Vitality Na jaren weer 'Fit aan het Werk' Business Fysiotherapeut wordt steeds vaker een coach Research Brug tussen wetenschap en zorgpraktijk Marketing Marketingtips voor succesvolle fysiotherapeuten MAGAZINE VOOR ONDERNEMERS IN BEWEGING JAARGANG 10 - NUMMER 2 - MEI 2009
U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid. Over de rug van Chemodol. En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis (0800-24 36 63 47). www.chemodis.nl CHEMODIS Dat ligt voor de hand Chemodis B.V. Para-medische Farmacie Postbus 9160 NL-1800 GD Alkmaar Tel. +31 (0)72-520 50 83 Fax +31 (0)72-512 82 14
JAARGANG 10 - NUMMER 2 - MEI 2009 CONTENT MAGAZI N E VOOR ONDE RNE M E RS IN B E W E G I NG Vitality Na jaren weer 'Fit aan het Werk' Business Fysiotherapeut wordt steeds vaker een coach Research Brug tussen wetenschap en zorgpraktijk Marketing Marketingtips voor succesvolle fysiotherapeuten 4 On the Move Berichten uit de markt 20 Het Gezonde Net Gezonde groei in Het Gezonde Net 22 Intramed Fysiotherapeuten met een heel eigen signatuur 24 NAOMT Samenwerking tussen gespecialiseerde fysiotherapeuten 26 Marketing Marketingtips voor succesvolle fysiotherapeuten 34 Colofon 6 Business Fysiotherapeut wordt steeds vaker een coach Nieuwe marktwerking leidt tot intensieve samenwerking 10 Vitality Na jaren weer 'Fit aan het Werk' Mensen met lichamelijke en psychosomatische klachten, die een WWB-uitkering hebben, worden succesvol begeleid terug te keren in het arbeidsproces. 14 Research Brug tussen wetenschap en zorgpraktijk Thuiszorgorganisaties, Hogeschool en Universitair Medisch Centrum leggen verbinding tussen wetenschap en zorgpraktijk 18 Innovation Shockwave wordt 'therapy of first choice' Shockwavetherapie stijgt op de ladder van mogelijke therapieën bij orthopaedische aandoeningen. 30 Management Ondernemers: er is beweging! Veranderingen kunnen snel gaan... net zo snel als de economie? mei 2009 3
ON THE MOVE Intramed en BSN De wet BSN komt steeds dichterbij. Vanaf 1 juni 2009 is het voor iedere zorgverlener verplicht volgens deze wet te werken. De software Intramed heeft het keurmerk BSN glansrijk gehaald. Op 19 maart jongstleden heeft Intramed het keurmerk BSN feestelijk uitgereikt gekregen op het congres Zorg en ICT in de jaarbeurs Utrecht. Voor mensen voor wie de hele wet BSN nog niet helemaal duidelijk of die specifieke vragen rondom dit onderwerp heeft Intramed speciaal op haar site veel informatie gezet over BSN, compleet met stappenplan en doorlink naar de handige site van het VWS. Kijk hiervoor op www.intramed.nl, onder het kopje BSN. www.intramed.nl 0182 621 107 Leveringsprogramma Solide vloeren uitgebreid met Betonlook! Mansom Fitfloor, leverancier van vloeren voor fysiotherapie en fitness meldt dat het programma is uitgebreid met de Solide Concrete Sky (Betonlook). Solide vloeren bieden enorm veel mogelijkheden met betrekking tot de vormgeving, uitstraling, mogelijke designs en patronen die binnen praktijken kunnen worden toegepast. De Concrete Sky is leverbaar in zes verschillende kleuren en in tegels van 45 x 45 centimeter of 45 x 90 centimeter. Optioneel kan er een accentueerstrip tussen de tegels worden geplaatst. Het is een duurzaam product dat nauwelijks onderhoud nodig heeft en eenvoudig met een gewoon schoonmaakmiddel te reinigen is. De vloeren zijn watervast en door de slijtvaste structuur zijn zij ook gripvast, zodat de kans op uitglijden wordt verkleind. De 3 millimeter dikke vloer kan door de unieke slijtlaag een zeer hoge gebruiksintensiteit verdragen en is dus in hoge mate bestand tegen veel inloop, vallende gewichten, zwenkwieltjes, verschuiven en druk van zware toestellen, bovendien is zij ook voor vloerverwarming geschikt. Bekijk deze nieuwe lijn op www.mansomfitfloor.nl (Hier kunt u ook 3 gratis staaltjes naar keuze aanvragen). www.mansomfitfloor.nl 035 655 0510 hipnthigh, zeer effectief voor het hele lichaam! Fitnesscentra en gezondheidsinstellingen zijn voortdurend op zoek naar interessant, vernieuwend, efficiënt en leuk lesmateriaal om de activiteiten aantrekkelijk te maken en te houden. Knoopte men voorheen tijdens een aerobic workout of bij grondoefeningen nog een dynaband om de enkels om extra weerstand te geven aan de spiergroepen rond heupen, dijen en billen, nu is er eindelijk een uitnodigend product: de hipnthigh! De hipnthigh is voorzien van prettig aanvoelende en met klittenband verstelbare enkelbanden, met daartussen een uiterst slim bevestigde tubing. Naast een effectieve weerstand tijdens een doelgerichte workout, biedt de hipnthigh veel meer bewegingsvrijheid omdat de tube niet wegglijdt en is daarom ook zeer geschikt als aanvulling bij revalidatie, bodyshape, BBB, Pilates, circuit en personal training sessies. Leverbaar in twee varianten, bulksets voor professionals en aantrekkelijke doorverkoopverpakkingen inclusief oefenboekje en DVD met veel oefenvoorbeelden. www.bodybow.nl 030-6043552 Het Gezonde Net en Comvio gaan samenwerken Om de bij Het Gezonde Net aangesloten praktijken te kunnen helpen bij ICT-vraagstukken, is een samenwerking opgezet met Comvio. De ontwikkeling en gebruik van softwaresystemen gaat steeds sneller. Hierbij is een professionele ondersteuning noodzakelijk en dit komt de praktijkvoering alleen maar ten goede. Comvio heeft Server Base Computing (SBC) in huis. Het hebben van een back-up is essentieel om calamiteiten te kunnen opvangen. Hiervoor is een online back-up service beschikbaar, zodat de back-up altijd buiten de fysiotherapiepraktijk staat. Comvio kan naast SBC ook zorgdragen voor een eigen server met PC s en printers, inclusief de aanleg van het netwerk en ADSL verbindingen. mei 2009 4
Daarnaast voorziet Comvio in diensten op het gebeid van IT consultancy, hardware onderhoud en support evenals het verzorgen van EDI berichten. Vloeren die sfeer brengen in uw praktijk Voor het kwaliteitsmanagementsysteem van Het Gezonde Net is er naast het beheer van handboeken en systeemdocumenten de wens om kengetallen (kwaliteitsindicatoren) te genereren. Bij een gezamenlijke ICT-aanpak met Comvio behoort dit tot de mogelijkheden. Comvio weet welke software er bij Het Gezonde Net wordt gebruikt en aan welke communicatiemiddelen er behoefte is. behandelkamer Al met al voor Het Gezonde Net reden om praktijken te adviseren om voor de dienstverlening van Comvio te kiezen. www.comvio.nl www.hetgezondenet.nl 0316-294242 0900-4636764 Togu Jumper groot succes bij introductie De onlangs geïntroduceerde Jumper van Togu is een doorslaand succes gebleken. De Jumper is inmiddels al in veel fitnessclubs en fysiotherapiepraktijken in gebruik. De flexibiliteit van de Jumper maakt dat hij multifunctioneel te gebruiken is voor o.a. balans, coördinatie, springen, proprioceptie oefeningen, het is allemaal mogelijk met de veerkrachtige en sterke 3/4 bal. Er zijn twee uitvoeringen: voor volwassenen en kids. Bij de Jumper zit een trainingsposter met veel functionele oefeningen voor fysiotherapie en fitness. Overtuig uzelf en probeer hem uit in onze showroom, u bent van harte welkom. www.bodybow.nl 030-6043552 oefenzaal kinderfysiotherapie revalidatie Zomeraanbieding: Zomeraanbieding: 10% 10% korting korting Op het leveren en installeren van uw nieuwe vloer. Maak nu een afspraak. (Leveren en en installeren juni in juni tot tot en met en met september september 2009) 2009) Tel: 035-6550510 www.mansomfitfloor.nl mei 2009 5
