Inkoop van buitenschoolse muziekeducatie seizoen 2014/2015 Uitgangspunten en voorwaarden Mei 2014
Inleiding Onlangs maakte Muziekschool Westland bekend dat zij gaat stoppen met haar activiteiten. Muziekschool Westland heeft jarenlang een grote rol gehad in het aanbod van binnen- en buitenschoolse muziekeducatie in het Westland. Zij verzorgde vele cursussen en instrumentale lessen, ensembles en orkesten. Met het wegvallen van deze aanbieder ontstaat nu voor Westland Cultuurweb de belangrijke opdracht om een goed nieuw buitenschools muziekaanbod voor het Westland in te kopen. Bedoeling hiervan is dat zo veel mogelijk kinderen op verschillende niveaus de mogelijkheid krijgen buitenschools muzieklessen te volgen, in orkesten en ensembles te spelen en op te treden. Er zal worden gestreefd naar een rijk en gevarieerd aanbod. Daarnaast is continuïteit van het onderscheidende aanbod van de muziekschool en voor haar huidige leerlingen van belang. De afgelopen jaren hebben veel Nederlandse gemeentes de keuze gemaakt om de financiële ondersteuning voor kunst- en cultuureducatie meer te richten op onderwijs en minder op buitenschoolse activiteiten. Gedachte hierbij is dat met de kunsteducatie binnen het onderwijs alle kinderen worden bereikt en niet slechts een selecte groep. Daarnaast ontstaat steeds meer de visie dat buitenschoolse educatie door de klant zelf gefinancierd zou moeten worden en aan de marktwerking zou kunnen worden overgelaten. In een aantal gemeenten is de subsidie voor buitenschoolse educatie daarom zelfs geheel verdwenen. De gemeente Westland heeft hier tot op heden niet voor gekozen. Naast de subsidie die de gemeente beschikbaar stelt voor de ontwikkeling van leerlijnen binnen het basisonderwijs is er jaarlijks nog bijna 400.000 euro beschikbaar voor de buitenschoolse kunsteducatie. Deze is bedoeld voor educatie van kinderen en jongeren tot 21 jaar. De gemeente Westland heeft echter wel gekozen voor een andere manier van financiering. Vanaf augustus 2013 ontvangt Westland Cultuurweb deze subsidie. Tot die tijd gingen de gelden naar theaterschool Koperen Kees en Muziekschool Westland. De subsidie die de muziekschool ontving bestond bovendien uit twee delen. Een deel voor eigen aanbod van de muziekschool en een deel dat werd aangewend voor muzieklessen bij de Hafabraverenigingen van het Westland. Westland Cultuurweb heeft vanaf augustus 2013 de opdracht voor deze subsidie naar eigen inzicht kwalitatief goede buitenschoolse kunsteducatie in te kopen tegen marktconforme prijzen. Er is de afspraak gemaakt dat tot augustus 2015 de inkoop nog plaats zal vinden bij Muziekschool Westland, theaterschool Koperen Kees en de Hafabra-verenigingen. Daarna zal Cultuurweb geheel zelf mogen bepalen bij welke organisaties zij deze inkoop doet en onder welke voorwaarden. Door het stoppen van Muziekschool Westland vindt er nu een versnelling van dit proces plaats. Voor seizoen 2014/15 verdwijnt er een belangrijk deel van het aanbod en is er een bedrag beschikbaar voor de inkoop van buitenschoolse muziekeducatie. Cultuurweb staat daarmee voor de opdracht al voor het volgend seizoen een visie op haar inkoop te formuleren en deze inkoop mogelijk bij meerdere partijen te doen. Hierbij zal Cultuurweb zich op korte termijn in eerste instantie richten op het opvangen van het verlies aan aanbod dat door het verdwijnen van de muziekschool ontstaat. Op langere termijn zal een grotere omslag kunnen plaatsvinden, waarbij het goed mogelijk is dat Westland Cultuurweb cultuureducatie inkoopt in meerdere disciplines dan alleen muziek en theater. De visie hierop zal het komend half jaar ontwikkeld en in 2015 ten uitvoer gebracht worden.
