INHOUDSOPGAVE Uitgebreide inhoudsopgave Enige Afkortingen Lijst van verkort aangehaalde werken XXI XXXIII XXXV Hoofdstuk 1 - Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding 1 1 Inleidende opmerkingen 1 2 Begrip, aard en begroting van de schade 9 3 Oorzakelijk verband 38 4 Vermindering van de schadevergoeding (voordeelverrekening en 'eigen schuld' van de benadeelde) 92 I Verrekening van voordeel 92 II 'Eigen schuld' van de benadeelde 100 5 Aansprakelijkheid van verschillende personen 124 6 Vergoeding van de ideële schade 129 7 Schade door letsel of overlijden 137 I Letselschade 139 II Schade door overlijden 147 III Regresrechten 156 8 Matiging en limitering van schadevergoeding 163 Hoofdstuk 2 - Verbintenissen tot betaling van een geldsom 175 1 De begrippen geld en geldschuld 175 2 De wijze van betaling 178 3 De plaats van betaling 192 4 Wettelijke rente 194 Hoofdstuk 3 - Verrekening 203 OVERGANG VAN VORDERINGEN EN SCHULDEN EN AFSTAND VAN VORDERINGEN 231 Inleidende opmerkingen 233 Hoofdstuk 4 - Gevolgen van overgang van vorderingen 235 XVII
Inhoudsopgave Hoofdstuk 5 - Subrogatie 245 1 Het begrip subrogatie; de wettelijke systematiek 245 2 De gevallen van subrogatie 252 3 Rechtsgevolgen van subrogatie 257 I Inleiding 257 II Additionele rechtsgevolgen bij subrogatie overeenkomstig 258 art. 6:150 BW III Additionele rechtsgevolgen van subrogatie in het algemeen 264 Hoofdstuk 6 - Schuld- en contractsoverneming 267 1 Inleidende opmerkingen 267 2 Schuldoverneming 271 3 Contractsoverneming 278 Hoofdstuk 7 - Afstand en vermenging 283 1 Afstand 283 I Algemene opmerkingen. Totstandkoming 283 II Schuldvernieuwing 290 2 Vermenging 302 RECHTSVORDERINGEN 307 Inleidende opmerkingen 309 Hoofdstuk 8 - De rechtsvordering tot nakoming; reële executie 311 Hoofdstuk 9 - Bevrijdende verjaring 325 1 Begripsbepaling en strekking 335 2 Werking van de extinctieve verjaring 341 3 Afstand van verjaring 345 4 Tijdsduur van de extinctieve verjaring; verschillende verjaringen 348 I Aanvang en voltooiing van de extinctieve verjaring van 349 art. 3:306 BW II Aanvang en voltooiing van de extinctieve verjaring van 351 art. 3:307-311 BW III De algemene verjaringstermijn van twintig jaar 352 IV De korte verjaringen van vijf jaar van art. 3:307-312 BW 353 V Verspreide bepalingen betreffende verjaring 369 VI Contractuele verjaringstermijnen 370 5 Stuiting van de verjaring 371 6 Verlenging van de verjaring 377 7 Vervaltermijnen 379 XVIII
Inhoudsopgave Zakenregister 389 Wetsartikelenregister 397 Jurisprudentieregister 409 XIX
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE 1 Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding 1 1 Inleidende opmerkingen 1 1 Afdeling 6.1.10 BW: wettelijke verplichting tot schadevergoeding 2 Vervolg 3 Vervolg 4 Afdeling 6.1.10 BW geldt niet voor contractuele verplichting tot schadevergoeding 5 Afdeling 6.1.10 BW is niet uitputtend 6 Relevantie concrete aansprakelijkheidsgrond 7 Overgangsrecht 8 Rechtsvergelijking 9 Europees recht 10 Vervolg 11 Vervolg 12 Plan van behandeling 2 Begrip, aard en begroting van de schade 9 13 Begrip schade 14 Schade is in beginsel feitelijk nadeel 15 Literatuur 16 Rechtsvergelijking 17 Rechtsvergelijking betreffende contractuele