De kwaliteit van de residentiële behandelgroepen 18- bij Idris

De kwaliteit van de residentiële behandelgroepen 18- bij Idris 1 Inspectie Jeugdzorg Utrecht, september 2016

Motto Naar zichtbare kwaliteit in de jeugdhulp! Missie De Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie Veiligheid en Justitie voeren het landelijk toezicht in het kader van de Jeugdwet uit. Als waren zij één inspectie zien zij in het kader van de Jeugdwet toe op de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein. Daarnaast zien zij toe op de naleving van de wetgeving. Het landelijk toezicht jeugd stimuleert met haar toezicht de voorzieningen tot goede en veilige verzorging, opvoeding en behandeling van kinderen in de jeugdhulp en in de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de ondersteuning van ouders en verzorgers van die kinderen. Het landelijk toezicht jeugd draagt er aan bij dat de samenleving er op kan vertrouwen dat kinderen en ouders op tijd en op maat de hulp en zorg krijgen van de instellingen en de professionals. Het onafhankelijke oordeel van het landelijk toezicht jeugd over de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering is relevant voor de professional, de instelling en de overheid en helpt bij het verbeteren van die kwaliteit. De foto op de voorkant betreft geen personen in de jeugdhulp en is uitsluitend ter illustratie.

De kwaliteit van de residentiële behandelgroepen 18- bij Idris

Samenvatting In maart 2016 hebben de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg onderzoek gedaan bij de residentiële behandelgroepen van Idris. Doel van het onderzoek was om te bepalen in hoeverre jeugdigen op de behandelgroepen 18- van Idris verantwoorde hulp krijgen. Voor het toezicht zijn twee behandelgroepen bezocht in Breda ( beide groepen hebben een Bopz aanmerking) en een open behandelgroep in Eindhoven. Idris is onderdeel van de Amarant Groep. Idris biedt in de provincie Noord-Brabant specialistische behandeling aan kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) in combinatie met complex gedrag. Er wordt een breed hulpaanbod geboden, waaronder ambulante hulpverlening, residentiële hulp en leer-/werktrajecten. Op 31 december 2015 hadden 222 jeugdigen verblijf bij Idris. Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van de behandelgroepen 18- van Idris matig is. De inspecties hebben voor wat betreft de thema s leefklimaat en vrijheidsbeperkende maatregelen en de getoetste normen met betrekking tot de Bopz punten waargenomen die op korte termijn verbetering behoeven. Dit maakt dat de inspectie de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van de behandelgroepen 18- van Idris als matig heeft beoordeeld. Bij de inrichting van de leefruimten en bij het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen zetten medewerkers structureel maatregelen in die sterk gericht zijn op beheersing en onvoldoende rekening rekening houden met de individuele ontwikkeling, de behoeften en rechten van een jeugdige. Er wordt daarnaast onvoldoende gekeken naar alternatieven voor en het afbouwen van deze maatregelen. In het Visiedocument Amarant Groep: aan de slag met (minder) vrijheidsbeperkingen is het nee tenzij principe opgenomen en is te zien dat de instelling aandacht heeft voor deze problematiek. Deze visie is echter (nog) onvoldoende vertaald naar de inrichting van de behandelgroepen en de wijze waarop daar begeleiding wordt geboden. Er is gezien dat collectieve maatregelen worden toegepast en dat niet alle vrijheidsbeperkende maatregelen die worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. Ten slotte voldoen de afzonderingsruimten niet aan de normen. Voor jeugdigen zonder rechterlijke machtiging verwachten de inspecties dat zij verblijven in een open regime. Dit betekent dat zij de instelling kunnen verlaten en dat de werkwijze er in de praktijk niet toe mag leiden dat jongeren die vrijheid wordt ontnomen. Het gaat hier om een grondrecht, dat slechts bij wettelijke bepaling kan worden ontnomen. Tijdens het toezicht is geconstateerd dat Idris op de locatie Leuvenaarstraat in Breda in strijd handelt met de wettelijke bepalingen op dit gebied.

De inspecties zijn van oordeel dat de kwaliteit van de behandelgroepen 18- van Idris op alle criteria voldoende dient te zijn. Bij de behandelgroepen 18- van Idris is dit bij 15 van de 19 criteria het geval. De inspecties verwachten dat Idris ervoor zorgt dat binnen drie maanden na ontvangst van het definitieve rapport aan de criteria wordt voldaan die nu nog van onvoldoende kwaliteit zijn. Idris dient concrete verbetermaatregelen te treffen voor de in dit toezicht geconstateerde tekortkomingen. De inspecties willen uiterlijk 20 oktober 2016 worden geïnformeerd over deze verbetermaatregelen en de termijnen waarbinnen de maatregelen zijn doorgevoerd. De inspecties volgen de uitvoering van de verbetermaatregelen.

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 5 Idris... 5 Toetsingskader... 6 2 Bevindingen... 7 2.1 Uitvoering hulpverlening... 7 2.2 Veiligheid... 8 2.3 Leefklimaat... 9 2.4 Cliëntenpositie... 11 2.5 Organisatie... 12 3 Eindoordeel en vervolg... 16 Bijlage 1 - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor jeugd... 18 Bijlage 2 Vrijheidsbeperking binnen Bopz aangemerkte locaties, inclusief scores... 22 Bijlage 3 - Verantwoording... 25

