Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport
> Colofon 2016 Nederlands Jeugdinstituut Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. Vormgeving Punt Grafisch Ontwerp
De laatste jaren heeft de Nederlandse samenleving te maken gekregen met een toename van het aantal vluchtelingen en asielzoekers. Het aantal minderjarigen onder hen, dat in Nederland asiel aanvroeg, is het afgelopen jaar zelfs verdubbeld ten opzichte van 2014. Voor deze kinderen geldt, net als voor Nederlandse kinderen, het Internationaal Verdrag inzake de Kinderrechten. Zij hebben het recht op gezond en veilig opgroeien, op het kunnen ontwikkelen van talenten en op het kunnen deel nemen aan de samenleving. Ook hebben ze het recht op hulp en ondersteuning bij problemen. Hoe krijgen die rechten in de praktijk vorm? Wat gebeurt er bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat vluchtelingenkinderen stabiel kunnen opgroeien en zich optimaal kunnen ontwikkelen? Hebben ze toegang tot onderwijs en gezondheidszorg? Krijgen zij hulp bij het verwerken van wat ze hebben meegemaakt, en sluit die hulp aan bij hun leefwereld? Kortom: in hoeverre krijgen zij de kans om een zo normaal mogelijk leven te leiden en een plek in onze samenleving te verwerven? Met de Nationale Jeugdhulpprijzen willen we inspirerende initiatieven voor het voet licht brengen die professionals, organisaties, burgers, vrijwilligers en gemeenten nemen om minderjarige vluchtelingen op te vangen en hen de zorg en aandacht te geven waarop zij recht hebben. De prijzen bestaan uit een vakprijs en een publieksprijs en worden mogelijk gemaakt door het Jeugd Innovatie Fonds. De organisatie van de prijzen en de ondersteuning van de jury liggen dit jaar in handen van het Nederlands Jeugdinstituut. Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport 3
Juryrapport Uit 49 ingezonden initiatieven heeft een jury zes projecten gekozen die kans maken op de vakprijs én/of de publieks prijs van ieder 20.000 euro om in hun plan of project te investeren. De jury bestond dit jaar uit 4 professionals en 2 ervaringsdeskundigen: Kees Bakker, juryvoorzitter (Nederlands Jeugdinstituut), Martine Goeman (Defence for Children), Samia Saiid (Nidos), Dorine Manson/ Petra de Klein (Vluchtelingenwerk Nederland) en Akhrat Selevani (scholiere) en Mher Buthan (acteur). In de discussie en weging van het eindoordeel waren de volgende vragen leidend: In welke mate draagt het project bij aan het versterken van de rechten van vluchtelingenkinderen en het gezond en veilig kunnen opgroeien in Nederland? Is het project goed onderbouwd? Wat zijn de werkzame elementen? En valt er iets te zeggen over de resultaten of de haalbaarheid daarvan? Is het project vernieuwend en overdraagbaar? Waar wordt het prijzengeld aan besteed? Is dat haalbaar en zinvol in het belang van de kinderen en/of gezinnen? De jury heeft daarnaast ook gezocht naar een zekere spreiding van de nominaties over verschillende thema s en domeinen. We hebben de volgende categorieën onderscheiden: 1. Opvoedingsondersteuning gericht op ouders, c.q. gezinnen 2. Ontwikkelingsstimulering & talentontwikkeling: taal en educatie 3. Sociale integratie: sociale steun, woon-begeleiding en mentorprojecten 4. Specifieke hulp en begeleiding: o.a. traumaverwerking, psycho-educatie 5. Participatie: waaronder projecten die zich richten op stem geven aan vluchtelingenkinderen, maar ook op deelname aan sociaal-educatieve activiteiten, theater, sport en spel. Ook hebben we gelet op enige differentiatie naar doelgroepen: gezinnen, alleenstaande minderjarigen, jonge kinderen en oudere jeugd. De vakjury heeft op grond van deze vragen en thema s na rijp beraad zes projecten geselecteerd die het best aan de criteria voldoen. Vervolgens heeft de jury uit die genomineerden het in hun ogen beste project gekozen. De jury vond het doornemen van de inzendingen zeer inspirerend. Zij was onder de indruk van de inzet van velen die in de opvang, het onderwijs en het sociaal werk actief betrokken zijn bij de situatie van vluchtelingenkinderen in Nederland. Dat is een collectieve goede vermelding waard. De jury dankt dan ook iedereen voor het inzenden van de projecten. 4 Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport
