ONKRUIDBEHEERSING IN KOEPEL ZOMERTEELT BABYLEAF RASSENPROEF NAJAARSTEELT BIO

ONKRUIDBEHEERSING IN KOEPEL ZOMERTEELT BABYLEAF RASSENPROEF NAJAARSTEELT BIO Proefcode: GB10BLRS01 GB10BBOB01 Uitgevoerd in opdracht van: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Technisch Comité Karreweg 6 9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Door: Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6 9770 Kruishoutem Tel ++ 32 (0)9 381 86 86 Fax ++ 32 (0)9 381 86 99 pcg@proefcentrum-kruishoutem.be Proefverantwoordelijke: Justine Dewitte Studieverantwoordelijke: Nico Vergote Directeur: Bruno Gobin Datum: 18/04/2011 Studieverantwoordelijke Directeur N. Vergote Dr. B. Gobin Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 86 F: +32 (0)9 381 86 99 BTW: 0416.682.702 RPR: 0416.682.702 info@proefcentrum-kruishoutem.be www.proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK 103-2046532-94 IBAN: BE87 1032 0465 3294 BIC: BCGECHGG

Abstract Tijdens de zomer is het financieel minder interessant te telen in koepel daar een uitgebreid gamma via open luchtteelten (gemakkelijkere mechanisering) beschikbaar komt op de markt. Een voorjaarsteelt en najaarsteelt aanhouden per jaar is vaak het meest rendabel. Toch is de periode tussenin niet onbelangrijk daar het onkruid dat zich dan ontwikkelt gevolgen kan hebben voor de daaropvolgende teeltseizoenen. Aan de hand van een demonstratieproef wordt tijdens de zomer uitgetest wat het meest doeltreffend is, de bodem afdekken met antiworteldoek of inzaaien met groenbemester. Daaropvolgend komt de onkruidgevoelige najaarsteelt babyleaf. Hierbij worden verschillende rassen opgenomen, allen slasoorten. Uit de proef bleek dat het afdekken van een tunnel tijdens de zomer met antiworteldoek minder onkruid met zich meebrengt in de volgteelt. Dit is dus zeker en vast een interessante toepassing bij onkruidgevoelige najaarsteelten. Wanneer tijdens de zomer echter Phacelia ingezaaid wordt, zal een hogere opkomst behaald worden, wellicht door een beter behoud van bodemstructuur en bodemleven. Ter plaatse gezaaide gewassen die minder onkruidgevoelig zijn, kunnen uit deze toepassing dan weer voordeel halen. De opbrengst die behaald wordt in de volgteelt is onafhankelijk van de onkruidbeheersingstechniek die in de zomer is toegepast. Algemeen ligt het stukgewicht in deze proef laag door een vroege oogst (aanwezigheid van vorst). Eind september zaaien geeft meer opbrengstzekerheid. Groene batavia en groene bindsla komen als najaarsteelt babyleaf in koepel als beste types uit de hoek voor wat betreft productie. Groene bindsla scoort eveneens het best naar houdbaarheid toe. Algemeen hebben rode types sla een geringere rand- en smetaantasting en zijn deze iets beter bestand tegen de vorst. Productietopper bij groene batavia is Lettony (Vitalis); bij groene bindsla is dit Palosta (Vitalis). Bij het lollo rossa type komt Redlo (Vitalis) als beste ras naar voor betreffende de productie, voor rode eikenbladsla is dit Sadawi (Graines Voltz). Inhoudstabel 1 Inleiding... 3 2 Materiaal en methoden... 3 2.1 Objecten... 3 2.2 Draaiboek... 3 2.3 Proefveld / infrastructuur... 4 3 Resultaten en bespreking... 5 3.1 Resultaten... 5 3.2 Bespreking... 9 4 Besluit... 11 5 Samenwerking... 11 Pagina 2 of 2