1 Inleiding In maart 2016 hebben de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna: de inspecties) onderzoek gedaan bij de residentiële behandelgroepen 18- van Idris. Doel van het onderzoek was om te bepalen in hoeverre jeugdigen op deze behandelgroepen van Idris verantwoorde hulp krijgen. Idris Idris is onderdeel van de Amarant Groep. Idris biedt in de provincie Noord-Brabant specialistische behandeling aan kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) in combinatie met complex gedrag. Er wordt een breed hulpaanbod geboden, waaronder ambulante hulpverlening, residentiële hulp en leer-/werktrajecten. De residentiële hulp is onder te verdelen in diverse hulpvormen: STEK (de combinatie van behandeling thuis en behandeling bij Idris), Trainingshuizen, observatie en diagnostiek, behandelgroepen 18-, verblijf 18+ en speciale zorg. Op 31 december 2015 hadden 222 jeugdigen verblijf bij Idris. Bij 75% van de jeugdigen werd de zorg gefinancierd door gemeenten in het kader van jeugdhulp en bij de overige 25% vanuit de Wet langdurige zorg. Op 31 december 2015 bestond het aantal medewerkers bij Idris met een cliëntgebonden functie uit 187 fte. Het toezicht heeft zich gericht op de behandelgroepen 18-. De inspecties hebben drie locaties bezocht. In Breda zijn de behandelgroepen aan de Leuvenaarstraat en de Middellaan bezocht. Beide locaties hebben een Bopz aanmerking. Op de Bopz aangemerkte locaties verblijven ook jeugdigen zonder rechterlijke machtiging. In Eindhoven is de behandelgroep aan de Hastelweg bezocht. Deze locatie heeft geen Bopz aanmerking. Alle behandelgroepen bestaan uit twee subgroepen waar per subgroep ongeveer tien jeugdigen verblijven. De doelgroep varieert van jonge kinderen tot jongvolwassenen. Binnen de behandelgroepen wordt gewerkt met de methode Op Stap, een ontwikkelingsgerichte begeleidingsmethode die door een gedragswetenschapper van Idris is ontwikkeld. In Op Stap zijn bestaande methodieken zoals Kids skills, Geef me de 5, Slapende honden wakker maken en Competentiegericht werken geïntegreerd. Bij de behandelgroepen Leuvenaarstraat en in Eindhoven is deze methode geheel ingevoerd. Op de locatie Middellaan is de methode nog niet helemaal geïmplementeerd doordat er veel wisseling van medewerkers heeft plaatsgevonden. De implementatie van de methode wordt nu weer opgepakt. 5 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Toetsingskader Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader Verantwoorde hulp voor jeugd. Het toetsingskader bestaat uit vijf thema s: uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie en organisatie. Het thema leefklimaat wordt alleen getoetst in de residentiële jeugdhulp. Het toetsingskader is opgenomen in bijlage 1. Daarnaast zijn bij de Bopz-locaties de normen die voortvloeien uit de wet Bopz getoetst. Deze normen zijn opgenomen in bijlage 2. 6 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

2 Bevindingen In dit hoofdstuk geven de inspecties hun oordeel weer op de thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie en organisatie. Ieder thema is uitgewerkt in een aantal criteria. Elke paragraaf bevat de verwachting van de inspecties en een tabel met de oordelen van de inspecties over elk criterium: V Voldoende O Onvoldoende O V Gewijzigd in voldoende voor vaststellen rapport Alleen de criteria die als onvoldoende zijn beoordeeld, worden toegelicht aan de hand van de bevindingen. In het toetsingskader dat is opgenomen in bijlage 1, staat beschreven wat de inspecties moeten hebben aangetroffen om tot het oordeel voldoende te komen. 2.1 Uitvoering hulpverlening De inspecties verwachten dat kinderen die jeugdhulp krijgen, de hulp krijgen die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. Oordeel 1. Uitvoering hulpverlening 1.1 Professionals bieden passende hulp. V 1.2 Professionals bieden hulp van goede kwaliteit. V 1.3 Professionals betrekken kinderen en ouders bij de hulp. V 1.4 Professionals stemmen af met de bij de kinderen en hun ouders betrokken instanties. V 7 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

2.2 Veiligheid De inspecties verwachten dat kinderen die jeugdhulp krijgen, worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. Oordeel 2. Veiligheid 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen. V 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. V 2.3 Professionals zorgen ervoor dat acuut onveilige situaties voor kinderen worden opgeheven. V 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen. O Onderbouwing 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen Idris zorgt er onvoldoende voor dat jeugdigen op een veilige wijze medicatie ontvangen. Positief is dat er een richtlijn is voor het melden van incidenten. Incidenten met betrekking tot medicatie worden gemeld, geanalyseerd en beoordeeld om te komen tot verbetermaatregelen. Een aandachtspunt is de bij- en nascholing voor professionals die zijn betrokken bij de uitgifte van medicatie. Er is een e-learningmodule beschikbaar, maar de medewerkers op de locatie Middellaan hebben deze cursus enkel gevolgd toen zij in dienst kwamen en hebben geen nascholing op het gebied van medicatie gevolgd. Deskundigheidsbevordering in de vorm van bij- of nascholing is niet structureel opgenomen in het scholingsplan. Medewerkers op de behandelgroepen werken niet met een compleet en actueel medicatieoverzicht. De Richtlijn overdracht van medicatiegegevens in de keten (2008) is als een veldnorm te beschouwen en schrijft voor dat zorginstellingen voor hun cliënten moeten beschikken over (door de apotheek te leveren) actuele medicatieoverzichten (amo s). Op de laatste pagina van deze richtlijn staat omschreven waar een medicatieoverzicht aan moet voldoen. Tijdens het inspectiebezoek is geconstateerd dat er in de bezochte locaties geen medicatieoverzichten aanwezig zijn en dat medewerkers deze ook niet kennen. Bovendien wordt de aftekenlijst voor medicatie niet altijd direct na het toedienen van de medicatie afgetekend, maar gebeurt het aftekenen soms ook aan het einde van een dienst. De medewerkers van de behandelgroep aan de Leuvenaarstraat vertellen dat het voorkomt dat medewerkers vergeten om de medicatie uit te geven. Doordat medewerkers de voorschriften rondom de uitgifte van medicatie niet altijd volgen ontstaan er risico s voor de patiëntveiligheid. Positief voor wat betreft het bewaren van medicijnen is dat de medicijnkasten overzichtelijk zijn georganiseerd. De apotheek levert de medicatie wekelijks en bij mutaties neemt de apotheek de 8 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