De zes genomineerden zijn in willekeurige volgorde: 1. Mind-Spring Junior: Stichting Mind-Spring De jury vond het Mind-Spring Junior project een inspirerend voorbeeld van psycho-educatie gericht op het versterken van eigen kracht en (sociale) steun van kinderen in AZC s. Door middel van oefeningen, praten en creatief uiten wordt er gewerkt aan verwerken van stress en verminderen van psychische problemen. Het programma richt zich verder op het versterken van eigen kracht, psycho educatie en het vinden van (sociale) steun binnen de leefomgeving. Parallel aan deze groepen is er in groepsverband een opvoedondersteuningsgroep voor de ouders (Mind-Spring parenting support). De inzet van vluchtelingtrainers die de vertaalslag in taal en cultuur maken is een belangrijk werkzaam element. Speciaal opgeleide vluchtelingen en asielzoekers geven psycho-educatie en psychosociale ondersteuning aan mede-asielzoekers of vluchtelingen. Bij zwaardere problemen wordt doorverwezen naar specialistische hulp. 2. ToekomstAcademie - Ondernemen in je Eigen Toekomst: New Dutch Connections De jury was onder de indruk van de gedegen en inspirerende aanpak van de ToekomstAcademie, waarbij jongeren vanaf 15 jaar (asielzoekers, vluchtelingen, statushouders, uitgeprocedeerden) gestimuleerd worden op zoek te gaan naar hun talenten en de regie over hun toekomst in eigen handen te nemen: hier of elders in de wereld. De ToekomstAcademie van New Dutch Connections empowert (ex-)asielzoeker jongeren en jonge vluchtelingen vanaf 15 jaar. Samen gaan zij binnen het empowerment traject Ondernemen in je Eigen Toekomst op zoek naar de talenten en toekomstdromen van deze jongeren en worden de jongeren gestimuleerd de regie over hun toekomst in eigen handen te nemen. Voor elke jongere wordt een individueel toekomstplan gemaakt. Hierbij wordt gekeken naar hun talenten en dromen, maar ook naar mogelijkheden voor passend onderwijs en kansen op de arbeidsmarkt, hier of elders in de wereld. In het toekomstplan worden de stappen uitgewerkt die genomen moeten worden om de dromen te realiseren. De jongeren worden gekoppeld aan een maatje (een student) en een coach (een werkende met een relevant netwerk), geselecteerd op hun interessegebied(en). De coach en het maatje helpen hen wegwijs te worden in de maatschappij en hun eigen netwerk op te bouwen. Zij wijzen hen de weg, geven hen praktisch advies en tips, doen leuke dingen met hen maar geven hen ook de ruimte om zelf op onderzoek uit te gaan. Binnen de ToekomstAcademie(TA) kunnen de jongeren ook deelnemen aan workshopmodules gegeven door leermeesters (professionals), snuffelstages lopen bij bedrijven om te kijken wat het werk daar inhoudt en deelnemen aan bedrijfs en maatschappelijke excursies. Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport 5
3. Thuistaal: Rijnbrink en Saxion lerarenopleiding basisonderwijs in Enschede De jury vond het project ThuisTaal ontzettend goed bedacht en een school voorbeeld van slim combineren. Aankomende leerkrachten leren daadwerkelijk in de praktijk de (tweede) taalontwikkeling van kinderen in vluchtelingengezinnen te stimuleren. Zo wordt een belangrijke basis voor integratie van kinderen en gezinnen in de Nederlandse samenleving gelegd. Maar ook leren aankomende leerkrachten zo omgaan met gezinnen en leerlingen van verschillende sociaal-culturele achtergronden. In het project ThuisTaal hebben bibliotheken en de Saxion Lerarenopleiding Basisonderwijs in Enschede de handen ineengeslagen in een nauwe samenwerking met het COA en VluchtelingenWerk. Derdejaars studenten worden in tweetallen gekoppeld aan vluchtelingengezinnen, al of niet wonend in de vluchtelingenopvang. Zij bezoeken wekelijks het gezin, lezen met de kinderen, praten over de boeken en doen talige spelletjes en oefeningen. Zo verbetert de Nederlandse woordenschat van de kinderen en neemt het leesplezier toe. Ouders maken kennis met de Bibliotheek en krijgen handvatten om zelf een positieve leesopvoeding te creëren en de kinderen te stimuleren in hun taalontwikkeling. Toekomstige leerkrachten maken kennis met de achtergronden van deze vluchtelingen en ontwikkelen een genuanceerd beeld. Bovendien brengen studenten de theorie over tweedetaalverwerving in praktijk. De studenten leren woordenschatdidactiek en Nederlandse jeugdliteratuur adaptief in te zetten bij kinderen met een verhoogd risico op taalachterstand. Ook leren ze omgaan met leerlingen van verschillende sociaal- culturele achtergronden en voor hen een rijke, uitdagende leeromgeving te creëren. 