Mantelzorg Nieuwsbrief voor mantelzorgers, editie Weert 1, jaargang 1 Voor iedereen die zorgt voor naasten en andere betrokkenen Voorwoord Beste lezer, nr. 1, herfst 2013 In deze nieuwsbrief : Dag van de Mantelzorg Leestips Herinneringskoffers Eenzaamheid onder mantelzorgers Wist u dat? Interessante websites Mantelzorgvriendelijk organisatie De mantelzorgpluim Tips om goed voor jezelf te zorgen De Vraagwijzer en mantelzorgadviseur In gesprek met Mantelzorgers, een belangrijke stille groep mensen Die zich inzetten voor een geliefde naaste of de behoeftige mens. Zichzelf vaak wegcijferen, zonder maar een klacht. De zware zorg met liefde blijven vervullen en volbrengen, zo lang als deze taak hun wacht! 1 Hierbij ontvangt u de eerste Mantelzorg nieuwsbrief van Punt Welzijn. Mantelzorger zijn is niet niks. Het kan zwaar en belastend zijn, lichamelijk en geestelijk. Maar voor velen geeft het ook voldoening. Het is fijn om iemand te kunnen helpen met zaken die iemand zelfstandig niet meer gedaan krijgt. Met deze nieuwsbrief schenken wij aandacht aan mantelzorgers en informeren hen over interessante onderwerpen. De redactie, Punt Welzijn Spektakelconcert en bloemetje voor mantelzorgers Mantelzorgers die met liefde voor een ander zorgen, vergeten soms goed voor zichzelf te zorgen. Er af en toe even tussenuit is een absolute voorwaarde om de zorgtaken te kunnen volhouden. Harmonie St. Joseph Weert-Zuid verzorgt samen met Punt Welzijn in het kader van de Dag van de Mantelzorg een aanbod ter waardering van de Weerter mantelzorgers. Voor mantelzorg kies je niet, het overkomt je, omdat iemand in je naaste omgeving veel extra zorg en aandacht nodig heeft. Door mantelzorgers in Nederland wordt veel zorg verleend. Daarom is 10 november uitgeroepen tot de landelijke Dag van de Mantelzorg. Mantelzorgers verdienen het om eens in het zonnetje te worden gezet. Meer dan 300 Weerter mantelzorgers zijn daarom door familie, vrienden of bekenden aangemeld om de mantelzorgattentie te ontvangen. Op deze manier willen zij hen laten weten dat hun inzet erg wordt gewaardeerd. De attenties worden op zondag 10 november, op de Dag van de Mantelzorg, door vrijwilligers bij de mantelzorger thuis bezorgd. Harmonie St. Joseph Weert-Zuid zet zich dit jaar wederom in voor mantelzorgers en nodigt hen uit voor een spektakelconcert op zondag 8 december om 14:00uur in het Munttheater. Tijdens dit concert maken zij een reis over onze fantastische aarde met al haar landschappen en bijzondere dieren. Alle geledingen van de vereniging zullen acte de presence geven en uiteraard zijn er weer bijzondere gasten. Het wordt een voorstelling met verrassende elementen en uiteraard de nodige humor. Na afloop van de avond krijgen alle mantelzorgers de mantelzorgattentie mee naar huis. Punt Welzijn is de harmonie zeer dankbaar voor hun medewerking! Voor aanmelding en meer informatie: 0495-697900 of per e-mail vrijwilligerswerk@puntwelzijn.nl
Leestips In Nederland verlenen meer dan een miljoen mensen mantelzorg, die daarmee de meest gegeven vorm van zorg is. Wie is mantelzorger en waarom is zij (of hij) bereid soms jarenlang op onbaatzuchtige wijze hulp te verlenen? In deze publicatie komen de mantelzorgers zelf aan het woord. Tijdens vier bijeenkomsten, waaraan bijna veertig mannelijke en vrouwelijke mantelzorgers deelnamen, vertelden zij uitvoerig over hun dagelijks leven en hoe het is om voor een naaste te zorgen. Ook stonden ze stil bij de problemen die ze tegenkwamen en hoe de contacten met de instanties verliepen. Het was opvallend dat veel mantelzorgers een vergelijkbare werkstijl bleken