medicatie in. Medicatie die niet in Baxterrollen 1 maar in doosjes wordt geleverd, wordt voor iedere jeugdige op overzichtelijke en ordelijke wijze in aparte plastic dozen bewaard. Deze dozen bevinden zich in de afgesloten medicijnkasten. Een aantal aandachtspunten ten aanzien van het bewaren van medicijnen gelden specifiek voor de behandelgroep in Eindhoven. Zo is gezien dat bepaalde medicatie uit de verpakking of Baxterrollen wordt gehaald en in medicijncassettes wordt gedaan, waardoor bij toediening niet meer te identificeren is welke medicatie het betreft en er toedienfouten kunnen ontstaan. Daarnaast is gezien dat bij vloeibare medicatie de openingsdatum niet is vermeld op de verpakking. Doordat de openingsdatum niet wordt vermeld op de verpakking kan niet worden gecontroleerd of de medicatie nog houdbaar is. Bij vloeibare medicatie is de maximale houdbaarheidsdatum na opening beperkt. 2.3 Leefklimaat De inspecties verwachten dat kinderen in de residentiële jeugdhulp, verblijven in een aandachtvolle omgeving. Oordeel 3. Leefklimaat 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. O 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen. O 3.3 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. V Onderbouwing 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit De jeugdigen op locatie Leuvenaarstraat zijn niet tevreden over hun fysieke leefomgeving. Deze onvrede betreft de wijze waarop de leefruimtes zijn ingericht. Jeugdigen vinden dat de leefruimte niet prettig is en erg wit. Tijdens de rondleiding valt op dat de ruimtes steriel en sober overkomen en dat er geen sprake is van een huiselijke sfeer. Daarnaast benoemen de jeugdigen dat zij geen of weinig invloed hebben op de inrichting van de leefruimten. Dat de meubels standaard vastgezet zijn aan de grond ervaren zij ook als onprettig. In de slaapkamers op de locatie Leuvenaarstraat mogen de jeugdigen een beperkte hoeveelheid spullen van thuis bewaren; enkel wat past in een krat mag meegenomen worden. Deze regel geldt voor alle jeugdigen en wordt niet per jeugdige afgewogen. 1 Een Baxterrol is een rol met alle medicatie in plastic zakjes met voor ieder inname moment van de dag een zakje. Er is dan geen sprake van losse tabletten of van tabletten in een doosje. 9 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

De jeugdigen met wie de inspecties spraken op de locatie Middellaan zijn wel tevreden over de fysieke leefomgeving en de invloed die zij hierop hebben. De inrichting van met name de eigen slaapkamer is geheel aan hen. Dit geldt ook voor de behandelgroep in Eindhoven. De leefomgeving daar oogt prettig en huiselijk. De sanitaire voorzieningen in Eindhoven voldoen echter niet. Dit geldt met name voor de voorzieningen op de begane groep. In de badkamer is schimmelvorming zichtbaar, de jeugdigen hebben er onvoldoende privacy, het badkamermeubilair is oud en de hygiëne is onvoldoende. In het toilet is bijvoorbeeld geen wastafel aanwezig om de handen te wassen. 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen Het leiden van een zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding is voor de behandelgroep in Eindhoven een verbeterpunt. Voor enkele jeugdigen die binnen de behandelgroep in Eindhoven verblijven, blijkt het moeilijk om de toegang tot school geregeld te krijgen. Dit geldt specifiek bij de overgang van regulier basisonderwijs naar speciaal basisonderwijs. Het verkrijgen van een toelaatbaarheidsverklaring voor speciaal basisonderwijs blijkt in de regio Eindhoven lang te duren waardoor het soms tot wel vier maanden kan duren voordat een jeugdige weer naar school gaat. Binnen de locaties in Breda wordt dit ondervangen doordat er een interne zorgklas is waar jeugdigen een deel van de dag terecht kunnen. Ook bestaat daar de mogelijkheid om invulling te geven aan de dagbesteding door samenwerking met een activiteitencentrum. In Eindhoven bestaan deze voorzieningen niet waardoor jeugdigen die nog niet naar school gaan onvoldoende activiteiten hebben overdag. Daarnaast is gezien dat op de behandelgroepen in Breda sprake is van een verplichtend dagschema waarbij onvoldoende ruimte bestaat voor een individuele aanpak. Op de Leuvenaarstraat weten jeugdigen elke tien minuten wat ze moeten doen. In het dagprogramma zijn vaste momenten opgenomen voor sportactiviteiten en als jeugdigen daaraan niet willen deelnemen, dienen zij in hun slaapkamer te verblijven waarbij de deur wordt afgesloten. Ook zijn voor alle jeugdigen in Breda vaste (slaap)kamermomenten opgenomen in het dagprogramma. Hierbij wordt niet of onvoldoende gekeken welke individuele afwegingen mogelijk zijn voor een jeugdige en wat het nut en de noodzaak is van de groepsstructuur die er ligt voor de behandelgroepen. Positief is dat jeugdigen de dagelijkse routine en de leefregels kennen. Jeugdigen weten wat er gebeurt op een dag en wat daarbij van hen verwacht wordt. Het dagprogramma is, ondanks het verplichtende karakter, wel gericht op de ontwikkeling van de jeugdigen. Ook kunnen de jeugdigen in hun vrije tijd deelnemen aan sport en in Breda aan creatieve activiteiten die worden geboden op het activiteitencentrum. In Eindhoven is er veel buitenruimte waar de jeugdigen kunnen spelen. 10 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