4. Fame: Family Empowerment (Fame): Stichting Centrum 45 De jury vond het project Fame een sterk voorbeeld van opvoedingsondersteuning aan vluchtelinggezinnen. De aanpak is gestoeld op de meergezinsmethode, ontwikkeld in Engeland. Meerdere gezinnen bespreken onder leiding van getrainde professionals elkaars problemen en zoeken samen naar oplossingen. Zo kunnen de ouders ook weer beter hun kinderen ondersteunen. Family Empowerment richt zich op het vergroten van de veerkracht en sociale netwerk van met name Syrische gezinnen (vluchtelingen en asielzoekers). De ouders hebben vaak te maken gehad met traumatische ervaringen in het land van herkomst en onderweg en kampen daardoor vaak met stress. Als gevolg daarvan zijn ze vaak in mindere mate pedagogisch beschikbaar dan zij zouden willen. Terwijl zij essentieel zijn voor het versterken van de veerkracht van de kinderen. FAME helpt die ouders daarbij. De groep Syrische gezinnen wordt gekoppeld aan de basisscholen die de meeste kinderen opvangen. De bijeenkomsten worden na schooltijd op een voor ouders gunstig moment op school gegeven. 6 Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport
5. Beter een goede buur: Stichting Timon De jury vond Beter een goede buur een goed voorbeeld van ondersteuning van minderjarige asielzoekers. Door het versterken van de sociale bindingen tussen alleenstaande nieuwkomers en omwonenden wordt de sociale integratie versterkt en wordt ook beter begrip voor elkaars leefwerelden gestimuleerd. Timon biedt huisvesting en begeleiding aan Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen (AMV s): jonge vluchtelingen in de leeftijd van 14-18 jaar met een status die zonder ouders naar Nederland zijn gekomen. De kern van het project bestaat eruit dat vrijwillige omwoners naast de jongeren komen te wonen. De omwoners betrekken de jongeren bij hun leven: ze worden uitgenodigd om te komen eten, ondernemen gezamenlijke activiteiten of ondersteunen elkaar bij klusjes, zoals goede buren dat voor elkaar doen. Ze zijn er voor de jongeren en bieden een luisterend oor. Zo worden de jongeren geholpen bij het opbouwen van sociale contacten en integratie en leren ze van nabij hoe het in Nederland reilt en zeilt. Omwoners wonen minimaal 2 jaar naast het project. Hierdoor kunnen er duurzame relaties worden ontwikkeld. 6. Asielvloggers: De Kindercorrespondent in samenwerking met Team Up, het initiatief van WarChild, Save the Children en Unicef De jury vond Asielvloggers een uniek project vanwege de wijze waarop het asielzoekerskinderen online zichtbaar maakt en hen een stem geeft. In de media, de hulpverlening en de politiek gaat het vaak óver kinderen, terwijl er maar weinig mét kinderen wordt gesproken. De Kindercorrespondent helpt kinderen in verschillende asielzoekerscentra zelf aan het woord te komen door middel van vloggen. De dagelijkse leefwereld van het vluchtelingenkind wordt zo online voor iedereen zichtbaar en bespreekbaar. In het project Asielvloggers wordt de dagelijkse leefwereld van het vluchtelingenkind online en voor iedereen zichtbaar. De kinderen leren vloggen en reportages te maken over nieuwswaardige onderwerpen, vragen te stellen en hun mening te geven en te delen. De vloggers worden geselecteerd, getraind en begeleid. Samen gaan ze op pad om politici te ontmoeten en wordt hen een podium gegeven om hun mening te uiten. De Kindercorrespondent maakte regelmatig reportages met kwetsbare kinderen in landen waar veel conflicten zijn; zoals Syrië. De kinderen vertellen bij reportages dat alleen al de aandacht voor hun verhaal een helende werking op hen heeft. En de winnaar is De winnaar van de vakprijs van de Nationale Jeugdhulpprijzen is het project Asielvloggers van De Kindercorrespondent Nationale Jeugdhulpprijzen 2016 Juryrapport 7
Nederlands Jeugdinstituut T 030 230 6344 Postbus 19221 E info@nji.nl 3501 DE Utrecht www.nji.nl