Ing. 20 december 2016 PS2016-822 2016-016733 PS 1 maart 2017 Van: statenledenbounces@webmail.prvgld.nl namens Rob en Corrielle <vanderboom.vanvuuren@quicknet.nl> Verzonden: dinsdag 20 december 2016 12:31 Aan: Moulijn@hotmail.com; statenleden@mailman.prvgld.nl Onderwerp: [Statenleden] Brief betreffende risico's verbonden aan EMV Bijlagen: brief betreffende risico's van EMVMw Moulijn PvdD StatenGelderland.docx; ATT00001.txt Geachte mevrouw Moulijn en Leden van de Staten van Gelderland, Met bijgaande brief wil de Stichting Electro Hyper Sensitiviteit uw aandacht vestigen op het groeiende probleem van de effecten van elektro magnetische velden (EMV) voor de volksgezondheid. De gezondheidseffecten en de sociale gevolgen voor mensen met Elektro Hyper Sensitiviteit (EHS) zijn groot. De overheid kan niet langer afzijdig toezien en blijven wachten op het moment waarop de verschillende wetenschappelijke stromingen overeenstemming hebben bereikt totdat nog meer en meer omvattende wetenschappelijke inzichten beschikbaar komen waarmee de verschijnselen van EHS worden verklaard. Wij roepen u op om: Enkele locaties te creëren met een lage veldsterkte ( Witte zones ) Bewustwording van de bevolking voor de gezondheidsrisico s van Elektromagnetische velden te bevorderen. Het voorzorgprincipe toe te passen Namens de Stichting Elektro Hypersensitiviteit Met vriendelijke groet, Rob van der Boom Secretaris **** Disclaimer **** 1
Aan: Partij van de Dieren Moulijn@hotmail.com statenleden@mailman.prvgld.nl Driebergen, 19 December 2016 Betreft : Gelderland wil overal bereikbaarheid van 112 Geachte mevrouw Moulijn en Leden van de Staten van Gelderland, De heer Vriens bracht ons op de hoogte van de discussie in de Staten van Gelderland betreffende de dekkingsgraad in Gelderland en Nederland ten behoeve van het noodnummer 112. Tot onze spijt stellen we vast dat de motie gericht op een 100% dekkingsgraad afgelopen week reeds is aanvaard. Met deze brief wil de Stichting Electro Hyper Sensitiviteit uw aandacht vestigen op het groeiende probleem van de effecten van elektro magnetische velden (EMV) voor de volksgezondheid. De gezondheidseffecten en de sociale gevolgen voor mensen met Elektro Hyper Sensitiviteit (EHS) zijn groot. De overheid kan niet langer afzijdig toezien en blijven wachten op het moment waarop de verschillende wetenschappelijke stromingen overeenstemming hebben bereikt totdat nog meer en meer omvattende wetenschappelijke inzichten beschikbaar komen waarmee de verschijnselen van EHS worden verklaard. In de afweging van de overheid betreffende de noodzaak van een volledige dekking van het noodnummer 112 moet nu reeds de gezondheidseffecten van de EMV worden meegenomen. Het is tijd om reeds nu voorzorgsmaatregelen te treffen in overeenstemming met het nieuwe beleid betreffende de wijze waarop de overheid wil omgaan met veiligheidsrisico s, om daarmee te voorkomen dat een groeiend aantal mensen slachtoffer wordt van de steeds verdere intensivering van EMV voor draadloze communicatie. Wij hopen u met deze brief de ernst van de situatie duidelijk te maken en vragen u maatregelen te nemen gericht op het behoud van locaties met verminderde stralingsbelasting en gericht op steun aan mensen die gevoelig blijken voor elektromagnetische velden en genoodzaakt zijn hun stralingsbelasting te verminderen.
