STMR Jaarverslag 2013 Jeugdgezondheidszorg Gemeente Zaltbommel

STMR Jaarverslag 2013 Jeugdgezondheidszorg Gemeente Zaltbommel

Inhoudsopgave: 1. Inleiding. Blz. 3 2. Burgers in eigen kracht. Blz. 3 3. Samenwerking in de gemeente Zaltbommel. Blz. 4 4. Het effect van de JGZ. Blz. 5 5. Trends in de gemeente Zaltbommel. Blz. 6 6. Toeleiding naar specialistische zorg. Blz. 6 7. De succesverhalen. Blz. 7 8. Cijfers. Blz. 8 Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013

1. Inleiding. We hebben de professionals om input gevraagd over wat er in de gemeente Zaltbommel speelt en hoe wij daar vanuit de jeugdgezondheidszorg op inspelen. Wie kan ons het beste vertellen wat er speelt in uw gemeente. Aan de hand van een aantal speerpunten hebben zij ons de bijgaande input geleverd. Tevens komen zij met een aantal succesverhalen. Tot slot verantwoorden wij, in welke mate en op welke manier wij onze afgesproken producten hebben uitgevoerd. Quote professionals Zaltbommel: Elke verbetering is kostbaar, zeker in een gebied waar toch al veel gevolgen van ongezond gedrag voorkomen. 2. Burgers in eigen kracht. Ik kom regelmatig ouders tegen die erg onzeker zijn en hierdoor veel extra aandacht behoeven. Ik merk dat als je direct een goed en intensief contact opbouwt dit vruchten afwerpt en ouders uit andere vorm van hulpverlening blijven. Ouders weten je te vinden, al is t alleen een luisterend oor, begrip en bevestiging in hun handelen. Vertrouwen opbouwen door bagage mee te geven over normale ontwikkeling en voeding en opvoeding maakt dat ouders na zo'n 6 maanden over duidelijk meer eigen kracht beschikken en steeds minder op je terugvallen. Het gevoel van begrip en herkenning doet zoveel, dat is blijkbaar toch niet in onze samenleving te halen. Ouders herkennen het ook niet vanuit hun omgeving en denken dat ze de enige zijn. Dit veroorzaakt schaamte en onzekerheid. Het blijkt dat als je dit bespreekt en er open voor staat en ouders vertelt dat dit heel normaal en niets bijzonders is, ouders je heel makkelijk benaderen met laagdrempelige vragen. Het geven van mailadres is hierbij zeker een openbaring. Ik krijg ontzettend vaak mailtjes van ouders met hele laagdrempelige vragen, merk dat ze zelfs mailen vaak prettiger vinden als telefonisch contact. Waar nodig zoeken ze me weer op via deze weg, maar zeker niet onnodig! In het kader van zo vroeg mogelijk willen en kunnen praten over twijfels en vragen rondom opvoeden werken wij nauw samen met peuterspeelzalen en kinderdagverblijven(kdv). Wij zoeken contact met ouders in alledaagse situaties. We hebben inmiddels in samenwerking met de kinderopvang locatiemanager o.a. bedacht om iedere keer in hun nieuwsbrief aan ouders ook ons een stukje te laten plaatsen, een vaste column. We proberen hierbij aan te sluiten bij actuele zaken en ook hier het luchtig te houden, denk aan stukje wat te maken heeft met Sinterklaas of Pasen gericht op leeftijd 0-4 jaar. We zijn een flyer aan t maken met onze foto en namen en mogelijkheden tot contact met ons, via kdv. Het kdv wil graag uitstralen dat wij samenwerken met elkaar, zodat ouders ons ook makkelijk benaderen en niet als een hoge drempel of alleen bij extreme problemen ons benaderen. We willen ook hierin juist de eigen kracht van ouders versterken door ze bagage te geven. Voorlichting geven maar dan in een leuk, creatief jasje. Op een luchtige manier willen we met ouders in gesprek raken omtrent opvoeden en nog liever ouders met elkaar in contact brengen. Denk hierbij ook aan onze aanwezigheid tijdens ouderavonden, waar wij vraaggericht voorlichting kunnen geven. Voorbeeld Triple P : Jonge (destijds tienermoeder, nu 22 jaar) moeder vraagt hulp voor 2 e kind van 3 jaar. Probleem: kind luistert niet. Oorzaak vooral in veel aandacht voor negatief gedrag. Kind gefrustreerd, moeder gefrustreerd. Triple P geeft moeder meer inzicht in het feit dat haar kind veelvuldig onbedoeld beloond wordt voor negatief gedrag. Meer structuur maakt de aanpak hanteerbaarder. Aanpak van sociale problemen (drinkgedrag vader en financiële problemen), inzet van VVE (vanwege sociale situatie en Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 3 van 10

