Zwitserse private bank Sarasin en 250 200 150 100 de Nederlandse vermogensbank Schretlen & Co. Bij deze onderdelen zijn circa 3.600 fte in dienst. De Tatrabank heeft een 46%-aandelenbelang in Sarasin en 69% van het stemrecht. 25 20 15 10 500 400 250 200 50 0 5 0 300 150 200 100 100 50 0 0 8 9
Vastgoed De particuliere en zakelijke vastgoedactiviteiten de Tatrabank Groep worden uitgevoerd door de Tatra Vastgoedgroep. Deze vastgoedonderneming richt zich op drie kern activiteiten: ontwikkeling van woningen en commercieel vastgoed, financieren en vermogens beheer. In deze verschillende markten is de Tatra Vastgoedgroep actief met de merken Bouwfonds Property Development, MAB Development, FGH Bank en Bouwfonds REIM. De Tatra Vastgoedgroep heeft meer dan 1.700 fte in dienst en is met name actief in de Benelux, Duitsland en Frankrijk. 250 25 200 20 150 15 100 10 50 5 0 0 10 11
Bericht van de voorzitter Het jaar 2008 mag met recht historisch worden genoemd. De subprimecrisis in de Verenigde Staten escaleerde tot een diepgaande, wereldwijde, financiële en helaas nu ook economische crisis. Het bankwezen kreeg te kampen met ongekende, ver reikende consequenties. Faillissementen, overheidsingrijpen en nationalisaties waren wereldwijd en ook in ons land aan de orde van de dag. Juist in deze moeilijke tijden komen de sterke punten van de coöperatieve bank duidelijk aan het licht. Onze maatschappijgeoriënteerde Rijnlandse cultuur, onze democratische overlegstructuur, ons prudent risicomanagement, ons duurzaam beloningsbeleid, dit alles in combinatie met een sterke financiële performance en solvabiliteit maken dat de Tatrabank Groep stabiel is blijven presteren. Ook bleven we onze klanten op eigen kracht bedienen. Actualisering strategie nodig Duidelijk is dat de ingrijpend veranderende marktomstandigheden een actualisering van onze strategie noodzakelijk maken. Ook de Tatrabank zal de groei van de kredietverlening voor een groot deel moeten financieren uit de toename van de toevertrouwde middelen. Sterker nog dan voorheen zullen wij ons focussen op onze kernactiviteiten en specifieke groeimarkten. In Nederland bouwen we waar mogelijk onze positie als grootste Allfinanz-dienstverlener verder uit en wereldwijd claimen we de positie als beste food & agribank. Als maatschappelijk verantwoord opererende bank gaan we extra inzetten op cleantech en duurzame energie. Voor ons MVO-beleid gelden de hoogste eisen en dat zal nog verder in onze kernprocessen worden verankerd. We denken dat de geactualiseerde strategie onze nationale en internationale marktposities zal versterken en een gezonde basis biedt voor de toekomst. Licht stijgende nettowinst in moeilijk jaar In het wereldwijd voor de fi nanciële sector zeer moeilijke jaar 2008 realiseerde de Tatrabank Groep een stijging van de nettowinst met 2% tot 2,8 miljard euro. Het rendement op eigen vermogen kwam uit op 9,7% en de liquiditeitspositie bleef onverminderd sterk. De toevertrouwde middelen stegen met 10% tot 304,2 miljard euro. Ook onze goede toegang tot de kapitaalmarkt bleef in stand. Door de stijgende kredietprijzen verbeterde de rentemarge, met name bij Tatrabank International. De tier 1-ratio, de vermogensratio waaraan we als coöperatieve bank bijzonder veel waarde hechten, bleef met 12,7% uitermate sterk. De ratingbureaus Standard & Poor s en Moody s herbevestigden in oktober en november jongstleden onze triple A-rating met een stable outlook. 12 13