In onderstaande zullen we ingaan op de argumentatie voor aanpassing van het overheidsbeleid, waarin ook diverse links zijn opgenomen met nadere informatie en onderbouwing van de overwegingen. Argumentatie Steeds meer mensen worden Elektro Hyper Sensitief (EHS) De blootstelling aan EMV neemt in onze samenleving in rap tempo toe ten gevolge van een snelle groei van de mobiele communicatie en van het gebruik van elektrische apparaten die EMV produceren. Als gevolg hiervan krijgen steeds meer mensen chronische stressproblemen en gezondheidsklachten. Veel wetenschappelijk onderzoek geeft duidelijke aanwijzingen dat EMV stress bevorderend zijn. Er wordt echter momenteel in geen enkel overheidsbeleid meegenomen dat de toename van stress aan de toenemende blootstelling aan EMV prikkels kan liggen. De stichting EHS wordt steeds vaker benaderd door mensen met EHS-klachten. Wij verzamelen gegevens over de gezondheidsproblemen die mensen ervaren en kunnen vaak hulp bieden door aan te geven welke maatregelen men tegen de EMV kan nemen om de klachten te verminderen of te doen verdwijnen. Maar feitelijk is dit dweilen met de kraan open wanneer niet op grote schaal voorlichting gegeven wordt over de oorzaken van de problemen. En dat zien we als een overheidstaak. Diagnose en hulp De kans op hulp voor het stellen van een diagnose van elektrogevoeligheid vanuit de medische zorg is in Nederland zeer beperkt, zodat de mensen die ziek worden van de EMV daartoe op zichzelf zijn aangewezen. Artsen in Nederland zijn niet opgeleid in het herkennen van EHS symptomen, hoewel de Oostenrijkse artsenvereniging hiervoor een richtlijn heeft uitgegeven. De verschijnselen zijn niet eenvoudig te duiden en de kennis over klinisch waarneembare afwijkingen van elektrogevoeligen is vooralsnog beperkt, hoewel hier door wetenschappers als Prof Belpomme (bekend van de EU milieuonderzoek REACH) een begin mee is gemaakt. Omdat EMV overal in onze moderne samenleving aanwezig zijn, kunnen mensen die hiervoor gevoelig zijn geworden, niet meer goed deelnemen aan het maatschappelijke verkeer. In ernstige gevallen leidt het tot sociaal isolement of zelfdoding. Onze stichting heeft een informatielijn ingericht (0900-9266) om mensen met raad te ondersteunen. Recent is een samenwerking met de GGD gevormd, zodat de hulp verbreed kan worden waar dat nodig is en ook de GGD, mensen die EHS zijn geworden naar ons kan verwijzen voor ondersteuning met kennis over te nemen maatregelen. Electro Hyper Sensitiviteit is een complex probleem. Naast de medische en technische kant is er ook een belangrijke juridische kant verbonden aan het probleem. Mensen (die gevoelig zijn voor EMV) hebben het recht om zich in een stralingsvrije omgeving op te houden. Dit staat haaks op het recht op mobiele communicatie (van andere mensen). Tot nu toe heeft de maatschappij alleen oog voor het tweede recht en worden mensen met EHS en mensen die
zich zorgen maken om de EMV effecten aan hun lot overgelaten, zonder adequate wettelijke bescherming. Kenmerken van EHS Er is veel individuele variatie in de gemelde gezondheidsklachten na blootstelling aan EMV. De volgende klachten worden vaak genoemd: chronische vermoeidheid, problemen met concentratie, geheugen en slaapkwaliteit, oorsuizingen, huiduitslag, hart/vaatproblemen, uitingen van emotionaliteit, verminderd libido enz. (Schooneveld en Kuiper 2008). De klachten gaan nooit vanzelf over en worden zonder maatregelen snel erger tot soms zelfs een toestand van grote hulpbehoevendheid ontstaat. Geneesmiddelen zijn er niet. Wetenschappelijke aanwijzingen Gelet op de veelheid van