Elektrisch vervoer in 20 vragen

lektrisch vervoer in 20 vragen e startgids voor bedrijven 2013 >> ls het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal

Waarom zou ik kiezen voor V? Inhoud Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 3. Wat is elektrisch vervoer (V)? 4 1. Wat is het verschil tussen elektrisch en conventioneel vervoer? 4 2. Wat is het bereik van elektrische voertuigen? 5 3. Hoe zit het met de milieuvoordelen van V? 5 4. Zijn elektrische voertuigen veilig? 6. Waarom zou ik kiezen voor V? 8 5. Wat is de verwachte groei van V? 8 6. Wat zijn de voordelen? 9 7. Wat zijn mogelijke barrières? 10. Welke elektrische voertuigen zijn er op de markt? 12 8. Welke elektrische personenauto s zijn verkrijgbaar? 12 9. Welke elektrische bedrijfsauto s zijn verkrijgbaar? 12 10. Is een e-scooter, e-fiets of e-boot ook een optie? 13. Wat zijn de kosten van V? 15 11. Wat zijn de belangrijkste kostenverschillen tussen V en conventioneel? 15 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? 16 13. Is V duurder dan rijden op benzine of diesel? 19. 21 14. Hoe kan de accu worden opgeladen? 21 15. Waar kunnen elektrische voertuigen opladen? 22. Hoe breng ik V in de praktijk? 26 16. ij wie kan ik terecht voor een elektrisch voertuig en oplaadpunt? 26 17. Hoe kan ik V gebruiken in mijn communicatie? 28. 29 18. Hoe past V bij de transitie naar duurzame en lokale energieopwekking? 29 19. aan we in de toekomst snelladen, draadloos laden of batterij wisselen? 30 20. Past V in de opkomst van nieuwe mobiliteitstrends? 31 ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 32 34 Publicaties 34 Websites 34 35 2

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? lektrisch vervoer (V) is bezig aan een gestage opmars: elektrische auto s zijn steeds meer aanwezig in de showrooms én op de Nederlandse wegen. oordat ook de laadinfrastructuur steeds verder wordt uitgerold, is V voor een groeiend aantal bedrijven en individuen een serieus alternatief als bedrijfsof personenvoertuig.. Wat is elektrisch vervoer (V)?. Waarom zou ik kiezen voor V?.. Wat zijn de kosten van V?.. Hoe breng ik V in de praktijk?. ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V lektrisch vervoer is dus in opkomst, maar tegelijkertijd moet worden geconstateerd dat veel bedrijven nog onvoldoende bekend zijn met deze nieuwe vorm van vervoer en wat erbij komt kijken. en inventarisatie onder bedrijven die V al omarmd hebben en bedrijven die overwegen dit te doen, leerde dat zij veelal dezelfde vragen over V hebben. eze gids geeft antwoord op de 20 belangrijkste vragen die ondernemers en bedrijven hebben over V, onderverdeeld in zeven hoofdvragen: Het doel van deze gids is om een helder en betrouwbaar overzicht te geven van de mogelijkheden van V om daarmee de eventuele overstap naar een elektrisch voertuig voor ondernemers te vereenvoudigen. lternatieve brandstoffen zoals groengas en aardgas dragen net als V bij aan de verduurzaming van transport. eze gids is echter gericht op V, omdat V specifieke kenmerken heeft en veel bedrijven behoefte hebben aan meer informatie hierover. 3

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Wat is elektrisch vervoer (V)? onventioneel brandstofvoertuig Verbrandingsmotor randstoftank lektrische auto s met range extender Verbrandingsmotor/ generator Regenererend remsysteem lektrische motor ccu randstoftank Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 1. Wat is het verschil tussen elektrisch en conventioneel vervoer? Wat we onder elektrisch vervoer verstaan is het makkelijkst uit te leggen door het te vergelijken met conventioneel vervoer. lektrische voertuigen worden deels of volledig aangedreven door een elektromotor, terwijl conventionele voertuigen worden aangedreven door een verbrandingsmotor. iguur 1 toont de verschillen tussen conventionele voertuigen en elektrische voertuigen. Voertuigen worden alleen als elektrisch beschouwd, als de elektromotor stroom haalt uit een accu die kan worden opgeladen via het elektriciteitsnet. Hybride voertuigen die niet via het elektriciteitsnet kunnen worden opgeladen worden dus niet gezien als elektrische voertuigen, omdat de puur elektrische actieradius van deze auto s (vaak slechts ca. 2 km) te beperkt is. onventionele voertuigen worden aangedreven door een verbrandingsmotor die wordt gevoed door brandstoffen zoals benzine of diesel vanuit een brandstoftank. Plug-in hybride voertuig Verbrandingsmotor Regenererend remsysteem lektrische motor ccu randstoftank Plug in hybride voertuigen worden aangedreven door een elektromotor of een verbrandingsmotor of in combinatie met elkaar. e elektromotor wordt gevoed door een accu die via het elektriciteitsnet kan worden geladen. Plug in hybride voertuigen kunnen tot circa 25 50 km volledig elektrisch rijden, waarna de verbrandingsmotor het overneemt. lektrische auto s met range extender (afstandsvergroter) worden altijd aangedreven door de elektromotor. e brandstofmotor voedt slechts de elektromotor om het bereik te vergroten zodra de accu niet meer voldoende capaciteit heeft om zelfstandig de elektromotor te voeden. e puur elektrische actieradius van range extenders bedraagt vaak circa 60 80 km. lektrische auto Regenererend remsysteem lektrische motor ccu Volledig elektrische auto s (ook wel V, naar ull lectric Vehicle of V, naar attery lectric Vehicle) hebben alleen een elektromotor en rijden dus altijd elektrisch. e motor wordt alleen gevoed door een accu die met stroom via het elektriciteitsnet wordt opgeladen. e huidige volledig elektrische voertuigen hebben een range van 80 480 km, afhankelijk van de capaciteit van de accu. iguur 1 : Verschil tussen conventioneel brandstofvoertuig en elektrische voertuigen 4