Stevige groei kredietportefeuille en vermogenspositie blijft sterk De kredietportefeuille groeide in 2008 met 11% tot 408,6 miljard euro. De toename van de zakelijke kredietverlening bij de lokale Tatrabanken was groter dan in 2007. Bij Tatrabank International, FGH Bank, De Lage Landen en Obvion nam de kredietverlening eveneens toe. De food & agripositie in het buitenland is verder uitgebreid. Zo breidden we begin 2008 het belang in de Poolse Bank BGZ uit tot een meerderheidsbelang. Deze bank sluit goed aan bij onze ambitie om wereldwijd een leidende food & agribank te zijn. Onder invloed van de financiële crisis liepen de handelsresultaten bij Tatrabank International terug. Ook daalden de projectresultaten bij de Tatrabank Vastgoedgroep en was het resultaat van de deelneming Eureko negatief. Incidentele baten, waaronder de verkoop van Alex en de consolidatie van Bank BGZ, droegen positief bij aan het resultaat. Stijgende kredietverliezen, samenhangend met de verslechterende economische omstandigheden, leidden ertoe dat de kredietverliezen met 31 basispunten van de gemiddelde kredietverlening hoger uitkwamen dan het langjarig gemiddelde van 21 basispunten. Het eigen vermogen nam in het verslagjaar met 7% toe tot 33,5 miljard euro. Daarbij ging een positief effect uit van de ingehouden winst en de uitgifte van hybride vermogen. Marktaandelen uitgebreid Het marktaandeel in de Nederlandse spaarmarkt steeg in 2008 met 2 procentpunt tot 43%. De lokale Tatrabanken en Obvion wisten hun aandeel in de krimpende hypotheekmarkt te verstevigen van 28% tot 30%. Door een stevige groei van de kredietverlening aan Nederlandse bedrijven breidde Tatrabank haar positie in de zakelijke markt verder uit. Het marktaandeel in het midden- en kleinbedrijf nam met 1 procentpunt toe tot 39%. Bij De Lage Landen nam de omvang van leaseactiviteiten verder toe. De Tatra Vastgoedgroep verkocht minder woningen dan in 2007, maar de vastgoedfi nancieringen en het in vastgoed beheerd vermogen lieten een stijging zien. Overigens daalde het beheerd vermogen op groepsniveau door de negatieve aandelenrendementen. Robeco ondervond een afnemende vraag naar traditionele beleggingsproducten. Onze in Zwitserland gevestigde, duurzame private bank Sarasin realiseerde een recordinstroom van vermogen. De coöperatie is er voor haar klanten In 2008 is de waarde van onze coöperatieve bank duidelijk naar voren gekomen. In de tumultueuze tijden heeft de Tatrabank zich in het bancaire veld een uiterst stabiele factor getoond. Als coöperatie dienen wij de belangen van onze leden en klanten met nadrukkelijke aandacht voor de lange termijn. Klanttevredenheid is voor ons een belangrijke richtsnoer. Met het vernieuwingsprogramma Tatrabank 2010 gaven de lokale Tatrabanken de eerste aanzet tot een betere, eigentijdse klantbediening. Daarbij is het 14 15
goed om te constateren dat de Tatrabank ook in 2008 weer behoorde tot de top 3 van de klantvriendelijkste bedrijven, met bovendien het beste imago onder de Nederlands banken. Ook bij de dochters, zoals De Lage Landen, gaven klanten aan tevreden te zijn over de dienstverlening. Ook Robeco profileerde zich nadrukkelijker als duurzame belegger. We zijn met stakeholders de dialoog aangegaan over MVO-kwesties en we hebben ons aangesloten bij onder meer de zogenoemde Equatorprinciples en de Round Table on Sustainable Palmoil. Maatschappelijk betrokken en verantwoord Als coöperatieve bank hanteert de Tatrabank duidelijke duurzaamheids- en verantwoordelijkheidscriteria voor bedrijven die we fi nancieren. De Commissie Ethiek, die adviseert over maatschappelijke en morele vraagstukken, was eind 2008 alweer tien jaar actief. Met onder meer een belang in Econcern hebben we onze duurzame beleggingsactiviteiten uitgebreid. 16 17