spraaktaalontwikkelingsachterstand) geeft moeder meer draagkracht om Triple P toe te passen. M is nu (na een half jaar) zelfs in staat haar buurvrouw af en toe bij te staan door af en toe op te passen. Moeder 23 jaar met kindje van 16 maanden. Sinds enige maanden doorslaapproblemen. Eerst inzicht in probleem: leeftijdsfase, omstandigheden (sinds verhuizing speelt het probleem) met daarbij inzicht in de aanpak die de ouders niet bevalt ( kind in bed bij ouders) maar die het probleem wel in stand houdt. Het inzicht brengt moeder bij haar eigen oplossing die ze las in de Tipsheet over slapen: geleidelijke aanpak door eerst bij kind op kamer te gaan slapen en als kind slaapt zelf terug te gaan naar het ouderlijk bed. Na 2 weken slaapt het kind door in haar eigen bedje 3. Samenwerking in de gemeente Zaltbommel. Samenwerking met peuterspeelzalen: We hebben inmiddels alle kinderdagverblijven benaderd en bezocht en daar zijn hele positieve geluiden hoorbaar. Er is een grote vraag naar ons, met name vanuit leidsters. Zij hebben toch regelmatig zorgen of vragen rondom een kind waarbij ze niet goed weten hoe te handelen en of de zorg gegrond is. Ze weten niet bij wie ze terecht moeten en zien hulpverlening als een te grote drempel hierin, waardoor er vaak niets wordt ondernomen. Thema-avond. In 2013 vond een thema-avond plaats voor de leidsters van de stichting peuterspeelzalen Zaltbommel en de medewerkers van de jeugdgezondheidszorg STMR, gemeente Zaltbommel. Het doel van deze avond was het verbeteren van de samenwerking ten behoeve van de jonge kinderen en hun ouders in Zaltbommel. Het werd en inspirerende avond. Na een korte kennismakingsronde begon de avond met het delen van elkaars werkwijze s. Ondersteund door beeldend materiaal. Het tweede deel van de avond werd er a.d.h.v. stellingen gediscussieerd in groepjes. Tijdens de terugkoppeling werd duidelijk dat het van belang is dat we elkaar blijven benaderen bij vragen en/of onduidelijkheden. Ook blijkt het van belang om gezamenlijk naast de ouders op te trekken. De avond werd afgesloten door een presentatie over triple P 2. We kijken terug op een energieke avond waarin de wil om gezamenlijk te werken aan een gezond en veilig opvoedklimaat in Zaltbommel centraal staat. Een avond die voor herhaling vatbaar is. Er is een nieuw overleg gestart vanuit het SWV Passend Onderwijs de Meierij. Dit om een tijdige dialoog te voeren met de kernvertegenwoordigers uit de regio Zaltbommel over Passend Onderwijs; in het bijzonder over de doorgaande lijnen en met name de overdracht vanuit de voorschoolse voorzieningen. STMR neemt hieraan deel met een vertegenwoordiging van de jeugdverpleegkundigen. Verder zijn vrijwel alle partijen vertegenwoordigd die te maken hebben met het kind in de voorschoolse periode. E.e.a. krijgt een vervolg in 2014. Triple-P. Een jeugdverpleegkundige heeft een presentatie over Triple P gegeven aan de vrijwilligers van Home Start: Aan de hand van een power point presentatie uitgelegd wat Triple P inhoud en de manier van werken. Ik stond tegenover een enthousiaste groep mensen die het erg leuk vonden om meer informatie te krijgen. Al met al een geslaagd moment om te laten zien waar wij vanuit de jeugdgezondheidszorg mee bezig zijn. Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 4 van 10

