Wmo-adviesraad gemeente Woudrichem secretariaat: mevrouw A. Hogenhorst Postbus 6 4285 ZG Woudrichem tel.: 0183 308158 e-mail: ahogenhorst@woudrichem.nl College van burgemeester en wethouders van de gemeente Woudrichem cc gemeenteraad Postbus 6 4285 ZG WOUDRICHEM Betreft: Beleidsplan Jeugdhulp gemeente Woudrichem 2015-2018 Woudrichem, 9 oktober 2014 Geacht college, Graag wil de Wmo-adviesraad advies uitbrengen inzake het Beleidsplan Jeugdhulp gemeente Woudrichem 2015 2018. Het doet ons deugd om in uw beleidsplan te lezen, dat u fors wilt inzetten op preventie zodat er dicht bij huis, waar nodig, hulp geboden kan worden (Artikel 0. Managementsamenvatting/beslispunten, laatste alinea en artikel 3.4 Waar sturen we op en wanneer zijn we tevreden?) Enkele opmerkingen en adviezen wil de adviesraad met betrekking tot het beleidsplan wel aan u meegeven. Wij zullen er hieronder enkele punten uitlichten en hierop reageren. 0.) Managementsamenvatting / beslispunten Hoofdlijnen beleidsplan Aandachtspunt 5: We gaan uit van de gedeelde waarden van de 9 gemeenten in West Brabant Oost 1 ten aanzien van jeugdhulp: - We gaan uit van de eigen (oplossings)kracht van jeugd & ouders. De vragen van jeugd en ouders zijn leidend. Opmerking Wmo-adviesraad: er zijn ouders die hun hulpvraag niet goed kunnen stellen en geen of een beperkt zicht hebben op hun eigen opvoedingskwaliteiten. Wij adviseren de gemeente om alert te blijven op verborgen vragen en verwachten van de hulpverleners, dat zij deze verborgen vragen boven tafel kunnen krijgen, zodat ook deze ouders de hulp kunnen krijgen die voor hen noodzakelijk is. Aandachtspunt 8: Voor de periode 2015 tot en met 2017 stellen wij ons de volgende doelen ten aanzien van jeugdhulp: -(Veiligheids)risico s bij het opgroeien en opvoeden worden in een vroegtijdig stadium gesignaleerd. De Wmo-adviesraad is van mening, dat het niet helemaal duidelijk is wie hier moet signaleren. Ook is niet duidelijk op welke momenten er contact is. Wij adviseren de gemeente om de eerste signalering goed te borgen in het hulpverleningssysteem. Daarnaast willen we meegeven, dat een hulpverlener een niet pluis-gevoel kan hebben en als dat het geval is, dat gevoel zou dienen te leiden tot een actieve houding van de hulpverlener. 1
Aandachtspunt 11: Iedere gemeente in de regio West Brabant Oost organiseert lokaal ondersteuning en hulp die wij op grond van een gezamenlijke leidraad als generalistisch typeren. Deze generalisten (in onze gemeente de wijk CJG-ers of CJG coach) vormen de spil in de ondersteuning aan jeugd en ouders. Het advies van de Wmo-adviesraad is om bekend te maken vanuit welke organisaties het CJG gevoed wordt. Daarnaast adviseren we de gemeente te gaan voor kwaliteit en diversiteit van de generalist. Bovenstaande vooral gelet op de volgende alinea van aandachtspunt 11: Zij zijn voor het gezin het eerste en vaste aanspreekpunt. De 9 gemeenten hanteren dezelfde basiscompetenties voor alle generalisten en dezelfde afbakening tussen de generalistische en specialistische hulp. 1.) Inleiding 1.2 Taken en verantwoordelijkheden voor gemeenten In het nieuwe jeugdstelsel worden gemeenten verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp, waaronder specialistische hulp zoals Geestelijke Gezondheidszorg voor jeugd (jeugd-ggz), zorg voor (Licht) Verstandelijk Beperkte jeugd (Jeugd-(L)VB) en jeugdzorgplus (gesloten jeugdhulp) in het kader van ernstige opgroei- en opvoedingsproblemen. Ook worden gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. De Wmo-adviesraad wil in dit kader opmerken, dat specialisten indien nodig moeten kunnen aansluiten bij besprekingen met de generalisten en dat de acties die hieruit voort komen ook gefaciliteerd dienen te worden. In de Jeugdwet wordt een omslag gemaakt van een stelsel gebaseerd op een wettelijk recht op zorg (aanspraak) naar een stelsel op basis van een voorzieningenplicht voor gemeenten (voorziening) zoals eerder is gebeurd bij de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het wettelijke recht op jeugdzorg en individuele aanspraken op jeugdzorg worden hierbij vervangen door een voorzieningenplicht waarvan de aard en omvang in beginsel door de gemeente worden bepaald (maatwerk). De gemeente bepaalt zelf welk deel van de voorzieningen vrij toegankelijk is en welk deel niet. Voor de niet vrij toegankelijke vormen van jeugdhulp zal eerst beoordeeld moeten worden of de jeugdige of diens ouders deze ondersteuning daadwerkelijk nodig hebben. Wanneer het kind en de ouders niet tevreden zijn met de uitkomsten van het gesprek, dan is er een procedure voor bezwaar (gemeente) en beroep (rechter). De Wmo-adviesraad heeft kennis genomen van het feit dat de gemeente bepaalt welke voorzieningen wel of niet vrij toegankelijk zijn, maar gaat er vanuit, dat dit de maatwerkgedachte niet in de weg staat! 