1 Inleiding Tijdens de zomer is het financieel minder interessant te telen in koepel daar een uitgebreid gamma via open luchtteelten (makkelijkere mechanisering) beschikbaar komt op de markt. Een voorjaarsteelt en najaarsteelt aanhouden per jaar is vaak het meest rendabel. Toch is de periode tussenin niet onbelangrijk daar het onkruid dat zich dan ontwikkelt gevolgen kan hebben voor de daaropvolgende teeltseizoenen. Aan de hand van een demonstratieproef wordt tijdens de zomer uitgetest wat het meest doeltreffend is, de bodem afdekken met antiworteldoek of inzaaien met groenbemester. Daaropvolgend komt de onkruidgevoelige najaarsteelt babyleaf. Hierbij worden verschillende rassen opgenomen, allen slasoorten. 2 Materiaal en methoden 2.1 Objecten Onkruidbeheersingstechniek Zaadhuis/firma Opmerking Zaad behandeling Antiworteldoek Phacelia Sanac Vadis (AVEVE) minimaal 90g/m² (gebruik van doek 130g/m²) zaaidichtheid 3x zo dicht als normaal (= 3 x 120g/are) voor beter onkruiddrukkend effect gangbaar niet ontsmet Variëteit Zaadhuis Resistenties Zaad behandeling Opmerking Amerikanischer brauner Bingenheimer Bio Groene batavia Belavita Sygenta BL1-26 Gangbaar NCB Rode eikenblad Cierbiata Bingenheimer Bio Groene eikenblad Galasta Vitalis BL1-27 bio Groene bindsla Redza Vitalis bio Rode bindsla GV39017 Graines Voltz BL 1-16,19,21,23 Gangbaar NCB Lollo rossa GV 34043 (Tesy) Graines Voltz BL 1-25 Gangbaar NCB Lollo rossa Lettony Vitalis BL1-27 Gangbaar NCB Groene batavia LR 4671 Uniseeds BL1-26 Gangbaar NCB Groene batavia Maravilla de Verano Bingenheimer Bio Groene batavia Palosta Vitalis BL1-27 / NR:0 Bio Groene bindsla Redlo Vitalis BL1-26 Bio Lollo rossa Revenge Graines Voltz BL 1-16,19,21,23 Gangbaar NCB Groene batavia Roblita Sygenta BL1-26 Gangbaar NCB Lollo rossa Sadawi Graines Voltz BL1-27 / NR:0 Bio Rode eikenblad Secco Vitalis Bl 1-27 /Nr0 Bio Groene batavia Proefdesign Aantal parallellen Aantal objecten Multifactoriële gerandomiseerde blokkenproef (2 factoren) 8 (7 in resultaten verwerkt) 16 rassen, 2 onkruidbeheersingstechnieken 2.2 Draaiboek 21/06/2010 zaai Phacelia 12/07/2010 antiworteldoek na kieming onkruid 24/08/2010 maaien Phacelia 06/09/2010 klepelen Phacelia 05/10/2010 zaai babyleaf 29/11/2010 Oogst par 3,4,5,6 06/12/2010 Oogst par 1,2,7 Pagina 3 of 3

2.3 Proefveld / infrastructuur Locatie proef Koepel 11 Voorgaande teelt Rode biet Ras (+zaadhuis) Zie objecten Zaaispecificatie Ter plaatse Tabel: Bodemanalyse PCG Datum Staalname diepte NO3 N NH4 + -N EC phkcl (cm) kg/ha kg/ha ms/cm 16/02/2010 0-30 71 6.94 0.28 7.22 Tabel: Bemesting Datum Hoeveelheid Samenstelling meststof (%) Meststof kg/ha N P2O5 K2O MgO 1166 Ecomix (9-3-3) 9 3 3 400 Patentkali 0 0 30 10 Tabel: Algemene gewasbescherming Datum Product Dosis per hectare l of kg Actieve stof 01/10/2010 Contans 4 kg Coniothyrium minitans 28/10/2010 Xentari 1 kg Bacillus thuringiensis Pagina 4 of 4