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 2. Wat is het bereik van elektrische voertuigen? Het bereik van elektrisch voertuigen verschilt. Range extenders en plug-in hybride voertuigen hebben een bereik van 500-700 km, vergelijkbaar met dat van conventionele voertuigen. Volledig elektrische auto s kennen een bereik van 80-480 km, afhankelijk van het merk en type, omdat de accucapaciteit van het ene voertuig groter is dan van het andere. Voor veel toepassingen is dit bereik voldoende. In de praktijk wordt het bereik volgens opgave van de fabrikant vaak niet gehaald, omdat het hierbij gaat om een maximum dat is bepaald onder ideale omstandigheden. Vergelijk dit met het brandstofverbruik van benzine- of dieselauto s, dat in de praktijk ook vaak hoger ligt dan volgens opgave van de fabrikant. Het daadwerkelijke bereik van elektrische voertuigen hangt naast de capaciteit van de accu vooral af van vier factoren: 1. de buitentemperatuur (en gerelateerd gebruik van airco/verwarming); 2. het gewicht van voertuig en lading; 3. het type rit (stad of snelweg) en 4. het rijgedrag. en lage buitentemperatuur heeft een negatieve invloed op het bereik. Zo neemt bij vrieskou het verbruik van energie sterk toe, mede door het gebruik van de verwarming. Tegelijkertijd neemt de opslagcapaciteit van de accu bij vrieskou af. Het resultaat is een terugval van het bereik. Voor een volledig elektrische middenklasser met een standaardbereik van 160 km kan dit een afname betekenen tot circa 100 km bereik. Is de buitentemperatuur hoog dan kan het gebruik van de airco het electriciteitsverbruik verhogen en daarmee het bereik verlagen. Meer gewicht van voertuig en/of lading leidt ook tot een hoger energieverbruik en dus een kleiner bereik. aarnaast is het type rit van invloed op het bereik. Zo is een rit in de stad gunstiger voor het bereik dan een rit op de snelweg, waarbij het verbruik door de luchtweerstand groter is. Tot slot leidt stabiel rijgedrag tot een groter bereik. Zo wordt het regenererend remsysteem het beste benut door geleidelijk in plaats van abrupt te remmen, waardoor het bereik toeneemt. Ondanks dat het bereik van volledige elektrische voertuigen lager ligt dan dat van conventionele voertuigen, is het bereik voor veel ritten toereikend. e inzet van het voertuig is bepalend voor de vraag of een volledig elektrisch voertuig geschikt is of dat een range extender of plug-in hybride voertuig een beter alternatief is. 3. Hoe zit het met de milieuvoordelen van V? lektrisch vervoer heeft een gunstig effect op de luchtkwaliteit, geluidsoverlast en het klimaat. Volledig elektrische voertuigen stoten tijdens het rijden geen emissies zoals O 2, stikstof en fijnstof uit. eze zero emission voertuigen leveren daarmee een positieve bijdrage aan de luchtkwaliteit, wat vooral in steden van belang is. Plug-in hybride voertuigen en auto s met een range extender stoten gedurende een beperkt aantal kilometers geen emissies uit. Vanaf het moment dat de brandstofmotor gaat werken vindt er wel uitstoot plaats, maar wanneer zo veel mogelijk elektrisch wordt gereden is de gemiddelde uitstoot per kilometer een stuk lager dan bij conventionele voertuigen. lektrische voertuigen verminderen de geluidsoverlast van verkeer, doordat de elektromotor stil is. it is vooral gunstig bij lage snelheden, wanneer het geluid van de banden nog niet overheerst. Ook bij lawaaierige voertuigen zoals scooters is het verschil goed te merken. iguur 2: Tesla Roadster in de sneeuw 5

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V apgemini stimuleert werknemers om elektrische kilometers te maken apgemini heeft in de leasevloot enkele plug-in hybrides. e milieuvoordelen van deze auto s komen voornamelijk tot uiting wanneer zo veel mogelijk elektrisch wordt gereden. Om het aantal elektrische kilometers dat met deze voertuigen wordt gemaakt te vergroten, heeft apgemini verschillende maatregelen genomen: Ten eerste is het voor werknemers die een plug-in hybride auto willen leasen verplicht om thuis een laadmogelijkheid aan te schaffen. aarnaast biedt apgemini zo veel mogelijk laadmogelijkheden op het werk. Ten tweede wordt gewerkt met een bonus-malussysteem waarbij leaserijders geld kunnen verdienen door zuinig te rijden. Vooraf wordt een brandstof- en elektriciteitsbudget bepaald en werknemers kunnen geld terugkrijgen door minder te verbruiken dan dit budget. ij meer verbruik betaalt de leaserijder dit zelf. Ten derde is het aantal privé-kilometers gemaximeerd en ook gekoppeld aan een bonus-malussysteem. Ten vierde wordt bewustwording gecreëerd door leaserijders op de hoogte gehouden van hun verbruik en brandstofkosten. lektrisch vervoer is daarnaast goed voor het klimaat vergeleken met conventioneel vervoer 1. lektrische voertuigen zijn efficiënter dan conventionele voertuigen, waardoor er minder energie nodig is voor eenzelfde verplaatsing. aarnaast vindt bij elektrisch vervoer de O 2 -uitstoot alleen plaats bij de elektriciteitsopwekking, afhankelijk van de energiebron. Vaak rijden elektrische auto s op groene stroom en dan is de O 2 -uitstoot nul. Wanneer een volledig elektrisch voertuig rijdt op gemiddelde stroom uit het Nederlandse elektriciteitsnet (opgewekt met een mix van o.a. gas, kolen en duurzame energie) bedraagt de uitstoot circa 60-70 gram O 2 /km. 1 Voor meer informatie zie: http://www.agentschapnl.nl/ onderwerp/milieuvoordelen-elektrisch-rijden Ter vergelijking: kleine, zuinige benzinevoertuigen stoten circa 90 gram O 2 /km uit. e O 2 -uitstoot van elektrische voertuigen is dan dus nog 30% lager. ovendien moet de extra O 2 -uitstoot bij het gebruik van grijze stroom worden gecompenseerd. Het emissiehandelssysteem (uropese wetgeving) bepaalt namelijk dat de industrie en elektriciteitsproductie onder een O 2 -plafond vallen. it betekent dat als de vraag naar elektriciteit toeneemt, de extra O 2 -uitstoot als gevolg hiervan ergens anders tot een vergelijkbare afname van de uitstoot moet leiden. e opkomst van V leidt daardoor op uropese schaal niet tot extra O 2 -uitstoot. Vaak wordt gedacht dat het gebruik van accu s V minder milieuvriendelijk maakt dan conventionele voertuigen. it is echter mede door de mogelijkheden van recycling niet zonder meer het geval. ccu s verliezen na bepaalde tijd en gebruik een deel van hun opslagcapaciteit. Hoe beter de accu, hoe later dit moment wordt bereikt. e veel gebruikte lithiumbatterijen worden als veilig voor het milieu gezien en kunnen bovendien goed gerecycled worden. r zijn al fabrieken voor het hergebruik van lithiumaccu s en naarmate er meer elektrische voertuigen komen wordt recyclen profijtelijker. Loodaccu s zijn minder goed voor het milieu, maar deze worden voor 95% gerecycled. en verwachte ontwikkeling is dat accu s in de toekomst ook een tweede leven krijgen, bijvoorbeeld voor het tijdelijk opslaan van lokaal geproduceerde wind- of zonne-energie. 4. Zijn elektrische voertuigen veilig? Hybride en elektrische auto s worden net als conventionele auto s onderworpen aan de botsproeven van uronp, een gezamenlijk initiatief van de uropese consumentenorganisaties. In deze botsproeven behalen hybride en elektrische auto s tot nu toe goede resultaten met 4 en zelfs het maximaal aantal van 5 sterren. Sinds april 2011 bevat de Wegenverkeerswet 1994 ook eisen voor elektrisch aangedreven en hybride elektrische voertuigen. Voertuigen moeten daardoor voldoen aan bepaalde veiligheidseisen als ze worden gebouwd als, of omgebouwd naar, (hybride) elektrische voertuigen. Meer informatie over de veiligheidseisen waaraan elektrische voertuigen moeten voldoen is te vinden op de website van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (www.rdw.nl). 6