2.4 Cliëntenpositie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, kinderen en hun ouders voldoende mogelijkheden bieden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. Oordeel 4. Cliëntenpositie 4.1 De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. O V 4.2 De instelling draagt zorg voor de behartiging van gemeenschappelijke belangen van kinderen en hun ouders. V 4.3 De instelling gaat zorgvuldig om met de gegevens van kinderen en hun ouders. V Onderbouwing 4.1 De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. Op de behandelgroepen in Breda hebben jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. Op de behandelgroep in Eindhoven is dit ten tijde van het toezicht echter onvoldoende, omdat de jeugdigen geen gebruik kunnen maken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Wegens ziekte van de vertrouwenspersoon wordt op dat moment aan deze taak geen uitvoering gegeven. Er is geen vervanging geregeld terwijl deze situatie al een half jaar duurt. Uit gesprekken met de jeugdigen blijkt dat zij niet op de hoogte zijn van het bestaan van een vertrouwenspersoon. Positief is dat Idris na het toezicht heeft aangegeven dat vervanging van de vertrouwenspersoon inmiddels is geregeld en dat deze persoon voor een kennismaking op de behandelgroep is geweest. Ook is gezien dat Idris over het algemeen actie onderneemt als jeugdigen en/of hun ouders niet tevreden zijn over de aan hen geboden hulp. Daarnaast hebben jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de onafhankelijke klachtencommissie. 11 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

2.5 Organisatie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, voorzien in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. Oordeel 5. Organisatie 5.1 De instelling voert systematisch kwaliteitsmanagement uit. V 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in. V 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. O 5.4 De instelling zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp. V 5.5 De instelling werkt volgens de Governancecode. V Onderbouwing 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. Positief is dat Idris beschikt over actuele VOG s van medewerkers die contact hebben met kinderen of hun ouders. Medewerkers handelen ook volgens een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarnaast hanteert Idris de wettelijke bewaartermijn voor dossiers. Het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen gebeurt echter niet conform de wettelijke kaders. Bij de beoordeling of wordt gehandeld conform de wet hebben de inspecties zowel de Jeugdwet als de Wet BOPZ getoetst. Jeugdwet Vrijheidsontneming bij jeugdigen zonder rechterlijke machtiging Voor jeugdigen zonder rechterlijke machtiging verwachten de inspecties dat zij verblijven binnen een open regime. Dit betekent dat zij de instelling vrij kunnen verlaten en dat de werkwijze er in de praktijk niet toe mag leiden dat jeugdigen die vrijheid wordt ontnomen. Het gaat hier om een grondrecht, dat slechts bij wettelijke bepaling kan worden ontnomen. Tijdens het toezicht van de inspecties is gebleken dat Idris op de locatie aan de Leuvenaarstraat in Breda in strijd handelt met de wettelijke bepalingen op dit gebied. Op de locatie aan de Leuvenaarstraat is sprake van vrijheidsontneming voor alle jeugdigen die daar verblijven (zowel de jeugdigen met als zonder een rechterlijke machtiging). Zo is de buitendeur van de groepen op deze locatie gedurende het gehele verblijf van de jeugdigen op slot, waardoor de jeugdigen zich niet vrij kunnen bewegen door het gebouw en over het terrein. Alle slaapkamerdeuren worden s nachts op slot gedaan en jeugdigen kunnen deze zelf niet van binnen openen. Alle jeugdigen verblijven tijdens time out momenten en wanneer zij niet aan een (sport)activiteit willen deelnemen op de slaapkamer met de deur op slot. 12 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Vrijheidsbeperking bij jeugdigen zonder rechterlijke machtiging Zoals ook bij het onderwerp vrijheidsontneming vermeld, verwachten de inspecties voor jeugdigen zonder rechterlijke machtiging dat zij verblijven in een open regime. Dit betekent dat vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals genoemd in hoofdstuk 6 van de Jeugdwet of in de wet Bopz, niet toegepast mogen worden op jeugdigen zonder rechterlijke machtiging, tenzij er sprake is van een noodsituatie. Een eventueel van de jeugdigen verkregen instemming met het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen, maakt dit niet anders. Tijdens het toezicht van de inspecties is gebleken dat Idris in strijd handelt met de wettelijke bepalingen op dit gebied. In de individuele plannen is standaard een passage opgenomen met betrekking tot het toepassen van noodmaatregelen. Indien een instelling de verwachting heeft of tijdens de behandeling van een jeugdige merkt dat de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen (zoals genoemd in hoofdstuk 6 van de Jeugdwet of in de wet Bopz) noodzakelijk is dan dient daarvoor een rechterlijke machtiging te worden aangevraagd. Er worden vrijheidsbeperkende maatregelen toegepast die leiden tot vrijheidsontneming en daarom alleen zijn toegestaan met een rechterlijke machtiging, zoals afzonderen van de jeugdigen in een afzonderingsruimte en het uitluisteren van alle kamers in de nacht (er is geen mogelijkheid om dit uit te schakelen of om in plaats van continu uitluisteren gebruik te maken van een intercomfunctie). Er worden daarnaast collectieve maatregelen toegepast, zoals deurverklikkers op alle kamers op de Middellaan in Breda en op de eerste verdieping van de behandelgroep in Eindhoven. Daarnaast geldt voor de behandelgroepen in Breda een verplicht kameruur. Ook worden diverse (vrijheids)beperkende maatregelen op de behandelgroepen in Breda ingezet als pedagogische middel voor de gehele groep, zoals beperking van het internetgebruik, afsluiting van de keuken en op de Leuvenaarstraat het vastzetten van slaapkamermeubels. Daarbij is niet zichtbaar of is afgewogen of deze maatregelen noodzakelijk zijn op individueel niveau, of alternatieven overwogen zijn en welk doel met de beperking wordt beoogd. Wet BOPZ De onderstaande beoordeling betreft de normen die gelden voor een Bopz aangemerkte locatie. Bij de Bopz aangemerkte locaties Leuvenaarstraat en Middellaan in Breda zijn de daarvoor geldende normen getoetst. In bijlage 2 is een verdere toelichting en onderbouwing van deze normen opgenomen. Onderstaand bevat enkele overlappingen met de beoordeling en onderbouwing van vrijheidsbeperking bij jeugdigen zonder rechterlijke machtiging. 13 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Oordeel Vrijheidsbeperking binnen Bopz aangemerkte locaties De zorgaanbieder beschrijft zijn visie op en beleid over preventie, terugdringing, besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen. Voordat een vrijheidsbeperkende maatregel wordt ingezet, analyseren de disciplines die bij de zorg aan de cliënt zijn betrokken, het (probleem)gedrag van de cliënt. Voorafgaand aan de inzet van de psychofarmaca vindt een psychosociale- of gedragsinterventie plaats. In dialoog met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vrijheidsbeperkende maatregel(en). Een arts of een gedragswetenschapper is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot de vrijheidsbeperkende maatregel(en). De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger geeft toestemming voor de toepassing van de vrijheidsbeperkende maatregel(en). Alle vrijheidsbeperkende maatregelen die bij de cliënt worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregelen zorgvuldig toe. De zorgaanbieder gebruikt informatie over de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau voor kwaliteitsverbetering. De afzonderingsruimten en de separeerruimten voldoen aan de eisen. V O O V V V O O V O Onderbouwing In het Visiedocument Amarant Groep: aan de slag met (minder) vrijheidsbeperkingen is het nee tenzij principe opgenomen. Uit de gesprekken met de medewerkers van de Middellaan is gebleken dat het nee tenzij beleid bij hen bekend is. Bij de Leuvenaarstraat is dit in de gesprekken niet terug gehoord. Medewerkers benoemen daar dat zij vanwege zorgen rondom de veiligheid veel vrijheidsbeperkende maatregelen toepassen. Niet in alle door de inspecties bekeken individuele plannen was terug te zien of er bijvoorbeeld alternatieven waren overwogen en op welke manier de toepassing afgebouwd zou gaan worden. In de cliëntdossiers is ook niet terug te vinden dat vóór de inzet van psychofarmaca een psychosociale of gedragsinterventie had plaatsgevonden. In het professioneel Statuut is opgenomen wie verantwoordelijk is voor het besluit tot toepassen van vrijheidsbeperking. De taken die de gedragswetenschapper en de Bopz arts hierbij hebben, zijn in het statuut vastgelegd. Niet alle vrijheidsbeperkende maatregelen die bij de jeugdige worden toegepast, zijn opgenomen in het individuele plan. Er worden collectieve maatregelen toegepast, zoals deurverklikkers op alle kamers op de Middellaan, een verplicht kameruur en een verplicht naar buiten moment voor de jeugdigen op de behandelgroepen in Breda en een gesloten keuken. 14 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Deze maatregelen zijn niet opgenomen in het individuele plan van de jeugdigen. Er is daarnaast niet zichtbaar of voorafgaand aan het besluit om deze maatregelen toe te passen wordt overwogen of dit daadwerkelijk op individueel niveau nodig is, of alternatieven mogelijk zijn en welk doel men ermee beoogt. Bij enkele vrijheidsbeperkende maatregelen is in het dossier aangegeven met welke reden hiervoor is gekozen, maar dat is niet bij alle individueel toegepaste maatregelen het geval. Hierdoor is er geen sprake van het maatwerk dat mag worden verwacht voor jeugdigen die verblijven binnen een gesloten regime. Idris heeft registratieformulieren voor vrijheidsbeperking waar de besluitvorming in is opgenomen. Deze formulieren worden echter niet voor alle toepassingen per jeugdige ingevuld. De vrijheidsbeperkende maatregelen worden daarnaast regelmatig ingezet als pedagogisch middel voor de gehele groep in plaats van als een noodzakelijke maatregel voor een individuele jeugdige. Ook hierdoor is er geen sprake van het maatwerk dat mag worden verwacht voor jeugdigen die verblijven binnen een gesloten regime. De inspectie verwacht dat alle vrijheidsbeperkende maatregelen individueel worden afgewogen en vervolgens worden opgenomen in het hulpverleningsplan van een jeugdige, dat de maatregelen regelmatig worden geëvalueerd en dat planmatig wordt gewerkt aan afbouw van dergelijke maatregelen. Dat hiervan bij de toepassing van groepsgerichte maatregelen geen sprake is vindt de inspectie onzorgvuldig. De afzonderingsruimte bij de Middellaan voldoet niet aan alle normen, zoals verwoord in de veldnorm voor afzonderings- en separeervoorzieningen in de Gehandicaptenzorg (TNO, 12 november 2012). De wijze waarop de afzonderingsruimte is ingericht en vorm gegeven sluit in onvoldoende mate aan op de beleving en behoeften van de jeugdigen voor wie de ruimte wordt gebruikt. De ruimte heeft een vaste, minimale inrichting. Met uitzondering van een groot ligkussen is de afzonderingsruimten niet ingericht. De begeleiders kunnen de jeugdige zien door een spion in de deur en door cameratoezicht. Een geïntegreerd communicatiesysteem (spreek-luister verbinding) is niet aanwezig. De wijze waarop de ruimte is ingericht draagt niet bij aan een zo aangenaam mogelijk verblijf in de afzonderingsruimte. 15 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