Minder geografische spreiding, minder financiële ondersteuning Uitgangspunten voor de inkoop van muziekeducatie De culturele levensloop In het rapport dat onderzoeksbureau Frame in 2012 in opdracht van de gemeente Westland schreef wordt een visie gegeven op de culturele levensloop die kinderen kunnen doormaken: van kennismaken, via oriënteren en verdiepen naar verzelfstandigen en excelleren: Cultuureducatie is net als sport een onderdeel van het schoolcurriculum; de overheid stimuleert en ondersteunt een ruim naschools educatief aanbod, net zoals ze breedtesport stimuleert. En ook ontstaat er geen nieuw talent zonder een breed aanbod; de vergelijking is: er is geen topsport zonder breedtesport. En tot slot stimuleert een gemeente dat er zowel voldoende cultureel aanbod als sportaanbod is, zowel receptief als actief. Afhankelijk van interesse, talent, en opvoeding wordt zo cultuur (of sport) een integraal onderdeel van je leven. Je kunt spreken van een culturele levensloop (Frame, september 2012). Kwantitatief is hierbij het uitgangspunt dat er sprake is van afnemende aantallen: een grote groep kinderen en jongeren maakt in het onderwijs kennis met kunst en cultuur en een zeer select aantal bereikt uiteindelijk als uitvoerend kunstenaar de top. Voor de discipline muziek in de gemeente Westland zou deze piramide als volgt kunnen worden gedetailleerd: 5 toptalent 4 verzelfstandiging: gevorderde instrumentale les en samenspel 3 verdieping: beginnende instrumentale les en samenspel 2 oriëntatie, groepsgewijze actieve educatie in en rond het onderwijs 1 kennismaking, actieve en passieve educatie in het onderwijs
Fase 1 In deze fase worden alle kinderen bereikt d.m.v. de cultuureducatie in het onderwijs. Westland Cultuurweb ontwikkelt hiervoor in het kader van de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit op dit moment de leerlijnen. Hieronder valt ook een leerlijn muziek, die in 2014 klaar moet zijn. Deze leerlijnen zijn bedoeld voor de leerkrachten van het basisonderwijs en zijn gratis beschikbaar via Westland Cultuurweb, die tevens ondersteuning zal geven bij implementatie en scholing. Het onderwijs kan daarnaast haar eigen budget van 10.90 per leerling inzetten voor aanvullend aanbod uit het Westlandse culturele veld en daarbuiten. Fase 2 In deze fase dient er een breed en laagdrempelig aanbod aan oriënterende cursussen te zijn. Deze cursussen zijn relatief goedkoop en vinden dicht bij huis plaats. Het ligt voor de hand hiervoor een plek te zoeken in de buitenschoolse opvang, rond het onderwijs en bij brede scholen. Cursussen bestaan deels uit algemene muzikale vorming (zingen, samenspelen) en deels uit kennismaking met instrumenten. Het doel is tweeledig: kwalitatief goede muzikale vorming waarbij plezier voorop staat enerzijds, en doorstroming naar instrumentaal onderwijs (fase 3 en 4) anderzijds. Door het wegvallen van de muziekschool ontstaat hier een lacune. De muziekschool voorzag in een aantal voor-instrumentale cursussen in verschillende kernen en rond scholen. Dit dreigt geheel te verdwijnen. Er ligt een uitdaging voor organisaties om in deze behoefte te voorzien. Dit geldt voor eventuele nieuwe initiatieven, maar ook voor bestaande organisaties, zoals bijvoorbeeld de Hafabra-verenigingen. Cultuurweb is inmiddels in gesprek met verschillende organisaties voor buitenschoolse opvang om te kijken of er mogelijkheden zijn om hier aanbod te laten plaatsvinden. Ook aanbod op brede scholen ligt in deze fase voor de hand. Fase 3 Hier kiezen kinderen een instrument. De lessen zijn laagdrempelig. Dit kan zowel individueel als