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V iguur 3: otsproef met een elektrische Renault luence Naarmate het aantal elektrische auto s op de weg stijgt, neemt de kans toe dat elektrische auto s bij ongevallen betrokken raken. ij een ongeval bestaat bij elektrische voertuigen het gevaar dat delen onder stroom staan of dat er door kortsluiting brand ontstaat. Uit onderzoek van het uitse expertisecentrum KR blijkt dat elektrische voertuigen met een lithium-ion accu bij brand minstens zo veilig zijn als voertuigen met verbrandingsmotoren en conventionele accu s. e vlammen- en rookontwikkeling bij brandende accu s is zelfs significant minder dan bij brandende benzine en diesel. ovendien verspreidt het vuur zich minder snel omdat er geen brandbare vloeistoffen uit de lithium-ion accu s lekken. lektrische auto s worden bovendien opgenomen in het rash Recovery-systeem dat gekoppeld is aan het kentekenregister. ij het intypen van een kenteken komt meteen naar voren hoe brandweerlieden een elektrische auto na een ongeluk het best kunnen benaderen, waar ze wel en niet in de auto mogen knippen of hoe ze een vuur moeten doven. aarnaast hebben fabrikanten uitgewerkte protocollen voor incidenten met hun elektrische auto s, ook bij een eventuele brand. omino s bezorgt Utrechtse pizza s schoon en stil ls eerste in Nederland bezorgen de Utrechtse vestigingen van omino s Pizza hun pizza s volledig elektrisch. Hiervoor leaset het bedrijf sinds begin 2013 27 e-scooters. Klanten en omwonenden reageren erg positief op de keuze voor duurzaamheid en hebben bovendien geen last meer van motorgeluiden en uitlaatgassen. Voor de pizzakoeriers waren de e-scooters even wennen, vooral omdat medeweggebruikers ze niet meer horen aankomen. omino s heeft daarom geëxperimenteerd met Safe Sound ; een kunstmatig motorgeluid, dat medeweggebruikers op humoristische wijze waarschuwt dat odododomino s eraan komt. Momenteel is dit systeem echter wettelijk nog niet toegestaan, waardoor de bezorgers hun rijgedrag zelf moeten aanpassen. Hassan al Morabit (franchisenemer van 3 Utrechtse vestigingen van omino s): Ze gaan nu anders om met het verkeer en rijden voorzichtiger. r is in al die maanden nog niet één ongeval met een scooter geweest. Voor sommige gevallen is de actieradius van de e-scooters echter nog niet Tot slot kan het vrijwel geluidloze karakter van de elektromotoren in elektrische voertuigen lastig zijn voor fietsers en voetgangers. ij rijsnelheden tot ongeveer 25 km/u maakt een elektrisch aangedreven voertuig namelijk amper geluid. aarboven is het geluid van de banden en windgeruis goed te horen. e resultaten van twee recente studies laten echter geen grotere ongevalkans (objectief ) voor voetgangers zien en ook geen verschil in de toereikend. Om de actieradius van de scooters toe te laten nemen, worden bezorgers aangemoedigd tot zuiniger rijgedrag. it gebeurt door middel van een game die is ontwikkeld door de TU elft, Syntens en TNO. oor goed rijgedrag te stimuleren, hoopt omino s ook de verkeersveiligheid te verhogen. e overstap op e-scooters is mede mogelijk gemaakt door een subsidieregeling van de gemeente Utrecht. Inmiddels hebben al meer dan 15 bezorgdiensten de overstap naar elektrisch bezorgen gemaakt. Omdat maaltijdbezorgdiensten gemiddeld vaak meer dan 10.000 kilometer per jaar rijden, scheelt dit een aanzienlijke hoeveelheid geluid en uitstoot van fijnstof. onveiligheids beleving (subjectief ) van voetgangers in vergelijking met conventionele auto s die ook steeds stiller worden. lektrische scooters kunnen door de afwezigheid van geluid voor fietsers en voetgangers een probleem vormen, met name bij het inhalen. Hier is het vooral zaak voor branche en wetgever om het opvoeren zoveel mogelijk tegen te gaan, zodat de snelheidsverschillen niet te groot worden. 7

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Waarom zou ik kiezen voor V? 5. Wat is de verwachte groei van V? e afgelopen jaren is het aantal geregistreerde elektrische voertuigen in Nederland fors toegenomen (zie iguur 4). Halverwege 2013 rijden er bijna 10.000 plug-in hybride en volledig elektrische auto s in Nederland en zijn er meer dan 4.500 openbaar toegankelijke laadpalen. e komende tijd verschijnen verschillende populaire modellen op de markt die het aantal plug-in hybride en volledig elektrische elektrische voertuigen in Nederland waarschijnlijk nog verder zullen doen stijgen. Zo zijn er al meer dan 10.000 orders voor de Mitsubishi Outlander PHV die eind 2013 en begin 2014 zullen worden geleverd. aarnaast is de vraag naar de Volvo V60 Plug-in Hybrid groot en worden goede verkoopcijfers verwacht van de volledig elektrische Tesla Model S en Renault Zoe. Naast deze modellen zijn ook de Toyota Prius Plug-in, de Opel mpera en de vernieuwde Nissan Leaf nog steeds populair. Wist u dat de eerste elektrische auto s eind 19e eeuw al op de weg verschenen? Sinds die tijd heeft de elektrische auto evenveel groeimomenten als neergangen gekend. Met de introductie van de lithium-ion batterij eind jaren negentig heeft V een nieuwe impuls gekregen. Inmiddels worden in de waardeketen van V wereldwijd miljarden geïnvesteerd door onder meer autofabrikanten, batterijleveranciers, ITbedrijven, energiebedrijven, netbeheerders en overheden. Zoals bij elke innovatie zijn niet alle investeringen succesvol en verandert niet alles van vandaag op morgen. Niettemin lijkt V nu te zijn begonnen aan een gestage opmars. 10000 9000 Overig (o.a. bus, en motorfietsen) 8000 edrijfsauto's 7000 Personenauto's: range extender en plug-in hybride 6000 Personenauto's: volledig elektrisch 5000 4000 3000 2000 1000 0 dec '10 juni '11 dec '11 iguur 4: Ontwikkeling aantal geregistreerde elektrische voertuigen in Nederland juni '12 dec '12 juni '13 8

