September/Oktober 2014 AfvalStroom

Vergelijkbare documenten
Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad. Bron: Week van de Stad

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

Waarom doen we het ook alweer?

De zin van afvalscheiding

Op weg naar een circulaire economie

Nascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

Denktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

Energie uit afval, een schone zaak

De schillenboer komt terug

Juni/Juli 2014 AfvalStroom

Twence, bron van grondstoffen en energie

Afval inzameling in Houten

Naar een afval(heffing)loze samenleving?

AfvalStroom. Maart 2016

Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer

VANG Van Afval Naar Grondstof

Eljo Vos-Brandjes HVC. Stage raadsleden Dordrecht

KTO Het Nieuwe Inzamelen Overvecht

Minder afval, minder CO2, minder kosten

- 3 - Datum vergadering: Nota openbaar: Ja,

Hoe festivals de overstap kunnen maken naar een (meer) circulaire drankverpakking. Gumbeer. Marc Breugem & Kayleigh de Ruiter

Circulaire Economie. Jacqueline Cramer Member Amsterdam Economic Board, oud minister van VROM en hoogleraar duurzaamheid

December 2014 AfvalStroom

De burgemeester, Mr. J.H.C. van Zanen

Bestuurlijke aandachtspunten voor een duurzame, sociale en schone gemeente

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De Meerlanden: energie in de buurt. Raad Bloemendaal 28 juni 2013

Voorstel aan de raad. Kenmerk Vergaderdatum 9 juni Afval is Grondstof. Beleidsnota

Afval is waardevol! Toolkit afvalscheiden. informatiedocument. klaar voor de grondstoffenrevolutie

Werkstuk Wiskunde Gwa Huisafval

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Memo. aan. De raad Duurzaamheid en scheiding van huishoudelijk afval. van. College van B en W. 4 november Memo GOUDA GOOIT NIETS MEER WEG

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Eljo Vos Aandeelhoudersmanagement. 8 december 2015 Gorinchem

Veel gestelde vragen nieuwe inzamelwijze afval maart 2017

April 2015 AfvalStroom

STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS

Inleiding Duurzaamheid Circulaire economie Doelstellingen Huidige situatie en resultaten Randvoorwaarden en toekomstige ontwikkelingen Scenario's

Raadsvoorstel agendapunt

Voorstel 2: Creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval

Respons Van de 779 benaderde panelleden hebben 544 de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 70%.

Verduurzaming afvalinzameling

Welkom. Bestuurlijke top Circulaire Economie: Van Afval naar Grondstoffen. Van Afval naar Grondstoffen

Transitie naar duurzame energievoorziening in de circulaire economie

Onderzoek Afval. Rapportage Onderzoek Afval. Utrecht, mei DUO Market Research Drs. Aart van Grootheest Dr. Eric Elphick

Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid

Seminar Samen Circulair. Vincent Kok & Femke Mackenzie 1 november 2018 Indaver Alphen aan den Rijn

Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen

Samen kunnen meer met afval

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA

Van Afval Naar Grondstof

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Leveranciersdag categorie management bedrijfskleding. MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD Ondernemen RIJK. Hanneke op den Brouw 23 april 2015

B-130 Green Deal Nijmegen

Facilitair & afvalbeheer

Grondstof voor een beter milieu

Van pot naar pan. Groen gas uit Tilburg

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Afvalscheiding in Sliedrecht

Circulaire economie kans voor de regio

Meer waarde uit afval. Oriëntatie commissie Papendrecht 10 februari 2016, Dion van Steensel

VANG. Van Afval Naar Grondstof. Samen zorgen voor vermindering en hergebruik van huishoudelijk afval HUISHOUDELIJK AFVAL

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment

De raad van de gemeente Zoetermeer; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 27 november 2018

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Van afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

KTO Het Nieuwe Inzamelen Hoograven en Deel Zuidwest

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Circular Economy Lab: Lokale. kringloopsluiting

Gescheiden ingezameld afval van huishoudens,

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës

Programma Circulaire Economie

Hand-out digiboard presentatie

WARMTE VAN KRINGLOOPENERGIE

Nederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij?

