3 TIENDE EDITIE EERSTE OPLAGE, 2013 L.A. Reichard J.H. Dijkhuis C.J. Admiraal G.J. te Vaarwerk J.A. Verbeek G. de Jong H.J. Houwing J.D. Kuis F. ten Klooster S.K.A. de Waal J. van Braak J.H.M. Liesting-Maas M. Wieringa M.L.M. van Maarseveen R.D. Hiele
Legenda 4 5 1 Voorkennis Hierin herhaal je de leerstof die je nodig hebt in dit hoofdstuk. O2 Oriënterende opgave Inleiding op een nieuw onderwerp. 3 Opgave voor wiskunde voor het vak wiskunde moet kennen. Opgave voor wiskunde en rekenen voor de vakken wiskunde en rekenen moet kennen. Opgave voor rekenen voor het vak rekenen moet kennen. A6 Afsluitende opgave Met deze opgaven sluit je het onderwerp af. Dit soort opgaven kun je op een toets verwachten. 7 Differentiatie opgave Leerlingen die het vmbo-kader doen kunnen deze opgaven overslaan. VMBO - GT Dit gedeelte is bestemd voor vmbo-gt-leerlingen. 9 Computeropgave Opgave waarbij je op de computer werkt. Verwijzing naar de computer. 10 Breinbreker Dit is een denkvraag. 11 Opgave bij onderzoeksopdracht Deze opgave is een voorbereiding op de onderzoeksopdracht. E Extra opgave Opgave met extra uitdaging. Verwijzing naar het werkboek. 9 8,9 Diagnostische toets Onder het opgavennummer staat een verwijzing naar de bijbehorende opgave(n) in de Herhaling. Die kun je extra oefenen als je de opgave(n) in de D-toets fout maakte. HAVO-paragraaf Deze leerstof is bedoeld voor leerlingen die na het vmbo van plan zijn naar de havo te gaan. Deze paragraaf is ook geschikt voor leerlingen die na het vmbo een technische opleiding willen gaan doen. 8 Opgave snelle route Deze opgaven kunnen worden overgeslagen door leerlingen die de leerstof snel beheersen. REKENBREAK Korte rekenoefeningen, vaak zonder rekenmachine te maken.
Voorwoord Aan de docent(e), De delen 3 vmbo-kgt deel 1 en 3 vmbo-kgt deel 2 zijn bestemd voor de derde klassen van de theoretische, gemengde en kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo. Voor leerlingen met uitzicht op doorstroming naar de vierde klas havo na het behalen van het vmbo-t diploma is aan het eind van elk hoofdstuk een paragraaf met havoleerstof opgenomen. Deze leerstof is ook geschikt voor leerlingen die een technische mbo-opleiding willen gaan volgen. De delen voor het derde leerjaar zijn gebaseerd op vier lesuren van 50 minuten per week. De opbouw Elk hoofdstuk wordt voorafgegaan door een paragraaf Voorkennis. In deze paragraaf worden de voor het hoofdstuk vereiste vaardigheden herhaald. In de hoofdstukopening wordt aandacht besteed aan de onderzoeksopdracht die aan het eind van het hoofdstuk staat. De basisstof is verdeeld in paragrafen. Aan het einde van een paragraaf staat een woordenlijst. Daarin staan wiskundige begrippen en moeilijke woorden. Na de basisstofkomt een paragraaf Trainen op examenniveau. Daarin wordt de in het hoofdstuk behandelde leerstof op examenniveau aangeboden. Daarna komen de Samenvatting, de Diagnostische toets, de Herhaling en de Onderzoeksopdracht. In de boeken is nadrukkelijk aandacht voor rekenen. Er is veel overlap tussen het wiskundeprogramma voor vmbo en referentieniveau 2F van rekenen. Met rekenopgaven geïntegreerd in de wiskunde bereidt u