Op zoek naar een evenwicht voor natuur en landbouw

Nieuwsbrief De gebiedscommissie Diepenheim, die in 2003 in het leven is geroepen, bestaat uit inwoners van Diepenheim, vertegenwoordigers van de gemeente, provincie en waterschappen. De commissie houdt zich bezig met de ontwikkeling van het Diepenheimse buitengebied in de komende jaren en brengt advies uit aan de gemeente Hof van Twente en provincie Overijssel. Zo draagt de commissie nieuwe initiatieven op het gebied van plattelandsontwikkeling aan en vervult zij een actieve rol als aanspreekpunt voor de bevolking. De commissie wordt ondersteund door de Dienst Landelijk Gebied. Op zoek naar een evenwicht voor natuur en landbouw Beste inwoners, De ontwikkeling van ons buitengebied is een complexe aangelegenheid. Ook in Diepenheim. We willen veel doen en ontwikkelen en er liggen vele wensen. De landbouw heeft meer ruimte nodig, landgoederen willen zich verder ontwikkelen, het waterschap heeft wensen en de provincie wil de natuur en het landschap meer ruimte geven. Dat maakt het een boeiend proces maar ook een zaak van de lange adem. Het is de kunst om zowel de landbouwers als de landgoederen een goede toekomst te bieden. De ontwikkelingen in de melkveehouderij vragen om schaalvergroting, die we in Diepenheim moeilijk waar kunnen maken. Tegelijkertijd hebben de landgoederen moeite om de vragen en wensen die er liggen als het gaat om natuur te verenigen met een perspectief voor de melkveehouderij. In Diepenheim zijn we in gesprek met de provincie Overijssel om 100 hectare ecologische hoofdstructuur te realiseren. Tegelijkertijd tracht ik als bestuurder van de gemeente Hof van Twente de belangen van bedrijven in het buitengebied te dienen. Ik denk dat u het met mij eens bent dat we met zijn allen bijzonder trots kunnen zijn op ons prachtige landschap. Landschap dat het verdient om gekoesterd te worden. Hoewel we nog maar zeer bescheiden middelen beschikbaar kunnen stellen, zien we als gemeente een toekomst voor betaald onderhoud van landschap. Tijdens de gebiedsavond bent u uitgebreid voorgelicht over deze zogeheten groen-blauwe diensten door Eibert Jongsma van Landschap Overijssel, waarbij eigenaren een financiële tegemoetkoming kunnen krijgen voor onderhoud. Het was onze wens om hier eind 2009 in Diepenheim mee aan de slag te gaan. Er blijken echter in de financiële afwikkeling nog wat haken en ogen te zitten, waar we nog mee aan de slag moeten. Ik hoop dat we in het voorjaar van 2010 wel een start kunnen maken. U zult daarover op de hoogte worden gehouden. Verkeer en verkeersafwikkeling is belangrijk bij het leefbaar houden van ons buitengebied en tijdens de gebiedsavond had u daar ook veel vragen over. Vandaar dat ik er in elke nieuwsbrief, als daar aanleiding toe is, even aandacht aan wil schenken. Elders in deze nieuwsbrief leest u daar meer over. Tot slot maak ik van de gelegenheid gebruik om u, naast veel leesplezier, een goed uiteinde en een mooi en gezond 2010 toe te wensen. B. Josh Sijbom Voorzitter gebiedscommissie Diepenheim