BUSINESS Nieuwe marktwerking leidt tot intensieve samenwerking Fysiotherapeuten worden steeds vaker een coach TEKST: PETRA WOLTHUIS B EELD: MARTIN MUNOZ Sinds 2005 kunnen alle vrijgevestigde fysiotherapeuten onderhandelen met zorgverzekeraars over hun prijzen. In de praktijk leidt deze nieuwe marktwerking tot een intensieve samenwerking tussen fysiotherapeut en zorgverzekeraar. Zorginkoper Ad van Knippenberg van UVIT (Zorgverzekeraar Univé-VGZ-IZA-Trias) en Huib Janssen fysiotherapeut (FysioFitness Nederweert) praten hierover met elkaar in Nederweert. Samen hebben zij één doel voor ogen: patiënten helpen om meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gezondheid. mei 2009 6
Met 4,2 miljoen zorgverzekerden is UVIT een grote speler in de markt. Ad van Knippenberg (Zorginkoop en Zorgbeleid Paramedische Zorg UVIT) legt uit: Om tot goede prijsafspraken en daarmee ook premies te komen, zou een zorgverzekeraar zoals UVIT met iedere zorgaanbieder moeten onderhandelen over een scherpe prijs. Maar praktisch gezien is het ondoenlijk om met duizenden fysiotherapeuten om de tafel te zitten. Daarom heeft UVIT met meer dan 450 fysiotherapiepraktijken prijsafspraken gemaakt. Deze voorkeurleveranciers fysiotherapie zijn verenigd in tien koepels van fysiotherapiepraktijken en actief in heel Nederland. Per koepel is er één contactpersoon die met ons onderhandelt. Hierdoor kunnen we slagvaardig onderhandelen. Willen we met z'n allen de zorg betaalbaar en dus ook beschikbaar houden, dan zijn goede (prijs)afspraken hard nodig. We zitten momenteel met zijn allen in een woelige periode. Nederland is ziek. Als je een thermometer in ons land zou steken, dan zou je daarna Nederland meteen naar de behandelbank en was de therapeut aan het werk, nu oefent de klant actief en doelgericht voor zijn herstel. De fysiotherapeut fungeert als begeleider. Deze aanpak heeft een sneller en blijvend beter resultaat. Volgens de UVIT zorginkoper sluit het aanbod van fysiotherapeuten hierdoor steeds beter aan bij de zorgvraag. En wordt er nu gerichter gewerkt op doelgroepen zoals diabetes, obesitas of COPD. En deze ontwikkelingen gaan alsmaar verder. Samen met de koepels kijkt UVIT ook naar de mogelijkheden op het gebied van preventie en innovatie. Per 2009 biedt UVIT haar klanten iets extra's aan wanneer zij kiezen voor een voorkeursfysiotherapeut die bij hen is aangesloten. Deze actie valt onder de minicampagne 25% meer uit hetzelfde persoonlijke budget. Van Knippenberg: Gewoonlijk bedraagt een fysiotherapiebehandeling 28 euro. Een behandeling bij een voorkeursfysiotherapeut kost de klant slechts 22 euro. Hierdoor haalt een verzekerde 25 procent meer Huib Janssen werken in totaal negen fysiotherapeuten. Ik heb de afgelopen jaren t'een en t'ander meegemaakt en het allemaal overleeft. En nu zitten we weer in roerige tijden. Maar in mijn ogen zijn de recente veranderingen positief. De verschillen in tarieven zullen groter worden en ik denk dat fysiotherapeuten steeds vaker de krachten moeten bundelen. "Als je een thermometer in ons land zou steken, dan zou je daarna Nederland meteen naar de huisarts sturen" huisarts sturen. Zoveel mensen hebben zorg nodig en dat aantal neemt alleen maar toe. Problemen komen van twee kanten op ons af. Enerzijds het toenemende aanbod patiënten met klachten door een onjuiste leefwijze zoals obesitas of diabetes, anderzijds door een groeiende groep ouderen met gezondheidsproblemen. Patiënt zelf aan het roer Zorgverzekeraar UVIT zoekt daarom lange termijnoplossingen om die toenemende hulpvraag en stijgende zorgkosten binnen de perken te houden. Care in plaats van Cure is het adagium. Van Knippenberg: Waar wij als zorgverzekeraar naar toe willen, is dat de klant weer zelf aan het roer staat en verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen gezondheid en leven. De achterliggende gedachte is, hoe gezonder mensen leven en hoe meer ze bewegen, des te minder klachten ze krijgen. Dat gaat volgens Van Knippenberg helemaal op bij fysiotherapie. Lag vroeger de klant op de behandelingen uit diens budget. Voor de duidelijkheid, dit betreft de aanvullende verzekering. Hiermee willen we de klant verleiden om een keuze te maken voor fysiotherapeuten die aan onze eisen voldoen. De kwaliteitseisen die UVIT stelt aan een voorkeursfysiotherapeut zijn registratie in het Centraal Kwaliteitsregister Fysiotherapie én HKZcertificering. Daarnaast hebben de koepels en UVIT afspraken gemaakt over de organisatiestructuur, (centrale) declaraties, marketing en communicatie en doelmatigheid van zorg. Bewegen voor gezondheid Inmiddels zijn meer dan 450 fysiotherapiepraktijken aangesloten bij UVIT. Zoals fysiotherapeut Huib Janssen van FyioFitness uit Nederweert. Hij zit al bijna dertig jaar in het vak. Hij startte zijn fysiotherapiecentrum eerst in een rijtjeshuis en sinds vorig jaar in een nieuw pand aan de rand van Nederweert. In zijn fysiofitnesscentrum In FysioFitness hangt een rustige sfeer. Een oudere vrouw oefent kalm op een stapmachine. De apparaten op de begane grond zijn vooral bestemd voor mensen met gezondheidsklachten. De hogere verdieping, die alleen met de trap bereikt kan worden, zijn ook beschikbaar voor bezoekers zonder klachten. Wekelijks komen achthonderd mensen naar FysioFitness. Daarvan komen driehonderd klanten om hun conditie op peil te houden en vijfhonderd kampen met gezondheidsklachten zoals problemen aan het FysioFitness in Nederweert Huib Janssen startte met twee andere fysiotherapeuten in 1982 FysioFitness in een woonhuis in Nederweert. In 2005 verhuisden zij naar een leegstaand kantoorpand. Al snel bleek dat ook te klein te zijn en verhuisde het team (inmiddels bestaand uit negen fysiotherapeuten) naar een grotere locatie. Fysiofitness is aangesloten bij Het Gezonde Net. (www.fysiofitnessnederweert.nl) mei 2009 7