3 Resultaten en bespreking 3.1 Resultaten Tabel: Onkruidbeoordeling 27/09/2010: object Phacelia (aantal plantjes/m²) Echinochloa crus galli Chenopodium album Stellaria media Urtica urens Raphanus sativus Phacelia tanacetifolia hanenpoot melganzenvoet muur brandnetel radijs Phacelia % veldbedekking globaal 0,25 3,5 400,75 12,75 1,75 89,75 15 Tabel: Onkruidbeoordeling 22/10/2010: object Phacelia en antiworteldoek (aantal plantjes/m²) Onkruid Poa annua Chenopodium album Senecio vulgaris Stellaria media Capsella bursa-pastoris Anthemis arvensis straatgras melganzenvoet klein kruiskruid muur herderstasje kamille Antiworteldoek 2,75 4,5 0,25 36 0 4,25 Phacelia 1,5 35,75 0,75 114,5 1,5 1,75 Gemiddelde 2,12 20,12 0,5 75,25 0,5 3 Onkruid Urtica urens Galinsoga spp. Spergula arvensis Amaranthus retroflexus Raphanus sativus Phacelia tanacetifolia brandnetel knopkruid spurrie andere papegaaienkruid radijs Phacelia % veldbedekking globaal Antiworteldoek 5,75 0,5 1,5 0,25 0 0,5 1 0,45 Phacelia 11,75 20,5 1,5 0,75 0,5 1,25 18,25 6 Gemiddelde 8,75 10,5 1,5 0,5 0,25 0,875 9,625 3,225 Tabel: Onkruidbeoordeling 20/11/2010: object Phacelia en antiworteldoek (%) Object Totale veldbedekking (zonder dubbel tellen) Veldbedekking onkruid Veldbedekking babyleaf Som veldbedekking onkruid + babyleaf Antiworteldoek 64 17,5 62,5 80 Phacelia 94,5 80 60 140 Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 86 F: +32 (0)9 381 86 99 BTW: 0416.682.702 RPR: 0416.682.702 info@proefcentrum-kruishoutem.be www.proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK 103-2046532-94 IBAN: BE87 1032 0465 3294 BIC: BCGECHGG

Tabel 1: Beoordeling rassen Ras Gemiddelde opbrengst (gram/m²) Amerikanischer brauner 1004.643 bcd Belavita 283.929 ef Cierbiata 622.143 bcdef Galasta 1085.357 bc Redza 223.214 f GV39017 907.143 bcde GV 34043 (Tesy) 426.786 def Lettony 1961.071 a LR 4671 1062.500 bcd Maravilla de Verano 947.857 bcd Palosta 1223.571 b Redlo 965.714 bcd Revenge 705.000 bcdef Roblita 617.500 bcdef Sadawi 476.786 cdef Secco 1003.571 bcd Gemiddelde 844.799 p-waarde 0,00 Aan de hand van een factoriële Anova-analyse werd nagegaan of er interactie was tussen het ras en de onkruidbeheersingstechniek: - Opbrengst (g/m²) p= 0,40 nee - Opkomst (%) p= 0,99 nee Tabel: Productiebeoordeling batavia groen Ras Behandeling Gram/plant Gram/m² % opkomst Amerikanischer brauner 2.1 b 1004.6 b 58.6 b Lettony 3.4 a 1961.1 a 71.0 ab LR 4671 2.1 b 1062.5 b 65.7 ab Maravilla de Verano 1.9 b 947.9 b 62.8 ab Revenge 1.2 c 705.0 c 71.3 ab Secco 1.9 b 1003.6 b 63.1 ab Antiworteldoek 2.4 1199.4 61.2 Phacelia 1.8 1028.8 69.6 Gemiddelde 2.1 1114.1 65.4 p-waarde 0.00 0.00 0.01 Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg 6, B-9770 Kruishoutem T: +32 (0)9 381 86 86 F: +32 (0)9 381 86 99 BTW: 0416.682.702 RPR: 0416.682.702 info@proefcentrum-kruishoutem.be www.proefcentrum-kruishoutem.be Bank: LBK 103-2046532-94 IBAN: BE87 1032 0465 3294 BIC: BCGECHGG