aansprakelijkheid 18 Rechtsvergelijking betreffende buitencontractuele aansprakelijkheid 19 Europees recht: algemene en specifieke eisen gesteld aan schadevergoeding 20 Vervolg 21 Schadevergoeding (anders dan) in geld 22 Vervolg; verschillen schadevergoeding in natura en nakoming 23 Verschillen schadevergoeding in natura en nakoming 24 Te vergoeden schade: vermogensschade en ander nadeel 25 Vermogensschade: verlies en winst 26 Verlies en winst vs. negatief en positief belang 27 Zaakschade, persoonsschade, zuivere vermogensschade 28 Art. 6:96 lid 2 BW: vergoedbare kosten 29 Vervolg 30 Vervolg 31 Schadevergoeding strekt ertoe schuldeiser te brengen in toestand zonder schadeveroorzakend feit 32 Waardering schade 33 Schuldeiser stelt en bewijst schade 34 Art. 6:97 BW: schatten omvang schade; wettelijke beperkingen daarvan 35 Abstracte wijze van vaststelling schade 36 Voorbeelden abstracte wijze van vaststelling schade 37 Argumenten voor en tegen abstracte wijze van vaststelling schade XXI
38 Abstracte wijze van vaststelling schade: hulpmiddel, geen rechtsregel 39 Verband wijze van vaststelling schade en opeisbaarheid vordering 40 Vaststelling gederfde winst: steeds waarschijnlijkheidsberekening 41 Schade: geleden en in toekomst te lijden 42 Begroting toekomstige schade 43 Verband wijze van berekening schade en tijdstip waarop zij ontstaat 44 Wettelijke rente 45 Vergoedbaarheid van door derde geleden schade 46 Vervolg 3 Oorzakelijk verband 38 47 Oorzakelijk verband als vereiste voor vergoeding schade 48 Europees recht 49 Vervolg 50 Aannemen oorzakelijk verband in twee stappen: c.s.q.n en toerekening naar redelijkheid 51 Kritiek op stap 1: condicio sine qua non-vereiste 52 Rechtsvergelijking 53 Normatieve toetsing: verschillende theorieën 54 Vervolg 55 Vervolg 56 Adequatie theorie c.q. leer der redelijke voorzienbaarheid 57 Leer der redelijke toerekening 58 Redelijke toerekening t.a.v. aannemen oorzakelijk verband én vaststellen omvang schadevergoeding 59 Voorbeelden: Waterwingebied 60 Overige voorbeelden 61 Redactie art. 6:98 BW 62 Discussie over redactie art. 6:98 BW 63 Redelijkheid toerekening afhankelijk van alle omstandigheden 64 Vier deelregels van Brunner 65 Vervolg 66 Vervolg 67 Vervolg 68 Vuistregels voor verwante terreinen; aanvullingen 69 Voorzienbaarheid schade als factor voor redelijke toerekening 70 Redelijke toerekening en niet nakoming verbintenis; Rechtsvergelijking 71 Voorzienbaarheid: a. feitelijke omstandigheden, b. ervaring en algemene kennis 72 Vervolg 73 Voorzienbaarheid: c. graad van waarschijnlijkheid 74 Rechtsvergelijking 75 Vervolg 76 Bewijs van oorzakelijk verband: onderscheid c.s.q.n (art. 150 Rv en omkeringsregel ) en redelijke toerekening (rechtsvraag) 77 Vervolg omkeringsregel 78 Vervolg 79 Onzekerheid omtrent schade en oorzakelijk verband; kansschade en waarschijnlijkheid 79a Voorbeeld: emissies vanuit een fabriek 80 Samenhang onzekerheid schade en onzekerheid oorzakelijk verband; kansschade 80a Vervolg 80b Vervolg 81 Loslaten c.s.q.n.-eis bij onzekerheid omtrent veroorzaking 81a Vervolg XXII