Nieuwe woningen voor landgoederen Nijenhuis en Westerflier De landgoederen Nijenhuis en Westerflier en de gemeente Hof van Twente hebben overeenstemming bereikt over de bouw van een woongebouw met twee wooneenheden bij de Viersprong (Lochemseweg) en twee vrijstaande wooneenheden op erve Nijland (Morsdijk). De bouw van de nieuwe woningen wordt mogelijk gemaakt door inzet van de rood-voor-roodregeling, waarbij oude, ontsierende, vaak agrarische bebouwing wordt gesloopt in ruil voor nieuwbouw op de locatie of elders. In totaal wordt op de landgoederen 3861 m2 aan oude bedrijfsbebouwing op 5 erven gesloopt. (Morsdijk, Houboerweg, Nijenhuizerlaan, Prinsendijk, Lochemseweg). De nieuwe woningen bij de Viersprong worden het onderkomen van oudere mensen die al elders op het landgoed een woning pachten en graag kleiner willen wonen. Deze woningen maken onderdeel uit van de grote opknapbeurt die de landgoederen Nijenhuis en Westerflier krijgen. De landgoederen hebben overwegend een agrarisch karakter en bezitten een groot aantal landschappelijke, natuur- en cultuurhistorische kwaliteiten. In opdracht van de eigenaar is door adviesbureau Eelerwoude een ontwikkelingsvisie voor de landgoederen opgesteld. Een aantal agrarische bedrijven is gestopt en met de sloop van oude agrarische bebouwing wordt nieuwe, passende bebouwing gerealiseerd. Zo werd in 2003 een prijsvraag uitgeschreven voor het ontwikkelen van een knooperf. In het knooperf worden twee nieuwe woningen gerealiseerd en is een boerderij gesplitst in meerdere wooneenheden. Door herverkaveling hebben de agrarische bedrijven die blijven meer grond gekregen en is gebied vrijgemaakt voor natuur. In het kader van het project Genieten van water rond en d rom Westerflier is onder meer geïnvesteerd in natuurontwikkeling en de aanleg van nieuwe wandel- en fietspaden zoals de herinrichting van de oevers van de Schipbeek, de natuurlijke inrichting van de Boven Regge met een drietal nieuwe bruggen, de aanleg van een vispassage en de aanleg van een fietspad door een akkerland. De getroffen maatregelen hebben geleid tot een duurzaam waterbeheer, nieuwe natuur, meer recreatieve voorzieningen en versterking van de landbouw. Belangrijk voor waterberging en landschap. De puzzel van de Regge Kronkelend, zichtbaar aanwezig en beeldbepalend. De Regge trok in vroegere tijden een grillig spoor door het land. Bij overvloedige regenval trad ze echter vaak buiten haar oevers en daarom is ze vrijwel geheel gekanaliseerd. Het levendige stroompje veranderde in een fantasieloze beek, slechts bestemd voor de snelle afvoer van water naar de Overijsselse Vecht. Rechtgetrokken en weggestopt. Bijna een eeuw later zijn de omstandigheden veranderd. Europese wetgeving (Kaderrichtlijn Water) stelt strenge eisen aan de ecologische waterkwaliteit en overal in Nederland maken we ruimte voor water om het gevaar van overstromingen te beperken. We kijken nu ook anders naar de Regge en het omliggende gebied. Nog steeds vormt de rivier het belangrijkste afwateringskanaal voor het westelijk deel van Twente, maar van het zo snel mogelijk afvoeren zijn we inmiddels teruggekomen. Nationaal en internationaal is het inzicht ontstaan dat we meer water in een gebied zelf op moeten kunnen vangen. Daarmee slaan we twee vliegen in een klap: we vangen ongecontroleerde overstromingen in natte perioden op en we voorkomen watertekorten in de droge tijden. Extremen die zich met de klimaatveranderingen vaker zullen voordoen.