BUSINESS Ad van Knippenberg bewegingsapparaat, neurologische aandoeningen en COPD-klachten, hart- en vaatziektes, overgewicht, osteoporose of diabetes. Huib Janssen: Het idee van UVIT om mensen in beweging te houden, komt voor honderd procent overeen met ons motto: Bewegen voor gezondheid. Ook wij vinden het belangrijk dat mensen na een behandeling in beweging blijven. Preventie is hierbij cruciaal. Doe je daar niets mee, dan blijven patiënten continu in behandeling. Dat zie je vaak bij mensen met chronische klachten. Patiënten ondergaan bij de fysiotherapeut een behandeling, gaan naar huis en komen na verloop van tijd weer met precies dezelfde klachten terug. Die passieve behandelvorm wordt door fysiotherapeuten de hands on methode genoemd. Natuurlijk, na een fysiotherapeutische behandeling verminderen de klachten tijdelijk maar de daadwerkelijke oorzaak (bijvoorbeeld te weinig bewegen of een ongezonde levensstijl) wordt niet aangepakt. Patiënten hoeven bij een hands on behandeling zelf niets te doen. Soms ervaren mensen een fysiotherapeutische behandeling als een moment van pure verwennerij en extra aandacht. Op zich is dat niet erg. Maar dat mag niet dé reden zijn dat een behandeling maar voortduurt. Zelfredzaamheid prikkelen De huidige aanspraak Chronische fysiotherapie (recht op zorg vanuit de zorgverzekeringswet) geeft de patiënt nog steeds recht op een onbeperkte behandeling. Ook zorgverzekeraar UVIT wil dat de overheid daar opnieuw naar kijkt. Volgens UVIT kan door beperking van het aantal behandelingen, de behandelperiode of door de invoering van een eigen bijdrage, de eigen verantwoordelijkheid en het zelfmanagement bij de patiënt geprikkeld worden. Voor het slagen van een behandelingserie is het volgens Huib Janssen echter van cruciaal belang dat de patiënt instemt én meewerkt aan de uitvoering. Dat moet bij het maken van een behandelplan duidelijk voor ogen staan. Want patiënten kunnen diverse en complexe problemen hebben. Als je daarmee als fysiotherapeut geen rekening houdt, dan heeft motivatie geen enkele zin. Om die reden houden we regelmatig enquêtes onder onze bezoekers om te peilen of we nog goed bezig zijn. Dankzij deze persoonlijke aanpak krijgen vooral chronische patiënten weer vertrouwen in de herstelmogelijkheden van hun eigen lichaam en nemen het heft in eigen handen. Tegelijkertijd verandert de rol van de fysiotherapeut van een behandelaar in een coach die adviezen aan patiënt meegeeft. Bijvoorbeeld door de patiënt oefeningen mee te geven die hij thuis kan uitvoeren. de fysiotherapeut en aan het patienten dossier. Fysiotherapeut Huib Janssen voegt daar nog wel aan toe dat die info wel goed moet passen bij de wensen en de gegevens van de fysiotherapeuten. Bovendien moeten de nieuwe systemen gemakkelijk aansluiten aan reeds bestaande systemen. Janssen: Als dat niet het geval is, dan krijg je als fysiotherapeut alleen maar meer informatie te verwerken en kost het bijhouden extra tijd. Daar zitten we ook niet op te wachten. Geen tegenstanders Volgens Van Knippenberg is die bezorgdheid deels terecht. Het digitale tijdperk moet juist het werk van de fysiotherapeut gemakkelijker maken. Geleidelijk aan willen we ook meer naar de invoering van protocollen toe. Je kunt denken aan een bepaald protocol bij de aanpak van rugklachten, waarbij je een onderverdeling of gradering kunt "Mensen zagen fysiotherapiebehandeling als pure verwennerij" maken tussen light, medium en heavy. Er is dus nog veel te verwachten van onze kant. En daarbij denken we niet alleen aan onze eigen belangen. De afgelopen jaren is de sfeer tussen de zorgverzekeraar en fysiotherapeut sterk veranderd. Er is geen wij/zij houding meer. We zien elkaar nu veel meer als partners die zoeken naar de beste oplossingen om patiënten zelfredzamer te maken. We zijn de fase voorbij waarin we elkaar als tegenstanders zagen die slechts aan hun eigen voordeel dachten. Huib Janssen knikt bevestigend: Voor mij als fysiotherapeut vormen alle veranderingen geen probleem. Zolang je maar voorop loopt in de harmonie die nu voorbij komt. Zorg voor de Toekomst In de Beleidsagenda 2008 Zorg voor de Toekomst van het ministerie van VWS staan zes peilers centraal: Kwaliteit, Veiligheid, Innovatie, Werken in de zorg, Preventie en Participatie. Minister Ab Klink wil mensen meer in beweging krijgen om zoveel gezondheidsklachten in de toekomst te voorkomen. Hij overweegt zelfs bewegen op recept in het basispakket op te nemen. Zorginkoper UVIT, Ad van Knippenberg: En er staat nog veel meer te gebeuren voor fysiotherapeuten. Zo gaan we inzoomen op E-health. Dat houdt in dat wij via het internet bepaalde diensten aanbieden. Deze diensten richten zich niet alleen op de klant, maar leveren ook voordeel op voor de voorkeursfysiotherapeut. E-health bevordert de mogelijkheden tot zelfreflectie en zelfmanagement bij de klant. Deze klantgegevens kunnen gekoppeld worden aan de administratie van Vrij markt voor fysiotherapeuten in 2005 ingevoerd Vanaf 2005 is vrije prijsconcurrentie toegestaan bij het B-segment van de ziekenhuiszorg, bij de vrijgevestigde psychotherapeuten en bij de vrijgevestigde fysiotherapeuten. Fysiotherapeuten en zorgverzekeraars hebben sinds die tijd de vrijheid om zelf over prijs te onderhandelen. mei 2009 8
VITALITEIT Work2 en De Gezonde Zaak, een succesvolle combinatie Na jaren weer 'Fit aan het Werk' TEKST: CAROLINE MANGNUS B EELD: WIM VAN IJZENDOORN Eind 2007 startte in Rotterdam de samenwerking tussen Work2 en De Gezonde Zaak, met als doel mensen met lichamelijke en psychosomatische klachten, die een WWB-uitkering ontvangen, te begeleiden succesvol terug te keren naar het arbeidsproces. De LifeCoaches van Work2 nemen een werkzoekende aan de hand om er alles aan te doen om de werkzoekende weer terug te brengen in het arbeidsproces. Naast het zoeken van een passende baan wordt er gewerkt aan de fysieke, mentale en sociale belastbaarheid. Hiervoor doorlopen de werkzoekenden een speciaal traject van 12 weken bij De Gezonde Zaak. De samenwerking tussen de partijen is succesvol gebleken. Een gesprek met direct betrokkenen. mei 2009 10