in groepsverband. Cultuurweb is van mening dat er een breed en over het Westland gespreid aanbod zou moeten zijn. Lessen in popmuziek, klassieke muziek en zang. Lessen rond de harmonieverenigingen, bij particuliere docenten of bij bestaande dan wel nieuw op te richten aanbieders. Het aanbod dient rijk en gevarieerd te zijn. Voorwaarde hierbij is dat instrumentale les gepaard kan gaan met samenspel en optreden. Op dit moment bestaat er een kwalitatief goed en gespreid aanbod van de Hafabraverenigingen, tegen sterk marktconforme tarieven. Dit is echter slechts gericht op blaas- en slagwerkinstrumenten. Daarnaast is het sterk gericht op het spelen in een harmonie of fanfare. Door het wegvallen van de muziekschool dreigt er een lacune te ontstaan in met name strijk-, tokkel, toetsinstrumenten en zang. Daarnaast verdwijnt er aanbod voor kinderen die blaas- of slaginstrumenten willen spelen maar zich niet aangetrokken voelen tot een harmonie of fanfare. Tevens verdwijnen er een aantal samenspelactiviteiten van de muziekschool. In het Westland bestaat er verder een groot aantal particuliere muziekschooltjes, met name op het gebied van de pop- en lichte muziek. Dit veld kan zonder ondersteuning blijkbaar goed bestaan. Dit aanbod is echter ook versnipperd en er worden hier weinig tot geen gezamenlijke activiteiten, concerten en samenspelactiviteiten georganiseerd. Er ligt een kans voor dit deel van het veld om deze activiteiten voor de leerlingen te realiseren.
Fase 4 Deze fase kenmerkt zich door verzelfstandiging. Kinderen en jongeren kiezen er heel bewust voor om door te gaan omdat het hun passie is geworden. Ze spelen vaak in orkesten, bandjes en combo s, en treden daarmee ook op. De sociale component van hun hobby speelt een grote rol. De opbouw van het veld is grotendeels vergelijkbaar met fase 3. Fase 5 Een enkeling zal blijken over meer dan gemiddeld talent te beschikken. Deze talenten zullen eventueel doorstromen naar een vakopleiding dan wel in hun volwassen leven met bovengemiddelde passie en kwaliteit hun hobby voortzetten. Voor deze leerlingen zou aanbod op een zeer hoog niveau ontwikkeld kunnen worden, eventueel als voorbereiding op een vakopleiding. Gedurende het komend jaar zal onderzocht worden in hoeverre hier in een behoefte kan worden voorzien en er in de toekomst aanbod ontwikkeld kan worden. Geografische spreiding De gemeente Westland kenmerkt zich met haar verschillende kernen door een grote geografische spreiding. Meer dan de meeste gemeenten van deze omvang zou dat uitgangspunt moeten zijn voor cultuureducatiebeleid. Vraag is: komen de kinderen naar de kunstlessen toe of andersom? Antwoord hierop is niet eenduidig. Naarmate kinderen en jongeren hoger in de piramide komen is hun intrinsieke motivatie hoger. In fase 1 worden in principe alle kinderen bereikt. Fase 2 en 3 zouden nog laagdrempelig moeten zijn met relatief grote spreiding. In fase 4 is dit belang veel minder en in fase 5 zullen leerlingen hun educatie zelfs vaak buiten het Westland (bij conservatoria in Rotterdam en Den Haag) zoeken. Financiële ondersteuning In fase 1 is de financiële ondersteuning de komende jaren voorzien door de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit zoals deze door Westland Cultuurweb wordt uitgevoerd. Hiervoor is de komende jaren een bijdrage van het Fonds voor Cultuurparticipatie en de gemeente beschikbaar. De inkoop van buitenschoolse muziekeducatie zal zich in eerste instantie richten op de fases 2 tot en met 4. Naarmate kinderen zich hoger in de piramide bevinden zou minder financiële ondersteuning nodig moeten zijn.