Tabel: Kwaliteitsbeoordeling batavia groen Ras Rand Vorstschade Smet Houdbaarheid Amerikanischer brauner 6.5 6.0 3.5 2.1 Lettony 6.5 7.5 3.0 2.0 LR 4671 7.0 6.5 4.5 2.0 Maravilla de Verano 7.3 7.0 4.5 2.4 Revenge 6.0 5.0 5.5 1.8 Secco 6.5 7.8 5.5 1.9 Gemiddelde 6.6 6.6 4.4 2.0 1= veel veel veel slecht 9= geen geen geen uitstekend Tabel: Productiebeoordeling lollo rossa Ras Behandeling Gram/plant Gram/m² % opkomst GV39017 1.3 b 442.9 c 41.3 c GV 34043 (Tesy) 1.0 b 426.8 c 53.0 bc Redlo 1.8 a 965.7 a 70.9 a Roblita 1.2 b 617.5 b 63.2 ab Antiworteldoek 1.4 605.0 50.6 Phacelia 1.2 621.4 63.7 Gemiddelde 1.3 613.2 57.1 p-waarde 0.00 0.00 0.00 Tabel: Kwaliteitsbeoordeling lollo rossa Ras Rand Vorstschade Smet Houdbaarheid GV39017 8.3 8.3 5.3 1.9 GV 34043 (Tesy) 7.3 7.8 7.3 2.2 Redlo 8.5 8.5 7.8 2.3 Roblita 8.5 8.3 8.3 1.9 Gemiddelde 8.1 8.2 7.1 2.1 1= veel veel veel slecht 9= geen geen geen uitstekend Pagina 7 of 7

Tabel: Productiebeoordeling rode eikenbladsla Ras Behandeling Gram/plant Gram/m² % opkomst Belavita 1.2 283.9 28.1 b Sadawi 1.3 476.8 49.7 a Antiworteldoek 1.6 426.1 32.2 Phacelia 1.0 325.3 44.2 Gemiddelde 1.3 378.0 38.5 p-waarde 0.84 0.28 0.00 Tabel: Kwaliteitsbeoordeling rode eikenbladsla Ras Rand Vorstschade Smet Houdbaarheid Belavita 8.5 8.5 8.0 2.0 Sadawi 7.8 7.8 6.8 1.9 Gemiddelde 8.1 8.1 7.4 1.9 1= veel veel veel slecht 9= geen geen geen uitstekend Tabel: Productiebeoordeling groene bindsla Ras Behandeling Gram/plant Gram/m² % opkomst Galasta 2.2 1085.4 59.4 b Palosta 2.0 1223.6 79.9 a Antiworteldoek 2.2 1143.2 63.1 Phacelia 2.0 1165.7 76.3 Gemiddelde 2.1 1154.5 69.7 p-waarde 0.14 0.14 0.00 Tabel: Kwaliteitsbeoordeling groene bindsla Ras Rand Vorstschade Smet Houdbaarheid Galasta 6.8 6.5 5.0 5.7 Palosta 7.0 6.0 3.0 2.9 Gemiddelde 6.9 6.3 4.0 4.3 1= veel veel veel slecht 9= geen geen geen uitstekend Pagina 8 of 8