te hebben. Zes werkstijlen passeren de revue: de geboren mantelzorger, de aanpakker, de boze mantelzorger, de beruster, de onmisbare en tot slot de overspannen mantelzorger. Zestien mantelzorgers met een specifieke werkstijl vertellen hier hun verhaal. Ook de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke mantelzorgers komen uitgebreid aan bod. Het slothoofdstuk gaat in op wat beleidsmakers en professionals kunnen leren van deze verscheidenheid in de mantelzorg. Bijvoorbeeld: wat is de valkuil in het leven van de geboren mantelzorger? Wie kan er goed met een persoonsgebonden budget (pgb) overweg? Hoe moet je een mantelzorger tegemoet treden bij wie boosheid overheerst? Hoe help je de onmisbare helper het beste? (bron: bruna) Deel uw verhaal! Bent u of kent u een mantelzorger? De tips en ervaringen van de een kunnen het leven van een ander misschien een stuk gemakkelijker maken of veel plezier bezorgen. Wij willen in de nieuwsbrieven graag aandacht schenken aan uw verhaal. Als u interesse heeft om uw verhaal met ons en met andere mantelzorgers te delen, laat het dan graag even weten! vrijwilligerswerk@puntwelzijn.nl In deze nieuwsbrief leest u het verhaal van Nancy Heinze op bladzijde 7. Herinneringskoffers Lijkt het je leuk om herinneringen op te halen met je ouders, grootouders, partner of vrienden? Met de herinneringskoffers kan dat! De koffers zijn een hulpmiddel om met (dementerende) ouderen herinneringen uit het verleden op te halen. Daarmee bieden zij gesprekstof om zo het geheugen te activeren. In de koffer is allerlei materiaal te vinden zoals, bordspellen, raadspellen, muziek op CD, filmmateriaal op DVD en andere voorwerpen. De koffers kunnen worden aangevuld met boeken die aansluiten bij het thema. Er zijn vier verschillende thema s van de herinneringskoffers. De thema s zijn: 1. Verliefd, verloofd, getrouwd 2. Het alledaagse leven en feestdagen 3. Ambachten en beroepen 4. Het huishouden De huurkosten zijn 25,- ; aangevuld met extra boeken 30,- voor 6 weken. Bestellen kan via de website www.bibliocenter.nl Voor meer informatie kunt u mailen naar j.dehoop@bibliocenter.nl of m.scholte@bibliocenter.nl 2
Eenzaamheid onder mantelzorgers Uit onderzoek van het Nationaal Mantelzorgpanel is gebleken, dat 43% van de mensen, die langdurig zorg verlenen aan iemand, zich eenzaam voelt. Het landelijke eenzaamheidspercentage bedraagt 30%. Toch lijkt het alsof het in het dagelijks leven niet zo aan de orde is. Ligt dit aan het feit dat eenzaamheid niet bespreekbaar gemaakt wordt? Hieronder een korte uitleg over eenzaamheid en de daarbij behorende gevolgen voor mantelzorgers. Wat is eenzaamheid? Iedereen kent wel eens een gevoel van leegte, gemis of tekort. Eenzaamheid wil niet zeggen dat iemand alleen is. Men kan ook gevoelens van eenzaamheid ervaren, als men samen is met iemand. Eenzaamheid en mantelzorg Doordat u plots mantelzorger bent geworden, kan het zijn dat de relatie met degene voor wie u zorgt of gaat zorgen verandert. Daarnaast kan uw relatie met de eigen omgeving zoals vrienden en collega s veranderen. Dit overkomt veel mantelzorgers. Hoe komt dit nu precies? Enkele redenen zijn: Door de mantelzorgtaken houdt u niet genoeg tijd over om contact te onderhouden met uw eigen omgeving of sociale netwerk, sociale contacten kunnen verwateren. Uw omgeving begrijpt de situatie niet, zoals die heden is of u voelt zich niet door hen begrepen/gehoord. De omgeving haakt af, omdat ze de huidige situatie niet bij kunnen benen of omdat het niet door hen wordt opgemerkt Waarom blijft het vaak onopgemerkt? Tegenwoordig wordt wel eens