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e Nederlandse overheid heeft tot doel om in 2015 20.000 elektrische voertuigen op de weg te hebben en in 2020 een aantal van 200.000. aarmee is in 2020 2,5% van het totale wagenpark van 8 miljoen voertuigen elektrisch. Het aandeel nieuwe verkochte elektrische voertuigen ligt in 2020 naar verwachting op circa 10% en zal vanaf dan bovendien sterk toenemen. Het is de verwachting dat rond de grote steden het aandeel elektrische auto s het hoogst zal zijn. Marktaandeel V in autoverkoop (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Jaar iguur 5: Prognose van nieuw verwachte elektrische voertuigen als percentage van de totale autoverkoop (Ministerie van L&I, 2011) 6. Wat zijn de voordelen? Voor ondernemers kan elektrisch vervoer om verschillende redenen interessant zijn. e belangrijkste redenen waarom ondernemers kiezen voor V zijn: inanciële aspecten: Uiteraard zijn voor veel bedrijven de kosten het belangrijkst. Hierbij is het van belang een vergelijking tussen elektrisch en conventioneel vervoer te maken op basis van de totale kosten gedurende het voertuigbezit ( de Total cost of ownership of kortweg TO).Voor sommige gebruiksbehoeften is elektrisch rijden nu al goed koper of in ieder geval even duur als rijden op benzine of diesel. ij leaserijders speelt ook de financiële stimulans van 0% bijtelling (bij aanschaf tot 1 januari 2014) een rol. Meer informatie over de kosten van V is te vinden in onderdeel. Wat zijn de kosten van V?. Innovatie: Ondernemers kiezen ook voor V vanwege het innovatieve karakter. e elektrische rijders van nu zijn early adopters die vaak erg geïnteresseerd zijn in technologische ontwikkelingen. aarbij is de fun-factor van V niet te onderschatten. lektrische auto s zijn vaak erg modern vormgegeven en voorzien van de nieuwste technologische toepassingen. ovendien maakt de combinatie van de trekkracht en de stilte van de elektromotor dat elektrische auto s over de weg zoeven. Kennis en ervaring: edrijven willen ervaring opdoen met V, omdat het raakt aan de eigen bedrijfspraktijk. it geldt bijvoorbeeld voor leasebedrijven en autodealers, netbeheerders en adviesbureaus gericht op duurzaamheid. oor elektrisch te rijden, doen zij kennis en ervaring op over de voor- en nadelen van V, waardoor zij hun klanten beter van dienst kunnen zijn. uurzaamheid: V past binnen een strategie om meer maatschappelijk verantwoord te ondernemen en het milieu minder te belasten. it kan een voordeel geven op concurrenten, doordat klanten dit direct of indirect vereisen. Zo wordt bij steeds meer aanbestedingen mede gekeken naar de O 2 -prestaties, waarbij bedrijven die beter scoren op het gebied van O 2 - uitstoot meer kans maken op gunning van de opdracht. en voorbeeld hiervan is de O 2 -prestatieladder van ProRail. Ook stellen verschillende gemeenten eisen aan vrachtauto s voor toegang tot milieuzones in het centrum en wordt gekeken naar invoering van milieuzones voor bestelauto s. Naarmate de toelatingseisen voor deze zones strenger worden of wanneer er specifieke voordelen voor elektrische voertuigen komen, levert V een groter concurrentie - voordeel op. 9

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Twee ondernemers vertellen waarom zij kozen voor elektrisch vervoer. riesland Lease kennis en ervaring met elektrisch vervoer Wij hebben negen Tesla Roadsters, vier Nissan Leafs en drie Peugeot ions aangeschaft. én Tesla hebben we in eigen gebruik om elektrisch rijden zelf te ervaren. Hierdoor kunnen we onze klanten beter adviseren over elektrisch vervoer. Zo merken we nu al dat de auto s een zeer grote betrouwbaarheid kennen. Maar ook leren we wat erbij komt kijken qua planning, met name voor het laden. We hebben één elektrische auto in de verhuur om mensen elektrisch rijden te laten ervaren. e overige acht auto s hebben we bij klanten. We zien dat onze klanten kiezen voor een elektrische auto om hun duurzame propositie te onderstrepen en een elektrische auto maakt duurzaamheid heel tastbaar. aarnaast is elektrisch rijden nieuw en hip en merken we dat de trekkracht en de stille elektromotor het voor de inzittenden een plezier maakt om in te rijden! PLUS-ondernemers bezorgen boodschappen elektrisch aan huis Voor PLUS draagt duurzaam transport bij aan de ambitie met betrekking tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sinds medio 2012 brengt PLUS elektrisch bezorgen onder de aandacht van de zelfstandig ondernemers. PLUS ondernemers Harold van Velzen (Harmelen) en Jordy Koelhuis (ergschenhoek) bezorgen de boodschappen bij hun klanten thuis met een elektrische Renault Kangoo Z.. Harold van Velzen: We hebben een voorbeeldfunctie en lopen graag voorop met duurzame initiatieven. Met de elektrische bezorgauto leveren we een bijdrage aan een schonere en betere leefomgeving voor onze klanten. aarnaast valt de elektrische PLUS bezorgauto op een positieve manier op in het straatbeeld. PLUS, de ondernemers én klanten zijn enthousiast. Ook in rielle en Wehl stappen de lokale PLUS ondernemers binnenkort over op elektrisch bezorgen. 7. Wat zijn mogelijke barrières? lektrisch vervoer is nog niet voor iedereen geschikt. e drie belangrijkste mogelijke barrières voor bedrijven zijn: 1. Het bereik van de huidige volledig elektrische voertuigen is te klein voor de beoogde inzet; 2. Onzekerheid of er voldoende oplaadmogelijkheden voor elektrische voertuigen zijn; 3. e kosten van een elektrisch voertuig geschikt voor de beoogde inzet zijn hoger dan de kosten van een vergelijkbaar benzine- of dieselvoertuig. e eerste barrière is een praktische: voldoet een elektrisch voertuig aan mijn transportbehoefte? Voor het meeste woon-werkverkeer is het bereik van de huidige volledig elektrische auto s ruim voldoende. Ook voor diverse bedrijfstoepassingen zoals voor installatiebedrijven of onderhoudsdiensten is de actieradius van 100-150 km voldoende om in het bedrijfsproces in te passen. aarnaast kan snelladen uitkomst bieden of is een range extender of plug-in hybride voertuig een alternatief wanneer een groter bereik noodzakelijk is. e tweede barrière is ook praktisch: zijn er voldoende laadmogelijkheden en zo ja, waar kan ik deze vinden? Veel hangt af van de mogelijkheid om op eigen terrein een laadpunt te installeren. it is eenvoudig en snel te realiseren, waar dit in de openbare ruimte vaak meer tijd kost. e openbare laadinfrastructuur waaronder snelladen ontwikkelt zich echter snel, waardoor opladen op steeds meer plaatsen mogelijk is. e informatievoorziening over laadlocaties, via websites en apps, ontwikkelt zich net zo snel. Voor meer informatie over opladen zie: Onderdeel.. 10