Inkoop voor seizoen 2014/15 Op korte termijn, voor seizoen 2014/2015. wil Westland Cultuurweb buitenschoolse muziekeducatie inkopen op de volgende gebieden, In fase 2 (oriëntatie): - Een aanbod van oriënterende voor-instrumentale lessen. Het aanbod vindt gespreid over alle kernen plaats. Westland Cultuurweb kan bemiddelen in samenwerking met buitenschoolse opvang en brede scholen. Doelstelling van de lessen is tweeledig: goede en uitdagende algemene muzikale vorming door middel van zang en samenspel, en kennismaking met instrumenten ten behoeve van de educatie in fase 3. Het behoort tot de mogelijkheden dat Cultuurweb dit aanbod bij verschillende aanbieders inkoopt. In fase 3 en 4 (verdieping en verzelfstandiging): - Een nieuw aanbod instrumentaal onderwijs. Hier dienen strijk-, tokkel- en toetsinstrumenten deel van uit te maken om de lacune die wegvalt door het stoppen van de muziekschool op te vangen. Lessen dienen redelijk gespreid over het Westland aangeboden te worden. Dit kunnen zowel groeps- als individuele lessen zijn. Lessen worden gegeven door gediplomeerde dan wel aantoonbaar ervaren docenten. Samenspel en optreden dienen er deel van uit te maken. Het behoort tot de mogelijkheden dat Cultuurweb dit bij meerdere aanbieders inkoopt. - Een aanbod gericht op de leerlingen van particuliere muziekscholen, met als doel samenspel, optreden en uitwisseling te bevorderen. Vanzelfsprekend dient dit in overleg met deze particuliere aanbieders verzorgd te worden. Bedoeling hiervan is het diverse veld van particuliere docenten in met name popmuziek te verrijken en te versterken door overkoepelende en verbindende activiteiten voor hun leerlingen. Voorwaarden Gezien de tijdsdruk wil Westland Cultuurweb proberen zo mogelijk voor 1 juni 2014 met partijen tot overeenstemming te komen over de aankoop van de belangrijkste muziekactiviteiten voor volgend seizoen. Dan is het voor organisaties nog mogelijk hun aanbod voor de zomervakantie voor toekomstige klanten bekend te maken. Cultuurweb nodigt daarom organisaties uit om een voorstel in te dienen voor bovenstaande activiteiten. Voorwaarde is dat de organisatie de intentie heeft om het aanbod voor meerdere jaren te doen, ook al vind de inkoop in eerste instantie alleen voor seizoen 2014/15 plaats. Plannen kunnen tot 23 mei 2014 ingediend worden. Deze plannen dienen tenminste de volgende onderdelen te bevatten: - Een beknopte beschrijving van de aard en vorm van de organisatie. - Een beknopte beschrijving van de visie van de organisatie op de inhoud en kwaliteit van het aanbod, met educatieve uitgangspunten en doelstellingen. - Een inschatting van het bereik (aantal leerlingen) van het betreffende aanbod, voor het eerste seizoen en eventueel voor meerdere seizoenen. - Een overzicht van het beoogde aanbod van cursussen met lesduur en aantal lessen. - Een overzicht van de eigen financiële bijdrage aan de cursussen door de leerlingen. - Een overzicht van de kosten van het aanbod. Hierbij een onderscheid tussen de directe kosten voor de lessen (docentenkosten, huur leslocatie, materiaal, etc.) en de indirecte kosten (organisatiekosten, marketing, etc.). In de week van 26 mei zullen de plannen met de aanbieders besproken worden.
Westland Cultuurweb wil benadrukken dat zij zelfstandig en naar eigen bevindingen kan besluiten bij wie de inkoop plaats zal vinden en voor welk bedrag. Westland Cultuurweb is niet gehouden aan regels van openbare aanbesteding en verbindt zich daar ook niet vrijwillig aan. Westland Cultuurweb wil iedere partij een kans geven om een plan in te dienen en een visie kenbaar te maken. Jeroen Kunstman Directeur Westland Cultuurweb Mei 2014