Wanneer we eerder afgesloten meanders weer openen, kunnen deze meer water opvangen. Voeding met het schone landelijke water van De Doorbraak, een nieuwe beek tussen Borne en Almelo, zal de kwaliteit verbeteren. Diverse partijen hebben de handen ineen geslagen om van de Regge weer een zo natuurlijk mogelijke laaglandrivier te maken en aan te passen aan de inzichten van de nieuwe tijd. Dat betekent meer ruimte voor water in het Reggedal. Hierdoor ontstaan nieuwe kansen voor de ontwikkeling van natuur in en om het water en dat betekent een belangrijke impuls voor toerisme en recreatie in de gemeenten waar de Regge doorheen stroomt. Bij al deze ontwikkelingen wordt met de belangen van de landbouw volop rekening gehouden. Een reeks van Reggeherstelprojecten zorgt dat de Regge stukje bij beetje weer het aanzien zal vertonen van ruim anderhalve eeuw geleden. Een kleinschalig cultuurlandschap, dat zo kenmerkend is voor Twente, wisselt straks af met een net zo kleinschalige natuurontwikkeling. Praktijkvoorbeeld Reggeherstelproject Wilgemansweg: Alweer een puzzelstuk van de Regge gelegd bij Diepenheim In 2006 is de herinrichting van ongeveer 2,5 km Boven Regge, tussen de oorsprong nabij de Schipbeek en landgoed Warmelo in Diepenheim, aangepakt. Een groot deel van de Boven Regge stroomt sindsdien prachtig door het landschap en heeft zich na drie jaar al goed ontwikkeld tot een natuurlijke beek. Er mistte echter nog één puzzelstukje in het geheel en dat is nu ook gelegd. Omdat destijds niet alle benodigde grond beschikbaar was, is het deel van de Boven Regge bij de Wilgemansweg niet meegenomen in de herinrichting. De gebiedscommissie Diepenheim heeft vervolgens een vrijwillige kavelruil geïnitieerd waarbij het Waterschap, een aantal landbouwers en de landgoederen Westerflier en Warmelo waren betrokken. Door de kavelruil konden gronden vrijkomen voor de landbouw, water en nieuwe natuur. In mei 2009 kon worden begonnen met de uitvoering van het Reggeherstelproject Wilgemansweg en ongeveer nu, maanden later stroomt de Boven Regge hier net zo prachtig door het landschap als het deel boven- en benedenstrooms. Met de afronding van het project is dit stukje van de Reggepuzzel tussen Diepenheim en de oorsprong opgelost. Bij het herstelproject zijn delen van het terrein afgegraven voor tijdelijke waterberging en natuur. Wat verder van de Boven Regge af, liggen enkele markante essen. Deze zijn wat verder opgehoogd en versterkt. Door het lage beekdal en de hoge esranden is een mooi geaccentueerd landschap ontstaan met daarin een meanderende Boven Regge. In de Wilgemansweg is de duiker vervangen door een landbouwbrug. De Wilgemansweg maakt deel uit van een drukke fietsroute. De brug biedt nu een prachtig uitzichtpunt op het gebied. Ook de belevingswaarde van de Boven Regge is verhoogd en het Reggepad, een wandelroute langs de Regge, is een markant punt rijker. De Tuinen van Diepenheim; verbinding van kunst, erfgoed en natuurhistorie In het project de Tuinen van Diepenheim worden op slimme wijze wensen van Waterschap Regge & Dinkel en Kunstvereniging Diepenheim gecombineerd. Waterschap Regge & Dinkel wil de Regge reconstrueren tot natuurlijke beek en streeft naar eerherstel van de Nijenhuizer Waterleiding. Kunstvereniging Diepenheim wil in samenwerking met het Waterschap en gemeente Hof van Twente een wandelroute opzetten waar kunst, erfgoed, cultuurhistorie bij elkaar komen. De route zal gaan leiden langs de Regge, volkstuinen, Rosarium, de daarachter gelegen weide en volkstuinen, en een nog te ontwikkelen project van de nationaal bekende beeldend kunstenaar Herman de Vries, met een moerastuin, een vlindertuin, een seringentuin en een wintertuin. De Tuinen maakt deel uit van het project KunstWerk, waarbij de oude kern van t Stedeke herontwikkeld wordt tot een brandpunt van culturele bedrijvigheid. Op dit moment wordt hard gewerkt aan een plan van aanpak. Ook ziet de Kunstvereniging mogelijkheden voor een theater- of muziekproductie en een documentaire over het tot stand komen van de Tuinen van Diepenheim. Voor meer informatie over de Tuinen van Diepenheim kunt u kijken op www.kunstwerkdiepenheim.nl.