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Is V praktisch haalbaar dan kunnen de kosten nog een barrière zijn. Meer informatie over de kosten van V vindt u in onderdeel. Wat zijn de kosten van V?. Hierin vindt u informatie over de kosten en fiscale voordelen van elektrisch vervoer en een vergelijking met de kosten van een benzinevoertuig. Met de toename van het aantal elektrische voertuigen de komende jaren zullen de kosten van V naar verwachting ook dalen. Heeft u voertuigen waarmee nooit meer dan 100 km per dag wordt gereden? nee Heeft u vervangend vervoer als er meer dan 100 km per dag moet wordven afgelegd? nee Is na uiterlijk 100 km een stop van 30 minuten mogelijk? nee eze voertuigen zijn geschikt voor range extenders of plug-in hybride voertuigen. ja ja nee nee Kunt u langs de openbare weg een oplaadpunt (laten) plaatsen? eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer met een mogelijkheid tot snelladen. nee Test of V praktisch haalbaar is voor uw onderneming e praktische haalbaarheid van V hangt af van de inzet van de voertuigen en de mogelijkheden voor het plaatsen van laadinfrastructuur op eigen terrein of in de publieke ruimte. Test of V praktisch haalbaar is voor uw onderneming door onderstaand schema te doorlopen. Start linksboven in het schema. Is er minimaal 6 uur eschikt u over ja per dag/nacht om de ja parkeergelegenheid op eigen ja voertuigen op te laden? terrein? Is na uiterlijk 100 km een stop van 30 minuten mogelijk? nee eze voertuigen zijn geschikt voor range extenders of plug-in hybride voertuigen. ja ja eze voertuigen zijn zeer geschikt voor volledig elektrisch vervoer! eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer met een mogelijkheid tot snelladen. eze voertuigen zijn geschikt voor volledig elektrisch vervoer (maar houd rekening met 2-6 maanden voor plaatsing van een publiek laadpunt). Ook kan gekozen worden voor een range extender of plug-in hybride voertuig. Proef Rotterdam: elektrisch vervoer in stedelijke omgeving goed mogelijk e gemeente Rotterdam heeft in 2013 samen met netbeheerder Stedin en energieleverancier neco de grootste proef met elektrisch rijden van Nederland afgerond. eze proef leverde het inzicht op dat bij stedelijke inzet maar liefst 60% van de personenauto s en kleine bestelwagens te vervangen is door elektrisch vervoer. Verreweg de meeste dagafstanden in stedelijk gebied blijven namelijk onder de afstand die een elektrisch voertuig met volle batterij gemakkelijk af kan leggen. ij tussentijds laden neemt het bereik nog verder toe. Kortom, elektrisch vervoer blijkt een haalbare toekomst voor de meeste bedrijven, met name wanneer zij in stedelijk gebied rijden. Uit de proef bleek verder dat de elektriciteitsnetten de extra belasting door het opladen van V s, de komende periode aankunnen. Wanneer zoals verwacht vanaf 2020 aanzienlijk meer elektrische voertuigen op de weg zijn en opgeladen moeten worden, dan kan lokale productie van elektriciteit (bijvoorbeeld met zonnepanelen) in combinatie met smart grids een oplossing vormen. 11

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Welke elektrische voertuigen zijn er op de markt? Is V praktisch haalbaar dan is het van belang te weten welke voertuigen er verkrijgbaar zijn. r komen steeds meer elektrische voertuigen op de markt, zowel personenauto s als bedrijfsauto s. zoals de Opel mpera, hevrolet Volt, Toyota Prius Plug-in, Volvo V60 Plug-in Hybride, Mitsubishi Outlander PHV en isker Karma. Op internet is veel informatie te vinden over beschikbare (hybride) elektrische auto s op basis waarvan u zich kunt oriënteren. lektrisch rijden ervaren kan bij verschillende V-centra, onder meer in Rotterdam en bij de nergyxpo in roningen. Informeer natuurlijk ook bij uw leasemaatschappij of autodealer of deze al elektrische voertuigen aanbiedt! 9. Welke elektrische bedrijfsauto s zijn verkrijgbaar? Overzichten van elektrische voertuigen r zijn verschillende websites die een overzicht bieden van merken en modellen van in Nederland beschikbare elektrische auto s. nkele voorbeelden zijn: -- www.zerijden.nl -- http://www.fuelswitch.nl/ -- http://www.elektrische.nl/ -- http://www.autoweek.nl/ -- http://www.anwb.nl/ lektrische voertuigen kunnen ook worden ingezet als bedrijfsauto. r zijn verschillende kleine en grote elektrische bestelauto s, pick-ups en kleine vrachtwagens. r zijn ook elektrische voertuigen voor specifieke toepassingen die bijvoorbeeld alleen op eigen terrein rijden. en actueel overzicht van beschikbare elektrische bedrijfsvoertuigen vindt u op de websites in het kader Overzicht van elektrische voertuigen. 8. Welke elektrische personenauto s zijn verkrijgbaar? Vrijwel alle grote autofabrikanten investeren in de ontwikkeling van elektrische voertuigen, waardoor het aantal beschikbare modellen toeneemt. aarnaast zijn er nieuwkomers op de markt die met elektrische auto s marktaandeel proberen te winnen. Zo zijn inmiddels onder meer de volledig elektrische MW i3, Nissan Leaf, Renault luence Z.., Renault ZO, Tesla Model S en Volkswagen -up geïntroduceerd. aarnaast zijn verschillende plug-in hybride auto s en auto s met range extender verkrijgbaar, Negen Hytrucks in stedelijke distributie Verschillende transporteurs gaan in 2013 met een elektrische Hytruck stedelijke distributie zonder emissie in de praktijk brengen. e vrachtwagens hebben een maximale toegelaten massa van 12 tot 19 ton en kunnen op een volle batterijlading tussen de 150 en 250 kilometer afleggen. e transporteurs zetten de auto s onder andere in voor distributie van stukgoed, levensmiddelen, kringloopartikelen en verhuizingen. nkele elektrische vrachtwagens worden zelfs uitgerust met elektrische koelmotoren en zonnepanelen. én van de bedrijven die gekozen hebben voor Hytuck is oudesteijn Verhuizers: ls verhuizer sta je altijd bij de mensen op de stoep en dan is het aan kunnen bieden van nulemissie verhuizingen een duidelijke plus. 12

Inhoud Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 10 Is een e-scooter, e-fiets of e-boot ook een optie? ls ondernemer of bedrijf kan het ook interessant zijn om de aanschaf van een elektrische scooter of fiets te overwegen. Voor specifieke toepassingen kan ook elektrisch varen uitkomst bieden. e fiets is een geschikt vervoermiddel voor kleine afstanden, bijvoorbeeld woon-werkverkeer. en e-fiets maakt het mogelijk grotere afstanden te fietsen met eenzelfde of minder inspanning, waar door men verkeersdrukte en parkeerproblemen vermijdt en niet bezweet hoeft aan te komen. Op dit moment rijden er in Nederland ongeveer 1 miljoen e-fietsen rond. ISS Integrated acility Services Op het terrein van de Kromhout Kazerne in Utrecht rijden een viertal volledige elektrische Mega -Workers voor allerlei onder steunende werkzaamheden die door ISS Integrated acility Services worden uitgevoerd en gecoördineerd: postverzorging en archiefvernietiging, groenonderhoud, afvalverwijdering en catering. In dit project was duurzaamheid in de gebouwen en exploitatie gedurende 25 jaar een verplicht uitgangspunt. Voor het transport van de bederfelijke waren is een speciale koelopbouw ontwikkeld en voor het vervoer van de papiervernietigingcontainers zijn de juiste bijpassende aanhangers geconstrueerd. ij het poortgebouw is een overslagstation; van daar verzorgen de voertuigen stil en schoon het vervoer op het campus-achtige terrein. 13