Babykaffee in Zaltbommel In de opvoedingsweek is in Zaltbommel het zogenoemde babykaffee geopend. Het is een initiatief van Bommelerwaard Bevalt waar ook het CB in is vertegenwoordigd. Per toerbeurt zullen verschillende disciplines aanwezig zijn om evt. vragen te beantwoorden van moeders. Moeders van jonge baby s uit de hele Bommelerwaard komen bij elkaar en praten met elkaar over allerlei onderwerpen die hen bezig houden. Een deskundige is hierbij aanwezig maar er is een losse structuur. Brakel, Zuilichem, Aalst, Bruchem, Kerkwijk, Zaltbommel, Rossum: overal komen de moeders vandaan. Onderwerpen zijn: borstvoeding, flesvoeding, slapen, opvoeding, weer aan het werk, kolven, conditie van moeder, dagindeling enzovoort. Samenwerking 1 e en 2 e lijn Wij werken goed samen met speltherapeute Zaltbommel, we hebben een korte lijn met elkaar en voorzien elkaar regelmatig van advies en aanvullende informatie. Dat geldt ook voor de kinderfysio en logopedie, Entrea, AMW en TB. Afgelopen jaar is de samenwerking met andere instanties veel meer tot zijn recht gekomen, ook omdat we zelf hierin veel meer initiatief hebben genomen. Een jeugdverpleegkundige is bijvoorbeeld met ouders meegegaan naar gesprek met andere instanties ter ondersteuning en aanvulling. Door vertrouwen in elkaar te hebben vul je elkaar prachtig aan in dit soort situaties en laat je niet los maar werk je samen in het kader één gezin, één plan. 4. Het effect van inzet JGZ. Gespreksonderwerpen inloopmomenten op peuterspeelzaal(psz) Een aantal keren ging het over de spraaktaalontwikkeling en een verwijzing naar logopedie en informatie daarover. Informatie t.b.v. BJZ en daaropvolgend contact met BJZ Opvoedvragen na een scheiding Vervroegd plaatsen van een peuter: overleg met leidster en moeder daarover. Verwijzing naar kinderfysiotherapie na een vraag van de leidster Vragen over vaccinaties, over de vervroegde BMR Verzoeken vanuit de leidster of een ouder contact op kan nemen voor een vraag Verder veelal vragen vanuit leidsters die tegen opvoedingszaken aanlopen en mij om advies vragen. Ik kijk tegenwoordig met leidsters mee, kijk in het dossier wat bij ons bekend is en voorzie hen van advies rondom hoe ze met ouders hun zorg kunnen bespreken en hoe ze ouders naar mij toe kunnen leiden. Denk hierbij aan problemen rondom zindelijkheid, gedrag; driftbuien, onverzorgd kind; slechte hygiëne, kinderen die opvallen in afwijkend gedrag. Vragen rondom spraak taalontwikkeling. Dit loopt steeds beter, vertrouwen is gegroeid over en weer kan ik zeggen, dit hoor ik ook terug van leidsters en coördinator psz. Borstvoeding De zorg van de jeugdverpleegkundige met betrekking tot ondersteuning bij borstvoeding begint pas vanaf de 9 e dag na de geboorte, tenzij er in de zwangerschap op verzoek een prenataal huisbezoek is gebracht. Het doel van de jeugdverpleegkundige is om moeders die gekozen hebben voor borstvoeding zo goed mogelijk te steunen in die wens zodat zij zo lang mogelijk borstvoeding geven. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van ondersteuning van de lactatiekundige. In 2013 zijn de lactatiekundige huisbezoeken met 50% toegenomen. Dit heeft zich echter (nog) niet vertaald in een toename van langer borstvoeding geven. Dit is gelijk gebleven in tegenstelling tot andere jaren waar er sprake was van een gestage terugloop. Verder wordt er in de regio veel samengewerkt met partijen die te maken hebben met zogende moeders. Deze samenwerking werkt uiteindelijk gunstig voor borst voedende moeders en die daarmee de gezondheid van kinderen bevordert. Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 5 van 10