Waterberging op een nieuw landgoed: Zandvang Schipbeek Het waterschap Rijn en IJssel werd in 2006 benaderd door de initiatiefnemers van een nieuw landgoed aan de noordzijde van de zandvang van de Schipbeek in Diepenheim. Een zandvang dient om het zand dat door het water wordt meegevoerd, te laten bezinken. De wensen van de initiatiefnemers en van het Waterschap bleken goed met elkaar te combineren. In overleg met de gemeente Hof van Twente en het waterschap Regge & Dinkel werd vervolgens een inrichtingsplan opgesteld voor de aanleg van een waterbergingsgebied van ongeveer 5 hectare en de aanleg van een stapsteen Kamsalmander, een soort van groene oase waar diersoorten kunnen verblijven. Om de waterberging te realiseren is de kade op het nieuwe landgoed verlegd. De bestaande kade aan de noordzijde van de zandvang is afgegraven. Komend voorjaar wordt door twee grote duikers (grote betonnen buizen) een waterverbinding gerealiseerd van de Schipbeek met het open water op het landgoed. De maximale capaciteit van de waterberging voor de Schipbeek is zo n 60.000 m3. Bij het jaarlijkse maximale waterpeil komt er zo n 20 cm water op het land te staan. Naast de landgoedontwikkeling wordt in opdracht van het waterschap Rijn en IJssel de zandvang geleegd. Het meeste zand heeft zich in de afgelopen 10 à 15 jaar opgehoopt aan het begin van de zandvang en in het bovenstrooms gelegen tracé. Al met al wordt er zo n 14.000 m3 aan zand weggezogen en opgeslagen in het naastgelegen depot. Wandel gerust eens langs de zandvang. Kavelruil nu goed op gang In de vorige nieuwsbrief heeft u kunnen lezen over de eerste vrijwillige kavelruil in De Veldhoek, waarbij zes partijen ruim 20 hectare grond hebben geruild. Na een moeizame start komt de gang er nu echt goed in en staan er weer tal van nieuwe ruilplannen op stapel. De kavelruilcommissie werkt aan kleinschalige ruilplannen met een beperkt aantal partijen. Zo is in het deelgebied Diepenheimsebroek een ruilplan uitgewerkt en ligt een nieuw plan klaar in de Veldhoek waarbij 8 partijen en ongeveer 25 hectare grond betrokken zijn. Het plan legt diverse kleine veldkavels aan elkaar. Zo ontstaan er aaneengesloten landbouwkavels die aansluiten bij de behoefte aan schaalvergroting in de landbouw, zonder dat het typische kleinschalige landschap wordt aangetast. De afgelopen maisoogst heeft ook laten zien dat grotere kavels een duidelijke vermindering van het landbouwverkeer tot gevolg heeft. Tenslotte heeft de kavelruilcommissie onlangs een eerste ruilplan voor het deelgebied Markveld-West besproken. Door een bedrijfsuitplaatsing liggen er goede mogelijkheden om de verkaveling in dit gebied te verbeteren. Binnenkort wordt verder gesproken met de belanghebbenden. De komende periode zullen gebiedsmanager Wilco Pasman en commissieleden regelmatig plannen met belanghebbenden aan de keukentafel bespreken. Ongeveer één keer per maand komt de commissie bij elkaar om de voortgang te bespreken en nieuwe plannen uit te werken. De commissieleden zijn aanspreekpunten in het gebied en u kunt contact met ze opnemen en hen wijzen op mogelijkheden. Uiteraard kunt u voor vragen en/of opmerkingen ook terecht bij gebiedsmanager Wilco Pasman, te bereiken via telefoonnummer 06-13488659.