81b Vervolg 81c Kans en waarschijnlijkheid: theorievorming n.a.v. een concrete casus 81d Vervolg 82 Redelijke toerekening is rechtsvraag; bewijs toekomstige schade 83 Redelijke toerekening: vaststellen oorzakelijk verband en omvang schade 84 Oorzakelijk verband bij nalaten 85 Eventuele andere oorzaken 86 Meer (mogelijke) veroorzakers 87 Afzonderlijk werkende oorzaken 88 Na elkaar volgende oorzaken 89 Vervolg 90 Latere gebeurtenis in risicosfeer benadeelde 91 Art. 6:99 BW 92 Vereisten voor toepassing art. 6:99 BW; Des-arrest 93 Discussie Des-arrest 94 Voorbeelden 95 Vereiste: gehele schade mogelijk veroorzaakt 96 Literatuur, sluipende schade, groepsaansprakelijkheid 97 Rechtsvergelijking 4 Vermindering van de schadevergoeding (voordeelverrekening en 'eigen schuld' van de benadeelde) 92 98 Vermindering schadevergoeding: drie redenen I Verrekening van voordeel 92 99 Verrekening van voordeel 100 Welke voordelen: dezelfde gebeurtenis 100a Welke voordelen: werkelijk genoten, toerekeningsverband 101 Redelijke toerekening voordeel 102 Voorbeelden; verhouding redelijke toerekening en adequatie-leer 103 Op welke schadeposten wordt voordeel toegerekend? 104 Verrekening van voordelen uit verzekering 105 Voordeel door schuldenaar genoten 106 Voorbeelden afgifte van winst buiten art. 6:100 BW II 'Eigen schuld' van de benadeelde 100 107 Art. 6:101 BW: eigen schuld 108 Toepassingsvoorwaarden art. 6:101 BW 109 Invloed eigen schuld op schadevergoeding 110 Ratio evenredige verdeling schade 111 Rechtsvergelijking 112 Europees recht 113 Vervolg 114 Art. 6:101 BW: toerekening van omstandigheden 115 Omstandigheden buiten normschending en/of verwijtbaarheid voor risico benadeelde 116 Vervolg 117 Ontoerekeningsvatbaarheid en jeugdige leeftijd benadeelde, 100% en 50% regel 118 Vervolg 119 Verhouding redelijke toerekening o.g.v. art. 6:98 BW en toerekening aan benadeelde o.g.v. art. 6:101 BW 120 Invloed wettelijk aansprakelijkheidsstelsel 121 Afweging wederzijdse schuld, voorbeelden 122 Vervolg 123 Vervolg XXIII
124 Controle rechterlijk oordeel aan de hand van stappen 125 Schadebeperking door benadeelde en kosten daarvan 126 Vervolg 127 Schade veroorzaakt door verzaken schadebeperkingsplicht 128 Risicoaanvaarding 129 Vervolg 130 Vervolg 131 Risicoaanvaarding heeft geen zelfstandige juridische betekenis 132 Volgorde toepasselijke regels t.a.v. verrekening van voordeel 5 Aansprakelijkheid van verschillende personen 124 133 Hoofdelijke verbondenheid tot vergoeding van schade 134 Aansprakelijkheid voor het geheel; eigen schuld benadeelde 135 Intern regresrecht 136 Eigen schuld benadeelde t.a.v. verschillende schuldeisers afzonderlijk in aanmerking 137 Vervolg 138 Vervolg 6 Vergoeding van de ideële schade 129 139 Ideële schade 140 Vervolg, voorbeelden, discussie 141 Vergoeding, genoegdoening, handhaving 142 Art. 6:106 BW: limitatief aantal gevallen, vaststellen naar billijkheid 143 Drie gevallen: art. 6:106 lid 1 onder b 144 Vervolg 145 Drie gevallen: art. 6:106 lid 1 onder a 146 Drie gevallen: art. 6:106 lid 1 onder c 147 Overgang van en beslag op recht ideële schadevergoeding 148 Grens vermogensschade en ideële schade 7 Schade door letsel of overlijden 137 149 Schade door letsel of overlijden I Letselschade 139 150 Recht op schadevergoeding van benadeelde met letsel 151 Vervolg 152 Recht van derden op schadevergoeding 153 Kring van