5. Trends in de gemeente Zaltbommel. De huisbezoeken die wij bieden ( methode Triple P )gebracht rondom opvoedingsproblemen worden gebracht bij lichte problematiek en niet zoals voorheen complex. Blijkbaar staan ouders voor deze vorm van ondersteuning veel meer open. Dat komt ook door de bekendheid via media en diverse themabijeenkomsten in gemeente Zaltbommel, via psz of kdv of opvoedweek e.d. Men is vaak op de hoogte van Triple P en vraagt er zelf om! Extra huisbezoeken/consulten: vaak bij jonge baby s, onzekere moeders, onbegrepen huilgedrag opvoedvragen: triple P huisbezoeken: meerdere sessies per probleem vinger aan de pols bij multiproblem gezinnnen (een paar gezinnen) extra consulten op andere tijdstippen dan de CB zittingsdagen uit klantvriendelijkheid: o -een ouder wil niet in contact komen met risico kinderen (mazelen) o -het komt een ouder alleen gelegen op een bepaalde dag om de visus te herhalen, extra te komen wegen o -een ouder ziet mij zitten op het kantoor en loopt binnen voor een vraag tussendoor o -een paar keer een Triple P sessie op het CB Verder hebben wij steeds vaker te maken met vechtscheidingen, waarbij ouders toch advies vragen omtrent omgang met hun kinderen. Ze willen graag hun ervaring delen en kijken wat het beste voor het kind zal zijn. 6. Toeleiding naar specialistische zorg. Ik heb het afgelopen jaar een situatie meegemaakt m.b.t. komst van een pleegkindje, jonge zuigeling van 1 dag oud waarbij totaal geen hulp aanwezig was. Toen ik gezin bezocht (ouders hadden ons zelf benaderd!) had ik enorm veel zorgen en ben ik direct contact gaan zoeken met voogd en raad van kinderbescherming. Ik heb heel snel hulp in kunnen zetten en heb dit met ouders vorm kunnen geven door mijn zorgen uit te kunnen spreken en met ouders intensief contact te blijven houden gedurende 2 dagen. Dit was een zeer goede ervaring voor mij, heeft me veel zorgen gekost, maar uiteindelijk levert het veel op. Ouders hebben de zorg voor dit kindje zelfstandig kunnen volbrengen door een goede hulpverlening aan de start. Ouders hebben hier zoveel vertrouwen en kracht uit gehaald dat ze zeker openstaan voor een nieuw pleegkind, dit was wellicht zonder deze goede ervaring zeker niet meer aan de orde geweest! Ouders hadden dan een enorme deuk opgelopen in hun zelfvertrouwen als jonge ouders, dachten niet voor zo'n jong kindje te kunnen zorgen terwijl die wens zo groot was. Ook heb ik afgelopen jaar een gezin begeleid die beiden licht beperkt zijn in verstandelijk vermogen, door een goede samenwerking met ziekenhuis kwam dit gezin direct na geboorte van hun tweeling bij mij terecht. Ik heb er wekelijks een huisbezoek gebracht en TB ingezet, waardoor ook hier verdere hulpverlening voorkomen is. De eerste 6 maanden zijn zeer intensief geweest, maar door mijn vertrouwensband met ouders was hier dat wekelijks huisbezoek voldoende om de boel op de rit te krijgen. Inmiddels zijn de kinderen 1 jaar oud en is er geen zorgverlening meer aanwezig, blijft een kwetsbaar gezin, maar ouders zien mij zeker als belangrijke spil en contactpersoon en trekken altijd bij mij aan de bel als dat nodig is, kan voor allerlei zaken zijn. Ook deze ouders zijn echt gegroeid in hun eigen kracht, door de intensieve ondersteuning aan de start. Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 6 van 10

