VERSTAANBAARHEID VERTROUWELIJKHEID CONCENTRATIE Gids Voor De Akoestiek De rol van plafonds in de actieve akoestiek
Waarom wordt actieve akoestiek aanbevolen? In een volledig absorberende omgeving (geen enkele weerkaatsing, zoals in een open veld) zonder barrière op de weg van de akoestische voortplanting, neemt het geluidniveau af met 6 db per verdubbeling van de afstand. De afname in het geluidsniveau tussen een geluidsbron en een luisteraar is in dit geval alleen een functie van de afstand, bij een directe voortplantingsweg tussen bron en ontvanger. In gesloten ruimtes kan geluid worden weerkaatst, geabsorbeerd en/of doorgegeven, waardoor de afname van het geluidniveau niet alleen een functie van de afstand is, maar ook van de omgeving. Geluidsdrukniveau Stemgeluid Aanwezige achtergrondgeluid Signaal-ruisverhouding Afstand (m) Afname van signaal en signaal-ruisverhouding met de afstand Met passieve akoestiek is het mogelijk om de condities van weerkaatsing en geluidsoverdracht te controleren in antwoord op landelijke wetgevingen, segmenten en toepassingen. Wat ook de positie van de luisteraar is, bestaat het geluidsniveau uit de volgende componenten: Geluidniveau Signaal: Wat wij willen verstaan Achtergrondgeluid: Wat we niet willen horen Natuurlijke stem (persoonlijke gesprekken) Versterkte stem Muziek Van buiten af: - Verkeersgeluid (weg- / luchtverkeer) - Mechanische geluiden (air-conditioning) Werkplekgerelateerd: - Computers - Overgaande telefoons - Kopieermachines - Menselijke stemmen - Gedrag van gebruikers (bijv. openen van ramen, schuiven van stoelen, etc...) Bronnen die het geluidniveau in een ruimte bepalen Bouwwetgevingen zijn gericht op het verbeteren van het geluidsignaal en tegelijkertijd op het beperken van achtergrondgeluiden. Daarentegen houden zij geen rekening met de akoestische situatie in werkende ruimtes (d.w.z. volledig bezet en met alle geluidsbronnen in aanmerking genomen), noch houden zij rekening met de verschillende gebruikersbehoeftes aan verstaanbaarheid, privacy en concentratie.
Essentiële criteria voor actieve akoestische systemen Frequentie- karakteristiek van een luidspreker Drukt het vermogen van een luidspreker uit om de frequenties van een audio bron te reproduceren. Gevoeligheid De maat van geluidsdruk op 1 m afstand van een luidspreker bij 1 W. Richtfactor De mate van verspreiding van geluid voortgebracht door een luidspreker. Een geringe richting voor alle frequenties is ideaal. Binnen het bereik van het menselijk gehoor (20 Hz tot 20.000 Hz) worden frequenties in 3 groepen verdeeld: Hoge frequenties (boven 5.000 Hz) Middenfrequenties (300 Hz tot 5.000 Hz) Lage frequenties (onder 300 Hz) Met traditionele luidsprekers (conische luidsprekers) neemt de richting toe met de frequentie. (1) Luidsprekers met hoge richting creëren hot spots (focalisering) en cold spots of akoestische gaten (in dwarsdoorsnede) (2) Luidsprekers met hoge richting (in bovenaanzicht) (3) Luidsprekers met een lage richting voor een gelijkmatige dekking (in dwarsdoorsnede) (4) Luidsprekers met een lage richting (in bovenaanzicht) (1) & (2) Platte luidsprekers, met NXT technologie, geven echter een gelijkmatige richting in het gehele frequentiebereik. (3) & (4) In commerciele, educatieve en kantooromgevingen is een lage richting van essentieel belang als het gaat om goede verstaanbaarheid, privacy en concentratie. Geluidsdekking Met een gelijkmatige geluidsdekking binnen een ruimte kan een constante signaalruisverhouding worden bereikt op alle luisterposities. Het menselijk oor is zeer gevoelig voor variaties in geluidsdrukniveaus. Een ongelijkmatige geluidsdekking creëert hot spots (waar geluidsdruk geconcentreerd wordt) en cold spots (waar geen geluidsdruk aanwezig is). De geluidsdekking is een functie van zowel de richting van de luidsprekers als ook hun tussenruimte. Richtlijnen voor geluidsdekking bij geluidsystemen zijn in het algemeen als volgt: +/- 3 db goed (muziek en reclameboodschappen in winkels) +/- 2 db zeer goed (spraakversterking in klaslokalen) +/- 1 db uitstekend (installatie van geluidsmaskering). Voordelen Werking ter plaatse : Actieve akoestiek houdt rekening met alle bronnen van geluid en lawaai ter plaatse om goede verstaanbaarheid, privacy en concentratie te garanderen In combinatie met passieve akoestische behandelingen creëert actieve akoestiek een flexibele omgeving die rekening houdt met de huidige en toekomstige behoeftes van de gebruikers Actieve akoestiek creëert meer communicatieve ruimtes (verstaanbare commerciële boodschappen verbeteren de verkoop), meer productieve ruimtes (minder afleiding door geluid of lawaai) en meer vertrouwelijke ruimtes (bescherming van gegevens in banken, gezondheidszorg of kantoren).