benadeelden en schadeposten in wetsontwerp 154 Schadeposten in definitieve wet: limitatief 155 Art. 6:107a: verhaalsrecht werkgever 156 Verweer aansprakelijke ten opzichte van derde 157 Verrekening van uitkering op grond van sommenverzekering 158 Art. 6:107 lid 3 BW en art. 6:108 lid 4 BW II Schade door overlijden 147 159 Schadevergoeding aan derden bij overlijden: limitatief aantal personen en schadeposten 160 Vergoedbare schade is gederfd levensonderhoud 161 Art. 6:108 lid 1 onder b-d 162 Verband schadevergoeding o.g.v. art. 6:108 BW en alimentatie 163 Vervolg 164 Omvang schadevergoeding en toekomstverwachtingen 165 Diverse vormen veroordeling 166 Verweer aansprakelijke ten opzichte van derde 167 Verrekening van uitkering op grond van sommenverzekering III Regresrechten 156 168 Vordering van derde o.g.v. wettelijk regresrecht XXIV
169 Vervolg 170 Regresrecht o.g.v. Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering 171 Bedrijfsongeval: verhouding privaatrechtelijk regime en sociale zekerheidsregime 172 Regresvordering uitkerende instantie 173 Vervolg 174 Civiel plafond 175 Uitsluiting regresrecht bij aantal risicoaansprakelijkheden 8 Matiging en limitering van schadevergoeding 163 176 Matiging en limitering van schadevergoeding 177 Wetshistorie art. 6:109 BW 178 Art. 6:109 BW: algemene matigingsbevoegdheid 179 Factoren bij beoordeling matiging 180 Voorbeelden relevante omstandigheden: 1. aard van de aansprakelijkheid 181 Voorbeelden relevante omstandigheden: 2. tussen partijen bestaande rechtsverhouding 182 Voorbeelden relevante omstandigheden: 3. draagkracht 183 Voorbeelden relevante omstandigheden: 4. overige 184 Vervolg 185 Verhouding matigingsrecht en vaststelling ideële schade naar billijkheid 186 Uitspraak o.g.v. art. 6:109 BW stelt omvang schadevergoeding vast; geen ontbindende voorwaarde of hiermee strijdig beding 187 Geen matiging indien verzekering(splicht) 188 Limitering van aansprakelijkheid bij amvb 189 Vervolg 2 Verbintenissen tot betaling van een geldsom 175 1 De begrippen geld en geldschuld 175 190 Geldverbintenis 191 Geld als rekeneenheid en/of object, vervolg 192 Geld als object: vervangbare zaak met bijzondere kenmerken 193 Verschil geldschuld en geldvoorwerpenschuld; betalen in bepaalde valuta; toepassingsbereik afd. 6.1.11 BW 2 De wijze van betaling 178 194 Onderwerp van deze paragraaf 195 Gangbaar geld 196 Afwijken van het nominaliteitsbeginsel 197 Vervolg 198 Vervolg 199 Betaling van valutaschuld 200 Vervolg 201 Koers in geval van omrekening; schade in vorm van koersverschil 202 Koers bij omrekening oneigenlijke valutaschuld 203 Girale betaling geldschuld; rechtsgevolgen onbevoegdheid tot girale betaling 204 Vervolg 205 Tijdstip girale betaling 206 Pinnen, chippen; Europees recht; UNCITRAL 207 Geschriften die recht op verkrijging van geld belichamen 208 Vervolg 3 De plaats van betaling 192 209 Plaats van betaling 210 Plaats van betaling geldschulden 211 Vervolg XXV