Deelnemen met een gerust hart De deelnemers die via de gemeente Rotterdam bij Work2 terecht komen hebben een hele grote afstand tot de arbeidsmarkt. Sandra Gomes, LifeCoach van Work2: Via de klantmanager van het UWV komt een werkzoekende bij ons terecht. De redenen waarom iemand geen werk heeft, zijn heel divers. Het kan zijn omdat een persoon een ongeluk heeft gehad of als gevolg van een ziekte niet kan werken. Of iemand heeft op jonge leeftijd kinderen gekregen, altijd voor de kinderen gezorgd, en nog nooit een vaste baan Geschikt De eerste stap in het programma Fit aan het Werk is de intake bij een fysiotherapeut. We meten de biometrische gegevens en onderzoeken of de werkzoekende belastbaar genoeg is om deel te kunnen nemen aan het beweegprogramma Fit aan het Werk. Daarna volgt de screening door een arts of hij of zij fysiek, mentaal en sociaal geschikt is voor de deelname aan het groepsproces, aldus Danni van Gool, projectcoördinator en fysiotherapeut bij De Gezonde Zaak. Wanneer blijkt dat deelnemer niet geschikt wordt geacht Je bereikt meer dan alleen werkhervatting, je brengt mensen ook terug in het leven Sandra Gomes gehad. Het doel van de LifeCoach is om de werkzoekende door persoonlijke en intensieve begeleiding weer aan het werk te krijgen. Wanneer een werkzoekende bij ons wordt aangemeld, wordt hij of zij standaard aangemeld voor het 'Fit aan het Werk' programma bij De Gezonde Zaak. Dan begint het proces voor de werkzoekende, want er zullen dingen geregeld moeten worden om aan het programma deel te kunnen nemen, zoals bijvoorbeeld het opvangen van de kinderen. Wanneer daar hulp voor nodig is, kunnen we als LifeCoach daarbij helpen. We willen namelijk dat de werkzoekende met een gerust hart kan gaan deelnemen aan het programma, zonder zorgen over de thuissituatie. Danny Gool om deel te nemen aan Fit aan het Werk, dan verwijzen wij hem of haar door voor verdere specifieke behandeling. Als de werkzoekende geschikt wordt geacht, dan komen ze in het Fit aan het Werk programma terecht. Dit programma duurt 12 weken, gedurende 3 dagdelen per week. Sandra vult aan: Maar liefst 90% van de aangemelde werkzoekenden blijkt geschikt te zijn voor deelname aan het programma. Individuele doelstellingen Het modulaire programma van Fit aan het Werk bestaat uit een combinatie van theoretische sessies, sport en spel activiteiten en beweegprogramma s om de belastbaarheid te verhogen. De invulling van het programma gebeurt aan de hand van modules. Belastbaarheidtraining loopt als rode draad door het programma. Op iedere trainingsdag trainen de deelnemers hun fitheid aan de hand fitnessactiviteiten of andere beweegvormen. Ook worden diverse spelvormen aangeboden waarmee de deelnemers behalve hun conditie ook diverse werknemersvaardigheden trainen. Daarnaast krijgen de deelnemers tijdens de trainingsperiode theoriesessies over bepaalde thema s, zodat ze meer inzicht krijgen in het belang van een goede gezondheid. De werkzoekenden worden vaardigheden bijgebracht hoe ze gezond kunnen blijven. Door de specifieke opbouw en de intensiteit van het programma wordt tevens het dagritme van een werkdag gesimuleerd en daarmee getraind. En omdat ze ongeveer drie maanden in een vaste groep trainen, wordt gelijk gestimuleerd dat afspraken naar elkaar en de groep worden nagekomen. Belangrijk neveneffect is dat de deelnemers (soms zeer waardevolle) sociale contacten leggen. Voorafgaand aan het programma worden de individuele doelstellingen vastgelegd, licht Danni verder toe. Deze kunnen zowel fysiek (bijvoorbeeld versterking van de rug, afvallen of in beweging komen), mentaal (zelfvertrouwen op doen, motivatie krijgen) als sociaal (sociale contacten leggen, uit sociaal isolement komen, opbouw van ritme) zijn. Voorop staat dat het hele programma gericht is op werk. Het groepsproces bij de activiteiten is daarbij heel belangrijk. Door middel van de sport- en spelactiviteiten worden vaardigheden getraind als samenwerken, het geven van leiding, initiatief nemen en effectief communiceren. Sommige spelen worden volledig gestuurd in deze richting, zodat iedere deelnemer deze vaardigheden aanleert. Continue evaluatie Het programma wordt altijd gegeven in een groep bestaande uit 15 tot 18 personen. Iedere deelnemer heeft zijn/haar eigen individuele doelstelling(en) die gedurende het programma, elke week worden geëvalueerd en eventueel bijgesteld. Dit wordt zoveel mogelijk besproken in de groep, aldus Danni. Wanneer een deel- mei 2009 11
VITALITEIT nemer dit wil, kunnen ook individueel dingen worden besproken. Hierbij kan ook een psycholoog betrokken zijn. Dit kan na afloop van of voorafgaand aan het dagelijkse programma. Sandra haakt hierop in: Dat is ook het moment dat er altijd een LifeCoach aanwezig is. Wanneer een deelnemer er behoefte aan heeft, dan kunnen ze met hun vragen direct bij ons terecht. In de periode dat ze het Fit aan het Werk programma volgen, blijven we betrokken, draaien af en toe een lesje mee en zijn ondertussen op zoek naar een vrijwilligersstage of baan voor de werkzoekenden die deelnemen. Het verschilt per persoon hoe snel het gerealiseerd kan worden, dat is niet in te schatten. Angsten wegnemen Voor de meeste deelnemers is het in het begin een hele omschakeling, geeft Sandra aan. Een werkzoekende die al jaren een ww-uitkering heeft, is gewend zelf een bepaald ritme aan de dag te geven. Wanneer ze gaan deelnemen aan het programma wordt de structuur van de week voor jou bepaald. Maar het kan ook zijn dat iemand in een sociaal isolement is geraakt, en nu opeens alles met en in een groep gaat doen. Dan moeten ze gaan basketballen, krijgen ze informatie over voeding, moeten ze in beweging komen. Dat vraagt een behoorlijke aanpassing in het begin, maar bij het merendeel van de deelnemers wordt het heel snel positief ervaren. Dat klopt, zegt Anoeshka Mangru, een werkzoekende die het programma heeft gevolgd. Voordat ik aan het programma heb deel genomen dook ik zodra de kinderen naar school waren, weer mijn bed in. Ik deed wat huishoudelijke dingen en dat was het dan. Door Fit aan het Werk heb ik weer een dagritme gevonden en structuur gekregen. Bovendien heb ik een leuke tijd gehad. Danni: De deelnemers komen vaak heel negatief binnen. Dan is het aan ons om hen te overtuigen wat de mogelijkheden zijn en hun angsten wegnemen. En dat gebeurt heel succesvol. Op dit moment zijn er 16 groepen afgerond, 92% van de deelnemers hebben hun doelstellingen na afloop van het programma gehaald, daar zijn we trots op. En ook de deelnemers zijn enthousiast en hebben de groepsgewijze aanpak gewaardeerd. Anoeshka: Door het groepsproces wordt je sociale leven uitgebreid. Je ontmoet andere mensen, je maakt weer deel uit van een groep. En ook heb ik mijn eigen problemen leren relativeren als je hoort dat andermans problemen veel erger zijn dan je eigen problemen. Ik sta er nu veel positiever in. Ik heb geleerd om met mijn beperking om te gaan, heb geleerd om contacten te leggen en om weer naar buiten te gaan. En ook na de training heb ik al die positieve dingen weten vast te houden. Ik heb een nieuw dagritme, zit beter in mijn vel en zie de toekomst positief. Anoushka Mangru Gemotiveerd houden en blijven Het werken met de groepen is ontzettend leuk, uitdagend en heel dankbaar. We krijgen vaak de reactie: Jarenlang heb ik het gevoel gehad dat er niet naar mij geluisterd wordt, nu wordt alles bespreekbaar gemaakt, dat doet goed, vertelt Danni. Op dit moment draaien we twee groepen tegelijk, tweemaal per dag. Wij zijn er al 1,5 jaar continu mee bezig. Het draait door onafhankelijk van vakanties. We hebben hiervoor gekozen omdat het veel moeite kost om iets op te bouwen. Wanneer