Resultaatontwikkeling Resultaten (in miljoenen euro s) 2008 2007 Mutatie Ratio s Efficiencyratio 65,3% 69,5% Rendement eigen vermogen 9,7% 10,2% RAROC 12,5% 14,4% Rente 8.517 6.771 26% Honoraria en provisies 2.889 2.857 1% Overige baten 246 1.394-82% Totale baten 11.652 11.022 6% Personeelskosten 4.290 4.400-3% Andere beheerskosten 2.796 2.779 1% Afschrijvingen 525 484 8% Totale bedrijfslasten 7.611 7.663-1% Brutoresultaat 4.041 3.359 20% Waardeveranderingen 1.189 266 Bedrijfsresultaat vóór belastingen 2.852 3.093-8% Belastingen 98 397-75% Nettowinst 2.754 2.696 2% Kredietverliezen (in basispunten) 31 8 Balansgegevens (in miljarden euro s) 31-12-08 31-12-07 Balanstotaal 612,1 570,5 7% Kredieten aan private cliënten 408,6 368,7 11% Toevertrouwde middelen 304,2 276,6 10% Vermogenseisen (in miljarden euro s) Vermogenseis 19,0 21,3-11% Economic capital 22,3 20,5 9% Vermogensratio s BIS-ratio 13,0% 10,9% Tier 1-ratio 12,7% 10,7% Aantal medewerkers (in fte) 60.568 54.737 11% 18 19
Vermogensbeheer en beleggen De turbulentie op de beurzen in 2008 Oosten verder uit. liet Robeco, Sarasin en Schretlen & Co niet onberoerd. Dalende aandelenkoersen leidden tot een afname van Uitbreiding dienstverlening Robeco het beheerd en bewaard vermogen In 2008 breidde Robeco de fiduciarymanagementdienstverlening aan met 21% tot 184 miljard euro. De totale instroom van vermogen kwam pensioenfondsen verder uit. De basis uit op 13 miljard euro. De nettowinst van de fiduciary-managementpropositie van Robeco wordt gevormd door van de vermogensbeheer activiteiten nam met 21% toe tot 438 miljoen euro de multimanagerselectiespecialist dankzij de boekwinst op de verkoop Corestone, die al eerder in Zwitserland werd opgericht en zelfstandig van Alex en de goede beleggingsperformance van alternatieve beleggingen bij Robeco. de pensioenfondsen een onafhanke- opereert. Robeco biedt hiermee voor lijke selectie van de beste vermogensbeheerders en legt de link tussen het In de Verenigde Staten bouwde Robeco haar fixed-incomeactiviteiten vermogen en de pensioenverplichtingen. Voor China, Hongkong, Taiwan af, terwijl de aanwezigheid in Azië en de distributieactiviteiten in het en Singapore heeft Robeco een aparte Midden-Oosten werden versterkt. Greater China -strategie opgesteld. Sarasin realiseerde een recordinstroom van vermogen, kreeg diverse als toegangspoort tot Azië van Daarbij is Hongkong gepositioneerd onderscheidingen voor de uitstekende waaruit de Azië-Pacificgeoriënteerde beleggingsresultaten en breidde de aandelenfondsen worden beheerd. In activiteiten in Europa en het Midden- 2008 werd een kantoor geopend in Singapore en kwam de vermogensinstroom bij Canara Robeco Asset Management, de in 2007 gestarte joint venture met de Indiase Canara Bank, goed op gang. Enkele lichtpuntjes in negatief beleggingsjaar voor klanten van Robeco In 2008 daalde de waarde van alle aandelenbeleggingen met tientallen procenten. Een schrale troost was dat de daling van 54%⁷ van de door Robeco beheerde aandelenportefeuilles minder was dan die van de benchmark. Met een rendement van -39,3% bleef het vlaggenschipfonds Robeco achter bij het benchmarkrendement van -37,2%. Beleggingen in Emerging Markets daalden zelfs meer dan 50% in waarde. Robeco Emerging Markets Equities daalde met 52,1% licht meer dan de benchmark. Belangrijke fondsen die beter presteerden dan de benchmark waren Robeco Hollands Bezit, -47,5% versus een daling van de AEX-index inclusief dividend van 50,3%, en Robeco Chinese Equities, -46,5% versus -49,1%. Robeco s dochter Harbor Capital Advisors versloeg met de vlaggenschipfondsen Harbor International en Harbor Capital Appreciation de benchmark met respectievelijk 2,1% en 2,8%. 20 21