wetenschappelijke onderzoek over de effecten van EMV op organismen, is monitoring van zo n breed toegepaste technologische ontwikkeling waar controverse over bestaat essentieel. Het onderzoek is grofweg in twee categorieën in te delen: (1) De effecten van laagfrequente EMV die bij de daarvoor gevoelige personen de typische EHS symptomen oproepen, binnen minuten, uren, of soms dagen. (2) De effecten van hoog- of radiofrequente velden uit zenders die vergelijkbare EHS-symptomen geven maar bovendien op langere termijn kanker- of tumorvorming in de hand werken. Het is duidelijk dat veel effecten zich op celniveau voordoen en via het zenuwstelsel verlopen, maar het mechanisme is nog niet opgehelderd. We leven in de vooravond van een omslag in het wetenschappelijk denken over de gezondheidsrisico s van EMV. Dit kan geïllustreerd worden met twee in 2015 gehouden wetenschappelijke conferenties over EMV respectievelijk in Brussel en Utrecht. In beide conferenties werden lichamelijke effecten van EMV besproken, waaruit naast gezondheidsrisico s ook mogelijke medische toepassing van EMV bleken. We zien hier een belangrijk verschil in visie tussen de twee wetenschappelijke stromingen die hier confereerden. De Overheid geeft momenteel alleen gehoor aan de traditionele visie maar zou ook de onderzoekresultaten van de verontrustte wetenschappers serieus moeten nemen. Onderzoeken tonen een grote diversiteit aan gezondheidseffecten aan die mogelijk zijn, waaronder fysieke stress van uiteenlopende aard, DNA schade en een verhoogd risico op kanker. De resultaten van de onderzoeken tonen aan dat het menselijk lichaam een complexe respons op EMV heeft, die daardoor niet gemakkelijk te onderzoeken is. Hoewel wij ons kunnen verheugen op de medische toepassingen die voort kunnen komen uit begrip van het werkingsmechanisme van EMV op celniveau, willen we hier wijzen op de gezondheidsrisico s van een overdosis ten gevolge van langdurige blootstelling aan zwakke EMV, waarvan velen de effecten reeds nu ervaren.
Belangwekkende research van de effecten van zendmasten op de gezondheid is gedaan door door Levitt and Lai. Het EMF portal geeft een overzicht van de effecten van EMV en de aantallen studies die daarover zijn uitgevoerd. Het Bioinitiative rapport uit 2012 geeft een systematische overzichtsstudie. De Europese EMF guideline geeft een overzicht van de risico s en een beeld van de medische stand van zaken. Het EM-Radiation research Trust geeft een belangwekkend perspectief op de research betreffende EMV gezondheidsrisico s. Visies vanuit Europa en andere (EU) landen Verschillende landen en de EU gaan op uiteenlopende wijzen met de risico s van EMV om, maar er is de duidelijke lijn dat steeds meer landen maatregelen nemen om de risico s van EMV te verminderen en rekening te houden met gezondheidseffecten bij veldsterkten ver onder de internationaal aanvaarde waarden van ICNIRP, die in Nederland als referentie dienen. Daarbij is ook vaak extra aandacht voor de risico s voor kinderen. De Europese Raad wijst op de risico s verbonden aan EMV en roept de landen op om het voorzorgsprincipe toe te passen. De ervaring met nieuwe risico s is dat een onomstotelijk wetenschappelijk bewijs veel later beschikbaar komt dan de eerste aanwijzingen daarvoor. Het European Environmental Agency (EEA) van de Europese Commissie heeft gewaarschuwd voor een trage respons van Staten zoals eerder het geval is geweest bij de risico s van asbest, roken en gelode benzine. Het EP geeft in 2009 in 29 punten zorgen weer over de EMV risico s en heeft in 2011 resolutie nr. 1815 hierover aangenomen. In 