je het programma drie of vier weken zou onderbreken, dan is de kans op terugval groot en kun je helemaal opnieuw beginnen. Bij elke afwezigheid wordt er contact opgenomen met de deelnemer. Als een deelnemer zonder bericht afwezig is trekken we meteen aan de bel. Samen met de LifeCoach komt er een gesprek met de deelnemer om de reden te achterhalen waarom iemand niet komt. We leggen dan de meerwaarde van het programma nog een keer uit. Bijna altijd lukt het om samen met de LifeCoach de persoon weer te motiveren om mee te doen. Finger spitzen gefühl De deelnemers aan het programma Fit aan het Werk zijn niet te vergelijken met de deelnemers aan de interventies die veel bij De Gezonde Zaak worden gedaan. De doelgroep van die interventies zijn werknemers die in het arbeidsproces zitten. Danni: De werkzoekenden zijn een hele andere doelgroep, die je ook anders moet benaderen. Zij staan aan de zijlijn, ze maken (nog) geen deel uit van het arbeidsproces. Als beweegadviseur moet je echt feeling voor deze doelgroep en de groepsprocessen hebben. Het is heel intensief. Door ervaring leer je om op een opbouwende manier met de groep om te gaan. Dat betekent dat je soms boven de groep moet staan, maar op het juiste moment er ook midden tussen in moet kunnen staan. Het is finger spitzen gefühl. En dat hebben onze beweegadviseurs. Bovendien bereik je meer dan alleen werkhervatting, je brengt ze ook terug in het leven. En dat maakt dat het heerlijk werk is.je ziet mensen op bloeien en je ervaart de dankbaarheid en blijdschap. Daar doe je het voor. Succesvol Na het programma worden de deelnemers na 12 weken weer overgedragen aan de LifeCoach. Ondertussen heb ik niet stil gezeten, aldus Sandra. Voor sommige werkzoekende heb ik direct na het Fit aan het Werk programma drie maanden vrijwilligerswerk gevonden om werkervaring op te doen of soms zelfs een baan. De werkzoekenden waar ik niet direct aansluitend aan het Fit aan het Werk programma een werkervaringsplaats heb kunnen vinden worden dan wel eens ongeduldig, maar dat vind ik juist goed, het werkt motiverend. Als LifeCoach hebben we 15 maanden de tijd om werk te vinden. We helpen de werkzoekenden om er achter te komen wat ze willen en wat binnen de mogelijkheden ligt. Anoeshka bevestigt dit: Ik weet nu beter wat voor werk ik graag wil doen. Ik heb drie maanden vrijwilligerswerk gedaan bij een fitnesscentrum. Het was een eye opener. Die richting wil ik graag op en dat gaat hopelijk lukken. Ik ben al ver in de sollicitatieprocedure. Het zou een mooie afsluiting zijn als ik de baan zou krijgen. Ik ben echt heel positief over zowel Fit aan het Werk als mijn LifeCoach bij Work2, Sandra. Er wordt naar je geluisterd, maar er wordt ook verlangd dat je je inzet en actie onderneemt. Maar altijd werd ik gesteund en geholpen met procedures en dingen aanvragen. Ik ben er heel dankbaar voor. mei 2009 12
MR CUBE Nieuw: de MR CUBE Monitored Rehab Systems presenteert de MR CUBE ; een uniek systeem dat u eenvoudig aan elk trainingsapparaat kan koppelen en die communiceert via blue tooth. De 3D Monitored Rehab Systems Software maakt het voor u mogelijk om neuromusculaire test- en oefenprogramma s aan te bieden op uw huidige trainingsapparatuur. De uitdagende software doet een appèl op de coördinatieve en proprioceptieve capaciteiten van uw patiënt. De 3D Monitored Rehab Systems Software communiceert met het elektronische patiëntendossier FysioRoadmap. Testresultaten worden automatisch aan het dossier van uw patiënt gekoppeld. Bel voor meer informatie 023 750 54 44. De MR CUBE, door zijn universele aansluiting toepasbaar op elk trainingsapparaat. Wereldwijd nu al een groot succes!!! De nieuwe 3D Monitored Rehab Systems Software met diverse trainingsvormen. De MR CUBE aangesloten op een pully. Communicatie van de cube naar uw PC verloopt via een blue tooth verbinding. Monitored Rehab Systems Claes Tillyweg 2 2031 CW Haarlem 023 750 5444 info@mrsystems.nl www.mrsystems.nl Een demonstratie van de MR Cube? Maak een afspraak met ons voor een demonstratie van 1 uur bij u in de praktijk via 023-750 54 44. mei 2009 13
RESEARCH Start van Academische werkplaatsen Brug tussen wetenschap en zorgpraktijk TEKST: CAROLINE MANGNUS B EELD: WIM VAN IJZENDOORN Academische werkplaatsen zijn opgericht om een verbinding te leggen tussen wetenschap en zorgpraktijk. Sinds dit jaar is de academische werkplaats Preventiekracht thuiszorg, langer gezond gestart. Dit is een samenwerking tussen de thuiszorgorganisatie Valent en Hogeschool Leiden, en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Jeannette Boiten is werkzaam binnen deze academische werkplaats. Een gesprek over achtergronden, doel en motivatie voor dit onderzoek. mei 2009 14
Van praktijk naar onderzoek Bij academische werkplaatsen gaat het om het overbruggen van de kloof tussen praktijk en wetenschappelijk onderzoek. Jeannette Boiten richtte zich hier als docent op de opleiding fysiotherapie op de Hogeschool Leiden al jaren op. Jeannette: Mijn missie was om studenten fysiotherapie zo te stimuleren dat ze in staat zijn om hun eigen vaktijdschriften te lezen en artikelen kritisch te beoordelen. Ik wilde ze leren om doelgericht en systematisch te werk te gaan. Daarbij trok ik een parallel tussen het methodisch handelen als fysiotherapeut en de stappen in het wetenschappelijk onderzoek. Hierbij verwijst Jeannette naar de bijgestelde druk van het boek Diagnostiek in de Fysiotherapie, Proces en Werkwijze dat dit voorjaar verschijnt. Met drie van haar oud-studenten heeft ze het hele boek geactualiseerd. Jeannette vervolgt: Binnen het onderwijs over onderzoeksmethodologie en de afstudeerprojecten stimuleerde ik studenten om (in de toekomst) mee te werken aan wetenschappelijk onderzoek met de benodigde lef en competenties die ze hadden verworven om het projectplan kritisch te lezen. Maar ook eerst beoordelen of je de interventies die je als fysiotherapeut voor dat onderzoek moeten uitvoeren wel in het belang van de fysiotherapie vindt. Daarnaast hoopte ik dat ze vragen die ze in hun praktijksituatie tegen zouden komen meer om zouden kunnen zetten naar wetenschappelijk onderzoekbare vragen. Met het onderzoek binnen deze academische werkplaats kan ik zelf een bijdrage leveren aan het overbruggen van de kloof tussen de praktijk en wetenschap in de zorg. Subsidieverstrekker ZonMw De academische werkplaats preventiekracht thuiszorg is mogelijk gemaakt door een subsidie Ik kan een bijdrage leveren aan het overbruggen van de kloof tussen de praktijk en wetenschap Hoofddoelstellingen ZonMw programmalijn Preventiekracht: 1. Het bevorderen van een (kosten)effectieve uitvoering van preventie en gezondheidsbevordering bij thuiszorgorganisaties. 