van het begrip zorgcamouflage gesproken. Dit begrip houdt in dat men zich als mantelzorger vaak onzichtbaar wil maken, men de hulpbehoevende voor wil laten gaan. Er wordt dan geschuild achter redenen als: Ik wil anderen niet lastig vallen, niemand komt meer langs of mensen begrijpen mij niet. Deze redenen hangen vaak samen met eenzaamheid. Oplossing? Toch zijn er mogelijkheden om ondanks het verlenen van mantelzorg actief deel te nemen aan de samenleving. Bij Punt Welzijn kunt u terecht voor ondersteuning hierbij. Zo kan men onder andere een beroep doen op respijtzorg, hierbij kunt u denken aan dagopvang, zorgboerderijen, maar ook aan het inzetten van een maatje. Dit zijn vrijwilligers die tijdelijk bijvoorbeeld een middag in de week de zorg uit handen nemen, waardoor u even tijd voor uzelf heeft. Deze ondersteuning blijkt effectief en kan u helpen bij het ontlasten van de intensieve zorgtaken! Ook is het mogelijk om ondersteuning te krijgen bij allerlei praktisch regelwerk waar u misschien wel tegenaan loopt. Voor informatie en advies over mantelzorgondersteuning kunt u contact opnemen met de Mantelzorgadviseur van Punt Welzijn. Op pagina 6 van deze nieuwsbrief vindt u een artikel over deze vorm van ondersteuning. 3
Interessante websites Sites over mantelzorg: www.mezzo.nl www.platformmantelzorglimburg.nl www.expertisecentrummantelzorg.nl www.mantelzorg.info www.pggm.nl www.carenzorgt.nl www.mantelzorgersbinnenboord.nl www.nationaalmantelzorgpanel.nl www.werkenmantelzorg.nl Sites over weert: www.weert.nl www.weertdegekste.nl www.weerttv.nl www.metonsinweert.nl www.puntwelzijn.nl Wist u dat? Er ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder zijn die mantelzorg verlenen 2,6 miljoen mensen (20% van de volwassen bevolking) meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden hulp geven. 1,1 miljoen mensen zowel intensief als langdurig hulp geven 450.000 mantelzorgers zich zwaarbelast of overbelast voelen Van de mantelzorgers tussen de 18 en 65 jaar 71% naast de zorgtaken ook een betaald werk heeft (Bron: Mezzo ) Punt Welzijn ontvangt op 5 november de erkenning Mantelzorg Vriendelijk Stichting Werk&Mantelzorg heeft aan 75 organisaties de Erkenning mantelzorgvriendelijke organisatie uitgereikt. Organisaties die het thema werk en mantelzorg bespreekbaar maken, medewerkers wijzen op de wettelijke verlofregelingen waar mantelzorgers gebruik van kunnen maken en flexibel zijn in het bieden van maatwerkoplossingen. Denk bijvoorbeeld aan flexibele werktijden, zorgtaken regelen onder werktijd en de mogelijkheid krijgen om het werk onverwachts te onderbreken. Geeft uw organisatie al het goede voorbeeld? Vraag dan ook de erkenning aan op www.werkenmantelzorg.nl 4 4
Een pluim voor de mantelzorger! Iemand die altijd klaar staat voor u, een familielid, vriend of buur. Deze mensen mogen af en toe wel een pluim krijgen. De Dag van de Mantelzorg op 10 november komt bijna in zicht en biedt mogelijkheden om uw waardering voor mantelzorgers uit te spreken. Maar lijkt het u leuk om een mantelzorger op een ander moment van het jaar te verwennen en verrassen? Geef dan de mantelzorgpluim! Deze pluim is een belevingsbon met keuze uit honderden bestedingsmogelijkheden voor dagjes uit en producten. Met de pluim kan de mantelzorger bijvoorbeeld naar de dierentuin of sauna of zichzelf verwennen met een ICI Paris pakket of een massage. U kunt zelf het bedrag bepalen en de Pluim is te bestellen via: www.pluimen.nl/ mantelzorgpluim. Bij de pluim kunt u een persoonlijke boodschap toevoegen. (Bron: Mezzo) Tips om goed voor jezelf te zorgen Een mantelzorger