3 Eindoordeel en vervolg Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van de behandelgroepen 18- van Idris matig is. Positief is dat Idris een integrale aanpak van behandeling biedt. Dit blijkt onder andere uit het feit dat medewerkers veel overleg en afstemming zoeken met andere betrokken instanties. Daarnaast is er met de invoering van een nieuw persoonlijk plan meer aandacht voor het perspectief van de jeugdige en zijn of haar netwerk. Ook wordt vaak nazorg door middel van ambulante hulp geboden aan een jeugdige om de kans op een succesvolle behandeling te vergroten. De inspecties hebben voor wat betreft de thema s leefklimaat en vrijheidsbeperkende maatregelen en de getoetste normen met betrekking tot de Bopz punten waargenomen die op korte termijn verbetering behoeven. Dit maakt dat de inspectie de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van de behandelgroepen 18- van Idris als matig heeft beoordeeld. In de behandelgroepen wordt behandeling geboden aan een doelgroep waarbij sprake is van complex gedrag dat zich kan uiten middels agressie richting personen en eigendommen. Er is geconstateerd dat medewerkers tussen het waarborgen van de veiligheid en het handelen conform wettelijke vereisten een dilemma ervaren. Vanuit dit dilemma zetten medewerkers structureel maatregelen in die gericht zijn op beheersing en onvoldoende rekening houden met de individuele ontwikkeling, de behoeften en rechten van een jeugdige. Dit is specifiek teruggezien in de inrichting van de leefruimten en bij het toepassen van vrijheidsontneming en vrijheidsbeperkende maatregelen. Voor jeugdigen zonder rechterlijke machtiging verwachten de inspecties dat zij verblijven in een open regime. Dit betekent dat zij de instelling vrij kunnen verlaten en dat de werkwijze er in de praktijk niet toe mag leiden dat jeugdigen die vrijheid wordt ontnomen. Er is gebleken dat Idris op de locatie Leuvenaarstraat in strijd handelt met de wettelijke bepalingen op dit gebied. Bovendien mogen vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals genoemd in hoofdstuk 6 van de Jeugdwet of in de Wet Bopz, die leiden tot vrijheidsontneming niet toegepast worden op jongeren zonder rechterlijke machtiging, tenzij er sprake is van een noodsituatie. Op de behandelgroepen in Breda wordt eveneens in strijd met deze wettelijke bepalingen gehandeld. Daarnaast wordt bij de toepassing van (vrijheids)beperkende maatregelen bij jeugdigen met een rechterlijke machtiging of als noodmaatregel onvoldoende gekeken naar alternatieven voor en afbouw van deze maatregelen. In het Visiedocument Amarant Groep: aan de slag met (minder) vrijheidsbeperkingen is het nee tenzij principe opgenomen en is te zien dat de instelling aandacht heeft voor deze problematiek. Deze visie is echter (nog) onvoldoende vertaald naar de inrichting van de behandelgroepen en de wijze waarop daar begeleiding wordt geboden. Er is gezien dat collectieve maatregelen worden toegepast en dat niet alle vrijheidsbeperkende maatregelen die worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. Ten slotte voldoen de afzonderingsruimten niet aan de normen. 16 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