2. Het versterken van de verbinding tussen preventie en zorg. 3. Het bevorderen van samenwerking tussen thuiszorgorganisaties en andere (lokale) partijen. 4. Zorgdragen voor verankering: a. door het overdragen van de aansturing van de uitvoering van preventieactiviteiten aan het Centrum Gezond Leven of aan de gemeenten in het kader van de WCPV (Wet collectieve preventie volksgezondheid) en b. door het betrekken van ziektekostenverzekeraars bij de financiering van preventieactiviteiten door thuiszorgorganisaties van ZonMw. De aanvraag voor deze academische werkplaats is gedaan onder de titel: Langer gezond! Programmatische preventie van diabetes mellitus type 2 en overgewicht, inclusief vroegsignalering en adequate ketenzorg. ZonMw is ruim 10 jaar geleden ontstaan en is de subsidieverstrekker voor zorgonderzoek in Nederland. ZonMw werkt aan de verbetering van preventie, zorg en gezondheid door het stimuleren en financieren van onderzoek, ontwikkeling en implementatie. Het is een intermediaire organisatie en staat voor kennisvermeerdering en vernieuwing van de gezondheidszorg en het gezondheidsonderzoek. ZonMw heeft de opdracht om oplossingen te zoeken voor bepaalde knelpunten of om gericht werkterreinen te stimuleren. ZonMw analyseert met deskundigen uit het veld de stand van zaken, de dilemma s, de prioriteiten en de oplossingsrichtingen. Dat wordt verwoord in een programma: een plan van aanpak dat richting geeft aan de ontwikkeling van het wetenschappelijk onderzoek en de gezondheidszorg. Binnen zo n programma krijgen wetenschaps- en praktijkinstellingen de mogelijkheid om onderzoek te doen of om op projectbasis vernieuwingen te ontwikkelen, te testen en uit te voeren. Hoofdopdrachtgevers van ZonMw zijn het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Eén van de vormen die ZonMw gebruikt is het faciliteren van academische werkplaatsen. Dit zijn infrastructurele regionale samenwerkingsverbanden tussen een (praktijk-)organisatie als een GGD of een Thuiszorgorganisatie en een universiteit, hogeschool of kennisinstituut. Ze hebben als doel het structureel versterken en verankeren van vraaggestuurde onderzoeksactiviteiten. Unieke samenwerking De academische werkplaats Preventiekracht thuiszorg waar Jeannette Boiten nu werkzaam is, valt binnen de ZonMw programmalijn Preventiekracht. Dit programma heeft vier hoofddoelstellingen (zie kader). Op basis van deze hoofddoelstellingen moet het programma bijdragen aan een kwalitatief goede lokale uitvoering van preventie en uiteindelijk aan het bevorderen en beschermen van de volksgezondheid. Op dit moment zijn er drie Academische Werkplaatsen Preventiekracht Thuiszorg, geeft Jeannette aan. Ze bieden een unieke samenwerking tussen praktijk en wetenschap ten gunste van een praktijkprobleem in de thuiszorg. Het werken in een praktische keten is belangrijk voor de implementatie van resultaten. De organisaties en thema s van de werkplaatsen zijn: De Zellingen (dementie), Icare (overgewicht en obesitas) en Valent (diabetes mellitus 2 en overgewicht). Onderzoeksprojecten Om voor subsidie van ZonMw in aanmerking te komen werd in 2007 en 2008 vanuit het lectoraat Mensen met chronische ziekten van de Hogeschool Leiden gewerkt om een praktijkprobleem van Valent samen met Valent om te zetten in onderzoeksprojecten. Dit betrof het ontwikkelen en onderzoeken van programmatische preventie voor de 45-plusser met overgewicht en/of (hoog risico op) diabetes mellitus 2, aldus Jeannette. Bekend is dat door leefstijl- en beweegprogramma s er gezondheidswinst te behalen is bij deze groep personen. Dit geldt vooral voor de mensen met een lagere Sociaal Economische Status (SES) en mensen van niet westerse allochtone afkomst (Turkse, Marokkaanse, Hindoestaanse of Creoolse afkomst). Het is de bedoeling van het onderzoek om thuiszorgmedewerkers een bijdrage te laten leveren aan de vroegopsporing van mensen met overgewicht en mogelijk diabetes. Vervolgens wordt nagegaan of zij deze personen actief kunnen begeleiden naar beweeg- en leefstijlpro- mei 2009 15
RESEARCH gramma s. Met de nadruk op het inbedden in en optimaliseren van de ketenzorg. Diabetes en vasculair risicomanagement Binnen de preventie en zorg voor 45 plussers met overgewicht en diabetes is veel gaande. Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor diabetes mellitus type 2, en diabetes is dat voor hart- en vaatziekten. Recent is de zorgstandaard vasculair risicomanagement voor zorgverleners gepubliceerd. Deze zorgstandaard vormt een aanvulling op de multidisciplinaire CBO-richtlijn/ NHG- Standaard cardiovasculair risicomanagement. In de richtlijn staat welke patiënten in aanmerking komen voor vasculair risicomanagement, hoe bij deze patiënten de hoogte van het risico voor hart- en vaatziekten te bepalen en welke behandelingen effectief zijn om dit risico te verlagen. Deze zorgstandaard geeft aanwijzingen voor de organisatie van de zorg. Het beschrijft elementen van het Chronic Care Model per risicofactor. Een voorbeeld hiervan is de beschrijving bij lichamelijke activiteit met de aandachtsgebieden voor de ondersteuning van het zelfmanagement van cliënten en de deskundigheid van de professional. Belang van evidence based programma s Het is zaak om als ondernemers in beweging in preventie en zorg gebruik te maken van evidence based programma s, benadrukt Jeannette. Ik vind het belangrijk om te zorgen dat de goede dingen worden gedaan en de dingen goed worden gedaan. Op het gebied van diabetes en overgewicht zijn er veel ontwikkelingen. Denk aan de beweegkuur georganiseerd vanuit NISB, de ontwikkelingen in de thuiszorg vanuit NIGZ en het partnerschap overgewicht. Binnen de academische werkplaats wordt ook gebruik gemaakt van deze recente ontwikkelingen die gaande zijn. Ze bieden een structuur, waarbinnen het evidence based werken wordt gestimuleerd. Beweeg- en leefstijlinterventies belangrijk in fysiotherapie Voor Jeannette is het een uitdaging om vorm te geven aan de academische werkplaats in samenwerking met Valent en het LUMC. Ze kan hierbij haar eigen opleidingen (fysiotherapie en bewegingswetenschappen) en ervaringen als redacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie, wetenschappelijk medewerker bij de toenmalige Stichting Wetenschap en Scholing Fysiotherapie en docent fysiotherapie combineren. De laatste jaren richtten Jeannette haar activiteiten binnen de hogeschool zich vooral op Minoren onderwijs fysiotherapie en het lectoraat Mensen met Chronische Ziekten. De stap naar onderzoeker binnen de werkplaats was voor Jeannette een logische stap: In deze academische werkplaats komt voor mij alles samen. Een belangrijke drive voor mij is het leveren van een bijdrage aan het toepassen van evidence based handelen in de zorg, in dit geval voor preventie-activiteiten