OPDRACHTFORMULIER Omgaan met een zorgvrager met wanen of hallucinaties Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie je kunt gebruiken bij het oefenen van deze vaardigheid. 3 Beantwoord de volgende vragen: a Wat is het verschil tussen wanen en hallucinaties? b Waarom is het belangrijk om serieus in te gaan op wanen? c Waarom is het bij hallucinaties juist belangrijk om niet helemaal mee te gaan in de ervaring van de zorgvrager? Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: Noordhoff Uitgevers bv 1
HANDELINGSFORMULIER Omgaan met een zorgvrager met wanen of hallucinaties Naam student: Naam observator: Datum: Beoordeling: Voor deze handelingen geldt: Raadpleeg het dossier; Zorg voor voldoende privacy; Pas de voorschriften toe; De student: Voert handeling uit aandachtspunten: Goed Fout Bij een zorgvrager met wanen of hallucinaties: Ga bij een klacht/beschuldiging van de zorgvrager na of het waar is. De waan kan gebaseerd zijn op een werkelijke gebeurtenis die de zorgvrager verkeerd interpreteert; Ga na of de zorgvrager goed hoort en ziet. Slechthorendheid en slechtziendheid leiden gemakkelijk tot verkeerde interpretaties en het gevoel buitengesloten te worden; Ga serieus in op hetgeen de zorgvrager ervaart; Stel vragen die van interesse getuigen. Bijvoorbeeld: Wanneer ontdekte u dat u werd afgeluisterd? Kunt u zich dat nog herinneren? Wat zeggen de stemmen tegen u? ; Probeer door vragen te stellen erachter te komen door wie, waarom en door wat de zorgvrager zich bedreigd voelt; Spreek de zorgvrager niet tegen als het om het waanbeeld gaat; Stel de zorgvrager op zijn gemak door een veilige, overzichtelijke omgeving voor de zorgvrager te creëren. Dit kun je doen door uit het levensverhaal punten te halen waarbij de zorgvrager zich veilig voelde (een bepaalde bezigheid, een stuk muziek etc.); Spreek een multidisciplinaire en eenduidige benaderingswijze af ten aanzien van de zorgvrager, zodat hij steeds weet waar hij aan toe is; Informeer collega s, andere zorgverleners en familieleden over de wanen van de zorgvrager. Houd wel rekening met de privacy van de zorgvrager. Sluit lichamelijke oorzaken van hallucinaties uit. Neem contact op met een arts als een zorgvrager hallucinaties heeft; Treed handelend op - dat leidt de zorgvrager af. Zo kun je proberen om de hallucinatie om te buigen: is de zorgvrager bang voor iets in zijn kamer, dan kun je dat bijvoorbeeld wegjagen; Noordhoff Uitgevers bv 3
Goed Fout Ga niet in discussie met de zorgvrager: - ontken de ervaring van de zorgvrager niet, maar ga er ook niet helemaal in mee; - laat wel merken dat je ervan uitgaat dat de beleving voor de zorgvrager heel angstwekkend is. Stel de zorgvrager gerust door lichamelijk contact. Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 4 Noordhoff Uitgevers bv
TOETSFORMULIER Omgaan met een zorgvrager met wanen of hallucinaties Naam student: Naam beoordelaar: Datum: Beoordeling: Kruis aan hoe de handelingen zijn uitgevoerd. Kies uit: V = Voldoende; O = Onvoldoende Kruis aan door wie de beoordeling is gedaan. Kies uit: B = BPV; S = School Opdracht Je voert een begeleidend gesprek met een zorgvrager die: - aan wanen lijdt en anderen beschuldigt; - aan hallucinaties lijdt. Uitvoering - aandachtspunten: V O B S Bij een zorgvrager met wanen of hallucinaties: 1 Gaat bij een klacht/beschuldiging van de zorgvrager na of het waar is. 2 Gaat na of de zorgvrager goed hoort en ziet. 3 Gaat serieus in op de ervaring van de zorgvrager. 4 Stelt vragen die van interesse getuigen. 5 Probeert er vragend achter te komen door wie, waarom en door wat de zorgvrager zich bedreigd voelt. 6 Spreekt de zorgvrager niet tegen als het om het waanbeeld gaat. 7 Stelt de zorgvrager op zijn gemak door een veilige, overzichtelijke omgeving te creëren. 8 Spreekt een multidisciplinaire en eenduidige benaderingswijze af. 9 Informeert collega s, andere zorgverleners en familieleden over de wanen van de zorgvrager. Houdt hierbij rekening met de privacy van de zorgvrager. 10 Neemt contact op met de arts. 11 Treedt handelend op. 12 Gaat niet in discussie met de zorgvrager. Reageert wel invoelend op de angstbeleving. 13 Stelt de zorgvrager gerust door lichamelijk contact. Noordhoff Uitgevers bv 5
Aandachtspunten / Persoonlijke leerdoelen: 6 Noordhoff Uitgevers bv