Invloeden op werkbelasting van vliegers

Vergelijkbare documenten
Fit to Fly? Ries Simons, arts TNO Human Factors Aerospace.

De Vliegreis. medische en fysiologische aspecten. Ries Simons, arts TNO Aerospace Medicine European Society of Aerospace Medicine

SLAAPMAKEND. Workshop Slaap en Persoonlijke effectiviteit NVAB

INVEST IN YOUR REST DR. MELANIE KNUFINKE

Slaap en Slaap-waak ritmiek van pubers

lyondellbasell.com Heb je genoeg slaap?

Mw. E. Redlich, psycholoog SEIN Mw. A. Hamoen, psycholoog SEIN

Fitter door de nacht. Wat is het recept. 8 juni 2015 Greetje Teune

DOORFEESTEN TOT IN DE LATE UURTJES? Relatie tussen onregelmatige werktijden/nachtarbeid en leeftijd Hardy van de Ven, Noortje Wiezer

SLAAP HYGIENE VOOR TOPSPORTERS. Dr. Melanie Knufinke

Moeheid bij sarcoïdose: invloed van biologische klok slaapstoornissen

Ouderen en slaap(problemen)

Lezing Onregelmatige Werktijden Medezeggenschapsdag. Utrecht, 6 november 2014

Eindelijk ben ik behandeld voor OSAS, maar ik blijf moe en slaperig. Andere oorzaken van slaperigheid overdag.

Verstoorde waak-slaap ritmes

Professioneel Slapen!

Slaapproblemen en het ouder wordende brein. Julia van den Berg Onderzoeker Parnassia, divisie 55+ Den Haag

Shiftwork: Problems & Solutions

Slaap workshop. Lichamelijk slapen. Mentaal slapen

Air Operations Regulation

onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen Slaap bevorderende adviezen.indd 1

Simulatieonderwijs en CRM. Raymond van der Wal Jan Bos

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek

College s wel/niet s morgens vroeg?

NVAB bijeenkomst Kring Amsterdam e.o. FIT WERKEN IN DE NACHT, TERWIJL ANDEREN SLAPEN Sonja Smits (arbeids- en organisatiedeskundige)

Pijn en slaap. Een vicieuze cirkel doorbreken. Wake 2/3 of life. ~80% of night 4/13/2010. ~20% of night.

Epilepsie en verstandelijke beperking: van alle kanten bekeken

Professioneel Slapen Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit! De rol van slaap bij prestaties

Nachtwerk en gezondheid. Prof dr ir Tjabe Smid

Dr. E. J. de Bruin. Postdoc researcher, somnoloog Research Institute of Child Development and Education University of Amsterdam

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid

Slaap is opgebouwd uit verschillende fases. Samenwerking proces S en proces C

Disclosure belangen spreker

slaapproblemen en autisme Inservice Autisme 2018

(Hoofdstuk 1) Hoofdstuk 2

Insomnie. Een praktische aanpak. Boone Eva & Van Hevele Delphine Klinisch Psychologen Gedragstherapeuten - Slaappsychologen

Slaap beter en wandel fitter!

SLAAP/WAAK STOORNISSEN ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Omgaan met nachtdiensten

Gezonde slaap bij jongeren, hoe krijgen we dat voor elkaar in deze 24-uursmaatschappij?

Introductie nieuwe technologie, kansen met oog voor nieuwe risico s. Hans Huisman Smash-up Human Factors in Autonomous Shipping

Slapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN.

Chronobiologie en de bipolaire stoornis

Centrum voor Slaapen Waakstoornissen (CSW)

Gezondheidsrisico s van slaapstoornissen Peter Meerlo

De rol van slaap bij het behalen van prestaties. Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit van een sporter

Les 2 Biologische psychologie: slapen en waken

Factsheet slaap. 0-3 maanden uur 4-11 maanden uur 1-2 jaar uur 3-5 jaar uur 6-13 jaar 9-11 uur jaar 8-10 uur

Naps raise productivity levels at work De voordelen van middagdutjes zijn verbeterde cognitieve vaardigheden

TNO Human Factors Research in relation to Upset Recovery and Spatial Disorientation

Meer licht op stemming en slaap bij de ziekte van Parkinson. Chris Vriend, neurowetenschapper Sonja Rutten, psychiater in opleiding

Nachtwerk en gezondheid Prof dr ir Tjabe Smid, Prof. dr. Carel Hulshof

Nederlandse samenvatting

Plannen is voorspellen

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen

Symposium Slaap en Sportprestatie Powernap 2 Perform HOE EEN SIMPEL DUTJE JE BETER LAAT PRESTEREN KASPER JANSSEN PHD, SPORTARTS

Slaapstoornissen bij Parkinson. Dr. C. Gerlach neuroloog

Fit to Fly Nut en noodzaak nieuwe regelgeving

Gezond & veilig werken in de ploegendienst. - Kan dat wel?-

PERSMAP. Nationale Slaapweek maart Nederlandse Vereniging voor Slaap/Waak Onderzoek (NSWO) Thema: SLAAP EN WERK.