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e voordelen van elektrische bakfietsen Vrachtvervoer in (binnen)steden is verantwoordelijk voor een groot deel van de O 2 -uitstoot in stedelijke gebieden. Tegelijkertijd bestaat 32-43% van al het goederenvervoer in steden uit lichte pakketten. en groot deel van dit goederenvervoer kan door elektrische bakfietsen worden verzorgd in de last mile delivery. en elektrische bakfiets is met name in de grote steden vaak sneller dan een bestelauto, kan overal komen, heeft geen last van venstertijden, is schoner, heeft een goed imago en is veel goedkoper dan een bestelauto. e bak zit voor op de fiets en kan een inhoud hebben tot 160 liter. en e-bakfiets kost tussen de 2.000 en 5.000 euro, verbruikt geen benzine en kent geen wegenbelasting. Verschillende koeriersdiensten in binnen- en buitenland maken al gebruik van allerlei varianten van elektrisch bakfietsen. Huisarts met de e-scooter op huisbezoek Huisarts Marianne iephuis rijdt haar visites in Hardegarijp en omstreken op een elektrische scooter. Met diverse modellen en opties is er voor veel toepassingen een geschikte elektrische scooter. Net als bij benzinescooters zijn er snorscooters die maximaal 25 km/u rijden en bromscooters die 45 km/u kunnen halen. Het bereik van e-scooters loopt uiteen van 40 km tot 130 km, afhankelijk van type scooter, snelheid, type accu en rijomstandigheden. e e-scooter kan aan een normaal stopcontact, afhankelijk van het type accu, in 2 tot 8 uur worden opgeladen. Leverancier MPI solutions vat de klantreacties samen: een lawaai, geen stank, geen trillingen, geen wegenbelasting, geen parkeergeld en daarbij erg leuk!. Voor vervoer over kleine afstanden is ook een scooter zeer geschikt en elektrisch is deze stil, schoon en zuinig. -scooters met een bereik van 40 km kosten ongeveer 1.000 tot 3.000 euro. Het kost bovendien slechts circa 1 euro om 100 km te rijden, terwijl een benzinescooter voor dezelfde afstand al gauw 7 euro aan benzine verbruikt. In april 2013 waren er in Nederland al meer dan 21.000 elektrische scooters geregistreerd. Interessant is dat steeds meer leasebedrijven de potentie van de e-scooter en e-fiets ook erkennen en deze in hun aanbod opnemen. lektrisch varen is een specifieke tak van sport. In de recreatie wordt hier, onder meer in riesland, al sterk op ingezet. Voor specifieke toepassingen kan elektrisch varen ook een duurzame oplossing zijn voor bedrijven. Zo vaart het eerste elektrische vrachtschip door de Utrechtse grachten. eze bierboot voorziet de horeca in de Utrechtse binnenstad van hun drankvoorraad. Op het vaartuig kunnen veertig rolcontainers tegelijk worden vervoerd. e elektrische bierboot wordt opgeladen met groene stroom en vaart per keer acht à negen uur. Ook de hijskraan van de boot wordt elektrisch aangedreven. 14

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Wat zijn de kosten van V? Is er een elektrisch voertuig dat geschikt is voor de beoogde inzet, dan is het belangrijk te weten welke kosten en fiscale voordelen aanschaf of lease van een elektrisch voertuig met zich meebrengt. n misschien nog belangrijker: hoe de kosten zich verhouden ten opzichte van de kosten voor vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. 11. Wat zijn de belangrijkste kostenverschillen tussen V en conventioneel? e kosten voor vervoer kunnen worden onderverdeeld in de initiële investering en de variabele kosten tijdens bezit en gebruik. e initiële investering is voor V op dit moment vaak hoger dan voor benzine- of dieselvoertuigen. e variabele kosten voor V zijn over het algemeen echter lager dan die voor conventioneel vervoer. Initiële investering e relatief hoge investering voor elektrische voertuigen komt doordat de aanschafprijs van elektrische voertuigen nog substantieel hoger ligt dan die van vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. e vrijstelling van PM en de fiscale voordelen voor elektrische voertuigen verkleinen dit verschil (zie vraag 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? ). e verwachting is dat door opschaling van de productie en nieuwe technieken de kostprijs van elektrische voertuigen in de toekomst zal dalen. In sommige gevallen leaset men de accu van de fabrikant in plaats van dat deze in de prijs is inbegrepen. e accu hoeft dan niet te worden aangeschaft, waardoor de investeringskosten lager zijn maar de variabele kosten toenemen. ij de aanschaf van een elektrisch voertuig moet ook rekening worden gehouden met kosten voor installatie van een laadpaal. en eenvoudig, veilig laadpunt dat aan de muur van een gebouw of in een garage kan worden gemonteerd kost tussen de 500 en 1.500 afhankelijk van de gewenste specificaties, een laadpaal kost ongeveer 3.000. Voor meer informatie over opladen zie onderdeel. Hoe en waar kan ik opladen?. Variabele kosten Tegenover de hogere initiële investering staan de lagere variabele kosten van elektrische voertuigen. Het belangrijkste kostenvoordeel van elektrisch vervoer zit hem in de brandstofkosten. e kosten voor rijden op elektriciteit bedragen slechts een derde van de kosten voor rijden op benzine. Hierbij is uitgegaan van laden op eigen terrein met een aansluiting voor kleinverbruik. ls grootverbruiker zullen de elektriciteitskosten lager uitvallen, terwijl laden in de publieke ruimte meestal iets duurder zal zijn. Het zal echter niet duurder zijn dan rijden op benzine of diesel. en belangrijk voordeel zit ook in het feit dat elektrische voertuigen zijn vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting (tot 1 januari 2016) in tegenstelling tot veel benzine- en dieselvarianten. it scheelt enkele honderden euro s per jaar. e verzekering (als percentage van de nieuwprijs) is voor elektrische voertuigen vaak vergelijkbaar met die van vergelijkbare benzine- of dieselvoertuigen. Op het onderhoud van elektrische voertuigen kan in de toekomst waarschijnlijk bespaard worden, want de elektrische auto kent veel minder bewegende onderdelen dan een brandstofmotor. Op dit moment zijn de onderhoudskosten voor elektrische voertuigen echter nog hoger, omdat er nog weinig praktijkervaring is met het onderhoud van elektrische voertuigen en zowel de elektrische auto s als de onderdelen momenteel nog relatief duur zijn. 15