Op weg naar een snelheid van 60 km in Diepenheim Zoals u wellicht weet is de gemeente Hof van Twente bezig om alle wegen in het buitengebied in te richten als 60 km zones. Dit geldt overigens niet voor de provinciale wegen en de grotere doorgaande wegen. Inrichting van 60 km zones houdt in dat er op diverse plaatsen snelheidsremmers worden aangelegd en dat er geen bijzondere voorrangsregels meer gelden. In principe zijn de kruisingen gelijkwaardig. Dat is goed voor de verkeersveiligheid en komt de leefbaarheid ten goede. Het gebied ten zuidwesten van Diepenheim is in 2008 als 60 km zone ingericht. Dit is ook gebeurd met de Goorseweg die door de provincie Overijssel daarna is overgedragen aan de gemeente Hof van Twente. Dit betekent onder meer dat de Goorseweg geen voorrangsweg meer is en verkeer van rechts daar dus voorrang heeft. Eind dit jaar of begin volgend jaar zal het gebied ten noorden van Diepenheim, tussen Goorseweg en Twentekanaal (Diepenheimsebroek), als 60 km zone ingericht worden. In de komende jaren zullen de resterende gebieden in Diepenheim aan de beurt komen. Diepenheimse ideeënbus De ideeënbus blijft open! Heeft u naar aanleiding van deze nieuwsbrief tips, ideeën, vragen of andere opmerkingen, dan kunt u deze melden aan Frans Nije Bijvank. Bij voorkeur schriftelijk via het adres van de gemeente, Postbus 54, 7470 AB Goor, maar telefonisch contact opnemen is ook altijd mogelijk op het nummer 0547 857267 of via de mail: f.nijebijvank@hofvantwente.nl

Colofon Nieuwsbrief Plattelandsontwikkeling Diepenheim is een uitgave van de gebiedscommissie Diepenheim. Mocht u naar aanleiding van deze nieuwsbrief vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de leden van de Gebiedscommissie Diepenheim. Waterschap Rijn en IJssel de heer M. Heuvelmans 0314-369577 m.heuvelmans@wrij.nl Landgoederen de heer J. Zandvoort 0547-272647 info@weldam.nl Ontwerp Opmaak Druk wesensit BV Coördinatie Eindredactie Prisca Braat (gemeente Hof van Twente) De gemeente Hof van Twente De Höfte 7 7471 DK Goor Postbus 54 7470 AB Goor Telefoon 0547-858585 www.hofvantwente.nl december 2009 In opdracht van: Sociaal/culturele sector de heer T. Besling 0547-351813 besling@home.nl Stimuland, namens gemeente de heer W. Pasman 0547-858895 / 06-13488659 wpasman@stimuland.nl Provincie Overijssel de heer J. Walter 038-4998684 j.walter@overijssel.nl Waterschap Regge en Dinkel de heer J. Kwakkel 0546-832614 j.kwakkel@wrd.nl LTO-noord de heer A. Vehof 0547-333427 vehofans@hotmail.com LTO-noord de heer T. Jonker 0547-351388 /.. 2216 a.j.jonker@comveeweb.nl DLG (projectleiding) de heer F. Verstraten 038-4271101 f.verstraten@minlnv.nl DLG (kavelruil) de heer G. van der Weerd 038-4271224 / 06-21103862 g.vdweerd@minlnv.nl Natuur en Milieu Overijssel de heer J. van Nijen 0547-351413 j.van.nijen@kpnplanet.nl Gemeente Hof van Twente de heer F.J.I. Nije Bijvank (secretaris) 0547-857267 f.nijebijvank@hofvantwente.nl Landgoederen de heer A.H. graaf Schimmelpenninck 074-3761309 schimmelpenninck@twickel.org Gemeente Hof van Twente de heer B.J. Sijbom (voorzitter) 0547-858585 j.sijbom@hofvantwente.nl