Tabel: Productiebeoordeling overige Ras Behandeling Gram/plant Gram/m² % opkomst Cierbiata Antiworteldoek 2.0 605.7 33.9 Redza Antiworteldoek 1.0 182.9 22.9 Cierbiata Phacelia 1.7 638.6 45.8 Redza Phacelia 0.6 263.6 51.7 Tabel: Kwaliteitsbeoordeling overige Ras Rand Vorstschade Smet Houdbaarheid Cierbiata 6.0 6.5 5.5 3.3 Redza 8.5 7.3 8.3 2.0 1= veel veel veel slecht 9= geen geen geen uitstekend 3.2 Bespreking Ondanks de Phacelia drie maal dichter gezaaid werd om het onkruiddrukkend effect te bevorderen, verliep de opkomst niet zo vlot. Er werd tijdens de zomer nog af en toe water gegeven in de koepel (analoog als praktijksituatie) maar toch kwam het gewas te vroeg en ongelijkmatig in bloei. Vervolgens werd de Phacelia gemaaid en geklepeld. Er werden een drietal onkruidbeoordelingen uitgevoerd tijdens de proefopstelling. De eerste vond plaats vlak voor de zaai van babyleaf. Opvallend hierbij was dat het object met de antiworteldoek onkruidvrij was. Dit was niet verwonderlijk daar de doek er zo lang mogelijk bleef opliggen. Bij beoordeling van het object Phacelia werd voornamelijk muur aangetroffen, maar ook kiemplantjes Phacelia waren behoorlijk talrijk present. Bij de tweede onkruidbeoordeling, ongeveer 2,5 weken na zaai van de babyleaf, kon dezelfde trend als bij de eerste beoordeling waargenomen worden. Het object antiworteldoek bevatte veel minder onkruid dan het object Phacelia. De diversiteit in soorten onkruid is toegenomen; het meest aanwezig waren muur, melganzenvoet en knopkruid. De derde beoordeling vond niet veel voor oogst plaats. Naar diversiteit van de verschillende soorten onkruid was er zo goed als geen verschil met de vorige beoordeling. De opkomst babyleaf was in beide objecten zo goed als gelijk; de onkruiddruk was echter veel groter in het object Phacelia. Batavia groen Amerikanischer brauner (Bingenheimer) vertoonde de laagste opkomst en een gemiddelde opbrengst, zowel gram per plant als gram per m². Lettony (Vitalis) behaalde een significant hogere opbrengst voor wat betreft het stukgewicht, maar ook het behaalde gewicht per m². De opkomst van dit ras vertoonde een positieve trend. Er was echter behoorlijk veel smet aanwezig bij de oogst. LR 4671 (Uniseeds) scoorde zowel naar opkomst als opbrengst gemiddeld. Maravilla de Verano (Bingenheimer): Ook dit ras scoorde gemiddeld op opkomst en opbrengst; hoewel de scores algemeen iets lager lagen dan bovengenoemd ras. Revenge (Graines Voltz) behaalde een significant lagere opbrengst dan de andere groene batavia rassen opgenomen in de proef. De opkomst vertoonde nochtans een positieve trend. In vergelijking met de overige rassen groene batavia, was er vrij veel vorstschade aanwezig; de smetaantasting was dan weer iets minder. Pagina 9 of 9

Secco (Vitalis): De scores die Secco behaalde voor opbrengst en opkomst waren gelijkaardig aan deze van Maravilla de Verano. Enkel naar vorstschade en smetaantasting scoorde dit ras iets beter. Lollo rossa GV39017 (Graines Voltz) vertoonde een gemiddeld plantgewicht. Toch was de opbrengst (g/m²) significant lager, wat te verklaren is door de (eveneens significant) lagere opkomst. De aantasting van smet was bij dit ras het hoogst aanwezig. GV34043 (Tesy) (Graines Voltz): Dezelfde trend als deze van GV39017 kan gevolgd worden voor dit ras. Het plantgewicht was gemiddeld tot laag; de opbrengst (g/m²) was eveneens significant lager dan de overige rassen; de opkomst was gemiddeld tot laag. Redlo (Vitalis) scoorde significant hoger, in vergelijking met de andere in de proef opgenomen lollo rossa rassen, op alle vlak: plantgewicht, opbrengst en opkomst. Roblita (Syngenta) behaalde een gemiddelde opkomst en plantgewicht. De opkomst was gemiddeld tot goed. De smetaantasting was gering. Rode eikenbladsla Belavita (Syngenta) scoorde significant lager voor wat betreft de opkomst. Dit reflecteerde zich in de opbrengst (g/m²) die toch ook beduidend lager lag in vergelijking met Sadawi. Het stukgewicht was gemiddeld. De aanwezigheid van smet was gering. Sadawi (Graines Voltz) behaalde op alle vlak (al dan niet significant) betere scores. De opkomst was significant beter, wat zich reflecteerde in de opbrengstgegevens. Het stukgewicht behaalde het gemiddelde van de twee rassen. Groene bindsla Galasta (Vitalis): Het gewicht per stuk was quasi analoog voor beide rassen. De opkomst lag significant lager, wat naar voor kwam in de iets lagere opbrengstcijfers. De houdbaarheid van Galasta was positief. Palosta (Vitalis) scoorde op zijn beurt significant beter voor de parameter opkomst; daaruit volgde een iets betere opbrengst. De smetaantasting was gering, wat dus eveneens positief was. Overige Cierbiata (Bingenheimer) is van het type groene eikenblad. Redza (Vitalis) is rode bindsla. Daar dit andere types babyleaf zijn, konden deze gegevens niet met elkaar vergeleken worden. Algemeen kon opgemerkt worden dat het stukgewicht van elk type redelijk laag was. De reden van de vroege oogst was de vorst die vroeg op het jaar reeds voorkwam. Wanneer de gemiddelden van de verschillende types met elkaar vergeleken werden, werd vastgesteld dat groene batavia en groene bindsla goed scoorden op alle vlak van productie (plantgewicht, opbrengst en opkomst). Verder behaalde de groene eikenbladsla ook een behoorlijk stukgewicht; lollo rossa en rode bindsla behaalden hier mindere scores. Naar opbrengst toe (g/m²) bereikte lollo rossa en groene bindsla behoorlijke scores; rode eikenbladsla en rode bindsla scoorden het minst. Voor de beoordelingsparameter opkomst kon dezelfde trend gelogd worden als deze van opbrengst. De groene types hadden allen een even goede score bij de aanwezigheid rand, smet en vorstschade; de rode slatypes scoorden op deze parameters minder. Naar houdbaarheid scoorde groene bindsla beter dan de andere types, maar algemeen lagen de scores van deze parameter heel laag. Bij het maken van de vergelijking tussen de verschillende onkruidbeheersingstechnieken en hun invloed op de onkruidgevoelige teelt, konden enkele trends waargenomen worden. Het stukgewicht was voor elk type babyleaf groter wanneer het gezaaid werd na de afdekking met antiworteldoek. Soms was dit verschil verwaarloosbaar, in enkele gevallen dan weer niet. Bij de parameter aantal gram per m²"kon geen trend Pagina 10 of 10