2013 is een nieuwe richtlijn verschenen ter bescherming van werknemers, die echter geen bescherming biedt tegen lange termijn effecten van EMV. Over het algemeen wordt door de EU gewezen op het belang het voorzorgprincipe toe te passen bij nieuwe (technologische) ontwikkelingen. Nederland geeft hier geen invulling aan. Frankrijk heeft begin 2015 de wettelijke maatregelen verder aangescherpt, om blootstelling aan EMV te verminderen, met een accent op vermindering van risico s voor kinderen. Het is in Frankrijk verboden om mobiel te bellen in crèches, basis- en middelbare scholen en wordt WiFi verboden (crèches) of ontraden(scholen). Zweden heeft een aantal jaren geleden EHS officieel erkend als een functionele stoornis. Zwitserland heeft EHS opgenomen in de officiële diagnose lijst (ICD-10 van 2013) als ziekte. België heeft wettelijke maatregelen genomen om kinderen te beschermen, reclame voor mobiele telefonie te verminderen en voorlichting te bevorderen. Het Duitse, Franse en Zwitsers antennebureau adviseren om de stralingsbelasting te minimaliseren en zo min mogelijk gebruik te maken van draadloze apparaten. In Oostenrijk, België, Luxemburg, Polen en Griekenland is de maximum waarde van de veldsterkte verlaagd van (ICNIRP) tot 0,3 of 0,6 volt per meter. In verschillende landen, zoals de Hoger Raad in Madrid (2016), het Tribunaal van Toulouse (2015), de Hoger raad in Italië (2012) en de rechtbank van Washington (2015) is in een
rechterlijke uitspraak erkend dat mensen arbeidsongeschikt zijn geworden of kanker hebben ontwikkeld ten gevolge van blootstelling aan EMV. Ons beroep op de Nederlandse overheid Het is van belang dat de Nederlandse overheid, zoals andere overheden in Europa dat reeds hebben gedaan, stappen neemt om de gezondheidsrisico s te verminderen die verbonden zijn aan EMV bij zeer lage veldsterkten. In het bijzonder geldt dat het terugdringen van het gebruik van WiFi in scholen. Nederland loopt daarbij achter bij andere Europese landen. Het is nu van belang dat er een fundamentele verandering plaatsvindt in het beleid. Dit beleid gaat er nu vanuit dat er geen gezondheidsrisico s zijn zolang de wettelijk bepaalde norm niet wordt overschreden. Op grond van de laatste inzichten en de ervaringen van velen, zowel in Nederland als andere landen is het nodig om de gezondheidsrisico s bij deze stralingsniveaus serieus te nemen. Als eerste stap, denken we daarbij aan: Creëren van enkele locaties in Nederland ( Witte zones ) met een lage veldsterkte voor mensen die hebben vastgesteld EHS te zijn en mensen die willen vaststellen of ze gevoelig zijn geworden voor EMV. Dit kunnen locaties zijn voor herstel, zonodig vestiging en ook goede locaties om wetenschappelijk onderzoek te doen naar de effecten van lage tot zeer lage stralingsbelasting. Bewustmaking. In de voorlichting van de overheid wijzen op de mogelijke gezondheidsrisico s ten gevolge van blootstelling aan toegestane stralingsniveaus, erop gericht dat mensen hun blootstelling gaan verminderen met bijzondere aandacht voor babys, kinderen, ouderen en kwetsbare mensen. Toepassen van het voorzorgprincipe zoals uiteengezet in het EU rapport: Late lessons from early warnings. door ervaringen van mensen bij early warnings een belangrijker plaats te geven, naast de uitkomsten van wetenschappelijke studies; Proportionele maatregelen te treffen om blootstelling aan EMF te beperken en heroverwegen van de wetenschappelijk basis voor de huidige normen van EMF blootstelling (ICNIRP). Bevorderen van wetenschappelijk onderzoek.. Namens het bestuur van de, met vriendelijke groet, Rob van der Boom