Refereerbijeenkomst Slaapproblemen HD. 4 april 2017

Shift Your Work Naar duurzame arbeidsparticipatie

... 1.b Uw klachten bestaan sinds:...

7 tips. voor een betere nachtrust

LEERDOELEN HUMAN PERFORMANCE AND LIMITATIONS voor het zweefvliegen

Leren beheersen van je slaapprobleem. Bart De Saeger" 19/03/2012

Appendices COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE (CGT)

Een slapeloze scholier, wat kun je ermee? Dr. Sigrid Pillen Kinderarts kinderneuroloog Kempenhaeghe, Heeze

Ochtend- avondtype vragenlijst Zelfbeoordelingsversie (MEQ-SA) 1. Naam: Datum:

Samenvatting. Preventieve maatregelen

Wakker liggen van windmolens

inhoud 1. Slapen 2. Wat is slapen? 3. Waarom slaap je? 4. Slaapschuld 5. De biologische klok 6. Ochtend en avondmensen 7.

VRAGENLIJST SLAAPGEDRAG OUDER

... 1.b Uw klachten bestaan sinds:...

Slaaphygiëne. Tips om beter te slapen. Hoofdpijn polikliniek

Kinderneurologie.eu. Delayed sleep phase syndroom

Operational Excellence

DUURSPORTER. Niveau 1. N1 / Geen klachten = Multi Health Support Gold/ Krill Gold/ D3 Gold

TIPS OM BETER TE SLAPEN

SLAAP BIJ OUDEREN. - Tips voor een goede nachtrust-

Van Sneldiagnostiek naar snelle diagnostiek

Omgaan met slaapproblemen

Agenda: Rotary Industry Group

Melatonine bij verlate slaapfase Experiment, nog geen bewijzen

Bezoek Omgevingsraad Schiphol

Gewoon moe of toch niet zo gewoon?

De mentale gezondheid van ploegenwerkers

Gezondheidsrisico s door nachtwerk. Nr. 2017/17. Samenvatting

Rapportage Opiniepeiling nationale slaapweek maart 2015

Gebruik van mobiele systemen in General Aviation

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen

Dr.Al de Weerd Slaapcentrum SEIN Zwolle-Groningen

DAGZIEKENHUIZEN. FEMKE FEENSTRA directie-architect de JONG GORTEMAKER ALGRA

the right way to the left seat

Managing Aircraft Maintenance in a global economic recession. Seminar Asset Management Control Gilze-Rijen 8 november 2012

Slaaptherapie: Cognitieve gedragstherapie bij langdurige slapeloosheid. Dr. Ingrid Verbeek & drs. Merijn van de Laar

Ambulance HEMS Verpleegkundige Crewmember Roelof van Dijk

BASIS GGZ: DOEN WAT WERKT BEHANDELING VAN SLAAPSTOORNISSEN IN DE BASIS GGZ

Transcriptie:

Invloeden op werkbelasting van vliegers, arts TNO Human Factors - Aerospace 1 TNO AEROSPACE MEDICINE GROUP Veiligheid Prestaties Gezondheid Bemanning Operators met kritische taken Passagiers 2 1

Human Factors 3 Medical licensing - Aging - HIV / AIDS - Diabetes Mellitus - Anti-coagulants - Requirements - Medication 4 2

Hypoxia 5 G z -versnellingen 6 3

Desdemona Desoriëntatie Trainer en Simulator 7 Ruimtevaartonderzoek 8 4

Aircrew Alertness Program Sleep Surveys Flight Time Limitations Bunk Sleep and Augmented Crew Early Starts and Irregular Rosters Cockpit Nap ULR OPS ECASS Effects of Medication / Alcohol Fit to Fly Tool 9 Slaap Alertheid Research Tools voor Veldstudies 10 5

Luchtvaart is een 24/7 industrie Airlines OPS betekent: Kosten-effectief gebruik van A/C en human resources Hoge dichtheid van het luchtverkeer Werken als de normale maatschappij slaapt Slapen als de normale maatschappij werkt Vliegtaak vereist: Optimale cognitieve performance Optimale alertheid 11 De Biologische Klok zit ons dwars 12 6

Circadiane ritme (biologische klok) De Biologische klok wordt gereguleerd door: Licht / donker cyclus Maaltijden Werk/rust schema - sociale interacties Biologische klok dicteert: s nachts - slaap overdag - activiteit 13 5 TNO Defence, Security, and Safety % correct 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Alertheid / Cognitieve Prestatie Ritme WOCL 24 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 time of day 14 7

Flight OPS nachtvluchten vroege starts lange vluchten time zone crossing 15 Oorzaak vermoeidheid bij vliegtuigbemanning FLIGHT OPERATIONS SLAAP VERSTORING VERSTORING CIRCADIANE RITME VERMOEIDHEID SLAPERIGHEID 16 8