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V e variabele kosten van elektrisch rijden zijn nu al lager dan de variabele kosten van benzine- en dieselvoertuigen. Op termijn zullen de variabele kosten van elektrisch rijden naar verwachting verder afnemen doordat de verzekerings- en onderhoudskosten lager worden. 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? Vanwege het milieuvriendelijke karakter van elektrische voertuigen kan bij de aanschaf of lease van elektrische voertuigen worden geprofiteerd van verschillende fiscale voordelen die effect hebben op de investerings- en variabele kosten: -- Vrijstelling van PM tot 1 januari 2018; -- Vrijstelling van MR tot 1 januari 2016; -- Investeringsaftrek en willekeurige afschrijving m.b.v. MI-, KI- en VMIL-regelingen; -- 0% bijtelling gedurende 60 maanden voor plug-in hybride en volledig elektrische voertuigen die vóór 1 januari 2014 worden aangeschaft, daarna (zeer waarschijnlijk 2 ) 7% bijtelling tot 1 januari 2016; -- ventuele subsidies voor de aanschaf van elektrische voertuigen. e vrijstelling van PM (aanschafbelasting) voor voertuigen die geen O 2 uitstoten geldt tot 1 januari 2018. Voor voertuigen die wel O 2 uitstoten, maar minder dan 83 gram per kilometer, zal de vrijstelling van PM in ieder geval gelden tot 1 januari 2016. 2 r is momenteel nog overleg gaande tussen de betrokken partijen, waardoor in de tweede helft van 2013 mogelijk nog een aanpassing wordt gedaan. e vrijstelling van MR (motorrijtuigenbelasting) geldt tot 1 januari 2016 voor auto s met een O 2 - uitstoot van niet meer dan 50 g/km. In de praktijk voldoen alleen elektrische auto s of plug-in hybride varianten met een range extender aan deze laatste norm. Vrijstelling van deze twee belastingen levert voor elektrische voertuigen al snel een voordeel van enkele duizenden euro s op vergeleken met conventionele brandstofvoertuigen. Ondernemers die investeren in elektrische voertuigen en de bijbehorende laadinfrastructuur kunnen (naast de afschrijvingen) een deel van het investerings bedrag van de winst aftrekken via de inves teringsaftrek. Investeringen kunnen voor zowel de KI (kleinschaligheidsinvesteringsaftrek) als de MI (milieu-investeringsaftrek) in aanmerking komen. e KI is bedoeld om investeringen van een beperkte omvang (tot 306.931) te bevorderen en is hierdoor vooral gericht op het midden- en kleinbedrijf. Voor een investering in een elektrische auto bedraagt de aftrek via de KI-regeling in de meeste gevallen 28% van de aanschafwaarde. Voor de MI komen investeringen tot 25 miljoen in aanmerking en daarmee is het mogelijk tot 36% 3 van de investeringskosten af te trekken van de winst. Met de VMIL (willekeurige afschrijving milieu-investeringen) kunt u 75% 4 van de investering op een willekeurig moment afschrijven. Hoe snel of hoe langzaam bepaalt u zelf. at levert een liquiditeitsen rentevoordeel op. it komt doordat u zelf kunt kiezen op welk moment u uw winst verlaagt met de 3 In 2014 wordt het tarief voor de categorie waartoe de elektrische auto behoort verhoogd tot 40%. 4 e Vamil werd voor de jaren 2011 tot en met 2013 tijdelijk verlaagd van 100% naar 75%. Op milieuinvesteringen gedaan in 2014 en volgende jaren zal weer 100% willekeurig kunnen worden afgeschreven. investeringskosten. Hierdoor betaalt u op dat moment minder belasting. Op deze manier kunt u uw liquiditeit beïnvloeden. Ook op de aanschaf van elektrische scooters met een lithiumaccu zijn de MI en VMIL van toepassing. Voor elektrische scooters is 13,5% van de investering aftrekbaar van de winst via de MI. lle Nederlandse ondernemers die inkomsten- of vennootschapsbelasting betalen, kunnen gebruik maken van de KI, MI en VMIL. anvragen kan eenvoudig via het digitale loket van gentschap NL (www.agentschapnl.nl/ eloket). Voor meer informatie kunt u ook terecht op de website http://www.agentschapnl.nl/sites/default/files/ Leaflet%20ordtwolektrischRijden%20feb2013.pdf. 16

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V Wanneer de elektrische auto ook privé wordt gebruikt, profiteert de gebruiker daarnaast van het feit dat er tot en met 2013 geen bijtelling geldt voor auto s die minder dan 50 g/km uitstoten. lektrische voertuigen die vóór 1 januari 2014 op kenteken worden gezet, behouden deze 0% bijtelling voor een periode van 60 maanden. In de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2015 geldt voor deze personenauto s (met een maximale O 2 -uitstoot van 50 gr/km) een 7%-tarief voor de bijtelling gedurende de daaropvolgende 60 maanden. it levert een voordeel van enkele duizenden euro s per jaar op en maakt elektrisch vervoer interessant voor bedrijfsvoertuigen waarmee ook privé wordt gereden. Voorbeeldberekening MK Stel u heeft een elektrisch voertuig op het oog met een netto catalogusprijs van 30.000 (excl. btw). e vrijstelling van PM voor nulemissie auto s is reeds meegenomen in deze prijs. Onder de MI kunt u 36% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst, aanvullend op de reguliere afschrijving. ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van 2.160 (36% x 20% x 30.000). Met behulp van de KI kan mogelijk nog eens 28% van de investeringskosten worden afgeschreven. Om in aanmerking te komen voor de KI mogen uw totale investeringen in een boekjaar niet meer zijn dan 306.931. ij een vennootschapsbelastingtarief van 20% levert dit een voordeel op van 1.680 (28% x 20% x 30.000). Voor plug-in hybride of volledig elektrische taxi s en bestelwagens geldt met ingang van 1 oktober 2012 een subsidiebedrag van 3.000. e subsidie is beschikbaar voor kopers die over hun (bestel)auto geen PM hoeven te betalen. e regeling is voor alle bedrijven in Nederland onder gelijke voorwaarden van toepassing en vervalt met ingang van 1 april 2015. In het kader van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL), wordt bovenop de subsidie van 3.000, een extra subsidiebedrag van 2.000 beschikbaar gesteld tot 1 januari 2015. eze subsidie is beschikbaar voor volledig elektrische taxi s en bestelauto s waarvan de kentekenhouder volgens Op grond van de Vamil is het mogelijk om tot 75% van de investeringskosten van de elektrische auto op een willekeurig moment af te schrijven. it levert in de praktijk meestal een gemiddeld voordeel op van circa 3% van de netto catalogusprijs, ofwel 900 (= 3% x 30.000). In totaal kost deze elektrische auto u dan 25.260. it is een voordeel van 16% ten opzichte van de netto catalogusprijs. ls eigenaar van een elektrische auto heeft uw onderneming bovendien recht op vrijstelling van MR. Wanneer de bestuurder (uzelf of uw werknemer) de bedrijfsauto bovendien voor privédoeleinden gebruikt, geldt tot en met 2013 een vrijstelling van inkomensbijtelling en daarna een gereduceerd tarief van 7% tot in ieder geval 1 januai 2016. het kentekenbewijs is gevestigd in één van de NSLknelpuntgemeenten msterdam, rnhem, Utrecht, Rotterdam en en Haag of aangrenzende gemeenten. Hieronder ziet u een voorbeeldberekening van de fiscale voordelen voor een middelgrote onderneming bij aanschaf van een elektrische auto. e investering kan door deze voordelen een stuk lager uitvallen dan de catalogusprijs. Vergelijkbare voorbeeldberekeningen voor ZZP-ers en grote ondernemingen zijn te vinden in ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V. Hier worden ook de voordelen bij aanschaf van emissiearme taxi s en bestelauto s beschreven. en actueel overzicht van alle fiscale voordelen en subsidies voor elektrisch vervoer vindt u op de website van gentschap NL (http://www.agentschapnl.nl/en/node/110083). Netto catalogusprijs Netto kostprijs - 2.160 MI - 1.680 KI - 900 VMIL 30.000 25.260 4.740 iscale voordelen iguur 6: iscale voordelen voor MK 17