4 Wettelijke rente 194 212 Schadevergoeding bij vertraging in de nakoming: wettelijke rente 213 Fixatielijst: vaste maatstaf wettelijke rente 214 Art. 6:119 BW: wettelijke rente over geldsom; buitengerechtelijke kosten; verzuim 215 Europees recht t.a.v. handelsovereenkomst 216 Regeling naar BW (oud); regime t.a.v. boete 217 Rente over vervallen wettelijke rente 218 Verhouding contractueel bedongen rente en wettelijke rente 219 Wettelijke uitzonderingen 3 Verrekening 203 220 Tenietgaan verbintenis door verrekening 221 Vergelijkbare rechtsfiguren: betaling en opschorting 222 Rechtsgevolgen bevoegdheid tot resp. verklaring tot verrekening 223 Beperken en uitbreiden verrekeningsbevoegdheid 224 Vereisten voor geldige verrekening 225 Vereiste 1: twee personen wederkerig elkaars schuldenaar 226 Vereiste 2: te vorderen prestatie beantwoordt aan de schuld 227 Vereiste 3: schuldenaar bevoegd schuld te betalen 228 Vereiste 4: afdwingbaarheid vordering schuldenaar 229 (Geen) vormvereisten verrekeningsverklaring 230 Terugwerkende kracht verrekening; uitzonderingen 231 Uitzonderingen, vervolg 232 Uitzonderingen op wettelijke vereisten voor verrekening 233 Verrekening met gecedeerde tegenvordering voortvloeiend uit dezelfde rechtsverhouding 234 Verrekening met gecedeerde tegenvordering niet voortvloeiend uit dezelfde rechtsverhouding 235 Verrekening met vordering die is belast met beslag of beperkt recht 236 Art. 6:130 lid 1 BW: contractuele afwijkingen; analoge toepassing; overgangsrecht 237 Verrekening mogelijk ondanks verjaring 238 Verrekening ondanks verleend uitstel van betaling of van executie resp. ondanks overmacht schuldenaar 239 Geen verrekening als schuldenaar betaling had kunnen weigeren 240 Oudere bevoegdheid tot verrekening als verweer tegen latere verrekening 241 Verrekening als verweer tegen ontbinding 242 Wettelijke uitzonderingen, onder andere faillissement 243 Toewijsbaarheid vordering ondanks beroep op verrekening 244 Vervolg 245 Geen verrekening wegens bijzondere aard van de schulden 246 Wettelijke bepalingen; publiekrechtelijke schulden 247 Imputatieregels t.b.v. volgorde meer schulden aan één zijde 248 Verrekening in geval van niet op zelfde plaats betaalbare schulden: schadevergoeding 249 Beroep derde op verrekeningsbevoegdheid schuldeiser jegens wederpartij 250 Rekening-courant: verrekening o.g.v. overeenkomst 251 Verscheidene typen rekening-courant verhoudingen (aard schulden, hoedanigheid partijen) 252 Rekening-courant verhouding: hulpovereenkomst, geen schuldvernieuwing, doorlopende verrekening 253 Rechtsgevolgen van kenmerken rekening-courant verhouding XXVI
254 Imputatieregels; opeisbaarheid saldo; bezwaren saldo OVERGANG VAN VORDERINGEN EN SCHULDEN EN AFSTAND VAN VORDERINGEN 231 Inleidende opmerkingen 233 255 Inhoud van titel 6.2 BW 256 Rechtsvergelijking 4 Gevolgen van overgang van vorderingen 235 257 Vordering gaat over inclusief nevenrechten 258 Afhankelijke rechten; voorbehouden eigendom 259 Retentierecht, voorrechten 260 Recht op bedongen rente, dwangsommen 261 Geen nevenrechten: bevoegdheden tot beëindiging rechtsverhouding, recht op schadevergoeding; varia 262 Verplichtingen vorige schuldeiser 263 Vorige schuldeiser staat in voor nakoming 264 Schuldenaar behoudt verweermiddelen 265 Vervolg 266 Vervolg 267 Vervolg 268 Vordering aan order of toonder: mogelijkheden schuldenaar tot verweer beperkt 5 Subrogatie 245 1 Het begrip subrogatie; de wettelijke systematiek 245 269 Subrogatie: indeplaatsstelling derde in