in de thuiszorg. De koppeling naar een ketenzorgproject maakt het direct mogelijk dat de resultaten geïmplementeerd kunnen worden. En bovendien door een opsporingprogramma in combinatie met een beweeg- en leefstijlinterventie is er ook een koppeling met mijn roots als fysiotherapeut. Dit samen met het werken aan een nieuw, complex project met diverse organisatie- en implementatievragen en de mogelijkheid tot het afronden met een promotie zijn voor mij genoeg redenen om deze uitdaging aan te gaan. Met dit onderzoek zal ik aan de fysiotherapie en de opleiding fysiotherapie een bijdrage blijven leveren. Want motiveren tot beweeg- en leefstijlinterventies zullen altijd belangrijke onderdelen in de fysiotherapie zijn en blijven. Online werken nu vanaf 20,- per maand Online diensten van ComVio: Met afstand de grootste! Met Server Based Computing wordt uw administratie beheerd vanaf een centrale server van ComVio. Uw administratie is zo veilig, goedkoop en vanaf verschillende locaties (praktijk, sublocaties en thuis) bereikbaar en beschikbaar. De voordelen Onafhankelijk Grootste van Nederland Hosting van zowel uw beroepsapplicatie als MS Office Uw gegevens staan in een centrale en veilige omgeving Updates, backup, onderhoud en beheer doet ComVio voor u U bent niet gebonden aan een vaste werkplek Dure investeringen zijn verleden tijd Vakkundige, adequate en snelle support Aansluiting op de berichtendienst van regionale netwerken Alle pakketten: Intramed, RAAM, Fysioroadmap, FIS-i, Fysiologic, Medikad, Health software, Het Gezonde Net en Prosoftware Dit betekent Groot gemak Super veilig Communicatie met overige zorgverleners in 1e en 2e lijn Nooit meer verlies van data Tijd- en kostenbesparend Dagelijks meer dan 2.000 tevreden gebruikers actief Online demonstratie op aanvraag! ComVio b.v. Postbus 150 6940 AB Didam Telefoon: 0316 29 42 42 Fax: 0316 29 41 00 E-mail: info@comvio.nl
Uw eigen website Makkelijk en persoonlijk Net zoals Fysiotherapie Somatic Wij hebben voor Pharmeon, Uw Praktijk Online, gekozen, omdat de koppeling met Intramed ons erg aanspreekt. Het is handig dat patiënten zich via onze website kunnen inschrijven! Deze gegevens kunnen met een paar drukken op de knop geïmporteerd worden. Dit scheelt veel tijd. Daarnaast is de website makkelijk te onderhouden en als we geen tijd hebben, wordt het gratis geregeld voor je. Pharmeon luistert goed naar mijn wensen, levert kwaliteit en werkt erg snel. www.somatic.nl U de zorg voor uw patiënt, wij voor uw website Gratis proefperiode, daarna 28,75 per maand (020) 6500 100 www.pharmeon.nl UW APOTHEKER ONLINE UW PRAKTIJK ONLINE UW ARTS ONLINE UW TANDARTS ONLINE UW DIERENARTS ONLINE Abakus: EPD en expertsysteem in één! Abakus is de meest innovatieve en gebruiksvriendelijke praktijkoplossing voor fysiotherapeuten (al dan niet gespecialiseerd) en oefentherapeuten. Abakus ondersteunt u bij de besluitvorming in de spreekkamer. Het helpt u bij de functionele diagnostiek, prognostiek en evaluatie van de therapie. AbaKus B.V. Zonneoordlaan 17 6718 TK Ede T (0318) 65 78 25 E informatie@abakus.nl I www.abakus.nl Ondersteunt HKZ en KNGF richtlijnen verslaglegging. Minimale administratieve handelingen. Ontwikkeld met en voor de dagelijkse praktijk. Gericht op kwaliteit van de behandeling. Ondersteunt het klinisch redeneren. Een expertsysteem met meer dan 250 meetinstrumenten. Huiswerkfunctie en behandeldagboek voor de patiënt. Ondersteunt het praktijkmanagement en de vervaardiging van het praktijkjaarverslag. Kijk voor meer informatie op www.abakus.nl of bel naar (0318) 65 78 25 mei 2009 17
INNOVATION Shockwave wordt therapy of first choice Het jaarlijks congres van the International Society for Medical Shockwave Treatment (ISMST) dat begin april 2009 in Sorento in Italië werd gehouden, toont aan dat shockwavetherapie stijgt op de ladder van mogelijke therapieën bij orthopaedische aandoeningen. Werd shockwavetherapie de afgelopen jaren toegepast bij behandelresistente aandoeningen, inmiddels is shockwavetherapie voor diverse aandoeningen therapy of first choise. Cas Wolbert, sportfysiotherapeut en praktijkhouder in Boxtel, herkent ook in Nederland deze ontwikkeling. Wanneer ik calcificaties op het echobeeld zie die een relatie hebben met de klachten, stel ik shockwavetherapie voor. Trouwens, dat doe ik ook bij hielspoor en kniepeestendinopathieën. Dat zijn klachten die met shockwave zo snel en blijvend goed te behandelen zijn, dat ik het fysiotherapeutisch alternatief liever niet aanbiedt. Ruim 90 wetenschappers en behandelaars uit alle delen van de wereld wilden in Sorento een update krijgen over de status van onderzoek en de klinische ervaringen met shockwavetherapie (SWT). Meer dan 70 lezingen gaven een goede indruk van wat er momenteel speelt rondom deze bijzondere therapie. Hieronder een verslag van enkele presentaties. Breed toegepaste indicaties Hielpijn Hielpijn op basis van fasciïtis plantaris (FP) heeft in alle studies en hoge successcore. Er werden diverse studies gepresenteerd, met statistisch significante verschillen tussen therapiegroep, placebo- en controlegroep. De meeste onderzoekers presenteerden ongeveer de volgende verdeling: excellent or good result 75%, acceptable result 10%, poor result 15%, ongeacht of er vooraf conservatieve therapie werd toegepast. Er werden geen klachttoenames of bijwerkingen gerapporteerd. In Italië onderzoekt men momenteel welke voorspellende waarde de BMI (Body Mass Index) van patiënten heeft voor SWT bij hielpijn. M. Ottone et al. rapporteert ook na 3 jaar een uitstekend of goed resultaat bij 76% van de patiënten. Korte en lange termijneffecten lijken dus vergelijkbaar. Epicondylitis A. Lang, H. Neuland et al.(duitsland) onderzochten 83 patiënten met chronische epicondylitis (gem. leeftijd 42,3 jaar, gem. 20,6 weken symptomen). Bij intake was de pijnscore 7.6 op een mei 2009 18