3.) Doelen en ambities 3.1 Samenwerken voor de jeugd in West Brabant Oost: gedeelde waarden en leefregels Er is dus zeker niet alleen sprake van een transformatieopgave voor overheden. Ook de veerkracht en de inzet van burgers worden op de proef gesteld, we verwachten en vragen hen meer zelf op te lossen en elkaar meer te helpen en ondersteunen. De grote uitdaging is dat we dat als overheid dan ook mogelijk maken, burgers de ruimte bieden en ook in die zin gelijkwaardig gaan bejegenen (niet Wij weten wat goed voor u is, maar wel: Wat denkt en kunt u zelf? en: Wie kan u verder helpen? ). Graag ziet de Wmo-adviesraad, dat de gemeente voldoende acties uitzet om actief de burger te informeren over de veranderingen in de zorg, zodat de burger weet wat hij/zij kan verwachten bij een hulpvraag. Verder willen wij aangeven, dat de gemeente ervoor dient te waken dat burgers/ouders zich met een kluitje in het riet gestuurd voelen, met het risico dat we daardoor een kwetsbare groep kwijt raken. De Wmo-adviesraad vindt het ook belangrijk, dat de leefregels bekend gemaakt worden aan de burgers. 2
3.3 Samenhang met passend onderwijs En daarom werken wij nauw samen met het onderwijs. In de gemeente door de inzet van vaste CJG professionals op iedere school en/of wijk. Hij/zij is bekend in en op school en heeft vooral een preventieve taak in het informeren en adviseren, het signaleren en het zo nodig toeleiden naar hulp (of bieden van hulp) en weet daarnaast op veelvoorkomende vragen en ontwikkelingen in te spelen met preventieve activiteiten. De Wmo-adviesraad wil meegeven, dat in het Passend Onderwijs nog steeds het Speciaal Onderwijs ondergebracht is, waar geen speciale CJG-professionals actief zijn. Daarom is het belangrijk, dat de specialisten in het Speciaal Onderwijs vertegenwoordigd zijn en betrokken zijn bij individuele casussen. 4.) Goede ondersteuning dichtbij huis 4.1 Rol van vrijwilligers De inzet van vrijwilligers vinden we van groot belang voor het versterken van de veerkracht van jeugd en ouders en voor het laagdrempelig zijn en blijven van ondersteuning aan jeugd en ouders vanuit het CJG. De bevindingen tot nu zijn positief, zodat de inzet van vrijwilligers wordt voortgezet. De Wmo-adviesraad vindt het belangrijk om het profiel van een vrijwilliger goed te omschrijven. Daarnaast is het belangrijk dat de inzet van de vrijwilliger goed gemonitord en geëvalueerd wordt. 4.5 Mandatering In de regio WBO kiezen we er nadrukkelijk voor om met de transitie Jeugdzorg ook een verandering in denken en doen op gang te brengen. De focus verschuift van problemen en risico s naar mogelijkheden en uitgaan van kracht en talenten. Dat betekent dat de generalist samen met gezinnen en kinderen zoekt naar passende zorg, waarbij ouders en jeugdigen de regie zoveel mogelijk zelf behouden. Wil er echt sprake zijn van een transformatie, dan hoort in de nieuwe aanpak ook thuis dat we zorg dragen voor zoveel mogelijk continuïteit. Dat geldt voor de betrokken personen, maar ook voor een doorgaande lijn in de arrangementen van jeugdhulp, de begeleiding van mensen en ook bij het toekennen van zorg. Verantwoordelijkheid en mandaat dichtbij de gezinnen past daar bij. Nu we het gewicht vooral bij de professionals leggen als het gaat om het inzetten van jeugdhulp, kan het een logische stap zijn om juist de jeugdprofessionals te mandateren voor het inschakelen van de specialistische jeugdhulp, die niet-vrij toegankelijk is (de individuele voorzieningen). De Wmo-adviesraad is van mening, dat daar waar specialistische hulp noodzakelijk is en de professionals het mandaat krijgen om in deze te indiceren, dat die hulp dan ook gefaciliteerd dient te worden. 