MVO Programma

Biobased economy in het Groene Hart

Van afval naar grondstof. Informatie en tips over GFT scheiden

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval

Resultaat gescheiden afvalinzameling 2018 In vergelijking tot gemeente Drimmelen

Wij wensen u prettige feestdagen en een duurzaam 2016

Routeformulier college en raad

Afvalscheiding in Den Haag

Hoe afgedankt textiel gecertificeerd en vertrouwelijk wordt vernietigd

Ketenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Verbetering afvalscheiding in. Oegstgeest. Waar staan we nu, en hoe verder? Beeldvormende raad gemeente. Oegstgeest.

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Transcriptie:

September/Oktober 2014 AfvalStroom In dit nummer o.a. * Rapport: Ondernemen in de circulaire economie * Energie-akkoord: Afvalsector belangrijk bij productie hernieuwbare energie * Regio De Vallei kijkt niet alleen naar de prijs, maar naar het totale plaatje * Handreiking gemeentelijke aanpak circulaire stad

Column Gashandel Bijna de helft van de Russische economie draait op de productie, het transport en de verkoop van gas. Wij zijn in Nederland voor zo ongeveer 5 tot 6% van ons totale gasverbruik afhankelijk van Russisch gas. Dat valt erg mee. Iets heel anders is de economische positie die we via de aanleg van onze gasrotonde hebben gekozen. We zijn een doorvoer- en handelsland. Het wordt tijd dat we deze positie nog eens goed tegen het licht houden. Handel leidt tot het bedenken van slimmigheden in transacties, maar nodigt niet uit tot innovatie. De zoektocht naar nieuwe energiebronnen wordt niet gedreven door echte urgentie maar is eerder een gevolg van volgend gedrag ten opzichte van landen die voorop lopen. Urgentie heeft te maken met daadwerkelijk gevoelde schaarste. En voor ons als gashandelaren is dat gevoel nog ver weg. Korte berichten ARN krijgt certificaat Keurcompost De Certificeringscommissie Keurcompost heeft de door ARN in de Biogasinstallatie geproduceerde compost onlangs erkend als een hoogkwalitatieve bodemverbeteraar. Dit betekent dat dit product voldoet aan de strenge eisen die worden gesteld in de Beoordelingsrichtlijn Keurcompost. Afnemers van Keurcompost zijn er hiermee van verzekerd dat deze compost vrij is van onkruidzaden, ziekteverwekkers en bodemvreemde bestanddelen. Jaarlijks wordt ongeveer een miljoen ton van dit product toegepast als organische bodemverbeteraar. Prof. dr. Theo Camps, Voorzitter Raad van Commissarissen ARN B.V. Gelderland wil duurzame relaties realiseren De provincie Gelderland organiseert op woensdag 29 oktober een congres onder de naam Samen werken aan Gelderland. Volgens de provincie wordt door burgers, bedrijven, gemeenten, maatschappelijke organisaties en regio s al op veel fronten samengewerkt aan de kwaliteit van ruimte, wonen en economie. Met dit congres wil de provincie bestaande samenwerkingsverbanden versterken en vooral ook nieuwe duurzame relaties tot stand brengen. (Informatie over het congres is op te vragen via het e-mailadres: samenwerken@gelderland.nl of kijk op www.samenwerkenaan.gelderland.nl) AfvalStroom Digitaal? Indien u AfvalStroom voortaan digitaal wenst te ontvangen, kunt u ons dat laten weten via: afvalstroom@arnbv.nl, zo nodig onder vermelding op welk specifiek e-mailadres u het relatiemagazine wenst te ontvangen. Indien u ons magazine daarnaast ook nog per post op uw huisadres wenst te ontvangen, vernemen wij dat ook graag. Ons speciale e-mailadres voor AfvalStroom kunt u tevens gebruiken voor uw reacties op artikelen. Kritiek VNG op stortbelasting De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft staatssecretaris Wiebes (Financiën) onlangs verzocht nog eens goed te kijken naar een passend alternatief voor de 100 miljoen euro stort- en verbrandingsbelasting, die het kabinet volgend jaar wil invoeren. Een lastenverzwaring voor gemeenten via de belasting op storten en verbranden van restafval en ook nog een heffing op het verbranden van afval leidt volgens de VNG tot een stijging van de afvalstoffenheffing voor de burger. De VNG vindt het niet correct en in strijd met gemaakte afspraken over lokale belastingen om een gat in de Rijksbegroting te dichten met gemeentebelastingen. AfvalStroom September/Oktober 2014 2