Werkende ruimtes introduceren: werkplekgerelateerde geluiden, die bijdragen aan het algemene achtergrondgeluid absorptie (elke aanwezige persoon absorbeert geluid). Werkplekgerelateerde geluiden en geluiden van buiten af zijn moeilijk te voorspellen en hun invloed op het achtergrondgeluid kan aanmerkelijk variëren binnen een ruimte. Dit kan ten koste gaan van het niveau van spraakverstaanbaarheid, privacy en concentratie. Middelen voor passieve akoestiek alleen (vloeren, scheidingswanden en plafonds) kunnen niet aan alle akoestische wensen van de gebruikers voldoen. Ook houden ze geen rekening met toekomstige behoeftes aan aanpassing in geval van verandering van de activiteit of gebruikersdichtheid en de nodige flexibiliteit voor ruimtelijke herindeling. De werking van passieve systemen als geheel is niet altijd voorspelbaar. Deze is namelijk niet alleen afhankelijk van de prestatie van elk onderdeel, maar ook van de kwaliteit van de installatie. Daarom is het geadviseerd om deze beperkingen met actieve akoestische maatregelen aan te pakken. Actief beheer van de signaal-ruisverhouding Actieve plafonds bevatten geluidsystemen die actief de signaal-ruisverhouding controleren door versterkt geluid te verspreiden in de onderliggende ruimte via een luidsprekernetwerk (actieve akoestiek). Actieve akoestiek vult passieve akoestische maatregelen aan en voldoet daarmee aan de directe behoeftes van de gebruikers in werkende ruimtes (met inachtnemeing van alle geluidsbronnen). Actieve akoestiek introduceert: 1- De geluidsmaskering om werkplekgerelateerde geluidsoverlast te dekken De signaal-ruisverhouding verminderen om de spraakprivacy en concentratie te verbeteren (vermindering van de geluidsoverlast en dekking van afleidende gesprekken). SIGNAAL-RUISVERHOUDING Minder dan - 10 db NIVEAU VAN PRIVACY Totale privacy - 5 db Goed 5 db - 10 db Matig/slecht Meer dan 10 db Geen privacy Geluidsdrukniveau Stemgeluid Aanwezige achtergrondgeluid Aangepast achtergrondgeluid Signaal-ruisverhouding Afstand (m) Signaal-ruisreductie met geluidsmaskering
2- Spraakversterking om afstand te overbruggen en/of een groot publiek toe te spreken Verhoogt de signaal-ruisverhouding om verstaanbaarheid te verbeteren. Om uitstekende spraakverstaanbaarheid te garanderen, moet de aanbevolen signaalruisverhouding minimum 10 tot 15 db zijn voor personen met goed gehoorvermogen, en van 20 tot 30 db voor slechthorenden of gebruikers van koptelefoons (gemeten op de plek van de ontvanger). NIVEAU VOOR PERSONEN MET GOED GEHOORVERMOGEN SIGNAAL-RUISVERHOUDING Indicatieve niveaus van spraakverstaanbaarheid naar gelang van de signaal-ruisverhouding NIVEAU VOOR SLECHTHORENDEN OF GEBRUIKERS VAN KOPTELEFOONS - 30 db Uitstekend - 20 db Goed Uitstekend 15 db Redelijk Goed 10 db Matig Redelijk 5 db Slecht Matig 0 db Niet verstaanbaar Slecht - 5 db - Niet verstaanbaar - 10 db - Stemgeluid Aanwezige achtergrondgeluid Versterkt stemgeluid Signaal-ruisverhouding Geluidsdrukniveau +20dB Afstand (m) Signaal-ruisverhouding door spraakversterking De grafiek hierboven toont hoe geluid afneemt met de afstand. In een werkende ruimte, kan het werkplekgerelateerde geluid (achtergrondgeluid) de signaal-ruisverhouding zo verstoren dat een goede spraakverstaanbaarheid niet meer bestaat (Zie ook de gids Algemene definities ). Het gebruik van een systeem voor spraakversterking maakt het mogelijk om het signaal (de stem) genoeg boven het achtergrondgeluid te verhogen om een goede spraakverstaanbaarheid in de gehele ruimte te garanderen. 3- Omroep van berichten voor gebruikers van andere ruimtes Actieve akoestiek kan gebruikt worden om de stem van een spreker te verspreiden in een andere ruimte. Het niveau van de omroep wordt beheerst om een bevredigende sigaal-ruisverhouding te creëren, zonder de aangrenzende ruimtes te verstoren. Een goed systeem van actieve akoestiek maakt het mogelijk om aan alle 3 bovengenoemde criteria te voldoen, zowel individueel als gecombineerd.
Lees meer in de Passieve Akoestiek brochure Lees meer in de Algemene Akoestiek brochure ARMSTRONG plafonds, een compleet aanbod van actieve en passieve akoestische oplossingen. www.akoestiek-plafonds.nl www.armstrong-plafonds.nl Tel: (+31) 076 521 77 33 (NL) (+32) 02 223 00 72 (B) Fax: (+31) 076 521 04 07 www.akoestiek-plafonds.be www.armstrongplafonds.be PC1103/1 Printed in E.C. on chlorine free paper from sustainable resources. Armstrong. Design :