5.) Specialistische zorg 5.1.6 Crisiszorg Momenteel wordt de toeleiding naar crisiszorg uitgevoerd door een team spoedeisende zorg van BJZ. Crisiszorg (of spoedeisende zorg) is bedoeld om snel in te kunnen grijpen bij een crisissituatie, waarbij een kind (of de ouders) gevaar loopt. Crisiszorg is 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar voor ouders en kinderen maar ook voor beroepskrachten die te maken krijgen met een spoedeisende crisissituatie. Als de veiligheid van een kind gevaar loopt, gaat een medewerker binnen twee uur naar het gezin toe en regelt de hulp die acuut nodig is. Binnen vier weken moet duidelijk zijn hoe de vervolghulp eruit gaat zien. Deze vervolghulp wordt vanaf 1 januari 2015 zoveel mogelijk georganiseerd door de generalist. Gemeenten zijn verplicht na 1 januari 2015 de toeleiding naar crisiszorg, zoals die nu door BJZ geboden wordt en per 2015 komt te vervallen, te organiseren. De regio WBO wil de toeleiding naar crisiszorg onafhankelijk positioneren, zoals we alle toeleiding onafhankelijk van de uitvoering willen hebben. Er is opdracht gegeven aan de GI (Gecertificeerde Instelling) die voortvloeit uit BJZ om nader uit te werken en hierover afspraken te maken met het AMHK. De crisishulp zelf wordt momenteel uitgevoerd door verschillende zorgaanbieders (Juzt, GGZ-West Brabant en Idris). Het aanbod is dusdanig georganiseerd dat deze zorg draagt voor voldoende capaciteit waardoor wachtlijsten voorkomen worden. Juist in crisissituaties is dit uiteraard van groot 3
belang. Crisiszorg zal als onderdeel van specialistische jeugdzorg gezamenlijk worden ingekocht door de gemeenten in WBO. In de contractafspraken met de aanbieders van crisiszorg zetten we in op het zoveel mogelijk ambulantiseren van crisiszorg. De Wmo-adviesraad adviseert om bij dit onderwerp de Rapportage Maatschappelijke Opvang van de gemeenten Woudrichem, Werkendam en Aalburg te betrekken. Met klem wordt geadviseerd om crisisopvang in onze regio mogelijk te maken. 6.) Regionale samenwerking 6.2 Schaalniveau inkoop Crisishulp Dit betreft een functie die deels valt onder zowel toegang als hulpverlening, en maakt derhalve onderdeel uit van bovengenoemde Zorgvormen. Om die reden staat het als functie niet separaat genoemd in de tabel. Zie ook paragraaf 5.1.6 Zie hierboven ons advies om crisisopvang in de regio mogelijk te maken. Bijlage 1 Begrippen Enkele taalkundige opmerkingen: Alinea Afschalen : zirgcoördinatie wijzigen in: zorgcoördinatie. Alinea Landelijk Werkende Instellingen : in regels 4 en 5 dient te staan:.en de William Schrikker Stichting Pleegzorg (WSP). Alinea Opschalen : opnieuw zirgcoördinatie wijzigen in zorgcoördinatie. Tot slot In de nota Beleidsplan Jeugdhulp gemeente Woudrichem 2015-2018 komen een aantal zaken niet aan de orde die de Wmo-adviesraad toch graag onder de aandacht wil brengen. Enkele opmerkingen die (deels) los staan van genoemd plan maar er wel mee te maken hebben: Naast het betrekken van generalisten en specialisten kan het wenselijk zijn om ervaringsdeskundigen te betrekken bij beeldvorming en hulpverlening. Naast het organiseren van een advies- en hulptraject is het belangrijk om aandacht te hebben voor een nazorgtraject. Wij hebben kennis genomen van het feit dat er een aantal pgb-samenkomsten gehouden worden. Wij achten het van groot belang, dat de mensen die de wijzigingen aangaan steeds tijdig worden geïnformeerd en betrokken bij de veranderingen in de zorg. De Wmo-adviesraad verneemt graag hoe de actieve benadering is naar de zorgvragende burger. Het gaat met name om diegenen die nu al in een zorgtraject zitten en niet weten hoe de zorg gecontinueerd gaat worden. Van een cliënt is vernomen, dat het CIZ niet meer indiceert voor indicaties die per 31-12-2014 aflopen, maar de gemeente gaat dit nog niet oppakken. De gemeente zegt tegen de zorgvragende ouder, pas vanaf 01-01-2015 verantwoordelijk zijn voor nieuwe indicaties. De ouder wordt in dit geval van het kastje naar de muur gestuurd. Hoe wordt dit vacuümprobleem opgelost? De specifieke zorg voor een kind moet wel doorgang vinden. Is het juist, dat het CIZ nog een verlenging van een indicatie mag geven voor de eerste twee maanden van 2015, zodat de gemeente begin 2015 het indiceren kan oppakken? De komende tijd zal er veel tijd en aandacht nodig zijn voor de grote veranderingen als gevolg van de nieuwe Jeugdwet. De Wmo-adviesraad wordt graag tijdig betrokken bij de verdere regelgeving aangaande de Jeugdhulp. Wij hopen u met deze brief van dienst te zijn geweest en wachten uw reactie met belangstelling af. 4
Met vriendelijke groet, Wmo-adviesraad, namens deze, C. Smitsman, voorzitter G.A. van Wijk, secretaris 5