De inspecties zijn van oordeel dat de kwaliteit van de behandelgroepen 18- van Idris op alle criteria voldoende dient te zijn. Bij de behandelgroepen 18- van Idris is dit bij 15 van de 19 criteria het geval. De inspecties verwachten dat Idris ervoor zorgt dat binnen drie maanden na ontvangst van het definitieve rapport aan de vijf criteria wordt voldaan die nu nog van onvoldoende kwaliteit zijn. Idris dient concrete verbetermaatregelen te treffen die ertoe leiden dat: 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen - professionals betrokken bij de farmaceutische zorg bij- en nascholing krijgen ten aanzien van medicatie. - Idris voor alle cliënten beschikt over (door de apotheek te leveren) actuele medicatieoverzichten (amo s). - de toedienlijst voor medicatie altijd direct na het toedienen van de medicatie wordt afgetekend. - medewerkers niet vergeten om de medicatie uit te geven. - medicatie bij toediening altijd te identificeren is. - bij vloeibare medicatie de openingsdatum wordt vermeld op de verpakking. 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit - de leefruimten aan de Leuvenaarstraat huiselijker worden ingericht en jeugdigen meer invloed krijgen op de inrichting. - de sanitaire voorzieningen in Eindhoven verbeterd worden. 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen - de toegang tot onderwijs voor de jeugdigen in Eindhoven sneller geregeld wordt. 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. - bij kinderen zonder rechterlijke machtiging geen vrijheidsontneming of vrijheidsbeperking wordt toegepast of dat dit enkel gebeurt met een noodmaatregel. - bij de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen voor kinderen met een rechterlijke machtiging altijd wordt gekeken naar alternatieven voor en afbouw van deze maatregelen. Vrijheidsbeperking binnen Bopz aangemerkte locaties Ten aanzien van de normoverschrijdingen met betrekking tot de wet Bopz dienen verbetermaatregelen te worden getroffen. Bijlage 2 biedt handvatten om deze verbetermaatregelen te formuleren. De inspecties verwachten dat Idris controleert of de op de overige locaties aanwezige afzonderingsruimten en/of separeerruimten aan de getoetste normen voldoen en dat indien nodig passende maatregelen worden getroffen. De inspecties willen uiterlijk 20 oktober 2016 geïnformeerd worden over deze verbetermaatregelen en de termijnen waarbinnen de maatregelen zijn doorgevoerd. De inspecties volgen de uitvoering van de verbetermaatregelen. 17 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Bijlage 1 - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor jeugd Het toetsingskader bestaat uit de thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie en organisatie. Ieder thema is uitgewerkt in een aantal criteria. Om van de oordelen op de verschillende criteria te komen tot het eindoordeel, hanteert de inspectie de onderstaande beslisregel. De inspectie wijkt alleen gemotiveerd van deze beslisregel af als op inhoudelijke gronden hiervoor aanleiding bestaat. Het eindoordeel is: 1. voldoende als 75 procent van de criteria of meer als een voldoende is beoordeeld; 2. matig als tussen de 65 en 75 procent van de criteria als een voldoende is beoordeeld; 3. onvoldoende als minder dan 65 procent van de criteria als een voldoende is beoordeeld, of als een instelling op één of meerdere thema s op alle criteria als onvoldoende is beoordeeld. 1. UITVOERING HULPVERLENING Kinderen krijgen de hulp die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. 1.1 Professionals bieden passende hulp. Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelgebieden en de problematiek van de kinderen. Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van kinderen, hun ouders en hun netwerk. Professionals zorgen ervoor dat kinderen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.2 Professionals bieden hulp van goede kwaliteit. Professionals werken volgens professionele standaarden. Professionals zetten de hulp tijdig in. Professionals nemen kernbeslissingen in multidisciplinair verband. Professionals zorgen voor continuïteit van de hulp. 1.3 Professionals betrekken kinderen en ouders bij de hulp. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met kinderen en hun ouders is opgesteld. Professionals bieden kinderen en hun ouders duidelijkheid over de inhoud en uitvoering van de hulp. Professionals bejegenen kinderen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. 1.4 Professionals stemmen af met de bij de kinderen en hun ouders betrokken instanties. Professionals stemmen het plan af met de plannen van de overige betrokken instanties. Professionals evalueren regelmatig het resultaat van de geboden hulp met de overige betrokken instanties. Professionals zorgen voor een tijdige en volledige overdracht naar de overige betrokken instanties. 18 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