Tienjarig MVO Nederland Ondernemen in de circulaire economie is winstgevend Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van MVO Nederland presenteerde deze organisatie dit jaar het rapport Ondernemen in de circulaire economie. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan Koning Willem-Alexander. Het rapport biedt bedrijven concrete handvatten om in hoog tempo circulair en dus duurzaam te ondernemen. Bij deze gelegenheid opende de vorst ook het online platform Ambitie 2020 waarmee bedrijven worden geholpen om de circulaire route te kiezen. MVO Nederland is de nationale organisatie voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze organisatie streeft naar een veerkrachtige economie met een lage voetafdruk door bedrijven te inspireren om steeds verdergaande stappen te zetten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO); in andere woorden de circulaire economie. In zo n economie wordt de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen gemaximaliseerd. Willem Lageweg, directeur van MVO Nederland, zegt het zo: In het huidige, veelal nog lineaire systeem worden schaarse grondstoffen omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur of als we ze niet meer nodig hebben, worden weggegooid. In een circulaire economie staat maximalisering van hergebruik voorop. Dat levert trouwens ook concrete winst op. Onderzoek heeft aangetoond dat het overstappen van een wegwerpmaatschappij naar een circulaire economie Nederland uiteindelijk ruim 7 miljard euro per jaar en zo n 50.000 banen kan opleveren. Concurrentiepositie versterken Volgens Lageweg betekent circulair ondernemen in de praktijk dat bedrijven altijd moeten kijken naar de impact van hun activiteiten en naar de mate van invloed die ze daar zelf op kunnen uitoefenen. MVO Nederland stelt overigens met genoegen vast dat steeds meer bedrijven in Nederland kiezen voor duurzaam ondernemen, omdat dit niet alleen milieuwinst oplevert, maar ook de concurrentiepositie versterkt. Afnemers van producten en diensten vragen immers steeds nadrukkelijker om duurzaamheid. Mooi voorbeeld van een duurzaam bedrijf is het (energie)netwerkbedrijf Alliander. Dit bedrijf maakt deel uit van de eerste groep bedrijven die met MVO Nederland in het kader van Ambitie 2020 afspraken heeft gemaakt om in 2020 vergaande duurzame (circulaire) doelstellingen te hebben gerealiseerd. Via haar energienetwerken zorgt Alliander doelbewust voor het zoveel mogelijk duurzaam distribueren van gas, elektriciteit en warmte in een groot deel van Nederland. Als recent voorbeeld geldt de participatie van dit bedrijf in de aanleg van een zes kilometer lang warmtenet, waarmee afvalenergiecentrale ARN rechtstreeks restwarmte gaat leveren voor het duurzaam verwarmen van ongeveer 14.000 woningen. Zo wordt het gebruik van aardgas voor dat doel voorkomen. Het project loopt voorspoedig. ARN verwacht dat het functioneren van het net nog dit jaar kan worden getest. De overwinst van dit project is dat diverse bedrijven in de omgeving van ARN reeds belangstelling hebben getoond om voor hun warmtevoorziening ook op het warmtenet te worden aangesloten. ARN-directeur Gerard van Gorkum juicht deze ontwikkelingen van harte toe en benadrukt dat het afvalenergiebedrijf de afgelopen jaren steeds voortvarend heeft ingespeeld op mogelijkheden om afval zo duurzaam mogelijk te verwerken. Concreet voorbeeld daarvan is naast de aanleg van het warmtenet bijvoorbeeld de productie in een eigen Biogasinstallatie van groengas als transportbrandstof voor het openbaar busvervoer en van hoogwaardige compost. Als input voor de productie wordt groente-, fruit-, en tuinafval gebruikt. Op dit moment onderzoekt ARN mogelijkheden om Koning Willem-Alexander met het rapport Ondernemen in de circulaire economie. Rechts op de foto: MVO-directeur Willem Lageweg. nieuwe faciliteiten te ontwikkelen op het gebied van recycling en hergebruik. Bij de Vereniging Afvalbedrijven (de organisatie van bedrijven die actief zijn in de totale afvalketen) klinkt ook nadrukkelijk het geluid dat de afvalbedrijven de circulaire economie centraal stellen. Om de materiaalketens zoveel mogelijk te sluiten hebben onze leden zich ontwikkeld tot leveranciers van kennis, grondstoffen en energie. De branche is een belangrijk fundament voor de circulaire economie. AfvalStroom September/Oktober 2014 3