rechten schuldeiser na betaling 270 Doel subrogatie: versterken positie betalende derde 271 Wezen van subrogatie: theorieën 272 Derde betaalt schuldeiser in eigen naam; rechtsgevolgen 273 Begrip betaling in het kader van wettelijke subrogatie: ruim 274 Schulden waarop subrogatie betrekking kan hebben 275 Gedeeltelijke betaling: evenredig deel van vordering en nevenrechten gaat over 276 Verschillen subrogatie en cessie 2 De gevallen van subrogatie 252 277 Art. 6:150 BW: vier gevallen van subrogatie 278 Subrogatie indien derde is uitgewonnen of heeft betaald 279 Subrogatie indien derde betaalt ter voorkoming van uitwinning of bedreiging vorderingsrecht 280 Vervolg 281 Vervolg 282 Subrogatie indien derde betaalt o.g.v. aan schuldeiser bekende overeenkomst 283 Bescherming derde indien schuldeiser prestatie weigert 3 Rechtsgevolgen van subrogatie 257 I Inleiding 257 284 Rechtsgevolgen subrogatie II Additionele rechtsgevolgen bij subrogatie overeenkomstig art. 6:150 BW 258 285 Subrogatie en hoofdelijk verbonden medeschuldenaren 286 Overgang rechten schuldeiser jegens derden voorzover schuld hun aangaat 287 Omslag onvoldaan gebleven vorderingen 288 Omslag naar evenredigheid 289 Volgorde verhaal XXVII
290 Ratio stelsel art. 6:152 BW; varia III Additionele rechtsgevolgen van subrogatie in het algemeen 264 291 Recht op bedongen rente 292 Benadeling positie gesubrogeerde door schuldeiser 293 Vervolg 294 Art. 6:154 BW: toepasselijkheid, sanctie 6 Schuld- en contractsoverneming 267 1 Inleidende opmerkingen 267 295 Schuld- en contractsoverneming 296 Vervolg 297 Rechtsgevolgen overneming van een schuld door een derde 298 Rechtsgevolgen hangen af van houding crediteur: drie mogelijkheden 2 Schuldoverneming 271 299 Schuldoverneming: derde neemt schuld over, schuldeiser geeft toestemming 300 Toestemming door schuldenaar 301 Rechtspositie derden, varia 302 Verweermiddelen nieuwe schuldenaar 303 Vervolg; verweermiddelen schuldeiser tegen nieuwe schuldenaar 304 Uitoefening nevenrechten na overgang 305 Uitzonderingen: nevenrecht gaat teniet ter bescherming van derden 306 Uitzonderingen: voorrecht op aan schuldenaar toebehorende goederen gaat teniet 307 Rechtsvergelijking 3 Contractsoverneming 278 308 Contractsoverneming: derde neemt contract over, wederpartij werkt mee 309 Hele rechtsverhouding gaat over 310 Uitsluiting van overgang bijkomende of reeds opeisbare rechten en plichten 311 Aard van de overeenkomst tot contractsoverneming 7 Afstand en vermenging 283 1 Afstand 283 I Algemene opmerkingen. Totstandkoming 283 312 Overeenkomst van afstand 313 Verschijningsvormen van afstand; in dit boek gebruikte terminologie 314 Verhouding afstand en inbetalinggeving; afstand van andere rechten en bevoegdheden dan vorderingsrechten 315 Wilsovereenstemming ten aanzien van afstand vorderingsrecht 316 Veronderstelde instemming schuldenaar bij afstand om niet 317 Ratio art. 6:160 lid 2 BW en toepassingsmogelijkheden 318 Varia 319 Afstand niet ten nadele van bepaalde gerechtigden II Schuldvernieuwing 290 320 Begrip schuldvernieuwing en vereisten 321 Vereiste 1 322 Vereiste 2 323 Vereiste 3 324 Vereiste 4 325 Objectieve schuldvernieuwing; wijze 1: vervangen verbintenis 326 Wel of geen schuldvernieuwing: voorbeelden 327 Vervolg 328 Objectieve schuldvernieuwing; wijze 2: verandering oorzaak van de verbintenis XXVIII