7. De succesverhalen. In goede samenwerking met de coördinator van de peuterspeelzalen in Zaltbommel hebben wij een werkplek gevonden op de Brede school De Waluwe. We hebben daar een kantoortje naast de peuterspeelzaal en naast kinderdagverblijf Koters en Ko. En nu blijkt dat de leidsters van de peuterspeelzaal heel erg enthousiast zijn, omdat ze zo ook even bij ons binnen kunnen lopen om een vraagje te stellen. Ook ouders kunnen natuurlijk zo binnen wandelen met een vraag. De leidsters van de andere peuterspeelzalen in Zaltbommel willen nu erg graag dat wij bij hun ook een werkplek gaan krijgen omdat ze voordelen zien als wij bij hen in het gebouw zitten. Zo zie je maar dat wij graag gezien worden op de peuterspeelzalen. De 18 maanden huisbezoeken worden van beide kanten positief gewaardeerd. Het is meteen een moment om na te gaan bij de ouders waar behoefte aan bestaat wat betreft ondersteuning bij het opvoeden. Dat brengt ouders op andere gedachten: ik realiseer me nu dat het CB breder is dan ik dacht De groepsbureau s blijven voor mij nog steeds een openbaring, wat een positieve reacties geven ouders! Er is nog steeds weerstand vooraf, wellicht door de onbekendheid, maar 100% tevredenheid blijkt uit evaluaties, mensen verkiezen zelfs het groepsbureau boven het individueel consult. Ouders raken zo makkelijk met elkaar in gesprek en zijn nauwelijks de deur nog uit te krijgen. We zijn van mening dat we er nog veel meer uit kunnen halen als we gaan samenwerken met andere instanties hierin, denk aan workshops of gastsprekers. Ouders denken hierin zeker met ons mee en geven aan dat daar zeker behoefte aan is in peuterleeftijd. Tijdens de opvoedweek organiseerde we een workshop: Spelen. Er was een estafette met wasknijpers en een aantal andere opdrachten. Kinderen, ouders, opa s en oma s deden enthousiast mee. Bij de verschillende de opdrachten lieten de volwassenen en kinderen hun fantasie goed werken. De open dag had een vrij grote opkomst. Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 7 van 10

8. De cijfers. Rapportage Gemeente Zaltbommel 2013: Aantal kinderen (in zorg per 1 Januari 2012): 0-1 jaar 332 1-2 jaar 327 2-3 jaar 351 3-4 jaar 362 Totaal: 1.372 Uniforme producten Nr. Product Prognose Gerealiseerd heel 2013 1 Neonatale screening 332 331 1A NSDSK-coördinator 332 331 2 Intake huisbezoek 332 333 3 4 Consult consultatiebureau door consultatiebureau-arts, inclusief consultatiebureau-assistente 2.747 2703 Consult consultatiebureau door jeugdverpleegkundige, inclusief consultatiebureauassistente 2.299 1783 Consult op indicatie door consultatiebureauarts, inclusief consultatiebureau-assistente 148 190 Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 8 van 10

Consult op indicatie door jeugdverpleeg kundige, inclusief consultatiebureau-assistente 99 194 5 Huisbezoek op indicatie 142 245 6 Inloopspreekuur 156 156 7 Telefonisch consult door consultatiebureau-arts 75 48 8 Telefonisch consult door jeugdverpleegkundige 412 967 Nonbereik-protocol door consultatiebureauassistente 1.372 1372 Nonbereik-protocol door jeugdverpleegkundige 1.372 1372 9 Huisvesting Maatwerk producten Nr. Product Prognose Gerealiseerd heel 2013 1 Avondconsult door consultatiebureau-arts, inclusief consultatiebureau-assistente 120 62 Avondconsult door jeugdverpleegkundige, inclusief consultatiebureau-assistente 120 110 2 18-maandenhuisbezoek 140 104 3 4 Zorgcoördinatie door jeugdverpleegkundige 2 2 5 Themabijeenkomst 2 7 6 Inloopmoment peuterspeelzaal 80 7 Toeleiding Vroegtijdige Voorschoolse Educatie 327 333 8 Vernieuwd aanbod 12 Lactatiekundig consult 5 50 13 Boekstart - Prenatale producten Nr. Product Prognose Gerealiseerd heel 2013 1 Prenataal huisbezoek - 8 2 Prenatale cursussen - 0 Zwangerschapsgym 0 Zwangerfit 0 Zwangerschapsyoga 0 Borstvoeding gewoon doen! 0 Thema-avond borstvoeding 0 Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 9 van 10

Centrum Jeugd en Gezin Nr. Product Prognose Gerealiseerd heel 2013 1 Regionale/lokale bijeenkomsten 100 2 JPN/ JGZ netwerken 32 133 3 Inloopuren CJG - 54 4 Overig - 37 CJG outreachende act (uren) 16 Opvoedcoach 24 Meldcode (VIRR) Gemeente Aantal medewerkers die meldcode gebruikt hebben Meldingen in de VIRR Matches in de VIRR Zaltbommel 4 9 3 Jaarverslag JGZ gemeente Zaltbommel 2013 Pagina 10 van 10