zorgt voor iemand met een chronische ziekte en/of iemand met een beperking. Dit kan bijvoorbeeld een hulpbehoevende partner, ouder, kind, familielid, vriend of kennis zijn. Het zorgen voor de ander is vaak zo vanzelfsprekend, maar kan ook zwaar zijn. Hieronder volgen een paar tips die het mantelzorgen wat draaglijker kunnen maken: Tip 1: Zorg dat je zoveel mogelijk van de ziekte van je naaste aan de weet komt Dit kan de draagkracht vergroten en maakt het gemakkelijker om bepaalde vreemde gedragingen beter te begrijpen en te accepteren. Tip 2: Geef jezelf regelmatig een schouderklopje Het is vaak zo vanzelfsprekend dat je altijd maar zorgt. Een schouderklopje werkt verkwikkend en geeft energie. Ook als je het jezelf geeft. Tip 3: Let op signalen van spanning en neem deze serieus Zorgen voor een naaste kan zowel geestelijk als lichamelijk erg belastend zijn. Neem signalen serieus, want gespannenheid wordt op den duur overspannenheid en vermoeidheid wordt oververmoeidheid. Tip 4: Vergeef jezelf voor je fouten Iedereen die zijn naaste verzorgt, schiet af en toe eens uit zijn slof, is humeurig of verliest zijn geduld. Voel je daar niet schuldig over. Tip 5: Voorkom dat je in een isolement raakt Het is daarom zowel in je eigen belang, als in dat van je naaste, om mensen te blijven zien en je contacten te onderhouden. Tip 6: Zorg goed voor jezelf! Het allerbelangrijkst is natuurlijk om goed voor jezelf te zorgen. Zorg voor voldoende rust, eet gezond, beweeg regelmatig en probeer zo nu en dan te ontspannen. Bron: www.platformmantelzorglimburg.nl. Hier zijn nog meer tips terug te vinden. Carenzorgt is een gratis hulpmiddel om een agenda te maken waarin je alle taken rondom degene waar je voor zorgt inplant. In de agenda maak je een gezamenlijke planning zoals wandelen, het helpen met boodschappen of boekhouding. Ook andere mantelzorgers kunnen taken invoegen. Zo weet iedereen wanneer er bepaalde activiteiten zijn voor degene waar je voor zorgt. Ga naar www.carenzorgt.nl en maak een agenda aan! (bron: Caren Fonds) 5
Mantelzorgondersteuning De Vraagwijzer Veel mantelzorgers vinden het vanzelfsprekend om voor de ander te zorgen, maar het mantelzorgen is niet altijd gemakkelijk. Mantelzorgers hebben vaak behoefte aan een luisterend oor, informatie, advies en ondersteuning. Ze kunnen tegen allerlei dingen aanlopen; Praktisch regelwerk, zoals het invullen van formulieren en aanvragen van zorg Financiële regelingen en voorzieningen, bijvoorbeeld het mantelzorgcompliment Psychische en fysieke problemen door overbelasting of verwerking Mogelijkheden voor het tijdelijk uit handen geven van de (gedeeltelijke) zorg Minder tijd hebben voor zichzelf en sociale relaties Wat kan de mantelzorgadviseur betekenen? Bij de mantelzorgadviseur van De Vraagwijzer kunnen alle inwoners van de gemeente Weert, jong en oud, terecht met vragen rondom mantelzorg. Samen met de mantelzorgadviseur wordt er gekeken naar uw vragen, problemen en wensen. In een persoonlijk gesprek, kan een luisterend oor worden geboden en kan u worden voorzien van informatie en advies. Samen kan er worden gezocht naar mogelijkheden en alternatieven. De mantelzorgondersteuner is onafhankelijk en de hulp die geboden wordt is gratis. Meer informatie: De Vraagwijzer Maasstraat 36, Weert Tel: 0495-697900 E-mail: vraagwijzer@puntwelzijn.nl Openingstijden De Vraagwijzer: Maandag t/m donderdag: Donderdagavond: Vrijdag: 09:00-12:00 uur 13:00-16.00 uur 17:00 19:00 uur 09:00 12:00 uur U kunt vrijblijvend binnenlopen. Waar mogelijk worden vragen direct in het loket afgehandeld. Indien er voor het afhandelen van uw vraag meer tijd nodig is, dan wordt er een afspraak ingeboekt bij de mantelzorgadviseur. Ook kan als het nodig is een afspraak worden gemaakt voor een huisbezoek. 6