329 Subjectieve schuldvernieuwing 330 Subjectieve schuldvernieuwing: nieuwe schuldenaar (passieve novatie) 331 Subjectieve schuldvernieuwing: nieuwe schuldeiser (actieve novatie) 332 Subjectieve schuldvernieuwing: passief en actief 333 Rechtsgevolgen afstand: tenietgaan oorspronkelijke vorderingsrechten en nevenrechten 334 Rechtsgevolgen schuldvernieuwing m.b.t. verweermiddelen en bevoegdheden schuldenaar 335 Vervolg 336 Rechtsgevolgen schuldvernieuwing t.a.v. schuldeiser 2 Vermenging 302 337 Vermenging: schuldeiser en schuldenaar verenigen zich in één persoon 338 Wanneer verbintenis niet tenietgaat door vermenging 339 Vervolg 340 Vermenging werkt relatief 341 Toepassingsgevallen art. 6:161 lid 3 BW; andere gevallen van relativering RECHTSVORDERINGEN 307 Inleidende opmerkingen 309 342 Titel 3.11 BW: rechtsvorderingen 8 De rechtsvordering tot nakoming; reële executie 311 343 Vordering in rechte tot nakoming 344 Vervolg 345 Rechtsvergelijking 346 Directe en indirecte reële executie 347 Vervolg 348 Directe reële executie van verbintenis om te geven 349 Reële executie van vordering tot overdracht en levering registergoederen; beslag 350 Volgorde botsende vorderingen tot nakoming 351 Vervolg 352 Directe reële executie van verbintenis om te doen resp. om rechtshandeling te verrichten 353 Inhoud vordering schuldeiser; machtiging 354 Kosten uitvoering verbintenis; buiten toepassing verklaring art. 3:299 lid 1 BW 355 Verhouding art. 3:299 lid 1 BW en schadevergoeding schuldeiser t.a.v. kosten o.g.v. wanprestatie schuldenaar; verbintenis rechtshandeling te verrichten 356 Directe reële executie van verbintenis om niet te doen 357 Vervolg 358 Indirecte reële executie: lijfsdwang, dwangsom 9 Bevrijdende verjaring 325 359 Plaats van verjaring in het verbintenissenrecht 360 Rechtsvergelijking 361 Europees recht algemene leerstukken: effectiviteit, gelijkwaardigheid, doelmatigheid 362 Vervolg 363 Verjaringsregime aansprakelijkheid Unie 364 Belang regime aansprakelijkheid Unie voor nationaal recht 365 EVRM 366 Europees recht: specifieke regelingen 367 Rechtsvergelijking XXIX
368 PECL 369 Aspecten rechtsvergelijking: a-g 370 a. Het algemene verjaringsregime 371 b. De lengte van de termijnen 372 c. Het moment waarop de verjaring begint te lopen 373 d. De invloed van de (on)bekendheid van de schuldeiser met de vordering 374 e. De invloed van de onmogelijkheid een vordering in te stellen 375 f. De mogelijkheid om uitzonderingen te maken op (rechtsgevolgen van) de verjaring 376 g. De mogelijkheid om te verrekenen ondanks verjaring van de vordering 1 Begripsbepaling en strekking 335 377 Begrip verjaring 378 Algemene en bijzondere regelingen bevrijdende verjaring 379 Toepasselijkheid op verbintenissen uit publiekrechtelijke rechtsverhouding 380 Beroep op verjaring is geen kwade trouw 380a Beroep op verjaring in strijd met redelijkheid en billijkheid 381 Rationes verjaring 382 Belangen schuldenaar 383 Algemeen belang 384 Belangen schuldeiser 385 Afweging uiteenlopende belangen 386 Overwegingen die geen grondslag vormen voor geldende verjaringsregime 2 Werking van de