VAS van 1-10. 6 weken na de behandeling was de score gemiddeld 1.5. In Nederland lijken de resultaten veel minder consistent. Volgens Neuland is het belangrijk om onderscheid te maken tussen primaire of secundaire tendo-chondrale-osteopathie, zoals hij de klacht noemt. Bij de primaire vorm komen de klachten voort uit een lokale afwijking; bij de secundaire vorm uit de omliggende structuren of systeemziekte. Vooral de primaire enthesiopathie of insertietendinopathie komt in aanmerking voor SWT. Mogelijk dat daar de oorzaak ligt voor de wisselende resultaten die in Nederland ervaren worden. Jumpersknee Interessant was de lezing van Hans Zwerver, sportarts aan het Universitair Sportmedisch Centrum Groningen. Zwerver presenteerde zijn review naar ESWT en tendinopathie patellae. Hij vond zeven studies met in totaal 283 patiënten die een SWT behandeling ondergingen. De korte en lange termijn uitkomst was positief, maar de belangrijkste kanttekening die hij maakte was dat er in bijna alle verslagen ook veel onvolkomenheden zaten; Welke vorm van SWT is gebruikt, welke dosis, welk behandelinterval, is er locale anesthesie gebruikt etc. Zwerver dringt aan op meer duidelijkheid over het behandelprotocol. Overigens is er inmiddels vanuit Impuls-NVMST (Nederlandse Vereniging voor Musculo-skeletale Shockwave Therapie) al voor vier indicaties een eenduidig protocol gemaakt. Deze worden momenteel ook toegepast in de dagelijkse praktijk en in de landelijke effectstudie die samen met Maastricht University wordt uitgevoerd. Nederland loopt in die zin internationaal duidelijk voorop. Inmiddels is Zwerver goed op weg met zijn eigen TOPGAME studie (SWT bij jumpersknie). We doen de komende weken nog enkele patiënten en gaan dan de data analyseren. In de loop van 2009 zullen we de eerste resultaten weten. Nieuwe/experimentele indicaties Wondgenezing Shockwaves worden frequent ingezet bij vertraagde botgenezing of non-unions (uitblijvende consolidatie). De beschreven resultaten zijn bijzonder positief en in enkele klinieken is SWT al dé behandeling voor non-unions. Voor huiddefecten wordt shockwave ook in toenemende mate toegepast. Mittermayr et al. van het Trauma Center Meidling in Wenen rapporteerden consistente excellente resultaten bij chronische huiddefecten. De onderzoekers gebruikten defocused shockwavetherapie. Het totaal aantal toegediende pulsen was 1400, verspreid over gemiddeld 3,9 behandeling per patiënt. De gebruikte intensiteit is laag. 72 % van de met SWT behandelde wonden toonden een complete genezing, gemiddeld 43 dagen na aanvang van de therapie. Men zag gemiddeld minder necrose en ontstekingen. Ook de littekens van de behandelde wonden zijn mooier en redelijk elastisch. Men schrijft dit toe aan de bacteriedodende en anti-inflammatoire werking van shockwaves. Spasticiteit Een groep onderzoekers uit Barcelona beschrijft een studie naar de effecten op spasticiteit. Men onderzocht 15 patiënten (10-46 jaar) met spasticiteit op basis van een aangeboren hersenafwijking. Patiënten werden verdeeld in drie groepen: Groep I: SWT op de agonist (spastische spier); Groep II: SWT op agonist én op antagonist; Groep III: placebo behandeling (sham therapy). Overzicht meest gebruikte SWT-methoden Laboratorium onderzoek Met name in Duitsland en Oostenrijk wordt op celniveau onderzoek gedaan naar de oorsprong van de positieve effecten die shockwave presenteert. Enkele van deze onderzoeken werden besproken in Sorento. Inmiddels staat vast dat SWT onder andere het volgende initieert of stimuleert: activatie van mesenchymale stamcellen. Dit draagt bij aan weefselherstel en nieuwvorming van weefsel de proliferatie van fibroblasten en myofibroblasten accelereert onder invloed van SWT de release van Human Growth Factors (groeihormonen), waardoor weefselherstel bespoedigt proliferatie van endotheel-cellen, hetgeen past bij de vaak geconstateerde neovascularisatie na SWT. Internationaal zijn het vooral orthopeden en orthopedisch chirurgen die shockwavetherapie toepassen. Nederland is in die zin een uitzondering, omdat dit vooralsnog het enige land is waar SWT primair tot het domein van de fysiotherapeut behoort. Nu nog vooral binnen de perifere praktijk, maar gezien de effecten is toepassing intramuraal een reële optie. Hans Zwerver spreekt tijdens het InnovatieSeminar 2008. De behandeling bestond uit 3 behandelingen met radiale SWT, interval 1 week, 2000 pulsen per spier met 2 bar. Conclusie: SWT is significant beter dan placebo; groep I en II vertoonden nauwelijks verschil. Het effect van de therapie was ook 2 maanden na de laatste behandeling nog meetbaar. Er werden enkele bijwerkingen geconstateerd, variërend van petechiën tot lichte pijn tijdens de behandeling. Alle patiënten gaven na 2 maanden aan de behandeling graag te herhalen. Kijk voor meer informatie op: www.superpraktijk.com (tabblad shockwave ) www.topgame-studie.nl voor het onderzoek Jumpers knee www.nvmst.nl voor de Nederlandse shockwave vereniging Impuls Heeft u interesse in de abstracts? Stuur dan een e-mail naar info@movemens.nl mei 2009 19
HET GEZONDE NET Gezonde groei in Het Gezonde Net Het Gezonde Net gaat voor groei. Voor het netwerk als geheel, maar ook voor elke praktijk afzonderlijk. Doordat praktijken kennis met elkaar kunnen delen en samen aan het kwaliteitsmanagementsysteem werken, is dit een interessant netwerk voor bijvoorbeeld zorgverzekeraars. Hieronder twee netwerkpartners aan het woord over het belang van gecontroleerde groei. Nieuwkomer Martijn Lerutte, Fysiotherapie Het Centrum Wij verwijzen met een gerust hart door binnen ons netwerk Sinds januari 2009 behoren wij tot Het Gezonde Net. Tegenwoordig moet je je haast wel aansluiten bij een netwerk. Anders kun je als fysiotherapiepraktijk bijna geen voorkeursleverancier worden van een zorgverzekeraar. Verzekeraars sluiten bijna alleen nog maar zulke contracten met grotere netwerken. We hebben goed gekeken welk netwerk het beste bij ons past. We voelen ons thuis bij Het Gezonde Net. Vooral omdat die zich niet in detail bemoeit met onze bedrijfsvoering. Het Gezonde Net heeft een professionele uitstraling en neemt ons veel administratieve rompslomp uit handen. Op dit moment zijn we FysioRoadMap aan het inregelen. We hebben daarvoor een halve dag training gehad. Dat was heel verhelderend. Verder gaan we aan de slag met HKZ-certificering en we willen in de toekomst gaan werken met de beweegprogramma s van Het Gezonde Net. Hoe we dat precies gaan doen moeten we nog bespreken. In elk geval geloven we dat we nu beter voorbereid zijn op de toekomst. We hebben een maatschap van vijf, met twee fysiotherapeuten in dienst. Verder werken we samen met een huidtherapeut en een podotherapeut. We denken erover in de toekomst daadwerkelijk met elkaar samen te gaan in een paramedisch centrum. Onze ambities voor de toekomst? Wij willen met elkaar de allerbeste fysiotherapeutische zorg leveren. Groeien? Eerst kwalitatief groeien en daarna in omvang. Op onze huidige locatie kan het niet, maar misschien starten we nog eens een dependance en breiden we uit met kinderfysiotherapie, geriatrische fysiotherapie en bedrijfsfysiotherapie. Dat Het Gezonde Net het netwerk wil uitbreiden is logisch. Wel is het belangrijk om te zorgen voor een goede lokale en landelijke spreiding van het aantal aangesloten praktijken. Anders onderscheiden we ons niet voldoende van de rest. Verder is het alleen maar fijn om een netwerk te hebben. Als het nodig is verwijzen we patiënten met een gerust hart door naar andere partners in het netwerk. Gewoon, omdat ik weet dat het met de kwaliteit van de dienstverlening wel snor zit. mei 2009 20