2. VEILIGHEID Kinderen worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen. Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van kinderen. Professionals schatten de veiligheid van kinderen in aan de hand van een gestandaardiseerd risicotaxatie instrument. Professionals beoordelen de veiligheid in multidisciplinair verband. 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. Professionals stellen vast of de veiligheidsrisico s zijn verminderd. 2.3 Professionals zorgen ervoor dat acuut onveilige situaties voor kinderen worden opgeheven. Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Professionals bepalen multidisciplinair hoe bij acute onveiligheid van kinderen te handelen. Professionals zijn toegerust om met acuut onveilige situaties voor kinderen om te kunnen gaan. 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen. De instelling organiseert het omgaan met medicatie. Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. Professionals bewaren medicijnen verantwoord. 3. LEEFKLIMAAT 2 Kinderen verblijven in een aandachtvolle omgeving. 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. Kinderen zijn tevreden over de fysieke leefomgeving. De leefomgeving is schoon, passend en veilig. Kinderen hebben invloed op de inrichting van de fysieke leefomgeving. 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen. Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de kinderen. Kinderen kennen de dagelijkse routine en de regels binnen de instelling. Kinderen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 3.3 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. Kinderen vertrouwen de professionals. Professionals hebben tijd en aandacht voor de kinderen. Professionals belonen positief gedrag van kinderen. Professionals tonen voorbeeldgedrag. 2 Het thema leefklimaat wordt alleen getoetst in de residentiële jeugdhulp. 19 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

4. CLIËNTENPOSITIE Kinderen en hun ouders krijgen voldoende mogelijkheden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. 4.1 De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. De instelling onderneemt actie indien kinderen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de aan hen geboden hulp. Kinderen en/of hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Kinderen en/of hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. 4.2 De instelling draagt zorg voor de behartiging van gemeenschappelijke belangen van kinderen en hun ouders. De instelling beschikt over een representatieve cliëntenraad. De instelling draagt er zorg voor dat de cliëntenraad naar behoren kan functioneren. De instelling gebruikt de adviezen van de cliëntenraad. De instelling informeert kinderen en hun ouders actief over de cliëntenraad en de wijze waarop de medezeggenschap binnen de instelling is georganiseerd. 4.3 De instelling gaat zorgvuldig om met de gegevens van kinderen en hun ouders. De instelling waarborgt de privacy van kinderen en hun ouders. De instelling zorgt voor waarheidsgetrouwe verslaglegging. De instelling reageert adequaat op een inzage-, afschrift-, of wijzigingsverzoek van kinderen en/of hun ouders. 20 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