Energie-akkoord Afvalsector belangrijk bij productie hernieuwbare energie In het vorig jaar gesloten Energie-akkoord werden door het rijk, provincies, gemeenten, het bedrijfsleven, milieu-organisaties en maatschappelijke organisaties harde afspraken gemaakt over versnelling van de duurzame groei. Dit moet vooral worden gerealiseerd door energiebesparende maatregelen en de productie van schone en duurzame energie. Zo moet het aandeel van hernieuwbare energie-opwekking in Nederland stijgen van 4% thans naar 14% in 2020, oplopend naar 16% in 2023. Om dit ambitieuze plan op stoom te houden werd oudmilieuminister Ed Nijpels aangesteld als voorzitter van de Borgingscommissie van het akkoord. In deze commissie zijn alle ondertekenaars van het akkoord vertegenwoordigd. De commissie moet ervoor zorgen dat de veelkleurige coalitie eensgezind de energiekar blijft trekken. Onlangs meldde de Borgingscommissie dat met de uitvoering van 139 van de 159 afspraken die in het Energie-akkoord staan vermeld, is begonnen. Aan de andere kant stelt de commissie vast dat er nog hobbels op de weg liggen. Nijpels benadrukte hierbij dat op deelonderwerpen van het akkoord wel al goede stappen zijn gezet, maar dat de effecten van maatregelen zich niet à la minute vertalen in concrete energiebesparingen. Hij stelt dat er hoe dan ook geen weg terug meer is. jaar gemiddeld 1.800 kwh. De productie van duurzame energie uit afval draagt hiermee steeds meer bij aan de behoefte aan én ook noodzaak van duurzame energie. Afvalenergiecentrales, biomassacentrales, gft-vergisters, slibverbrandingsinstallaties en stortplaatsen (stortgas) leveren gezamenlijk al bijna 20% van de totale Nederlandse duurzame energieproductie. Hierbij Energiepotentieel afvalsector Recentelijk werd in de Tweede Kamer in een tussenrapportage verslag gedaan van de voortgang van het Energie-akkoord. In die rapportage wordt de opmerking van Nijpels dat er geen weg terug is nog eens indringend onderstreept met de woorden dat met het akkoord een onomkeerbaar proces is ingezet op de weg naar een duurzame energiehuishouding. Daarbij werd tevens gesteld dat de feitelijke realisatie van de gewenste groene groei een verantwoordelijkheid is van de marktpartijen en dat de doelen vaststaan. Hoe hard dit in steen is gebeiteld, zal de toekomst uitwijzen. In ieder geval heeft de afvalsector alle mogelijke medewerking toegezegd. Dit is belangrijk omdat het energiepotentieel van deze sector groot is. Met dat potentieel kan de sector het aandeel hernieuwbare energie in Nederland een stevige impuls geven. Dat is ook nodig, omdat dit aandeel landelijk gezien in 2013 is blijven steken op 4,5 procent, waardoor nog een forse stap moet worden gemaakt om de in het Energie-akkoord vermelde doelstellingen te halen. De bijdrage van de afvalsector aan hernieuwbare energie is volgens de Vereniging Afvalbedrijven substantieel met ruim 18 petajoule en een groeipotentie naar 32 petajoule in 2023. Een petajoule is 278 miljoen kwh. Een eenpersoonshuishouden gebruikt per Aanleg warmtenet ARN, waarmee het bedrijf ruim 14.000 woningen voorziet van duurzame warmte. moet niet alleen worden gedacht aan de duurzame energie die wordt opgewekt bij het verbranden van afval om vervolgens te worden geleverd aan het openbare elektriciteitsnet, maar ook steeds meer aan de productie van groengas bij het vergisten en nacomposteren van groente-, fruit- en tuinafval en als recente ontwikkeling aan het leveren van tot voor kort nog onbenutte restwarmte voor het verwarmen van woningen. Deze manier van warmtevoorziening draagt substantieel bij aan het terugdringen van de uitstoot van CO 2. Diverse afvalenergiebedrijven in Nederland - waaronder ook ARN - leveren hun restwarmte of gaan dat binnenkort doen voor deze vorm van verwarming. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de landelijke energiebedrijven, die bijvoorbeeld zorgen voor de aanleg van de netwerken voor het transport van de restwarmte. Volgens de Vereniging Afvalbedrijven is de afvalbranche al met al een belangrijk fundament onder de circulaire economie. [* Zie voor de rol van ARN op dit gebied het artikel in dit nummer Ondernemen in de circulaire economie.] AfvalStroom September/Oktober 2014 4