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V roodjesservice met elektrische bestelbus op Texel Op Texel bezorgen rans en Yvonne van Westerbrugge elke ochtend versgebakken broodjes met een Renault Kangoo Z.. rans en Yvonne: ie hebben we gekozen vanwege z n geruisloosheid, omdat we vroeg in de ochtend op de parken met huisjes en campings langsgaan en de mensen dan niet wakker willen maken. Stiekem hebben we dat idee afgekeken van een ranse camping. Het is heerlijk om in deze auto te rijden! Hij ligt strak op de weg en dankzij het hoge koppel trekt hij als een lier. Met onze vaste bezorgroute kunnen we trouwens twee dagen rijden voordat de auto aan de laadkabel moet. Omdat we recht hebben op verschillende fiscale voordelen en subsidies van de Nederlandse overheid en de gemeente Texel, is de auto voor ons heel voordelig. We voelen ons dan ook verantwoordelijk om voorlichting te geven aan anderen. We lenen m vaak uit en zitten in het Proeftuinprogramma van de Rijksoverheid. In 2020 moet Texel namelijk energieneutraal zijn en daar werken we graag aan mee door elektrisch te rijden. 18

Waarom zou ik kiezen voor V? Wat zijn de kosten van V? Hoe breng ik V in de praktijk? ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V 13. Is V duurder dan rijden op benzine of diesel? oor het verschil in kostenopbouw tussen elektrische en benzine- of dieselvoertuigen is het voor een goede vergelijking van belang om naar de totale kosten gedurende het voertuigbezit (de Total ost of Ownership of kortweg TO) te kijken. Hierbij is het belangrijk rekening te houden met fiscale voordelen waar u als bedrijf of werknemer van kunt profiteren bij de aanschaf of lease van een elektrisch voertuig. Hiernaast en op de volgende pagina vindt u twee voorbeeldvergelijkingen één tussen een middenklasse benzinevoertuig en een elektrische Nissan Leaf en één tussen een lichte bestelauto op benzine en een elektrische Renault Kangoo Z... TO-vergelijking personenvoertuig: Middenklasser vs. Nissan Leaf TO-vergelijking personenvoertuig Middenklasser Nissan Leaf atalogusprijs excl. TW en PM 18.288 27.555 PM (totaal) 4.066 0 iscale voordelen 0 4.354 Netto aankoopbedrag 22.354 23.201 Restwaarde (30%) 5.486 8.266 Totale investering (looptijd) 12.801 14.935 Rentelasten 4.458 5.900 Verzekering 3.673 5.738 Motorrijtuigenbelasting 3.240 0 randstofkosten 6.938 2.161 e vergelijking van de Nissan Leaf toont aan dat bij een voertuigbezit van 5 jaar en een jaarkilometrage van 15.000 km een Nissan Leaf voordeliger kan zijn dan een vergelijkbare middenklasser. In dit voorbeeld zijn de kosten van de Nissan Leaf 0,41 per km tegen 0,44 per km voor een vergelijkbaar benzinevoertuig. Vergelijking van een lichte bestelauto op benzine met de elektrische Renault Kangoo Z.. geeft hetzelfde beeld. In de vergelijking van de bestelauto s zijn de gemiddelde kosten per kilometer voor de Renault Kangoo Z.. 0,32 en voor de bestel auto op benzine 0,32. In beide vergelij kingen is uitgegaan van puur zakelijk gebruik van de auto s. Wanneer de auto s ook privé gereden worden, levert dit voor de elektrische auto s een bijtellingvoordeel op van enkele duizenden euro s per jaar vergeleken met de benzinevarianten (zie vraag 12. Welke fiscale voordelen zijn er voor elektrische voertuigen? ). eide vergelij kingen zijn gebaseerd op huidige prijzen en inzichten en zullen in de toekomst vanzelfsprekend aan verandering onderhevig zijn. Onderhoudskosten 2.138 2.138 Total ost of Ownership (looptijd) 33.248 30.871 Total ost of Ownership (per kilometer) 0,44 0,41 annames Middenklasser Nissan Leaf igendom Koop Koop Looptijd 5 jaar 5 jaar Jaarkilometrage 15.000 15.000 iscale voordelen MI (36% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja KI (28% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja Vamil (3% van catalogusprijs excl. TW en PM) Nee Ja Verzekering (% van netto aankoopbedrag) 3,50% 3,50% randstofverbruik (per 100 km) 6,65 liter 14 kwh randstofprijs excl. TW 1,48/liter 0,24/kWh 19

TO-vergelijking personenvoertuig bedrijfswagen: Lichte bestelauto op benzine en Renault Kangoo Z.. Waarom zou ik kiezen voor V? TO vergelijking bedrijfswagen estel licht Kangoo Z.. Wat zijn de kosten van V? atalogusprijs excl. TW en PM 8.622 20.000 PM (totaal) 4.150 0 Hoe breng ik V in de praktijk? iscale voordelen 0 3.800 Netto aankoopbedrag 12.772 16.200 Restwaarde (30% resp. 25%) 3.832 4.050 ijlage Voorbeeldberekeningen aanschaf V -s cooters te huur bij Haantjes op Terschelling Rijwielverhuurbedrijf Haantjes op Terschelling heeft geïnvesteerd in 50 elektrische scooters. eze scooters verhuurt het bedrijf aan bijvoorbeeld vakantiegangers op het eiland. Omdat de e scooters kunnen opladen via een regulier stopcontact is dit op veel plaatsen mogelijk; de lokale horeca speelt hierop in door het opladen van de scooters mogelijk te maken. Totale investering (looptijd) 8.940 12.150 cculease 0 4.500 Verzekering 2.235 2.835 Motorrijtuigenbelasting 3.240 0 randstofkosten 7.376 2.358 Onderhoudskosten 2.138 2.475 Total ost of Ownership (looptijd) 23.929 24.318 Total ost of Ownership (per kilometer) 0,32 0,32 annames estel licht Kangoo Z.. igendom Koop Koop Looptijd 5 jaar 5 jaar Jaarkilometrage 15.000 15.000 iscale voordelen MI (36% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja KI (28% van catalogusprijs excl. TW bij 25% vennootschapsbelasting) Nee Ja Vamil (3% van catalogusprijs excl. TW en PM) Nee Ja Verzekering (% van netto aankoopbedrag) 3,50% 3,50% randstofverbruik (per 100 km) 6,65 liter 12,9 kwh randstofprijs excl. TW 1,48/ liter 0,24/ kwh 20