5. ORGANISATIE De instelling voorziet in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. 5.1 De instelling voert systematisch kwaliteitsmanagement uit. De instelling heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt. De instelling verzamelt systematisch informatie over de kwaliteit van de hulp. De instelling brengt op basis van de verzamelde informatie veranderingen aan om de kwaliteit van de hulp te verbeteren. 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in. De instelling zorgt voor een verantwoorde werktoedeling. De instelling zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De instelling biedt medewerkers de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De instelling heeft richtlijnen en procedures vastgesteld voor het handelen van de professionals. 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. De instelling beschikt over actuele VOG s van medewerkers die contact hebben met kinderen of hun ouders. De instelling handelt volgens een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De instelling past vrijheidsbeperkende maatregelen toe conform de wettelijke kaders. De instelling hanteert de wettelijke bewaartermijn voor dossiers. 5.4 De instelling zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp. De instelling heeft samenwerkingsafspraken met haar ketenpartners vastgelegd. De instelling stelt haar professionals in staat samen te werken met ketenpartners. 5.5 De instelling werkt volgens de Governancecode. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die intern toezicht houdt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die het externe toezicht regelt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die aan belanghebbenden verantwoording aflegt. 21 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld Bijlage 2 Vrijheidsbeperking binnen Bopz aangemerkte locaties, inclusief scores De zorgaanbieder beschrijft zijn visie op en beleid over preventie, terugdringing, besluitvorming en uitvoering van vrijheidsbeperkende maatregelen. a. De zorgaanbieder beschrijft in zijn beleid over vrijheidsbeperking hoe de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen wordt teruggedrongen. b. Huisregels bevatten geen andere regels dan die nodig zijn voor een ordelijke gang van zaken in de instelling. Zij beperken de vrijheid van handelen van de cliënt niet verder dan voor een dergelijke gang van zaken nodig is. c. De zorgaanbieder heeft de taken en verantwoordelijkheden van de Bopz-arts beschreven. De beschrijving bevat ook een waarneemregeling voor de Bopzarts. Voordat een vrijheidsbeperkende maatregel wordt ingezet, analyseren de disciplines die bij de zorg aan de cliënt zijn betrokken, het (probleem)gedrag van de cliënt. a. De uitkomst van de (probleem)analyse van het gedrag van de cliënt bevindt zich in het cliëntdossier. b. Bij het maken van de (probleem)analyse van het gedrag van de cliënt zijn relevante andere disciplines betrokken. c. De uitkomst van de (probleem)analyse van het gedrag van de cliënt is gebruikt bij het beoordelen van de inzet van (een) vrijheidsbeperkende maatregel(en) in het licht van subsidiariteit, proportionaliteit en doelmatigheid. Voorafgaand aan de inzet van de psychofarmaca vindt een psychosociale- of gedragsinterventie plaats. a. In het cliëntdossier is terug te vinden dat vóór de inzet van psychofarmaca een psychosociale of gedragsinterventie heeft plaatsgevonden. 22 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Voldoet Voldoet niet N.v.t. Niet beoordeeld In dialoog met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger vindt multidisciplinaire besluitvorming plaats over de vrijheidsbeperkende maatregel(en). a. Bij het multidisciplinaire overleg over de besluitvorming over de inzet van een vrijheidsbeperkende maatregel zijn alle voor die besluitvorming relevante disciplines betrokken. b. In dialoog met de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger worden afspraken gemaakt over wanneer en hoe de vrijheidsbeperkende maatregel(en) wordt/(worden) toegepast. Een arts of een gedragswetenschapper is verantwoordelijk voor het besluit om over te gaan tot de vrijheidsbeperkende maatregel(en). a. Het besluit om over te gaan tot toepassing van de vrijheidsbeperkende maatregel(en) en de verantwoordelijke voor dit besluit zijn terug te vinden in het cliëntdossier. De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger geeft toestemming voor de toepassing van de vrijheidsbeperkende maatregel(en). a. De toestemming van de cliënt en/of de cliëntvertegenwoordiger staat in het cliëntdossier. Alle vrijheidsbeperkende maatregelen die bij de cliënt worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. a. Alle vrijheidsbeperkende maatregelen die bij de cliënt worden toegepast, zijn opgenomen in het cliëntdossier. Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregelen zorgvuldig toe. a. Medewerkers passen vrijheidsbeperkende maatregelen zorgvuldig toe: volgens het protocol en afgestemd op de cliënt. b. Medewerkers voeren risicovolle handelingen zoals (fysiek) fixeren, afzonderen, separeren en toedienen van medicatie bij cliënten die zich hiertegen verzetten, op een verantwoorde manier uit. De zorgaanbieder gebruikt informatie over de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau voor kwaliteitsverbetering. a. De zorgaanbieder registreert de Bopz-maatregelen bedoeld in artikel 39 Wet Bopz op locatie- of teamniveau. b. De zorgaanbieder gebruikt de informatie met betrekking tot toegepaste vrijheidsbeperkende maatregelen op locatie- of teamniveau voor kwaliteitsverbetering. Dit doet hij ten minste met betrekking tot separatie, afzondering, afzondering in eigen (slaap)kamer, fixatie, gedwongen medicatie, gedwongen voeding/vocht en psychofarmacagebruik. De afzonderingsruimten en de separeerruimten voldoen aan de eisen. a. De afzonderingsruimten en de separeerruimten voldoen aan de eisen. 23 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten Wetgeving: Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO): Wijzigingswet Burgerlijk Wetboek. Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Besluit klachtenbehandeling Bopz. Besluit rechtspositieregelen Bopz. Besluit middelen en maatregelen Bopz. Besluit patiëntendossier Bopz. Veldnormen: Intentieverklaring Zorg voor Vrijheid, samen naar minder vrijheidsbeperking, CG-raad, LOC- LPR, Platform VG, NIP-NVO, NVAVG, NVVA, Sting, V&VN, ActiZ, VGN en IGZ, 2008. Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Visiedocument 2.0, 2013. Nadenken over vrijheidsbeperking van de cliënt, VGN, 2009. Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden, januari 2015. Veldnorm voor afzonderings- en separeervoorzieningen in de Gehandicaptenzorg, TNO, 12 november 2012. Circulaires en rapporten: Cultuuromslag terugdringen vrijheidsbeperking bij kwetsbare groepen in langdurige zorg volop gaande, duidelijke ambities voor 2011 nodig, IGZ, december 2010. Extra inspanning noodzakelijk voor terugdringen vrijheidsbeperking in langdurige zorg, IGZ, 2012. Richtinggevend kader vrijheidsbeperking, VWS, 26 maart 2008. Verantwoord richtlijngebruik in de gehandicaptensector, NIVEL, 2010. 24 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg

Bijlage 3 - Verantwoording Bij de behandelgroepen 18- van Idris te Breda is het toezicht onverwacht en onaangekondigd uitgevoerd op 7 maart 2016. Op 14 maart 2016 is de behandelgroep te Eindhoven bezocht en op 21 maart 2016 heeft de instelling op het kantoor te Tilburg een presentatie gegeven. Op deze laatste twee dagen was het toezicht aangekondigd. Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: 1. Gestructureerd telefonische interviews met de voorzitter van de onderdeelscommissie Idris van de Ondernemingsraad Amarant, de voorzitter van de cliëntenraad en met de vertrouwenspersoon. 2. Het bijwonen van een presentatie van de instelling. 3. Observaties van de behandelgroepen door een rondleiding en bezichtiging van de afzonderingsruimtes op de groepen in Breda. 4. Gestructureerde (groeps)interviews met: (senior) medewerkers van de verschillende locaties; gedragswetenschappers van de verschillende locaties; jeugdigen van de verschillende locaties; een lid van de jongerenraad. 5. De check van twaalf dossiers op de aanwezigheid van de Verklaring Omtrent het Gedrag van medewerkers, waarbij de inspecties zelf de dossiers hebben geselecteerd op basis van een aantal criteria. 6. Gestructureerde interviews met twee medewerkers aan de hand van dossiers van kinderen. De inspecties hebben zelf de dossiers geselecteerd op basis van een aantal criteria. In totaal zijn drie dossiers bestudeerd. 7. De check van tien dossiers van jeugdigen, onder andere op de aanwezigheid van een plan en risico-inschattingen en beoordelingen. Hierbij was een medewerker aanwezig. De inspecties hebben zelf de dossiers geselecteerd. Voorafgaand aan het toezicht zijn de bij de inspecties aanwezige documenten van de instelling geanalyseerd, waaronder het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording 2014. 25 Inspectie Jeugdzorg en Inspectie voor de Gezondheidszorg