Wethouder Henk Vreeswijk De regio kijkt niet alleen naar de prijs, maar naar het totale plaatje De gemeente Scherpenzeel in de Gelderse Vallei staat met een negende plaats eervol in de top tien van financieel gezonde gemeenten in Nederland. Een mooie prestatie van de ongeveer 10.000 inwoners tellende gemeente. Wethouder Henk Vreeswijk vindt dit eigenlijk geen bijzondere prestatie. Het spreekt vanzelf dat je als gemeente goed op de centen moet passen. Het financiële geheim van de uit het onderwijs komende SGP-wethouder is eenvoudig: Als gemeente moet je goed inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen en tegelijk moet je geen gekke dingen doen. Je moet vooral nooit meer uitgeven dan er binnenkomt. Wij hebben geen leningen uitstaan en desondanks hebben we hier veel mooie gemeenschappelijke voorzieningen. Over zijn ruim twintigjarige loopbaan in het onderwijs zegt Vreeswijk: Dat was een mooie tijd, maar het wethouderschap is een wereldbaan. Het kost veel tijd en je wordt er materieel gezien niet rijk van, maar je kunt als wethouder wel maatschappelijk belangrijke zaken realiseren. Innovatieve aanpak Op voordracht van de gezamenlijke regio s De Vallei, Rivierenland en Nijmegen e.o. is Vreeswijk lid van de Raad van Commissarissen van ARN. Zijn werk als commissaris bij ARN neemt Vreeswijk heel serieus. Je bent immers medeverantwoordelijk voor het functioneren van het bedrijf. Dat is uitdagend. Leuk zijn ook de contacten met hele andere mensen dan die ik in mijn dagelijkse werk tegenkom. Bovendien raken zaken als afvalverwerking, milieu en duurzaamheid de hele samenleving. Dit zijn ook hoofdthema s voor Regio De Vallei. Deze regio kijkt daarom beslist niet alleen naar de kale verwerkingsprijs. Voor ons telt het totale plaatje en natuurlijk ook de manier waarop het bedrijf de gemeenten-aandeelhouders betrekt bij het beleid. Als je alles bij elkaar optelt, scoort ARN uitstekend. Het bedrijf heeft zich de afgelopen jaren goed ontwikkeld met de realisatie van nieuwe duurzame verwerkingsactiviteiten naast de levering van energie uit het verbranden van afval. Kijk bijvoorbeeld naar het vergisten en composteren van groente-, fruit- en tuinafval, de productie van groengas als transportbrandstof en de levering van warmte aan woningen via een warmtenet. Onlangs heeft de directie bekend gemaakt dat onderzoek wordt gedaan naar mogelijkheden om gescheiden ingezameld kunststofafval te verwerken. Die innovatieve aanpak spreekt mij en mijn achterban aan. Ik hoop dat het bedrijf voortvarend op die weg verder gaat en het tempo van innovatie er goed in houdt. Wat mij betreft, is dat in ieder geval de grote uitdaging voor de komende jaren. Ik beschouw de nauwe samenwerking met het afval- en milieuconcern Remondis (dit internationale milieu- en afvalconcern is aandeelhouder in ARN) daarbij als een groot winstpunt. Ik ben er trots op dat ARN zo nauw met dit concern samenwerkt. Zelfs mijn echtgenote viel het laatst op toen ik haar onderweg in de auto steeds wees op wagens van Remondis. Vreeswijk benadrukt nog eens dat zijn regio voor de lange termijn beslist niet alleen naar de prijs kijkt. Als regio De Vallei zullen wij altijd een totale afweging maken, waarbij uiteraard ook wordt gekeken naar de kosten en naar de effecten van het transport van afval. Beetje gek Gaat Vreeswijk thuis zelf wel zorgvuldig met zijn afval om? Ik moet bekennen dat ik een beetje gek ben bij het scheiden van afval. Althans, dat zegt mijn vrouw als ik thuis weer eens iets uit de container voor het restafval pluk om het vervolgens bij het plastic afval te gooien. Het gevolg is dat onze container voor het restafval in zeven maanden tijd slechts vier keer aan de weg heeft gestaan. En dan is het nog een kleintje ook. AfvalStroom September/Oktober 2014 5