In gesprek met Nancy Heinze Nancy Heinze was een fanatieke horecavrouw en werkte 60 á 70 uur per week, ze is altijd een bezige bij geweest. Ook nu ze kampt met verschillende aandoeningen gaat zij niet bij de pakken neer zitten. Nancy heeft weke delen reuma, een nekhernia, ze is astmatisch en ze heeft een tekort aan vitamine B12. Vooral als het weer begint om te slaan en het kouder wordt heeft Nancy veel last van haar gewrichten en spieren. Haar spieren zijn altijd gespannen wat heel erg vermoeiend is en haar beperkt in haar doen en laten. Ze heeft veel pijn, last van migraine en werkt op een halve batterij. In de zomer gaan de scherpe kantjes er af en heeft ze een stuk meer energie. Ik werk als Piet Paulusma, als het met mij goed gaat dan weet je dat het ook goed weer is. Als ik ooit ga verhuizen, neem ik mijn buren mee Nancy is al ongeveer 7 jaar vrijwilligster bij Punt Welzijn. Ze zit in de activiteitencommissie van Keenter Hart en eigenlijk bij alles wat er in Keent georganiseerd wordt, helpt zij mee. Ondanks haar aandoeningen kan ze niet stil blijven zitten en ze is dan ook erg blij dat ze dit kan doen. Het houdt haar op de been. Door andere vrijwilligers wordt rekening gehouden met Nancy. Veel vergaderingen worden bij haar thuis georganiseerd zodat ze de deur niet uit hoeft. Doordat er rekening wordt gehouden met haar kan ze toch dingen blijven doen die zij leuk vind. Zo is zij ook kartrekker bij de bewonersgroep eigen wies is ouch wies. Met deze groep heeft zij geholpen bij projecten zoals de groenste straat van Europa en de leukste straat van Nederland, de Zuiderstraat in Weert, waar Nancy zelf ook woont. Ze heeft heel erg goed contact met haar buren en ze noemt het dan ook een voorbeeldstraat. Als er iemand ziek is of iemand heeft wat nodig, dan staat de hele straat voor elkaar klaar. Hij is eigenlijk mijn tweede arm Nancy heeft een zoon van 16 jaar, Shaquille Heinze. Als 6 jarig kind begon de mantelzorg met het duwen van de rolstoel. Nu is dat een stuk minder aangezien Nancy een scootmobiel heeft en er ook veel mensen om haar heen zijn die haar ergens naar toe kunnen brengen. Vooral in de winter is Shaquille een heel erg belangrijke steun voor haar. Hij doet boodschappen en huishoudelijke klusjes, want ondanks dat Nancy huishoudelijke hulp heeft zijn er dagelijkse dingen die door Shaquille gedaan moeten worden. Ook helpt hij veel met het vrijwilligerswerk van zijn moeder, hij is haar tweede arm. Hij heeft bijvoorbeeld heel erg veel geholpen tijdens het project de leukste straat van Nederland. Vroeger deed hij alles met liefde en plezier, toen hij nog jonger was. Nu hij wat ouder wordt gaat hij steeds meer zijn eigen weg, Nancy merkt dat hij soms een beetje kan tegenwerken. Dat is ook wel terecht aangezien hij al 10 jaar mantelzorger is. Ondanks dat hij af en toe weinig zin heeft om te helpen, doet hij het wel altijd. Het is ook een stuk cultuur dat hier in meespeelt. Het is onze plicht om ouderen te helpen en mijn zoon doet dit al vanaf kinds af aan. De band met Nancy en haar zoon is erg sterk, zij weten wat ze aan elkaar hebben. Ze is erg dankbaar voor wat haar zoon allemaal doet voor haar. Hij mag alles en krijgt alles, maar hij moet er wel voor werken en dat weet hij ook. Het is een wisselwerking tussen kind en ouder en die moet in balans zijn. Dat Shaquille iets meer moet doen dan een ander kind, daar moet ik mij bij neerleggen. Door de mantelzorg