Is vermoeidheid een probleem in de luchtvaart? Confidential Human Factors Incident Reporting Programme (CHIRP) 24% van de rapporten vermelden vermoeidheid NASA Aviation Safety Reporting System 21% van de incidenten zijn gerelateerd aan vermoeidheid 17 Time zone crossing Lichaamsklok loopt uit de pas met omgevingsklok 18 9

Reizen over meerdere tijdzones: Jet lag slaapproblemen en slaperigheid overdag maag-darm klachten vermoeidheid hoofdpijn verminderd mentaal functioneren verminderde coördinatie emotionele stoornissen algemene malaise 19 Time zone crossing: slaapefficiëntie 100 Mean Efficiency % 90 80 70 60 H H 1 2 3 4 H H days 6-7 time zones eastwards 20 10

Aircrew: Complexe verstoring circadiane ritme meerdere time-zone crossings in een korte tijdperiode nachtvluchten onregelmatige werkschema s Mix van shifted time, shifted work, en werkschema s 21 Nacht- en Vroege Ochtendvluchten Performance en alertheid op laagste niveau (WOCL) Lichaamsklok dicteert slaap Slaapschuld Monotonie 22 11

Long Haul Flights: Vigilance 30 day night % missed targets 25 20 15 pre 4 hrs 5 hrs TOD 23 Short-haul OPS: vroege starts Vroegop Air 24 Minder slaap Start tijdens WOCL 12

Short Haul Early reporting: Vigilance at TOD Top of Descent ** * * : p<0.05 **: p<0.001 25 Slaap is een vitale functie 26 13

Sleep cycles undisturbed sleep Sleep stages normal night 14

Slaap vóór- en prestatie tijdens de vlucht Top of Descent ** **: p<0.001 ** 29 Pre-flight Sleep Duration Effecten vermoeidheid / slaapgebrek - Pre-occupatie met één bezigheid - Bezig met bijzaken, negeren van de belangrijke problemen - Minder alert - Niet onderkennen van de ernst van de situatie - Missen waarschuwingssignalen - Gevaar niet goed inschatten - Kiezen van risicovolle mogelijkheden - Negeren normale checks en procedures - Niet bewust van slechte taakprestatie - Snel geïrriteerd - slecht teamwork 30 15

Effecten van vermoeidheid / slaapgebrek vermindering gezichtsvermogen, vooral s nachts verminderde visual focusing blurred vision oculomotore functievermindering nadelige effecten op: - ruimtelijke orientatie, - houdingsstabiliteit, - herstel van in-flight desorientatie (Leduc et al. 1999) 31 Vluchtduur - Alertheid alertness score 80 70 60 50 40 30 20 hours before level reached; FDP start at 10:00 6.1 8.4 10.7 12.9 15.2 17.5 19.7 hours before level reached FDP start at 18:00 1.2 3.5 5.7 8 10.3 12.6 14.9 equivalent level BAC ( ) 0.00 0.03 0.14 0.27 0.42 0.62 0.85 32 16

Jet Lag - Maatregelen 33 Anchoring of Aanpassing? Bij aankomst overdag: beperk slaap tot 2 uur gehoorzaam lokale Zeitgebers Streef naar tenminste 8 uur slaap per 24 uur Indien >30 min wakker in bed: ga uit bed Geen alcohol, cafeïne of flinke maaltijd voor bedtijd 34 17

Night Flights / Early starts: countermeasures pre-flight sleep pre-flight nap in-flight power nap in cockpit seat bunk sleep / augmented crew caffeine cockpit illumination? cockpit visits? cockpit alerting systems? 35 Power Nap in cockpit seat NASA/FAA and TNO/KLM studies of planned cockpit rest - During low workload cruise portion of flight - 40 minute duration - One crew member at a time - Rest versus no-rest groups Performance and alertness were improved in the rest group 36 18

Fatigue Reducing Factor: Bunk Sleep 37 Slaap- en alertheidsmanagement is essentieel Power Naps, caffeine, en slaaphygiëne kunnen nuttige tools zijn voor persoonlijk slaap- en alertheidsmanagement De nadruk moet echter liggen op... Stimuleren van bewustwording van de impact van vermoeidheid bij vliegers en managers Intelligente werk-rust schema s waarin alle kansen om vermoeidheid te reduceren worden benut. De TNO Fit-to-Fly Tool kan nuttig zijn om roosters te evalueren en werkschema s te fine-tunen. 38 19

Fit-to-Fly Tool: Factors and items Pre-flight Sleep - Quality, duration, efficiency Pre-flight Fitness - Sleepiness, medication, alcohol Recent Work load - Early reporting, late arrival, jet lag, excessive workload Actual Flight Operation - Early reporting, night flight, onboard rest opportunities 39 TNO Defence, Security, and Safety Human Factors 40 20