Utrecht Sustainability Institute Gemeenten moeten zich bij aanbestedingen richten op circulair inkopen Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving slaan de Nederlandse gemeenten met hun op hergebruik van afval gerichte inzamelstructuur internationaal gezien een goed figuur. Grondstoffen als papier, karton, glas en ook groente-, fruit- en tuinafval worden met het oog op materiaalhergebruik al op grote schaal gescheiden ingezameld. Om dit proces extra te helpen bevorderen presenteerde prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur van het Utrecht Sustainability Institute (en oud-milieuminister), onlangs een handreiking Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad. expertise van het USI en haar netwerk heeft Cramer deze handreiking ontwikkeld om gemeenten concreet behulpzaam te zijn bij de (verdere) transitie naar een duurzame gemeente. Volgens haar levert dit niet alleen directe baten op, zoals milieuwinst, kostenbesparing en extra waardecreatie, maar ook indirecte baten in de vorm van extra werkgelegenheid, nieuwe bedrijvigheid en innovatie. Het Utrecht Sustainability Institute (USI) werkt samen met het bedrijfsleven, de overheid en sociale partners om duurzaamheidskennis te integreren en toe te passen. De belangrijkste terreinen van expertise zijn energie, klimaat, water en grondstoffen. Met meer dan 1200 aangesloten onderzoekers is het USI een toonaangevende netwerkorganisatie op het gebied van duurzaamheid in Nederland. Herman Wijffels, oud-topman van de Rabobank, en Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid, zijn als adviseurs betrokken bij het USI. Stappenplan Over de handreiking zei Cramer bij de presentatie: Uitgangspunt van een circulaire stad of gemeente is dat alle grondstofstromen na gebruik weer worden gebruikt voor nieuwe producten en diensten. Het gaat er daarbij niet alleen om dat afvalstromen zo goed mogelijk in de kringloop worden teruggebracht, maar ook om het herontwerpen van materiaal- en productketens om zo een volledige kringloopsluiting mogelijk te maken. In de handreiking staan aanknopingspunten en een concreet stappenplan ten behoeve van een duurzame transformatie, zoals: wat kunnen gemeenten doen om hun stad meer circulair te maken en welke stappen kunnen zij zelf zetten in samenwerking met burgers en bedrijven? Vanuit de Rol gemeenten Bij de toelichting op de handreiking benadrukte Cramer dat gemeenten een belangrijke rol kunnen spelen bij de transitie naar een circulaire economie. Veel gemeenten zamelen de afvalstromen van huishoudens en vaak ook van bedrijven direct of indirect in. Daarmee staan ze aan het eind van de keten. Cramer wil hiermee zeggen dat gemeenten vervolgens als opdrachtgever kunnen bepalen waar en hoe ingezameld afval wordt verwerkt. Dit biedt gemeenten volgens haar de ultieme keuzemogelijkheid voor een verwerkingsoptie die zoveel mogelijk bijdraagt aan de transitie naar een circulaire economie. Het is daarom jammer dat de nadruk bij het gemeentelijk afvalbeleid nu vaak vooral ligt op het managen van de inzameling van de afvalstromen. Cramer vindt dat gemeenten zich er meer bewust van moeten worden dat afvalstromen grotendeels grondstofstromen zijn, die zo hoogwaardig mogelijk moeten worden teruggebracht in de kringloop. Zo kan de lineaire weggooi-economie evolueren naar een circulaire economie, waarin het accent ligt op reductie van grondstoffengebruik, duurzame productie en hergebruik van materialen en grondstoffen. Daarom is het ook belangrijk dat gemeenten zich in hun aanbestedingsbeleid richten op circulair inkopen door in aanbestedingen van producten en diensten eisen op te nemen over cradle to cradle. Kort gezegd betekent dit dat gebruikte materialen na hun leven in het ene product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Zo zouden gemeenten de innovatieve bedrijven, ook die op het gebied van afvalverwerking, kunnen stimuleren. Prof. dr. J. Cramer Stappenplan handreiking * Selecteer meest kansrijke grondstofstromen * Definieer verantwoordelijkheden stakeholders * Analyseer met stakeholders opties voor kringloopsluiting * Communiceer met burgers en bedrijven * Formuleer scenario s voor kringloopsluiting * Monitor en evalueer bereikte resultaten * Stel een strategie op voor de korte- en lange termijn * Zet een circulair inkoopbeleid op AfvalStroom September/Oktober 2014 6