is hij geworden wie hij nu is, daar zijn veel positieve dingen uit te halen. Hij is bijvoorbeeld heel erg sociaal en dat helpt hem ook in de toekomst. Voor mij is het een uitdaging, ik verveel me nooit Het positivisme straalt er van af. Ik mag god op mijn knieen danken dat ik in zo n goede maatschappij terecht ben gekomen, het had ook anders gekund. Zoveel mensen om haar heen die haar een helpende hand kunnen bieden als het nodig is. Haar situatie brengt veel veranderingen met zich mee, maar het zijn niet alleen negatieve veranderingen. Het is altijd een uitdaging, ik verveel me nooit en dat is een privilege. Vooral in het begin heeft zij erg gevochten tegen het feit dat ze lichamelijk achteruit gaat en dat doet ze soms nog, maar ze kan ook genieten van de dingen die ze nog wel kan en de positieve draai er in vinden. Het is een geluk bij een ongeluk, zoveel mensen om haar heen die er voor haar zijn. Met dank aan Nancy Heinze 7
Agenda Algemeen: 10 november 2013: Dag van de mantelzorg 8 december 2013: Spektakelconcert voor mantelzorgers Breincafé: Trefpunt voor mensen die in aanraking komen met een Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). Elke 1e woensdag van de maand in de oneven week. 4 december 2013: Jong en NAH 8 januari 2014 : Moeite met praten en nu? 12 februari 2014: Vooroordelen en taboes bij NAH Tijd: 19.30-21.30 uur Locatie: De Roos, Beekstraat 29 Gratis deelname, aanmelden niet nodig. Informatie: http://limburg.cvaregio.nl of www.cerebraal.nl of Ina van Rijsbergen: 0495-531767. Longpunt Weert: Ontmoetingsplek over longziekten. Voor patiënten en hun omgeving dé plek om ervaringen uit te wisselen, tips op te doen en zorgen te delen. 20 november 2013: Ergotherapie 22 januari 2014: Zelfmanagement 19 februari 2014: Allergieën en prikkels bij longziekten Tijd: 14.00 16.00 uur Locatie: Keenter Hart, St. Jozefskerkplein 3 Gratis deelname, aanmelden gewenst. Informatie en/of aanmeldingen: longpuntweert@longfonds.nl of 06-51 66 4611 Alzheimercafé: Trefpunt voor mensen die in aanraking komen met Alzheimer. Elke 3e woensdag van de maand. 20 november 2013: Het werk van de geriater 18 december 2013: Kerstactiviteit 15 januari 2014: Hoe met een dementerende partner de dag doorkomen? 19 februari 2014: De liefdevolle partner! Tijd: 19.30-21.30 uur Locatie: De Roos, Beekstraat 29 Gratis deelname, aanmelden niet nodig. Informatie: Jan Levels: 0495-688190 of j.levels@puntwelzijn.nl Toon Hermans Huis: Inloophuis voor iedereen die met kanker geconfronteerd wordt en zijn naasten. Tijdens de openingstijden kunt u vrijblijvend en gratis binnenlopen en gebruik maken van het aanbod, zoals vrije inloop, een luisterend oor, activiteiten in het atelier, een kopje koffie/thee en informatie. Daarnaast zijn er nog verschillende structurele activiteiten zoals wandelen, yoga, workshop zingen, themabijeenkomsten etc. Informatie: maria@toonhermanshuisweert.nl of 0495 541 444 of loop gerust binnen. Openingstijden: maandag t/m donderdag vrijdag: 9.00-16.00 uur 9.00-13.00 uur Locatie: Graaf Jacobstraat 1 Wilt u op de hoogte blijven? Meld u dan aan voor de nieuwsbrief! Deze nieuwsbrief wordt in de toekomst digitaal gepubliceerd. Wilt u de nieuwsbrief ontvangen, stuur dan een email naar: vrijwilligerswerk@puntwelzijn.nl Colofon Adres: Maasstraat 36 Weert 0495-697900 vraagwijzer@puntwelzijn.nl www.puntwelzijn.nl Servicepunt Vrijwilligers: vrijwilligerswerk@puntwelzijn.nl www.vrijwilligerswerkweert.nl Redactie, vormgeving en opmaak: Punt Welzijn Deze nieuwsbrief is een uitgave van Punt Welzijn en verschijnt 2 tot 3 keer per jaar. Oplage: 600 exemplaren 8