extinctieve verjaring 341 387 Door verjaring gaat recht te vorderen verloren 388 Verjaring: niet van rechtswege, geen ambtshalve toepassing 389 Beroep op verjaring: in en buiten rechte 390 Natuurlijke verbintenis 391 Andere materieelrechtelijke gevolgen verjaring 3 Afstand van verjaring 345 392 Bevestiging verbintenis door afstand van verjaring 393 Uitdrukkelijke of stilzwijgende afstand 394 Afstand niet voor verstrijken verjaringstermijn 395 Afstand is eenzijdige gerichte rechtshandeling 396 Afstand en belangen van schuldeisers en andere belanghebbenden 4 Tijdsduur van de extinctieve verjaring; verschillende verjaringen 348 397 Plan van behandeling I Aanvang en voltooiing van de extinctieve verjaring van art. 3:306 BW 349 398 Aanvang verjaring verplichting tot geven of tot doen 399 Verhouding tot opeisbaarheid 400 Begin verjaring II Aanvang en voltooiing van de extinctieve verjaring van art. 3:307-311 BW 351 401 Aanvang en voltooiing verjaring III De algemene verjaringstermijn van twintig jaar 352 402 Algemene verjaringstermijn van twintig jaar IV De korte verjaringen van vijf jaar van art. 3:307-312 BW 353 403 Bijzondere regels verjaring: art. 3:307 e.v. BW 404 Verjaring verbintenis uit overeenkomst tot geven of doen 405 Vervolg 406 Verjaring rechtsvordering tot betalen renten etc 407 Verjaring vordering tot betaling wettelijke rente 408 Ratio korte verjaring 409 Verjaring per verschenen termijn XXX
410 Verjaring rechtsvordering uit onverschuldigde betaling 411 Verjaring rechtsvordering tot vergoeding van schade 412 Voortdurende schade; componenten van dezelfde schade; overmacht aan zijde benadeelde; vordering regresnemer 413 Lange verjaringstermijn: tijdstip gebeurtenis 414 Versoepeling lange termijn 415 Bekendheid ex art. 3:310 lid 1 BW 415a Bekendheid in situaties van doorwerkende aansprakelijkheid 415b Geen verjaring ten aanzien van toekomstige schade 415c Regresvordering en ontstaan van schade 416 Letsel- en overlijdensschade: bekendheid schade en aansprakelijke persoon 417 Minderjarigen 418 Bijzondere bepalingen t.a.v. onrechtmatige daad 419 Verjaring rechtsvordering tot ontbinding, herstel, ongedaanmaking 420 Verjaring vordering ter zake van wanprestatie, bedongen rente, afgifte van vruchten V Verspreide bepalingen betreffende verjaring 369 421 Afzonderlijke wettelijke regelingen bevrijdende verjaring VI Contractuele verjaringstermijnen 370 422 Kortere verjaringstermijn o.g.v. overeenkomst 5 Stuiting van de verjaring 371 423 Stuiting verjaring 424 Wijzen van stuiting 425 Vervolg 426 Vervolg 427 Nieuwe verjaringstermijn na stuiting 6 Verlenging van de verjaring 377 428 Gronden voor verlenging verjaring 429 Limitatieve regeling verlenging verjaring 430 Vervolg 7 Vervaltermijnen 379 431 Vervaltermijnen 432 Verhouding verjaring en verval 433 Regime verjaring niet van toepassing op verval 434 Ambtshalve toepassing vervaltermijnen indien in belang openbare orde 435 Geen afstand van verval 436 Geen stuiting; uitzonderingen 437 Geen schorsing of verlenging; uitzonderingen 438 Verval op grond van overeenkomst; verkorten wettelijke vervaltermijn bij overeenkomst 439 Contractuele afwijking van wettelijke vervaltermijn 440 Vervaltermijn gesteld door partij of rechter XXXI