Klimaatverandering Waterbergingen nodig om ernstige overlast te voorkomen hj Grontmij Klimaatverandering staat nog steeds hoog op de urgentielijst. De verandering van het klimaat zorgt onder meer voor steeds grotere verschillen tussen droge en natte perioden. En als de sluizen open gaan, moet rekening worden gehouden met extreme neerslag. Om ernstige en mogelijk onbeheersbare wateroverlast en daarmee ook vervuiling van water te voorkomen, is het hard nodig om overtollig regenwater tijdelijk op te kunnen vangen in waterbassins ofwel waterbergingen. Op die manier wordt het water gecontroleerd vastgehouden om het waterpeil in droge tijden op gewenst niveau te kunnen houden. Over de aanleg van waterbergingen zijn de afgelopen jaren harde afspraken gemaakt tussen rijk, provincies, gemeenten en waterschappen. Op diverse plaatsen in het land zijn reeds dergelijke voorzieningen aangebracht of wordt daar hard aan gewerkt. Zo werd eerder dit jaar een waterberging opgeleverd in Heumen. In het Waterplan Gelderland 2010-2015 heeft de provincie vastgelegd hoe ze door de aanleg van waterbergingen wil zorgen voor droge voeten en Ir. Karin Oosters schoon water. Uitgangspunt is dat de noodzakelijke voorzieningen op het gebied van waterberging in Gelderland, conform de afspraken in het Nationaal Bestuursakkoord Water, in 2015 moeten zijn gerealiseerd. Bij de uitvoering van deze plannen is een belangrijke rol weggelegd voor waterschappen, zoals Waterschap Rivierenland. In het Weurtse deel van de gemeente Beuningen is dit waterschap al enige tijd actief bij het In het project wordt ook een waterberging aangelegd om de extra verharding die ARN aanlegt te compenseren. Door het project samen uit te voeren, kunnen het Waterschap en ARN hun doelen beter en tegen lagere maatschappelijke kosten verwezenlijken dan wanneer ieder voor zich aan de slag zou gaan. onderzoek naar de mogelijkheid van de aanleg van een ca. 2,5 ha grote waterberging tussen het terrein van afvalenergiecentrale ARN en de naast het bedrijf gelegen Rioolwaterzuivering. Extreme regenval Ir. Karin Oosters, adviseur water en ruimte/projectleider plannen van Waterschap Rivierenland, is nauw betrokken bij het onderzoek naar mogelijkheden om overtollig regenwater op te kunnen slaan in waterbergingen. Wij richten ons voor het gebied rond Beuningen op het creëren van een opvang met voldoende waterbergend vermogen voor een veilige en schone opslag van tijdelijk overtollig water. Dat is hard nodig, omdat we geleidelijk aan steeds vaker te maken zullen krijgen met extreme regenval, waarvoor geen of onvoldoende opvangvoorzieningen zijn. Door de klimaatverandering kunnen situaties van extreme regenval steeds vaker voorkomen. Daarbij speelt ook een rol dat woongebieden door betegeling en asfaltering steeds meer verhard zijn geworden. Dat heeft tot gevolg dat regenwater direct in sloten en ander open water terechtkomt. Die zijn daar niet op berekend met alle risico s van dien. Bij het onderzoek naar de mogelijkheden en bij de vervolgactiviteiten om naast het ARN-terrein een waterberging aan te leggen, onderhouden wij nauwe contacten met de gemeente Beuningen en ARN. Eerder dit jaar heb ik tijdens een bewonersbijeenkomst van ARN ook een toelichting gegeven op de plannen. ARN-directeur Gerard van Gorkum zegt graag mee te werken aan de realisatie van deze voor de regio absoluut noodzakelijke voorziening. Het betekent wel dat wij extra goed moeten kijken hoe wij nieuwe activiteiten op het gebied van hergebruik en recycling ruimtelijk moeten organiseren. Ik beschouw de locatiekeus van de waterberging naast het bedrijf overigens als een bevestiging van het vertrouwen dat de provincie Gelderland en de gemeente Beuningen hebben in onze manier van werken. AfvalStroom September/Oktober 2014 7