leerlingen goed voor op de rekentoets. Voor de domeinen Getallen en Verhoudingen is extra oefenstof nodig. Leerlingenkit Online is de leerlingenkit beschikbaar. Via een licentie krijgt een leerling toegang tot de leerlingenkit. De leerlingenkit bevat oefenopgaven bij elke theorie en animaties die de leerstof verduidelijken. Ook digitale leerlijnen, demo s, applets, de diagnostische toets en de figuren uit het werkboek zijn te vinden in de leerlingenkit. Snelle route In elke klas zitten leerlingen die de leerstof moeiteloos doorlopen. Voor deze leerlingen is de snelle route aangemerkt. Zij kunnen opgaven overslaan zonder dat de leerlijn doorbroken wordt. In de vrijgekomen tijd kunnen zij werken aan de havo-paragraaf of aan de recreatieve opgaven van qwistig achter in het boek. Docentenkit Online is de docentenkit vmbo beschikbaar. Via een licentie krijgt u als docent toegang tot de docentenkit. De docentenkit omvat al het materiaal van de leerlingenkit, de uitwerkingen, de antwoorden, de handleiding met details over de didactiek en de leerstofplanning, PowerPointpresentaties en proefwerken. Het werkboek en de antwoorden en uitwerkingen worden ook op papier uitgegeven. Opmerkingen van gebruikers stellen we zeer op prijs. Voorjaar 2015
Op de computer bij dit deel: @@Dit gedeelte wordt later aangeleverd.@@
Inhoud Voorkennis 1 Breuken en percentage 6 1 Procenten 8 1.1 Breuken en procenten 10 1.2 Percentage gegeven 13 1.3 Procenten gevraagd 19 1.4 Procenten en grote getallen 23 1.5 Terugrekenen met procenten 26 1.6 Promille 32 1.7 [VMBO-GT] Exponentiële formule 35 1.8 Trainen op examenniveau 40 Samenvatting 42 Diagnostische toets 45 Herhaling 49 Onderzoeksopdracht 56 Overstap naar 4 havo I 57 Voorkennis 2 Maten en Pythagoras 62 2 Kaart en doorsnede 64 2.1 Koers en kaart 66 2.2 Hoogtelijnen op een kaart 76 2.3 Doorsneden en lichaamsdiagonaal 87 2.4 Aanzichten 93 2.5 Ruimtefiguren 99 2.6 Trainen op examenniveau 102 Samenvatting 104 Diagnostische toets 108 Herhaling 112 Onderzoeksopdracht 120 Overstap naar 4 havo II 122 Voorkennis 3 Rekenen met formules 128 3 Formules en grafieken 130 3.1 Lineair of niet 132 3.2 Lineaire grafiek bij formule 136 3.3 Regelmaat in tabellen 144 3.4 Formule bij een tabel maken 148 3.5 Formule bij een grafiek maken 155 3.6 Richtingscoëfficiënt berekenen 159 3.7 Trainen op examenniveau 165 Samenvatting 169 Diagnostische toets 173 Herhaling 176 Onderzoeksopdracht 181 Overstap naar 4 havo III 182 Voorkennis 4 Afronden 186 4 Statistiek 188 4.1 Informatie 190 4.2 Gemiddelde 197 4.3 Modus en mediaan 204 4.4 Diagrammen lezen 210 4.5 Samengestelde diagrammen 219 4.6 Trainen op examenniveau 224 Samenvatting 227 Diagnostische toets 231 Herhaling 235 Onderzoeksopdracht 240 Overstap naar 4 havo IV 241 Voorkennis 5 Meetkunde 244 5 Goniometrie 246 5.1 Hellingspercentage 248 5.2 Tangens berekenen 255 5.3 Hoek berekenen met tangens 259 5.4 Zijden berekenen met tangens 265 5.5 [VMBO-GT] Tangens in de ruimte 271 5.6 Trainen op examenniveau 274 Samenvatting 276 Diagnostische toets 279 Herhaling 282 Onderzoeksopdracht 286 Overstap naar 4 havo V 287 qwistig 292 Trefwoordenregister 304 Verantwoording 306