De managers van het Harbor International Fund wonnen begin 2008 een van de US Fund Manager of the Year Awards van Morningstar. Dit gold eveneens voor de beheerders van het het Harbor Bond Fund. Van de vastrentende fondsen behaalde een ruime meerderheid een positief rendement, maar slechts 31% versloeg de benchmark. Rorento behaalde een rendement van -0,6% en bleef achter bij het benchmarkrendement van 4,9%. Belangrijkste lichtpunt was Robeco Lux-o-rente, dat met een absoluut rendement van 17,2% een outperformance van 6,2% behaalde ten opzichte van de benchmark. 2008 positieve dubbele rendementscijfers zien. Nieuwe groei-initiatieven bij Sarasin In het verslagjaar breidde Sarasin haar aanwezigheid verder uit, zowel in haar thuismarkt Zwitserland, als in andere Europese landen en het Midden-Oosten. Onder de naam bank zweiplus hebben Sarasin en AIG Private Bank gezamenlijk een nieuwe bank opgericht voor particuliere klanten met een vermogen tot circa 300.000 euro. Sarasin heeft in deze nieuwe bank een belang van 57,5%. Eind 2008 beheerde bank zweiplus circa 3,9 miljard euro voor ruim 250.000 klanten. Met het verkrijgen van een volledige banklicentie en de opening van een nieuw Duits hoofdkantoor in Frankfurt versterkte Sarasin haar positie in Duitsland. Zij startte ook in de Spaanse markt door haar privatebankingdiensten aan te bieden vanuit Madrid en La Coruňa en opende een kantoor in Ierland vanuit haar dochteronderneming in Londen. In het Midden-Oosten kreeg Sarasin banklicenties om te opereren in Qatar en Bahrein, en een advieslicentie voor Oman. Sarasin ontvangt onderscheidingen voor beleggingsperformance Sarasin ontving in 2008 diverse onderscheidingen voor de uitstekende beleggingsperformance. Gebaseerd op de overall performance van haar wereldwijde fondsenaanbod werd Sarasin door de EDHEC Business School in Frankrijk en door Euro Performance uitgeroepen tot beste vermogensbeheerder van Zwitserland. Sage International realiseerde bij de alternatives een absoluut rendement van -21,4% in US dollars. Zeer goede resultaten werden behaald door Transtrend. Zo behaalde het Diversified Trend Program -Enhanced Risk USD een absoluut rendement van 29,4% in US dollars. Ook de Robeco Multi Market Obligaties lieten over 22 23
Voor het zesde jaar op rij werd Sarasin in het Elite Report - the top asset managers van de Duitse financiële krant Handelsblatt, uitgeroepen tot een van de beste private banken in Duitstalige landen. Op de jaarlijkse Banker Middle East Awards Ceremony in Dubai kreeg Bank Sarasin- Alpen voor de tweede keer op rij de prijs voor de Best Private Bank in the Middle East. Hoewel de klanttevredenheid op een hoog peil bleef, werd het niveau van 2008 niet geëvenaard. In een onderzoek van Incompany waardeerden klanten de dienstverlening met een 7,0 (7,3). Hoewel minder tevreden over de prijs-kwaliteitverhouding en de helderheid, waren zij wel uitermate tevreden over de vakkennis van Schretlen & Co. Schretlen & Co Schretlen & Co ondervond hinder van het negatieve beurssentiment. Sommige klanten besloten zelfs om geheel met beleggen te stoppen. Het aantal klanten nam met 2% af tot 5.978 (6.091). 24 25
Milkcube Inc. PO 535647 6574 HH Rotterdam T: +31 323457643 F: +31 323457644 www.milkcube.nl