Gert van Rootselaar Overstap van Grontmij naar ARN is een mooie uitdaging Ruim twee jaar geleden was drs. Gert van Rootselaar als adviseur bij ingenieurs- en adviesbureau Grontmij nauw betrokken bij de werkzaamheden rond de duurzame afwerking van een deel van de stortplaats van ARN. Hij roemde toen de zorgvuldige manier van werken van dit bedrijf in een afvalsector waar vaak de waan van de dag heerst. ARN stelt altijd de hoogste eisen aan zowel de eigen werkzaamheden als die van derden. Op dat moment kon hij niet vermoeden dat hij op 1 juni 2014 de overstap zou maken naar ARN om er de functie te vervullen van bedrijfsleider GSI (Gecontroleerde Stortplaats en Infrastructuur). Voor Van Rootselaar is deze overstap toch minder groot dan op het eerste oog lijkt. Na het VWO in Barneveld heb ik in Nijmegen bestuurswetenschappen gestudeerd met milieubeleid als specialisme. Daarna hebben milieu en afval mij eigenlijk nooit meer losgelaten. Zelfs thuis niet, waar afvalscheiding in hoofdletters wordt geschreven. Na de afronding van zijn studie in 1997 trad Rootselaar als assistent-bedrijfsleider stortplaats, later gevolgd door de functie van bedrijfsleider in dienst bij Vink in Barneveld. Dit is een aannemingsbedrijf in de grond-, weg- en waterbouw. Daarnaast exploiteert het bedrijf een stortplaats met een capaciteit van ruim 4 miljoen m 3. Grote uitdagingen Om mijn blik te verbreden, ben ik in 2007 als projectmanager reststoffen gaan werken bij Grontmij. Daar heb ik als adviseur voor diverse opdrachtgevers gewerkt in de hele afvalsector. Door dat werk heb ik de sector en dus ook ARN door en door leren kennen. Over zijn recente overstap naar dit bedrijf zegt Rootselaar: Na mijn werk in de advieswereld vond ik het tijd worden om te gaan werken in een operationele functie bij een breed georiënteerd bedrijf als ARN, waar zaken als duurzaamheid en innovatie hoog in het vaandel staan. Ik vind het prachtig om nu heel direct betrokken te zijn bij de ontwikkelingen binnen de afvalsector. En die liegen er niet om. Vooral ook omdat deze sector voor grote uitdagingen staat op het gebied van duurzaamheid, terwijl de concurrentie om de tonnen afval binnen te halen groot is. Heel concreet betekent dit dat alle zeilen moeten worden bijgezet. AfvalStroom September/Oktober 2014 8 Korte berichten Europa moet kringloopeconomie worden Volgens de Europese Commissie moet in 2030 zo n 70 procent van het huishoudelijk afval en 80 procent van het verpakkingsafval worden hergebruikt. Volgens de Commissie is dit noodzakelijk om van Europa een schone kringloopeconomie te maken. Om dit te realiseren is het nodig dat uiterlijk over tien jaar in heel Europa geen recyclebaar/herbruikbaar afval wordt gestort. Meer hergebruik kan in het hele EUgebied een winst opleveren van 580.000 banen (waarvan ca. 54.000 in Nederland), het bedrijfsleven een jaarlijkse besparing opleveren van 600 miljard euro, resulterend in een economische groei van 1 procent. Groot ander winstpunt is voorts dat de uitstoot van broeikasgassen met 2 tot 4 procent afneemt. Inzameling ICT-apparatuur Branchevereniging Nederland ICT heeft bekend gemaakt dat in het afgelopen jaar 14.324 ton afgedankte ICT-apparatuur is ingezameld door uitvoeringsorganisatie Wecycle. Daarnaast werd nog eens 14.063 ton aan ICT-afval door recyclingbedrijven rechtstreeks verwerkt. Al met al betekent dit dat 83 procent van het ICT-afval kon worden gerecycled, terwijl 14 procent werd ingezet voor het opwekken van energie. Colofon AfvalStroom is een uitgave van ARN B.V. Dit relatiemagazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 1250 exemplaren. ARN legt zich toe op de opwerking van huishoudelijk afval uit de regio s Nijmegen, De Vallei en Rivierenland tot secundaire brandstof en op de terugwinning van duurzame energie door de verbranding van deze en andere secundaire brandstoffen. Aandeelhouders van ARN B.V. zijn de regio s Nijmegen, De Vallei en Rivierenland, alsmede het Duitse afvalconcern Remondis AG & CO. KG. Overname van artikelen is met bronvermelding ( Relatiemagazine AfvalStroom ARN ) toegestaan. Postadres: Postbus 7006 6503 GM Nijmegen Bezoekadres: Nieuwe Pieckelaan 1, Weurt Telefoon: (024) 371 71 71 Internet: www.arnbv.nl E-mail: info@arnbv.nl Productie en (eind)redactie: Laurent Chevalier, Brielle Vormgeving & drukwerk: DHD Drukkerij, Groesbeek