waargenomen worden, die te relateren was aan de onkruidbeheersingstechniek die eraan vooraf ging. De opkomst was steeds beduidend beter bij de objecten waar vooraf Phacelia werd gezaaid. Wellicht houden de mindere opkomst, mogelijks te wijten door iets droger te starten met de teelt, en het hoger stukgewicht bij het object antiworteldoek onlosmakend verband met elkaar. 4 Besluit Het afdekken van een tunnel tijdens de zomer met antiworteldoek brengt minder onkruid met zich mee in de volgteelt. Dit is dus zeker en vast een interessante toepassing bij onkruidgevoelige najaarsteelten. Wanneer tijdens de zomer echter Phacelia ingezaaid wordt, zal een hogere opkomst behaald worden, wellicht door een beter behoud van bodemstructuur en bodemleven. Ter plaatse gezaaide gewassen die minder onkruidgevoelig zijn, kunnen uit deze toepassing dan weer voordeel halen. De opbrengst die behaald wordt in de volgteelt is onafhankelijk van de onkruidbeheersingstechniek die in de zomer is toegepast. Algemeen ligt het stukgewicht in deze proef laag door een vroege oogst (aanwezigheid van vorst). Eind september zaaien geeft meer opbrengstzekerheid. Groene batavia en groene bindsla komen als najaarsteelt babyleaf in koepel als beste types uit de hoek voor wat betreft productie. Groene bindsla scoort eveneens het best naar houdbaarheid toe. Algemeen hebben rode types sla een geringere rand en smetaantasting en zijn deze iets beter bestand tegen de vorst. Productietopper bij groene batavia is Lettony (Vitalis); bij groene bindsla is dit Palosta (Vitalis). Bij het lollo rossa type komt Redlo (Vitalis) als beste ras naar voor betreffende de productie, voor rode eikenbladsla is dit Sadawi (Graines Voltz). 5 Samenwerking Deze proef gebeurde in het kader van het project Vetabio. Het project Vetabio werd gerealiseerd in het kader van het Interreg IV project Frankrijk Wallonië Vlaanderen met ondersteuning van het Europese Fonds van Regionale Ontwikkeling (FEDER), de Regionale Raad van Nord Pas de Calais, de Algemene Raad van het Noorden, de provincie Oost- Vlaanderen, de provincie West-Vlaanderen, de regio Wallonië en de algemene dienst van Wallonië. Pagina 11 of 11